Shëndeti

Largimi i miteve të dhjamosjes

Terapi e sjelljes për uljen e peshës pa dieta dhe sport.

Published

on

Dy mjekë kroatë i trajtojnë pacientët që vuajnë nga obeziteti me një terapi që përfshin shumë disiplina. Për të pasur sukses ka më rëndësi ekuilibri shpirtëror dhe durimi se sa sporti dhe agjërimi në mënyrë radikale.

Kush lufton për të ulur peshën, e di mirë sa e mundimshme është që të heqësh kilogramët e tepëra: Sporti është rraskapitës dhe dietat shpesh kanë sukses afatshkurtër. Sapo i ke ulur disa kilogram duke mos ngrënë, ato kthehen sërish pas pak kohe. Mbipesha e madhe, pra obeziteti, ndikon mbi cilësinë e jetës dhe shkurton jetëgjatësinë e të prekurve.

Mjekët nga Osijeku, Mario Curkoviq dhe Drazhen Gorjanski janë duke folur për suksesin që kanë pasur në ndihmën që i kanë dhënë 130 personave me mbipeshë, që të ulin dukshëm peshën që kanë.

Këta dy mjekë nuk përdorin ndonjë terapi ose ndonjë dietë, por i trajtojnë pacientët me mënyra të ndryshme, sepse Curkoviq dhe Gorjanski mendojnë se dhjamosja është një sëmundje komplekse, por e shërueshme. Metodën që përdorin mjekët e quajnë “POST”, programin osijekas për uljen e peshës, (Program Osjeckog Smanjivanja Tezine). Ata nuk e kanë pritur as vetë suksesin që ka pasur terapija e mënyrës së sjelljes.

Rrugë komplekse komunikimi të trupit

Psikologjia e njeriut është e vështirë të kuptohet, thekson Goranjski. Dhe meqenëse ajo është komplekse, edhe tek dhjamosja luajnë rol shumë faktorë. Prandaj obeziteti duhet trajtuar si një sëmundje që përfshin shumë disiplina.

“Si shumë sëmundje të tjera edhe dhjamosja ka shumë shkaqe, trajtime, dhe shërime”, thotë mjeku. “Në trupin tonë ekziston një sistem i ruajtjes së peshës konstante, sistemi homeostatik. Ai mbështetet tek komunikimi midis sistemit të tretjes dhe qendrave të trurit që janë përgjegjëse për urinë, ngopjen dhe shijimin.”

Pjesa më e madhe e njerëzve hanë normalisht, kur u vjen uri. Dhe hanë atë gjë që u pëlqen, duke mos shtuar në peshë. “Sidoqoftë, me mënyrën e sotme të jetesës, ofrohet një ofertë e madhe ushqimesh të pashëndetshme dhe hahet më shpesh duke shkaktuar dëmtim të komunikimit midis sistemit të tretjes dhe trurit,” thotë Gorjanski. 

Vendosja sërish në ekuilibër të këtij komunikimi është synim i terapisë POST. “Nëpërmjet trajnimit të autogjeneve, meditimit, shërimit të sistemit të tretjes dhe agjërimit me raste, ne ripërtërijmë faktikisht si sistemin e tretjes ashtu edhe sistemin homeostatik si dhe komunikimin midis tyre,” thotë mjeku. “Ideja kryesore është që në trupin tonë të rivendosen sërish funktionet normale.”

Neblige Landschaften in Deutschland

Largimi i miteve të dhjamosjes

Gjatë zhvillimit të terapisë të dy mjekëve u është dashur të merren me shumë mite mbi dhjamosjen, për shembull që pesha mund  të ulet me dietë të kombinuar me lëvizje, sipas motos “eat less – move more”. Sporti dhe lëvizjet janë të shëndetshme dhe të bëjnë mirë, megjithatë asnjë nga pacientët nuk shpenzon shumë për terapinë. Mjekët nuk i bëjnë pacientët të numërojnë kaloritë apo të mbajnë dieta të forta.

Tek terapia e tyre synimi është më shumë që me kalimin e kohës të çmësohet zakoni i urisë. Terapia e kthen mbrapsht ngacmimin që shkaktohet nga uria, deri sa truri nxitet prej tij vetëm kur trupi ka vërtet nevojë për ushqim, pra kur e merr uria. 

“Njeriu mund ta organizojë vetë trajnimin e trupit,” thotë Curkoviq, “synimi ynë është shërimi i trurit dhe jo humbja e kilogramëve”. Nëse rregullimi funksionon, atëherë ndodh ulja e kg., pra arrihet suksesi: “Nëse reduktohet marrja e kalorive, atëherë arrihen rezultatet në uljen e peshës.”

Të mësosh të dëgjosh trupin

Programi përmban kurse që zhvillohen një here në javë për gjashtë muaj rresht. Pacientët humbasin gjatë kësaj periudhe 15 deri 20 kilogram. Ndonjë ka arritur madje të ulë 40 kilogram.

Mjekët theksojnë se sasia e kilogramëve të ulura nga dikush nuk është tregues për efektivitetin e metodës së tyre. E rëndësishme është vetëm vendosja e ekuilibrit në komunikimin midis stomakut dhe trurit.

130 pacientët që kanë përdorur terapinë POST, pajtohen me sigurinë që kanë mjekët për vlerat shkencore të metodës së tyre. Të dy mjekët janë duke punuar aktualisht për një studim shkencor.

Fit statt fett?

Krahasime me programe të tjera mbi terapinë e sjelljejes

Në SHBA është krijuar gjatë pandemisë së Coronës një program i ngjashëm terapie, që quhet Trevose Behavior Modification Program (TBMP). Ky program ka pasur rezultate edhe më të mira se sa POST, thonë mjekët kroatë. Megjithatë ky program ka përjashtuar pacientët që nuk kanë pasur humbje të dukshme peshe në gjashtë javët e para të fazës së provës. “Kjo është sikur një kirug të operonte vetëm rastet ku e di që do të ketë sukses,” thotë Curkoviq. “Ne “operojmë” këdo që ka nevojë për ndihmë.”

Gorjanski thotë se TBMP vlerësohet si programi më i suksesshëm në botë për uljen e peshës, por pjesëmarrësit nuk pasqyrojnë mesataren reale të popullsisë. Kurse pjesëmarrësit e POST, janë një grup “krejtësisht demokratik”. Kush e ka arritur moshën madhore dhe do të ulë peshën, është mirëpritur “pavarësisht nga mosha, gjinia ose gjendja fizike.”

Grupi i synuar jo vetëm obezët

Në fakt pjesëmrrësit e POST janë një grup heterogjen. Aty ka njerëz me obezitet ekstrem, me mbipeshë jo të madhe ose me diabet, që duhet të kujdesen për ushqimin. Prandaj të dy mjekët kanë zhvilluar një seri të gjerë mjetesh që mund të përdoren nga pacientët. Pjesëmarrësit marrin pjesë në ato gjëra që u duhen personalisht. “Disave nuk u pëlqen trajnimi autogjen, disave u pëlqen. Ata nuk kanë nevojë të përdorin çdo gjë, sepse mund të zgjedhin çfarë është e përshtatshme për ta,” thotë Curkoviq. “E rëndësishme është që nuk ka kufizime në lidhje me ushqimin.”

Ata mund të hanë Kulen, një lloj sallami, që është specialitet nga rajoni i Sllavonisë, ose proshutë të thatë, thotë mjeku. Por: “Ne nuk mund t’u themi njerëzve nga Sllavonia që të mos hanë Kulen!”, thotë Curkoviq.

Ushqimi si ves 

Urinë e madhe të dy mjekët e krahasojnë me varësinë që krijohet nga droga: “Ushqimi mund të bëhet ves”, thotë Gorjanski. “Por është e komplikuar: Pacientët tanë mësojnë çfarë është vesi dhe si të çlirohen prej tij. Deri tani nuk është parë të krijohet varësi nga lakra, por varësia nga sheqeri është një problem serioz. Një person që është krejt i shëndetshëm dhe fillon të konsumojë sasi të mëdha sheqeri, mund të krijojë një ves si personi që fillon të konsumojë alkool.”

Krah studimit shkencor Curkoviq dhe Gorjanski janë duke punuar edhe për një libër. “Ne kemi dëshmuar, që funksionon. Nuk do ishte mirë të mos i ndajmë me të tjerët këto dije, për të ndimhuar njerëz të tjerë,” thotë Curkoviq.

Por pse nuk janë ende të zakonshme terapitë e sjelljes për të luftuar dhjamosjen? “Askush nuk fiton para me këtë mënyrë të uljes së peshës. Sepse nuk përmban medikamente, që duhen marrë vazhdimisht ose preparate speciale. Askush nuk fiton para me njerëzit që kanë hequr dhjamin,” thotë mjeku.

Continue Reading

Shëndeti

Çka është “ecja japoneze” që po këshillojnë ekspertët e shëndetit?

Published

on

Nëse po kërkon mënyrë të thjeshtë, pa kosto dhe jashtë palestrës për të përmirësuar shëndetin dhe formën fizike, trendi më i fundit që po bën namin në TikTok mund të jetë zgjidhja ideale për ty.

Quhet “Japanese walking” ose ecja japoneze dhe ekspertët janë të njëzëri: është një nga format më efikase dhe të qëndrueshme të ushtrimit.

Çfarë është “Japanese walking”?

Pavarësisht emrit, kjo formë ecjeje nuk është e re. Ajo bazohet në stil të quajtur ecje me intervale, që është përdorur për vite me radhë në Japoni dhe më gjerë.

Metoda është shumë e thjeshtë:

– Ec me intensitet të lartë (shpejt) për 3 minuta,

– Pastaj ec me ritëm më të ngadaltë për 3 minuta,

-Përsërite këtë cikël për të paktën 30 minuta, 4 herë në javë.

-Ky kombinim i ritmeve e bën trupin të punojë më fort dhe sjell përfitime më të mëdha në më pak kohë.

Pse ekspertët e pëlqejnë kaq shumë?

Sipas specialistëve të fushës, “Japanese walking” është kaq popullore sepse është:

-E lehtë për t’u zbatuar, pa pajisje apo ambiente të veçanta,

-E përballueshme nga çdo moshë dhe gjendje fizike,

E shkurtër, por shumë efektive – vetëm 30 minuta disa herë në javë sjellin ndryshime të dukshme.

Laura Richardson, specialiste e fiziologjisë së ushtrimeve në Universitetin e Miçiganit, shprehet:

“Është e qëndrueshme dhe praktike. Nuk ke nevojë për palestër dhe përfitimet janë të shumta.”

Çfarë përfitimesh sjell?

Studimet tregojnë se ky stil ecjeje:

-Forcon muskujt e këmbëve dhe kofshëve,

-Përmirëson qarkullimin e gjakut dhe funksionin e zemrës,

-Ul tensionin e gjakut dhe yndyrnat e dëmshme në trup,

-Rrit kolesterolin e mirë (HDL) dhe ul nivelin e yndyrës në bark (viscerale),

Përmirëson cilësinë e gjumit, ndihmon në luftimin e depresionit dhe ruan shëndetin mendor – sidomos me kalimin e moshës.

Continue Reading

Shëndeti

Sheqeri në pije më i dëmshëm sesa në ëmbëlsira

Published

on

Një studim i publikuar në Advances in Nutrition ka zbuluar se mënyra se si e konsumojmë sheqerin ka rëndësi të madhe, dhe pirja e tij përmes pijeve është më e dëmshme sesa marrja e tij nga ushqimet, ka raportuar WomensHealthMag.

Studiuesit analizuan të dhënat e më shumë se gjysmë milioni njerëzve nga 29 studime të ndryshme, duke krahasuar zakonet e konsumimit të sheqerit me shëndetin e tyre.

Rezultatet ishin tronditëse: Për çdo 350 ml pije me sheqer të shtuar të konsumuar në ditë (si p.sh. cola ose lëngjet e paketuara), rreziku për diabet të tipit 2 rritej me 25 për qind. Për çdo 240 ml lëng frutash, rreziku rritej me 5 për qind.

Tek ata që e konsumonin sheqerin përmes ushqimeve, nuk u vu re i njëjti rrezik i lartë për diabet por pse është sheqeri i dëmshëm për trupin?

Sipas dietologes Dena Champion nga Ohio State University, problemi më i madh është sasia e tepërt.

“Sheqeri i tepërt çon në shtim peshe dhe lë më pak hapësirë për ushqime të shëndetshme”, ka theksuar ajo.

Tara Gidus Collingwood, konsulente për ushqim, shton se sheqeri i tepërt rrit edhe rrezikun për sëmundje të zemrës, probleme dentare, dhe sëmundjen e mëlçisë jo-alkool Megjithatë, sasia e vogël e sheqerit nuk është problematike.

“Përdorimi i sheqerit në sasi të vogla nuk përbën rrezik për person mesatarisht të shëndetshëm. Por sasitë e mëdha të sheqerit të shtuar dhe të rafinuar mund të shkaktojnë probleme me kalimin e kohës”, tha Lisa Moskovitz, themeluese e NY Nutrition Group.

Ajo ka shtuar se përveç diabetit e sëmundjeve të zemrës, sheqeri shkakton inflamacion në trup, që lidhet me sëmundje si kanceri, sëmundjet autoimune dhe ato kardiovaskulare.

Continue Reading

Shëndeti

Arsyet pse duhet ta filloni mëngjesin me një shëtitje

Published

on

Një shëtitje në mëngjes nuk është vetëm aktivitet fizik, por zakon i fuqishëm që hedh themelet për një ditë të shëndetshme dhe produktive.

Vetëm 20-30 minuta ajër të pastër menjëherë pas zgjimit e ndihmojnë trupin tonë të zgjohet, që trupi të fillojë metabolizmin e tij.

Ky zakon nuk kërkon pajisje, trajnim të shtrenjtë ose shumë kohë, efektet janë të dukshme nëpërmjet një përqendrimi më të mirë, një humori më të ndritshëm, gjumit cilësor dhe një trupi më elastik.

Gjashtë arsye pse një shëtitje në mëngjes është e rëndësishme:

Një shëtitje e shkurtër në mëngjes nxit qarkullimin e gjakut, ju hap për ditën e re dhe siguron një burim energjie afatgjatë – dhe pa kafeinë.

Dalja jashtë rrit rrjedhën e oksigjenit në tru, gjë që përmirëson përqendrimin, kreativitetin dhe kujtesën. Ecja zvogëlon tensionin e ofron ndjesi qetësie që zgjat gjatë ditës. Ekspozimi ndaj dritës së mëngjesit ndihmon trupin, e bën më të lehtë të bjerë në gjumë dhe sjell një gjumë më të thellë dhe më qetësues.

Ecja stimulon qarkullimin e gjakut dhe rrit rezistencën e trupit ndaj infeksioneve. Ecja zvogëlon ndjeshëm numrin e ditëve të sëmura, duke ju bërë më rezistentë ndaj sëmundjeve sezonale. Një shëtitje e lehtë në mëngjes aktivizon muskujt e këmbëve dhe të torsos dhe përmirëson lëvizshmërinë e kyçeve.

Kjo kontribuon në një qëndrim më të mirë dhe gjendje të përgjithshme fizike.

Ecja e rregullt ndihmon në djegien e kalorive, nxit një metabolizëm më aktiv dhe mund të ndihmojë në kontrollin e peshës trupore – të gjitha pa përpjekje dhe pa dieta të rrepta, shpesh joefektive.

 

Continue Reading

Shëndeti

Shtatë ushqime që shkaktojnë akne tek të rriturit

Published

on

Ajo që hamë nuk ndikon vetëm në shëndetin e përgjithshëm, por edhe në lëkurën tonë. Disa ushqime mund të shkaktojnë inflamacion dhe të ndikojnë në hormonet, duke çuar në bllokimin e poreve dhe shpërthime aknesh.

Edhe pse gjenetika dhe stili i jetesës luajnë rol të rëndësishëm në zhvillimin e aknes, disa ushqime përkeqësojnë gjendjen. Nëse po përpiqeni të shmangni shpërthimet e të mbani lëkurën të pastër, dermatologët që folën për “Eat This, Not That!” rekomandojnë të shmangni këto shtatë ushqime:

Qumështi i tërshërës (Oat Milk)

Edhe pse është një zëvendësues i njohur për qumështin e lopës, qumështi i tërshërës mund të shkaktojë akne tek disa persona.

“Oat milk ka përmbajtje të lartë karbohidratesh dhe mund të kontribuojë në shfaqjen e aknes,” thotë Dr. Karan Lal, drejtor i dermatologjisë pediatrike dhe kirurgjisë kozmetike në Scottsdale, Arizona. “E kam parë vetë këtë efekt!”

Proteina e hirrës (Whey Protein)

Përdoret në smoothie apo shake për të shtuar proteina, por çon në probleme me lëkurën. “Proteina e koncentruar e hirrës është njësoj sikur të pije 6 deri në 12 litra qumësht,” thotë dermatologia Emily Wood nga Westlake Dermatology, në Marble Falls, Texas.

Ajo shpjegon: “Arsyeja është sepse proteina e hirrës ndikon në rritjen e një faktori që quhet IGF-1 (Insulin-like Growth Factor 1), i cili rrit nivelet e androgjenëve, estrogjenit dhe proliferimin e qelizave të lëkurës (keratinociteve).”

“Androgjenët janë hormone si testosteroni që rrisin aknen. Proliferimi i keratinociteve ndihmon në formimin e komedoneve (pikat e zeza apo të bardha).”

Ushqimet me indeks të lartë glicemik

Këtu përfshihen biskotat, ëmbëlsirat, pijet me sheqer, orizi i bardhë, buka e bardhë dhe karamelet, të lidhura me përkeqësimin e aknes.

“Këto ushqime rrisin nivelin e sheqerit në gjak, që më pas rrit inflamacionin dhe prodhimin e yndyrës në lëkurë,” thotë Dr. Wood.

Dr. Lal pajtohet dhe shton: “Sheqeri në përgjithësi nxit inflamacionin dhe është ‘ushqim’ për bakteret dhe majat që shkaktojnë akne! Mundohuni të shmangni sheqernat e rafinuara dhe zgjidhni burime më të shëndetshme si frutat.”

Suplemente me vitaminë B6 apo B12

Shumë njerëz marrin suplemente por Dr. Wood thotë se këto mund ta përkeqësojnë aknen. Ajo shpjegon: “Një teori është se këto vitamina ndryshojnë mikrobiomën e lëkurës, veçanërisht ndikojnë sjelljen e bakterit Propionibacterium acnes (P. acnes), i cili është një nga shkaktarët kryesorë të aknes.”

Marrja e tepruar e jodit (Iodine)

Sipas Dr. Wood, marrja e tepruar e jodit përkeqëson aknen. “Jodi gjendet në sasi të larta në algat detare dhe suplementet me kelp. Disa smoothie që pretendojnë se ndihmojnë lëkurën përmbajnë gjithashtu këto përbërës,” shpjegon ajo.

Ajo shton: “Kujdes me ato që pini – mund të jenë duke ju përkeqësuar aknen. Nuk dihet saktësisht pse jodi e përkeqëson aknen, por duket se rrit inflamacionin dhe prodhimin e yndyrës në lëkurë.”

Qumështi pa yndyrë (Skim Milk)

Edhe pse është zgjedhje më e shëndetshme për ata që duan të reduktojnë yndyrën, qumështi pa yndyrë mund të shkaktojë akne, studimet vëzhguese kanë treguar një lidhje mes konsumit të qumështit pa yndyrë e rritjes së aknes tek adoleshentët.

Ka disa teori pse ndodh kjo:

Qumështi përmban hormone si androgjenët dhe IGF-1 që ndikojnë në ndryshimet hormonale në trup;

Disa proteina në qumështin pa yndyrë mund të përkeqësojnë aknet;

Qumështi pa yndyrë mund të rrisë insulinën më shumë se qumështi i plotë;

Një tjetër hipotezë lidhet me përmbajtjen e jodit në qumësht, që ndikon në akne;

Dr. Lal shton: “Studimet kanë treguar se qumështi pa yndyrë lidhet me akne, mendojmë se kjo ndodh për shkak të përmbajtjes më të lartë të sheqerit! Zgjidhni më mirë qumështin e bajames apo qumësht të plotë”.

Continue Reading

Të kërkuara