

Published
2 years agoon
By
UBT newsJohnny Thompson
Punoja dikur me dikë që ishte tepër e bezdisshme, dhe do t’ju tregoj pse. Së pari, nëse do të thosha diçka – çfarëdolloj gjëje – ky person do të përpiqej të gjente çikërrimën më të vogël dhe më të parëndësishme për të të “korrigjuar”. Nëse nuk mund të sajonte çikërrima, do të buzëqeshte dhe do të tundte kokën, sikur të donte t’i thoshte zyrës se ajo që ti the ishte aq e vetëkuptueshme, sa që as edhe një praktikant budalla nuk do ta thoshte.
Disa njerëzve u pëlqen të kenë të drejtë. E duan edhe më shumë kur të gjithë e dinë se kanë të drejtë. Në çdo vend, ka pothuajse gjithmonë një pjesë të njerëzve që dëshirojnë të shihen si më të mirët. Duan që të tjerët të ngazëllehen nga inteligjenca e tyre superiore ose nga vitet e tyre të urtësisë, së fituar me vështirësi. Kështu që, për disa vite, e lija kolegen time të më korrigjonte dhe zemërohesha gjithnjë e më shumë dhe në mënyrë të paarsyeshme me sjelljen e saj. Por pastaj një ditë kuptova se si ta “vija përfund”. Nisa të thoja marrëzira.
“A nuk ishte ky një film i Tarantinos?” e pyesja kur i flisja për Avatarin. “Jam shumë i sigurt se është një lloj peshku,” i thosha kur flitej për një delfin. “Sigurisht, shpretka është organi më i madh në trup,” ia hidhja llafin rastësisht.
Me kënaqësi të madhe, shikoja “armiken” time patronizuese të përçartej dhe të mbytej nga nxitimi për të më korrigjuar. Nuk ka asgjë më argëtuese sesa tërbimi i dikujt që përpiqet të të tregojë pse e ke gabim.
Ligji i Cunningham-it
Me kalimin e kohës, kuptova se ajo që po bëja ishte një mënyrë e shkëlqyer për të gjetur informacione. Në vend që t’i bëja një pyetje koleges time – ose dikujt tjetër -, vura re se shpesh ishte më e lehtë të shtiresha sikur kisha njohuri për një fakt të gabuar. Shumica e njerëzve nuk mund të durojnë që një pohim i pasaktë të mos korrigjohet. Dhe, shpesh, teksa përpiqen të të kthejnë në “rrugën e duhur” të informacionit, ata do t’ju lëshojnë një përrua erudicioni. Do të merrni një përgjigje shumë më të mirë, sesa do të merrnit nëse thjesht do të pyesnit.
Ky njihet si “Ligji i Cunningham-it”. Ka marrë emrin e Ward Cunningham, i cili zhvilloi një pjesë të madhe të softuerit që përdoret tani në faqet e internetit të tipit wiki (ndër të cilat Wikipedia është shembulli më i madh). Ligji i Cunningham-it është vëzhgimi se mënyra më e mirë për të marrë një përgjigje të mirë ose të drejtë është të mos bësh pyetje; por të postosh një përgjigje të gabuar. Pra, nëse doni të dini shkaqet kryesore të Luftës së Parë Botërore, shkoni e futuni në një forum mbi historinë dhe postoni: “Lufta e Parë Botërore u shkaktua e gjitha nga britanikët”. Uluni, merrni ca kokoshka dhe prisni të vijnë me furi korrigjimet e njerëzve të zemëruar – por ndoshta të informuar.
Nëse shkoni në Reddit, Twitter ose ndonjë faqe të madhe në Facebook, shkruani çfarëdo marrëzie të keqinformuar dhe sipërfaqësore që dëshironi dhe shikoni se çfarë xhevahirësh do të merrni.
Vërshim Sokratik
Filozofi i lashtë grek, Sokrati, e bënte shpesh. Ai ulej në një stol publik dhe fliste me këdo që i ndodhej pranë. Shpesh i hapte dialogët e tij duke paraqitur një argument të rremë ose me të meta dhe largohej prej andej. Pajtohej me ironi me çdo gjë që thoshte bashkëbiseduesi i tij, por më pas do të ngrinte një pyetje në dukje të padëmshme për ta sfiduar atë pozicion.
Për shembull, në dialogun e quajtur “Meno”, Sokrati eksploron idenë e virtytit. Sokrati vazhdon me atë që thotë miku i tij, Meno, duke shpresuar se do të nxjerrin një zbulim të mëtejshëm në udhëtimin e tyre bisedor. “Mirë, le të themi se virtyti mund të mësohet…”, thotë Sokrati. Pastaj, duke ngritur pyetje të mençura, ai do të vazhdojë të zbulojë pse kjo është e gabuar. Ironia sokratike është situata, ku ju pretendoni të jeni injorantë për diçka, në mënyrë që të merrni qartësi më të madhe rreth saj. Me pak fjalë, është pak a shumë si Ligji i Cunningham-it.
Mjerisht, për Sokratin, kjo nuk ishte më argëtuese në Greqinë e lashtë sesa sot, dhe kështu ai u dënua me vdekje (dhe piu helmin). Në dukje ndodhi prej ateizmit dhe “korruptimit të rinisë”, por me siguri e vërteta është që u dënua sepse goditi arinjtë e gabuar (dhe i bëri arinjtë të dukeshin budallenj).
Të vetëstërvitesh
Trajnimi është, në thelb, një term tërheqës për çdo strategji me anë të së cilës mund të nxjerrësh përgjigje nga dikush.
Duke pyetur dikë: “Si mendon se mund të jesh më i mirë në punën tënde?”, ti ndesh me shikime të zbrazëta. Por nëse pyet: “Cilat pengesa po ju pengojnë të jeni të shkëlqyer?” ose “Kush mendoni se është i shkëlqyer në punën e vet dhe si e bën?” ju keni më shumë gjasa të merrni përgjigje më të mira.
Ligji i Cunningham-it është një shembull. Është një mënyrë për të hyrë në njohuri kur dera e përparme është e bllokuar dhe e mbyllur. Ja dy mënyra se si mund të përdorni Ligjin e Cunningham-it:
Opsioni i keq: A keni qenë ndonjëherë në një grup ku askush nuk mund të vendosë se çfarë vendimi të marrë, dhe kështu ju rrini pezull në një harresë të vështirë? “Në cilin restorant të shkojmë?” – nuk merr asgjë përgjigje. Në vend të kësaj provoni të thoni, “Shkojmë tek McDonald’s” dhe do të shihni se si të tjerët kundërshtojnë dhe më pas, vazhdoni të ofroni ide të tjera.
Hedhja e monedhës: Nëse nuk jeni i sigurt për ndonjë vendim për jetën – si “A duhet ta lexoj këtë libër apo atë tjetrin?” ose “A duhet ta lë punën time apo jo?” – bëj një hedhje monedhe. Nëse bie kokë bëni X, nëse bie pil, bëni Y. Në fakt nuk do të jetoni sipas vendimit të monedhës, por duhet të mbani shënim reagimin tuaj ndaj çfarëdolloj rezultati që ka ardhur prej saj. Ishe i mërzitur kur ra? U ndiet të lehtësuar? Është një mënyrë e mirë për të nxjerrë mendimet tuaja të vërteta për një temë.
Ligji i Cunningham-it është një fenomen psikologjik interesant, dhe është ai që mund të përdoret për përfitime të mëdha. Nga marrja e përgjigjeve të detajuara nga ekspertët në internet deri te ndriçimi i ndonjë dëshire të pavetëdijshme, ndonjëherë shtirja si budalla ka përfitimet e veta. / Big Think – Bota.al
You may like

Stina e verës sjell gëzim, relaks dhe një ndjenjë rigjallërimi. Megjithatë, mund të shoqërohet edhe me ndjenjë përgjumjeje dhe dobësie.
Nëse e ndien veten pa energji gjatë verës, mos u shqetëso – nuk je i vetëm.
Në këtë artikull do të shqyrtojmë shtatë arsye pse mund të ndihesh i dobët gjatë verës, duke hedhur dritë mbi faktorët që ndikojnë në gjallërinë tonë dhe duke ofruar këshilla të vlefshme për ta përballuar këtë periudhë me lehtësi.
Dehidratimi
Me rritjen e temperaturave, është thelbësore të qëndrojmë të hidratuar, gjatë verës djersisim më shumë për shkak të nxehtësisë, duke rritur rrezikun për dehidrim. Edhe një dehidrim i lehtë shkakton lodhje, marrje mendsh dhe ndjesi të përgjithshme dobësie.
Mos harro të pish shumë ujë dhe përfshi në dietën tënde fruta dhe perime të pasura me ujë për të rikthyer elektrolitet.
Lodhja nga nxehtësia (Heat Exhaustion)
Ekspozimi i tepërt ndaj temperaturave ulë nivelet e energjisë, duke shkaktuar dobësi dhe lodhje, lodhja nga nxehtësia ndodh kur trupi nuk arrin të rregullojë temperaturën e vet, zakonisht për shkak të qëndrimit të gjatë në diell dhe mungesës së lëngjeve.
Për ta parandaluar: kërko hije, vish rroba të lehta dhe ajrosëse dhe shmang aktivitetet e rënda gjatë orëve më të nxehta të ditës.
Mungesa e gjumit cilësor
Ditët më të gjata dhe aktivitetet sociale verës ndikojnë në cilësinë dhe oraret e gjumit, gjumi i pamjaftueshëm mund të të lërë të përgjumur, pa përqendrim dhe me ndjesi dobësie. Krijo ambient të përshtatshëm: mbaj dhomën të freskët, vendos rutinë të rregullt e praktikoni teknika relaksimi para se të flesh.
Gjumi cilësor është kyç për të rifreskuar trupin dhe për të mbajtur energjinë në nivele optimale.
Alergjitë sezonale
Vera mund të jetë sfiduese për ata që vuajnë nga alergjitë, poleni, pluhuri në ajër janë më të përhapur gjatë kësaj stine, duke shkaktuar lodhje, bllokim të hundëve. Nëse dyshon se ke alergji, këshillohu me një mjek që mund të të ndihmojë me këshilla, ilaçe ose ndryshime në stilin e jetesës.
Ushqyerja e papërshtatshme
Vera është e mbushur me ushqime joshëse, ushqime të skarës dhe ëmbëlsira të shumta, edhe pse është në rregull të shijosh këto ushqime, është shumë e rëndësishme të ruash një dietë të balancuar. Konsumi i pijeve me sheqer dhe alkoolit shkakton mungesë të vitaminave, luhatje të sheqerit në gjak dhe rënie të energjisë. Zgjidh ushqime të pasura me vlera si fruta të freskëta, perime, drithëra të plota e proteina të dobëta për të ushqyer trupin me energji.
Mungesa e vitaminës D
E njohur edhe si “vitamina e diellit”, sintetizohet nga trupi kur ekspozohemi ndaj rrezeve të diellit, për shkak të vapës së madhe dhe përdorimit të kremrave mbrojtës, mund të kemi më pak ekspozim ndaj diellit, gjë që mund të çojë në mungesë të kësaj vitamine.
Mungesa e vitaminës D lidhet me lodhje dhe dobësi muskulore. Diskuto me mjekun për mundësinë e marrjes së suplementëve, gjej kohë për të qëndruar në diell në mënyrë të sigurt për të mbajtur nivelet optimale të vitaminës D.
Stresi mendor dhe emocional
Edhe pse vera është kohë pushimesh, sjellë edhe stres qoftë nga pritshmëritë për pushime perfekte a ngjarje shoqërore. Stresi ndikon drejtpërdrejt në energjinë tonë, duke na lënë të lodhur dhe pa fuqi. Praktiko kujdesin ndaj vetes përmes meditimit, teknika të frymëmarrjes, ose aktivitete që të sjellin kënaqësi. Marrja e kohës për të kujdesur për shëndetin mendor është thelbësore për të përballuar dobësinë e shkaktuar nga stresi.

Çdo njeri ka pozicionin e vet të preferuar të fjetjes dhe në kundërshtim me disa besime popullore, nuk ka asnjë mënyrë “perfekte” për të fjetur.
Megjithatë ka pozicione më të mira dhe më të këqija që ndikojnë në cilësinë e gjumit, por sa e keqe është në të vërtetë të flesh përmbysur?
Mund të shkaktojë dhimbje në qafë
Sipas specialistëve ky është padyshim pozicioni më i keq i gjumit, shkakton disa dhimbje të këqija veçanërisht në qafë. Shpesh, kur njerëzit flenë në bark, qafa e tyre ngrihet lart. Plus, qafa është e përdredhur në njërën anë gjatë gjithë mbrëmjes. Si rezultat, shumë njerëz përjetojnë dhimbje qafe në mëngjes.
Mund të tendosi pjesën e poshtme të shpinës
Dhimbja në pjesën e poshtme të shpinës është tjetër shqetësim tek personat që flenë ashtu. Ky pozicion ushtron presion tek nyjet në shpinë. Njëkohësisht nuk është e mundur të mbash shtyllën kurrizore siç duhet. Gjumi i vazhdueshëm në bark çon në parehati ose dhimbje për periudha afatgjata.
Ju bën të lëvizni më tepër
Ata që flenë në bark janë ata që lëvizin më shumë gjatë natës. Fjetja me fytyrë poshtë ngjesh nyjet në qafë dhe shpinë e shkakton mpirje të krahëve. Këta persona priren të lëvizin ose të dridhen gjatë natës, duke shkaktuar ndërprerje të gjumit. Dhe mungesa e gjumit cilësor lidhet me të gjitha llojet e efekteve negative shëndetësore, si mbipesha dhe presioni i lartë i gjakut.
Mund të përkeqësojë refluksin e acidit
Kur qëndroni në këmbë ose uleni drejt, graviteti ndihmon në parandalimin e rritjes së acidit të stomakut, që kalon në fyt. Kur shtriheni, graviteti nuk ju ndihmon më. Kjo bën që acidi të ngrihet më lehtë dhe të prishë gjumin tuaj.
Sa e keqe është fjetja në këtë pozicion?
Edhe pse nuk ka asnjë pozicion të përsosur, fjetja në bark është padyshim më i keqi. Ndërsa pozicioni më i mirë i fjetjes është ai në shpinë.
Kuriozitete
Shishe plastike apo qelqi në punë? Ja çfarë thonë faktet!
Published
4 days agoon
June 23, 2025By
UBT News
Nëse jeni ndër ata që mbajnë gjithmonë një shishe me vete në punë, ndoshta është koha të mendoni: qelq apo plastikë?
Vendimi nuk është estetik, por prek shëndetin, mjedisin dhe prakticitetin e përditshëm.
Qelqi, më i sigurt për shëndetin
Shishet prej qelqi janë të padëmshme dhe nuk lëshojnë kimikate në lëngje, madje as kur ekspozohen ndaj nxehtësisë. Krahasuar me plastikën, që përmban substanca si BPA apo BPS, qelqi është alternativa më e shëndetshme për përdorim të përditshëm.
Plastika ndot më shumë, por kërkon më pak energji
Edhe pse plastika është më e lehtë për transport e kërkon më pak energji për t’u prodhuar, është më problematike për mjedisin. Shumë nga plastikat nuk riciklohen e përfundojnë në natyrë, duke lëshuar mikroplastikë që ndot oqeanet dhe zinxhirin ushqimor.
Prakticiteti- plastika fiton
Nëse je në lëvizje, plastika është praktike: e lehtë, nuk thyhet, vjen në formate që përshtaten në çanta apo makina. Por nëse punon në zyrë fikse dhe dëshiron diçka afatgjatë e të qëndrueshme, qelqi është zgjedhje elegante dhe e qëndrueshme.
Vendimi përfundimtar?
•Nëse prioriteti yt është shëndeti dhe qëndrueshmëria, zgjidh qelqin.
•Nëse ke nevojë për prakticitet dhe lehtësi, plastika pa BPA është alternativë më fleksibël – por kujdes me riciklimin!
Një ide e zgjuar? Përdor një shishe qelqi në zyrë dhe mbaj një plastike të riciklueshme me vete gjatë ditës!
Kështu, kombinon shëndetin, prakticitetin dhe kujdesin për mjedisin.
Kuriozitete
Pesë vende ku nuk duhet ta lini kurrë celularin
Published
4 days agoon
June 23, 2025By
UBT News
Sot është e vështirë të gjesh një person që nuk zotëron një telefon celular. Jemi të varur nga këto pajisje që nuk luajnë më vetëm rolin e një telefoni, por edhe të një kalendari, një axhende, një radioje e lista mund të mos mbarojë kurrë.
Lënia e telefonave në vende të caktuara mund të jetë e rrezikshme për shëndetin. Shumë studime e kanë lidhur rrezatimin e tyre me shfaqjen e kancerit të trurit, tumoreve dhe problemeve riprodhuese.
Në shtrat ose nën jastëk
Të flesh me telefonin nën jastëk është ide e keqe për disa arsye. Njoftimet nuk ndalen natën. Drita nga ekrani na zgjon e çon në probleme afatgjata me gjumin. Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj dritës ndikon në prodhimin e melatoninës, hormonit të gjumit, i cili është i rëndësishëm për pushimin tonë. Ekspozimi ndaj fushave elektromagnetike të krijuara nga telefonat shkakton dhimbje koke, ka shumë raste shpërthimesh që kanë ndodhur në të gjithë botën për shkak të temperaturave të rritura që zhvillohen kur pajisjet mbulohen nën pëlhura për një kohë të gjatë.
Në xhep
Lëvizja më e zakonshme që bëjmë të gjithë. E fusim celularin në xhepin e pantallonave dhe vazhdojmë para. Mendojmë se në këtë mënyrë nuk do të humbasim asnjë njoftim. Megjithatë, sado logjike që mund të tingëllojë, ky veprim bën shumë dëm. Rrezatimi i emetuar nga një telefon kur është në xhepin e pantallonave rritet ndjeshëm krahasuar me kur është në çantë. Rrezatimi i telefonit ndikon në strukturën e ADN-së, të shkakton probleme me fertilitetin ose të kontribuojë në zhvillimin e tumoreve. Gjithashtu, mbajtja e telefonit celular pranë kofshëve dobëson kockat e legenit.
Në banjo
Nëse jeni mësuar ta merrni me vete në banjo ose të dëgjoni muzikë kur jeni në dush, mos e bëni më! Bakteret në sipërfaqe, pavarësisht sa mirë i pastrojmë, “ngjiten” në pajisje e transferohen në duart, fytyrën e rroba. Bakteret qëndrojnë në hapësirë për një kohë të gjatë, aq sa ngjiten lehtësisht në sipërfaqe të tjera.
Në vende shumë të ftohta ose shumë të nxehta
Nëse temperaturat e ambientit janë të larta ose shumë të ulëta, është më mirë të mos e merrni telefonin celular me vete ose mbani në çantë. Luhatjet e temperaturës janë të rrezikshme për pajisjet elektronike. Tkurrja e zgjerimi i shkaktuar çon në probleme me funksionet e tij apo në shpërthime fatale.
Në prizë
Jo, ta lësh telefonin në karikim për orë të tëra nuk do të dëmtojë shëndetin tënd, por do të dëmtojë xhepin, telefonin e mjedisin. Është më mirë të mos e lësh telefonin duke u karikuar natën ose për shumë orë. Kjo shkurton jetëgjatësinë dhe performancën e baterisë së telefonit. Gjithashtu kontribuon në rritjen e konsumit të energjisë dhe, rrjedhimisht, në faturën e energjisë elektrike.

Irani konfirmon vrasjen e një shkencëtari tjetër bërthamor në sulmet ajrore izraelite

Gjykata refuzon të shtyjë gjykimin kundër Netanyahut

Nagavci: Vendimi i Kushtetuese konfirmon se konstituimi është përgjegjësi e subjekteve fituese

Zemaj: Askush s’mund të udhëheqë me diktat, deputetët i përgjigjen vetëm qytetarëve dhe Kushtetutës

Kurti: Serbia mund të shfrytëzojë elemente destruktive për të nxitur incidente në Gazimestan

Bajrami: LDK do të marrë pjesë në takimin e nesërm

Izraeli kryen sulme ajrore në zonat pyjore dhe malore në Libanin jugor

Limaj konfirmon pjesëmarrjen në takimin me Kurtin, rithekson nevojën e arritjes së një marrëveshje politike

VV insiston në votim të fshehtë: Deputetët opozitarë shkelën Kushtetutën për tridhjetë seanca me radhë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore