Aktualitet

Lindja e Afërt: Partnerët e mashtruar të Izraelit

Published

on

Tensionet e dhunshme këto ditë në Jeruzalemin lindor po e rëndojnë marrëdhënien e Izraelit me botën arabe. Cilat mund të jenë pasojat për Izraelin?

Në Teheran dhe Ankara këto ditë me siguri që i bien supeve njëri-tjetrit. Përleshjet në rrugë në Jeruzalemin lindor që nga e hëna (10.05) në mbrëmje, të cilat u shkallëzuan edhe në një përballje ushtarake mes Izraelit dhe Hamasit që sundon në Rripin e Gazës çojnë ujë në mullirin e propagandistëve në postet më të larta në këto dy vende. Kur në gushtin e vitit të kaluar Emiratet e Bashkuara Arabe të parat, më pas Bahrejni, Maroku dhe Sudani nënshkruan me Izraelin marrëveshje të normalizimit të marrëdhënieve, si presidenti turk Erdogan edhe kreu shpirtëror i Iranit, Ajatollah Khomeini u shprehën ashpër. Në një kohë që shumë liderë të botës arabe më shumë heshtën apo nuk u shprehën hapur kundër marrëveshjeve të nxitura edhe nga presidenti i atëhershëm amerikan, Donald Trump, krerët e shtetit të Turqisë dhe Iranit i quajnë këto marrëveshje si tradhti ndaj botës islame.

Edhe tani në kuadër të tensioneve që kanë shpërthyer në Jeruzalemin lindor së fundmi, ata janë shprehur sërish. Khomenei e quajti çdo lloj normalizimi të marrëdhënieve me Izraelin si “goditje me thikë ndaj Palestinës”, kurse zëdhënësi i presidentit, Erdogan, Ibrahim Kalib bëri fjalë në twitter për një “agresion që nuk merr kurrë fund”. Këto janë deklarata, me të cilat në kuadër të krizës aktuale mund të mbledhësh pikë kudo në botën arabe.

Nënshkrim i marrëveshjes për marrëdhënie diplomatike Izrael- Bahrejn, ministri i Jashtëm i Bahrejnit Abdullatif bin Rashid al Zayani dhe këshilltari izraelit për sigurinë, Meir Ben-Shabat, 18 tetor 2020

Turqia dhe Irani duan të fitojnë kapital politik

Sipas politologes, Cinzia Bianco në Këshillin Europian për Politikën e Jashtme me Vendet e Gjirit, këto reagime kanë treguar se “si Turqia edhe Irani nga zhvillimet në Palestinë duan të fitojnë kapital politik dhe të sulmojnë rivalët e tyre rajonalë, që lidhen me Izraelin.” Kjo i shërben një objektivi tjetër. Si Turqia edhe Irani përpiqen të forcojnë vendet e tyre si fuqi rajonale në Lindjen e Afërt. Në këtë kontekst ata përdorin edhe një rrethanë tjetër. Shteti më i rëndësishëm sunit në botën arabe, Arabia Saudite i ka përmirësuar, jo hapur, por vazhdimisht marrëdhëniet me Izraelin. Me këtë Riadi u hap rrugën atyre që vijnë nga drejtimi i kundërt, pra që të forcohen vendet që janë kundërshtarë apo armiq të Izraelit.

Situata bëhet më e vështirë për vendet si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe shtete të tjera që pas dekadash të marrëdhënieve të ngrira në armiqësi ndaj Izraelit po zgjedhin rrugën e një perspektive paqësore me këtë vend dhe që në fund nuk duan të përfitojnë vetëm ekonomikisht.

Ish-ministrja e Shtetit në Ministrinë e Jashtme gjermane, tani studiuese në Shoqatën Gjermane për Politikën e Jashtme, Kerstin Müller thotë në këto hapa diplomatikë, konflikti në Lindjen e Afërt ka luajtur një rol jo të drejtpërdrejtë. “Aty bëhej fjalë për tema të tjera, si për shembull për marrëdhëniet ekonomike dhe një aleancë të përbashkët kundër Iranit. Me konfliktin izraelito-palestinez kjo marrëveshje nuk kishte të bënte shumë.”

Por për shkak se marrëdhëniet e rejanë disa pjesë të popullsisë nuk tingëllonin mirë, krerët e këtyre shteteve që nënshkruan marrëveshjen e justifikuan firmën e tyre zyrtarisht me shpresën e çtensionimit të konfliktit në Lindjen e Afërt. Kështu princi trashëgimtar i Abu Dhabit, Mohamed bin Said Al Nahjan në kuadër të nënshkrimit të marrëveshjes vitin e kaluar u shpreh, se ai ka zhvilluar një telefonatë me presidentin Trump dhe kryeministrin izraelit, Netanjahu dhe me gjasë kishin rënë dakord që të ndalej aneksimi izraelit i territoreve palestineze.

Avioni i Emirateve të Bashkuara Arabe me delegacionin e parë nga Emiratet zbret në Aeroportin e Tel Avivit, 20 tetor 2020

Dita e Jeruzalemit, të hënën (10.05), dita kur çdo vit Izraeli feston pushtimin e Jeruzalemit lindor në luftën gjashtëditore në vitin 1967, ishte një shkas për ashpërsim tjetër të situatës. Sipas Kerstin Müller problemi është themelor. “Organizata radikale të ngulimeve e përdorin këtë ditë me marshime proteste përmes lagjeve arabe të Jeruzalemit lindor për provokime të qëllimshme. Këtë herë situata u shkallëzua dhe kjo ka potencialin e një shpërthimi të gjerë të konfliktit.”

Partnerët e rinj nën presion

Në kryeqytetet e vendeve të reja partnere të Izraelit nga bota arabe duhet të dihet, se çfarë pasojash ka ky tensionim i ri para një mbështetje të gjerë propalestineze në këto vende, dhe sa nën presion ndodhen ato tani për shkak të marrëdhënieve me Izraelin. Me shqetësim duhet të ndiqen aty jo vetëm postimet e shumta antiizraelite në mediat sociale në këto vende, por edhe komentet në mediat e mëdha që i drejtohen të gjithë botës arabe.

Kështu gazeta panarabe “Al araby al-jadeed” ka shkruar se të gjitha iluzionet u shuan. Kjo gazetë i quan jo drejtpërdrejt tradhtarë të gjithë ata “që e ngrenë si detyrim normalizimin e marrëdhënieve me armikun”. Në fundjavë reagimet ishin të menjëhershme. Ministria e Jashtme e Emirateve të Bashkuara Arabe e dënoi “qartësisht” mësymjen e xhamisë Al-Aksa nga forcat izraelite të sigurisë dhe e quajti qëndrimin izraelit si “represion”. Edhe nga Maroku u shpreh “shqetësim i thellë” për dhunën.

A do të ketë pasoja?

Qeveria izraelite duhet tani të përpiqet të qetësojë situatën në Jeruzalemin lindor, është e mendimit ekspertja Kerstin Müller. Nëse tensionet vazhdojnë do të cënohen edhe interesat e vetë Izraelit. “Këtu përfshihen edhe përpjekjet për normalizim me botën arabe.”

Por a do të ketë pasoja ky tensionim aktual? Politologja Cinzia Bianco thotë se interesat e Emirateve të Bashkuara me Izraelin janë më shumë strategjike se taktike. “Kjo do të thotë që nuk ka gjasa, që procesi i normalizimit të kthehet mbrapsht.” Por sipas Biancos ka shumë gjasa që projektet aktuale të përbashkëta të bllokohen për sa kohë që situata është e tensionuar. “Emiratet e Bashkuara Arabe janë të vëmendshme kundrejt atmosferës që ekziston në rrugët arabe. Por ato nuk lejojnë që ato të diktojnë politikën e tyre rajonale.”

Bota

Kardinalët votojnë sot përsëri për ta zgjedhur papën e ri

Published

on

By

Kardinalët katolikë romanë janë kthyer të enjten në Kapelën Sistine, për ta rifilluar votimin për zgjedhjen e papës së ri në konklavën më të madhe dhe gjeografikisht më të shumëllojshme në historinë e tyre.

Kardinalët e nisën të mërkurën punën thellësisht rituale dhe të fshehtë për emërimin e një udhëheqësi të ri për 1.4 miliardë katolikët në mbarë botën.

Por, në mbrëmje tym i zi doli nga oxhaku në çatinë e kapelës, gjë që tregoi se nuk u zgjodh papa i ri në votimin e parë.

Kardinalët pritej ta nisnin votimin e dytë sot rreth orës 9 të mëngjesit, sipas asaj që ka njoftuar më herët Vatikani.

Tym i bardhë do të tregojë se Kisha Katolike ka zgjedhur udhëheqësin e ri, që do të zëvendësojë Papa Françeskun, i cili ndërroi jetë muajin e kaluar.

Nëse votimi i parë të enjten rezulton vendimtar, zgjedhja mund të shpallet rreth orës 11:00. Në të kundërt, sinjalet me tym do të vijnë më vonë gjatë ditës.

Asnjë papë nuk është zgjedhur në ditën e parë të këshillit, e njohur si konklava e fshehtë, prej shekujsh, prandaj votimi mund të vazhdojë për disa ditë para se ndonjëri nga princat me kapele të kuqe të kishës t’i marrë shumicën e nevojshme prej dy të tretat e votave për t’u bërë papa i 267-të.

Kardinalët, gjatë ditëve të fundit, kanë dhënë vlerësime të ndryshme për atë që kërkojnë tek papa i ardhshëm.

Derisa disa kanë bërë thirrje për vazhdimësi me vizionin e Françeskut për më shumë reforma dhe të qenit të hapur, të tjerë kanë kërkuar rikthim tek traditat e vjetra. Shumë kanë shprehur dëshirën për një papat më të parashikueshëm dhe të matur.

Një rekord prej 133 kardinalësh nga 70 vende do të hyjnë në Kapelën Sistine, në krahasim me 115 nga 48 vende në konklavën e vitit 2013 – një rritje që pasqyron përpjekjet e Françeskut për të zgjeruar ndikimin e kishës në rajone të largëta me pak katolikë.

Ende nuk ka favorit të qartë, megjithëse kardinali italian Pietro Parolin dhe kardinali filipinas Luis Antonio Tagle konsiderohen ndër pretendentët kryesorë.

Ashtu si në kohët mesjetare, kardinalëve do t’u ndalohet komunikimi me botën e jashtme gjatë konklavës, dhe Vatikani ka ndërmarrë masa të teknologjisë së lartë për të siguruar fshehtësinë, duke përfshirë pajisje që bllokojnë sinjalet për të parandaluar përgjimin.

Gjatësia mesatare e dhjetë konklavave të fundit ka qenë pak më shumë se tri ditë, dhe asnjë nuk ka zgjatur më shumë se pesë ditë. Konklava e vitit 2013 zgjati vetëm dy ditë.

Kardinalët do të përpiqen ta mbyllin procesin shpejt edhe këtë herë, për të shmangur përshtypjen se janë të përçarë ose se kisha është pa udhëheqje./REL/

Continue Reading

Bota

Vance: SHBA dhe Evropa në të njëjtin ekip, qesharake të mendosh për një përçarje

Published

on

By

Zëvendëspresidenti i SHBA-së, JD Vance, tha sot se ai ende beson se Shtetet e Bashkuara dhe Evropa janë në të njëjtin ekip dhe se është qesharake të mendosh se mund të ketë një përçarje midis dy aleatëve të hershëm.

Megjithatë, Vance tha në një aktivitet të organizuar nga Konferenca e Sigurisë së Mynihut në Uashington se SHBA-ja dhe Evropa janë bërë shumë të zhytur në qëndrimin e sigurisë të 20 viteve të fundit, i cili nuk është i përshtatshëm për 20 vitet e ardhshme, raporton Reuters.

Kultura evropiane dhe kultura amerikane janë shumë të lidhura dhe do të jenë gjithmonë të lidhura. Mendoj se është krejtësisht absurde të mendosh se do të jetë ndonjëherë e mundur të krijohet një përçarje serioze midis Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Evropës”, theksoi Vance.

Ai tha se administrata Trump dëshiron që Rusia dhe Ukraina të bien dakord mbi disa udhëzime për bisedime të drejtpërdrejta, të cilat, sipas Vance, janë të nevojshme për t’i dhënë fund luftës.

Vance tha se SHBA-të i konsiderojnë lëshimet që Rusia ka kërkuar shumë të mëdha, por tha se nuk është aq pesimist në lidhje me shanset e përfundimit të konfliktit.

Continue Reading

Bota

Pakistani pezullon fluturimet në katër aeroporte

Published

on

By

Pakistani ka pezulluar përkohësisht të gjitha operacionet e fluturimeve në aeroportet në Islamabad, Karaçi, Lahore dhe Sialkot për shkak të “arsyeve operacionale” të enjten në mëngjes, tha autoriteti i aeroporteve të vendit, raporton BBC.

Kjo vjen një ditë pasi India nisi sulme ajrore në Pakistan dhe Kashmirin e administruar nga Pakistani në përgjigje të sulmit të muajit të kaluar në Pahalgam, ku u vranë 26 persona.

Të mërkurën, pati raportime se Pakistani mbylli disa aeroporte pas sulmeve. Por rregullatori i aeroporteve të vendit më vonë tha se hapësira ajrore e Pakistanit ishte e hapur dhe “e sigurt për aktivitetet e aviacionit civil”.

Continue Reading

Bota

Qetësi në qytetet ukrainase në orët e para të armëpushimit të shpallur nga Kremlini

Published

on

By

Qytetet ukrainase duken të jenë të qeta mëngjesin e së enjtes, pasi ka hyrë në fuqi një armëpushim treditor i shpallur nga Rusia. Thuhet se nuk ka pasur asnjë sulm me dronë apo raketa mëngjesin e sotëm, pas disa netësh bombardimesh të pareshtura.

Megjithatë, Forcat Ajrore të Ukrainës njoftuan se avionët rusë hodhën dy herë bomba të telekomanduara mbi rajonin Sumi në verilindje të vendit, në orët e para të mëngjesit të së enjtes.

Sulmi i parë ndodhi pothuajse tri orë pasi hyri në fuqi armëpushimi, ndërsa i dyti brenda dy orësh. Nuk ka të dhëna për dëmet e shkaktuara.

Kryeqyteti Kiev është i qetë në orët e para të ditës, por nuk është e qartë nëse luftimet janë ndalur edhe në vijën e frontit.

Presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, shpalli armëpushimin 72-orësh për të përkuar me aktivitetet përkujtimore të 80-vjetorit të fitores ndaj Gjermanisë naziste në Luftën e Dytë Botërore.

Ai po i mirëpret në Moskë presidentin kinez, Xi Jinping, dhe liderë të tjerë për festimet e Ditës së Fitores më 9 maj, që përfshijnë edhe një paradë ushtarake në Sheshin e Kuq.

Mes të ftuarve janë edhe kryeministri sllovak, Robert Fico, që ka kritikuar hapur mbështetjen e BE-së për Ukrainën, si dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, i cili vizitoi Moskën pavarësisht trysnisë nga BE-ja se kjo vizitë mund të dëmtojë ambiciet e Serbisë për anëtarësim në bllok.

Kremlini njoftoi se Putin do të zhvillojë takime dypalëshe me liderët më 9 maj.

Ukraina nuk e ka pranuar armëpushimin, duke theksuar se Putini e shpalli atë vetëm për ta krijuar një përshtypje se kërkon përfundimin e luftës.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, deklaroi në një fjalim më 7 maj se alarmet për sulme ajrore kishin rënë në të gjithë vendin pas një nate me sulme të rënda.

Gjatë natës pati një tjetër sulm rus me raketa dhe dronë – sulme balistike dhe mbi 140 dronë kamikazë vetëm në një natë“, tha Zelensky. “Ishte zhurmë në Kiev dhe në qytete të tjera. Fatkeqësisht ka të plagosur dhe të vrarë.

Ai theksoi se Ukraina mbetet e përkushtuar ndaj propozimit për një armëpushim 30-ditor në këtë luftë, e cila nisi pasi Rusia e filloi pushtimin e plotë të Ukrainës në shkurt 2022.

Propozimi për armëpushim 30-ditor u bë nga Shtetet e Bashkuara në mars dhe u pranua nga Ukraina.

Rusia ka thënë se një marrëveshje e tillë mund të hyjë në fuqi vetëm nëse vendosen mekanizma për zbatimin e saj.

Të dyja vendet përballen me trysni nga presidenti amerikan, Donald Trump, për t’i dhënë fund shpejt konfliktit më të madh në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Putin ka shprehur gatishmërinë për paqe, por zëvendëspresidenti amerikan, JD Vance, tha se “rusët po kërkojnë shumë”, ndërsa SHBA-ja po përpiqet të sjellë palët në tryezën e bisedimeve.

Vance shtoi se Ukraina nuk duhet të mbetet e fiksuar pas idesë së një armëpushimi 30-ditor, duke thënë se “dallimet janë të thella”, por ai është “mjaft optimist” për mundësinë e përfundimit të luftës./REL/

Continue Reading

Të kërkuara