Dy mjekë kroatë i trajtojnë pacientët që vuajnë nga obeziteti me një terapi që përfshin shumë disiplina. Për të pasur sukses ka më rëndësi ekuilibri shpirtëror dhe durimi se sa sporti dhe agjërimi në mënyrë radikale.
Kush lufton për të ulur peshën, e di mirë sa e mundimshme është që të heqësh kilogramët e tepëra: Sporti është rraskapitës dhe dietat shpesh kanë sukses afatshkurtër. Sapo i ke ulur disa kilogram duke mos ngrënë, ato kthehen sërish pas pak kohe. Mbipesha e madhe, pra obeziteti, ndikon mbi cilësinë e jetës dhe shkurton jetëgjatësinë e të prekurve.
Mjekët nga Osijeku, Mario Curkoviq dhe Drazhen Gorjanski janë duke folur për suksesin që kanë pasur në ndihmën që i kanë dhënë 130 personave me mbipeshë, që të ulin dukshëm peshën që kanë.
Këta dy mjekë nuk përdorin ndonjë terapi ose ndonjë dietë, por i trajtojnë pacientët me mënyra të ndryshme, sepse Curkoviq dhe Gorjanski mendojnë se dhjamosja është një sëmundje komplekse, por e shërueshme. Metodën që përdorin mjekët e quajnë “POST”, programin osijekas për uljen e peshës, (Program Osjeckog Smanjivanja Tezine). Ata nuk e kanë pritur as vetë suksesin që ka pasur terapija e mënyrës së sjelljes.
Rrugë komplekse komunikimi të trupit
Psikologjia e njeriut është e vështirë të kuptohet, thekson Goranjski. Dhe meqenëse ajo është komplekse, edhe tek dhjamosja luajnë rol shumë faktorë. Prandaj obeziteti duhet trajtuar si një sëmundje që përfshin shumë disiplina.
“Si shumë sëmundje të tjera edhe dhjamosja ka shumë shkaqe, trajtime, dhe shërime”, thotë mjeku. “Në trupin tonë ekziston një sistem i ruajtjes së peshës konstante, sistemi homeostatik. Ai mbështetet tek komunikimi midis sistemit të tretjes dhe qendrave të trurit që janë përgjegjëse për urinë, ngopjen dhe shijimin.”
Pjesa më e madhe e njerëzve hanë normalisht, kur u vjen uri. Dhe hanë atë gjë që u pëlqen, duke mos shtuar në peshë. “Sidoqoftë, me mënyrën e sotme të jetesës, ofrohet një ofertë e madhe ushqimesh të pashëndetshme dhe hahet më shpesh duke shkaktuar dëmtim të komunikimit midis sistemit të tretjes dhe trurit,” thotë Gorjanski.
Vendosja sërish në ekuilibër të këtij komunikimi është synim i terapisë POST. “Nëpërmjet trajnimit të autogjeneve, meditimit, shërimit të sistemit të tretjes dhe agjërimit me raste, ne ripërtërijmë faktikisht si sistemin e tretjes ashtu edhe sistemin homeostatik si dhe komunikimin midis tyre,” thotë mjeku. “Ideja kryesore është që në trupin tonë të rivendosen sërish funktionet normale.”
Largimi i miteve të dhjamosjes
Gjatë zhvillimit të terapisë të dy mjekëve u është dashur të merren me shumë mite mbi dhjamosjen, për shembull që pesha mund të ulet me dietë të kombinuar me lëvizje, sipas motos “eat less – move more”. Sporti dhe lëvizjet janë të shëndetshme dhe të bëjnë mirë, megjithatë asnjë nga pacientët nuk shpenzon shumë për terapinë. Mjekët nuk i bëjnë pacientët të numërojnë kaloritë apo të mbajnë dieta të forta.
Tek terapia e tyre synimi është më shumë që me kalimin e kohës të çmësohet zakoni i urisë. Terapia e kthen mbrapsht ngacmimin që shkaktohet nga uria, deri sa truri nxitet prej tij vetëm kur trupi ka vërtet nevojë për ushqim, pra kur e merr uria.
“Njeriu mund ta organizojë vetë trajnimin e trupit,” thotë Curkoviq, “synimi ynë është shërimi i trurit dhe jo humbja e kilogramëve”. Nëse rregullimi funksionon, atëherë ndodh ulja e kg., pra arrihet suksesi: “Nëse reduktohet marrja e kalorive, atëherë arrihen rezultatet në uljen e peshës.”
Të mësosh të dëgjosh trupin
Programi përmban kurse që zhvillohen një here në javë për gjashtë muaj rresht. Pacientët humbasin gjatë kësaj periudhe 15 deri 20 kilogram. Ndonjë ka arritur madje të ulë 40 kilogram.
Mjekët theksojnë se sasia e kilogramëve të ulura nga dikush nuk është tregues për efektivitetin e metodës së tyre. E rëndësishme është vetëm vendosja e ekuilibrit në komunikimin midis stomakut dhe trurit.
130 pacientët që kanë përdorur terapinë POST, pajtohen me sigurinë që kanë mjekët për vlerat shkencore të metodës së tyre. Të dy mjekët janë duke punuar aktualisht për një studim shkencor.
Krahasime me programe të tjera mbi terapinëe sjelljejes
Në SHBA është krijuar gjatë pandemisë së Coronës një program i ngjashëm terapie, që quhet Trevose Behavior Modification Program (TBMP). Ky program ka pasur rezultate edhe më të mira se sa POST, thonë mjekët kroatë. Megjithatë ky program ka përjashtuar pacientët që nuk kanë pasur humbje të dukshme peshe në gjashtë javët e para të fazës së provës. “Kjo është sikur një kirug të operonte vetëm rastet ku e di që do të ketë sukses,” thotë Curkoviq. “Ne “operojmë” këdo që ka nevojë për ndihmë.”
Gorjanski thotë se TBMP vlerësohet si programi më i suksesshëm në botë për uljen e peshës, por pjesëmarrësit nuk pasqyrojnë mesataren reale të popullsisë. Kurse pjesëmarrësit e POST, janë një grup “krejtësisht demokratik”. Kush e ka arritur moshën madhore dhe do të ulë peshën, është mirëpritur “pavarësisht nga mosha, gjinia ose gjendja fizike.”
Grupi i synuar jo vetëm obezët
Në fakt pjesëmrrësit e POST janë një grup heterogjen. Aty ka njerëz me obezitet ekstrem, me mbipeshë jo të madhe ose me diabet, që duhet të kujdesen për ushqimin. Prandaj të dy mjekët kanë zhvilluar një seri të gjerë mjetesh që mund të përdoren nga pacientët. Pjesëmarrësit marrin pjesë në ato gjëra që u duhen personalisht. “Disave nuk u pëlqen trajnimi autogjen, disave u pëlqen. Ata nuk kanë nevojë të përdorin çdo gjë, sepse mund të zgjedhin çfarë është e përshtatshme për ta,” thotë Curkoviq. “E rëndësishme është që nuk ka kufizime në lidhje me ushqimin.”
Ata mund të hanë Kulen, një lloj sallami, që është specialitet nga rajoni i Sllavonisë, ose proshutë të thatë, thotë mjeku. Por: “Ne nuk mund t’u themi njerëzve nga Sllavonia që të mos hanë Kulen!”, thotë Curkoviq.
Ushqimi si ves
Urinë e madhe të dy mjekët e krahasojnë me varësinë që krijohet nga droga: “Ushqimi mund të bëhet ves”, thotë Gorjanski. “Por është e komplikuar: Pacientët tanë mësojnë çfarë është vesi dhe si të çlirohen prej tij. Deri tani nuk është parë të krijohet varësi nga lakra, por varësia nga sheqeri është një problem serioz. Një person që është krejt i shëndetshëm dhe fillon të konsumojë sasi të mëdha sheqeri, mund të krijojë një ves si personi që fillon të konsumojë alkool.”
Krah studimit shkencor Curkoviq dhe Gorjanski janë duke punuar edhe për një libër. “Ne kemi dëshmuar, që funksionon. Nuk do ishte mirë të mos i ndajmë me të tjerët këto dije, për të ndimhuar njerëz të tjerë,” thotë Curkoviq.
Por pse nuk janë ende të zakonshme terapitë e sjelljes për të luftuar dhjamosjen? “Askush nuk fiton para me këtë mënyrë të uljes së peshës. Sepse nuk përmban medikamente, që duhen marrë vazhdimisht ose preparate speciale. Askush nuk fiton para me njerëzit që kanë hequr dhjamin,” thotë mjeku.
Lajme të mira për ata që e adhurojnë çokollatën, pasi një studim thotë se konsumimi i rregullt i çokollatës është i lidhur me funksion më të mirë të trurit.
Sipas studimit, i cili është publikuar në “Appetite”, konsumimi i çokollatës u gjet se ishte i lidhur me performancë më të mirë të funksionit njohës në tru.
Hulumtuesit shikuan të dhënat e mbledhura gjatë një studimi të mëhershëm i cili ishte mbajtur në Nju Jork, duke matur kështu marrjen e çokollatës dhe rrezikun nga faktorët e sëmundjeve kardiovaskulare.
Pjesëmarrësit iu nënshtruan një seri testeve të dizajnuara për të matur funksionin e tyre njohës. Studiuesit gjetën se konsumimi i çokollatës ishte i lidhur me një performancë më të mirë në teste.
Hulumtuesit sugjerojnë se konsumimi i rregullt i çokollatës ndihmon në mbrojtjen kundër rënies së funksionit njohës në tru, që është i lidhur me moshën.
Një neurolog ka zbuluar ilaçet e zakonshme që mund të shkaktojnë dridhje të duarve.
Dr. Baibing Chen, i cili punon në Ann Arbor, Michigan, thotë se sheh shumë pacientë me dridhje të duarve që shqetësohen se mund të kenë një çrregullim serioz të trurit, siç është Parkinsoni.
Para se t’i vlerësojë për gjendje neurologjike, Dr. Chen kontrollon çfarë ilaçesh po marrin. Ai sheh nëse pacientët marrin pseudoefedrinë, e shitur nën emrin tregtar Sudafed, ndër të tjera për bllokim të hundëve ose sinuseve, pasi dridhjet janë efekt anësor i këtij ilaçi pa recetë.
Kjo ndodh se dekongjestionuesi stimulon sistemin nervor qendror e nxit lirimin e norepinefrinës, një neurotransmetues i lidhur me vigjilencën dhe gjallërinë – gjë që çon në efekte anësore si nervozizmi, ankthi dhe dridhjet.
Simptomat shtohen kur ilaçi merret në doza të larta ose nga të ndjeshmit, vlen për amfetaminat që përdoren për trajtimin e ADHD-së, si Adderall. “Këto mund të rrisin aktivitetin e sistemit nervor dhe ndonjëherë të shkaktojnë dridhje ose lëkundje,” thotë Dr. Chen në TikTok.
Më tej, neurologu analizon përdorimin e antidepresivëve, ai thotë se frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës që janë klasë antidepresivësh që rrisin nivelet e serotoninës në tru, mund të shkaktojnë dridhje.
FDA ka miratuar pesë SSRI për trajtimin e depresionit: Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Paroxetine dhe Sertraline. Disa s’kanë efekte anësore, e shumë efekte zhduken pas javëve të para, përveç dridhjeve, ilaçet shkaktojnë shqetësime, djersitje dhe dhimbje koke.
Dr. Chen thotë se antidepresivi triciklik amitriptilina shkakton të njëjtën reaksion. Antipsikotikët që përdoren për trajtimin e simptomave psikozike si halucinacionet, deluzionet dhe mendimi i çrregullt, shkaktojnë dridhje.
Litiumi, një stabilizues i humorit, është “i njohur për të shkaktuar ose përkeqësuar dridhjet, veçanërisht në nivelet e larta në gjak”.
Dr. David Osser, profesor i asociuar i psikiatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit, thotë se dridhjet e shkaktuara janë “ të zakonshme dhe të padëshiruara nga pacientët”, dhe ankthi i përkeqëson ato. Për t’i zbutur sugjeron mbajtjen e nivelit të ulët të litiumit dhe reduktimin e ilaçeve tjera që shkaktojnë dridhje, si kafeina. Një tjetër shkaktar, sipas Dr. Chen, janë ilaçet për astmën, ilaçet e përshkruara për pacientët me astmë, si albuterol, salmeterol e arformoterol, shkaktojnë dridhje. Deri në 20% e njerëzve që marrin këto ilaçe zhvillojnë dridhje.
Dr. Chen përmbyll informacionin e tij duke renditur disa ilaçe të tjera që duhen pasur parasysh për shkaktimin e dridhjeve.
Ilaçet kundër krizave epileptike shkaktojnë dridhje se ndërveprojnë me sistemin nervor qendror, ilaçet antiaritmike që përdoren për trajtimin e rrahjeve të çrregullta të zemrës kanë ndikim të ngjashëm. Steroidet janë tjetër grup në listën e Dr. Chen që shkaktojnë dridhje.
Me prednizonin, një nga steroidet më të përshkruara në SHBA, disa nga efektet anësore që ndodhin, nëse përdoret në sasi të mëdha ose për periudha të gjata, përfshijnë ndjesi shpimi gjilpërash në fytyrë dhe gjymtyrë, ngërç të muskujve dhe dridhje të pakontrollueshme të duarve.
Mjeku përmend një shkaktar; Stimulantët. Kafeina, që konsumohet përmes çajit, kafesë, pijeve me gaz, shkakton dridhje të duarve nëse konsumohet në sasi të mëdha, veçanërisht te individët që janë të ndjeshëm ndaj efekteve stimuluese. /UBT News/
Shëndeti i syve është aspekt i rëndësishëm i mirëqenies sonë, por shumë shpesh e injorojmë deri sa të shfaqen probleme.
Ka faktorë rreziku që ndikojnë në shëndetin e syve, përfshirë moshën, gjenetikën, ekspozimin ndaj dritës së diellit dhe përdorimin e dëmshëm të ekraneve për periudha të gjata. Është thelbësore të kuptojmë këta faktorë për të mbrojtur shëndetin vizual.
Mosha e gjenetika janë dy faktorë që ndikojnë në shëndetin e syve, ndryshimet që ndodhin me kalimin e moshës çojnë në sëmundje si katarakti e degjenerimi makular. Një histori familjare e sëmundjeve të syve rrit rrezikun e zhvillimit të këtyre kushteve.
Nëse keni anëtarë të familjes që vuajnë nga sëmundje të tilla, është e rëndësishme të bëni kontrolle të rregullta e të jeni të vetëdijshëm për shenjat e hershme të problemeve vizuale. Ekspozimi ndaj diellit është problem serioz, rrezatimi UV dëmton retinën e rrit mundësinë e zhvillimit të sëmundjeve si katarakti e degjenerimi makular. Përdorimi i syzeve me mbrojtje UV është mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur sytë. Kjo veprimtari preventive është e rëndësishme verës, kur jemi në mjedise të hapura.
Përdorimi i ekraneve moderne, si telefonat e kompjuterët ka ndikim negativ. Përdorimi i vazhdueshëm i pajisjeve shkakton lodhje dhe tharje të syve e përkeqësim të shikimit. Ka rregull të njohur, që quhet 20-20-20: çdo 20 minuta, shikoni diçka në distancë 20 metra për 20 sekonda. Ky zakon ndihmon në lehtësimin e lodhjes së syve por si të kujdesemi për sytë?
Kontrolli i rregullt është thelbësor, vizitat te okulisti janë të rëndësishme për parandalim të problemit. Një kontroll i thjeshtë identifikon problemet e mundëson trajtim. Mbrojtja nga dielli është aspekt i rëndësishëm i kujdesit. Përdorni syze që filtrojnë rrezet UV. Jo vetëm që kjo i mbron sytë nga dëmtimi, por parandalon shfaqjen e rrudhave rreth syve.
Një dietë e pasur me vitamina është esenciale për sytë. Ushqimet që janë të pasura me vitaminë A, C dhe E, si karotat dhe domatet ndihmojnë në ruajtjen e syve. Përveç kësaj, shmangia e duhanit është element thelbësor në ruajtjen e shëndetit të syve.
Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të degjenerimit makular dhe kataraktit. Nëse jeni duhanpirës, kërkoni ndihmë për të lënë duhanin; shëndeti juaj, duke përfshirë shëndetin e syve tuaj, do të përfitojë ndjeshëm. Përmes kujdesit të duhur dhe këndvështrim të përgjegjshëm ndaj stilit të jetesës, është e mundur të mbani sytë tuaj të shëndetshëm dhe të parandaloni probleme që shfaqen me kalimin e kohës.
Kujdesi për shëndetin e syve është investim në mirëqenien afatgjatë, nuk është kurrë vonë për të filluar të merremi seriozisht me këtë. /UBT News/
Ngrënia e disa ushqimeve bazuar në grupin tuaj të gjakut përmirësojë shëndetin dhe të ndihmojë në menaxhimin e peshës.
Koncepti i dietave sipas grupeve të gjakut u prezantua fillimisht nga dr. James L. D’Adamo. Djali i tij, dr. Peter J. D’Adamo, e popullarizoi këtë dietë në librin e tij “Eat Right 4 Your Type”.
Ai pretendon se grupe të ndryshme gjaku kanë evoluar në periudha të ndryshme në historinë tonë gjenetike dhe se grupi juaj i gjakut duhet të përcaktojë se çfarë hani dhe si ushtroheni, shkruan Healthline.
Cilat lëngje duhet të pini cilin grup gjaku?
Dietat e grupeve të gjakut janë sistem ushqimor që i kategorizon ushqimet si të dobishme, neutrale a të dëmshme. Ai bazohet në grupin e gjakut të personit dhe faktorë tjerë. Dieta ofron udhëzime për zgjedhjen e pijeve bazuar në grupin tuaj të gjakut.
Plazma përmban antitrupa anti-A dhe anti-B, por sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut nuk përmban antigjene A ose B. Meqenëse këto antigjene nuk janë të pranishme, një person i çdo grupi gjaku ABO mund ta marrë këtë grup gjaku.
Dietë për grupin e gjakut O
Theksi vihet te ushqimet me shumë proteina, kurse drithërat, bizelet dhe produktet e qumështit janë të kufizuara. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grupin O kanë sistem tretës që përshtatet përproteinat shtazore.
Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen A, dhe plazma ka antitrupa anti-B. Antitrupi anti-B do të sulmonte qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin B. Dieta fokusohet në perime, fruta dhe drithëra, duke minimizuar mishin dhe produktet e qumështit. Ai bazohet në besimin se njerëzit me grupin A kanë sistem imunitar më të ndjeshëm dhe janë më të përshtatshëm për një dietë vegjetariane.
Lëngje frutash alkaline si koncentrati i holluar i lëngut të qershisë së zezë
Tretja e produkteve të qumështit thuhet se është e vështirë për njerëzit me grupin A të gjakut, por disa lloje të produkteve të qumështit mund të jenë të pranueshme, duke përfshirë:
Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen B, plazma ka antitrupa anti-A. Antitrupi anti-A sulmon qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin A. Dieta përfshin bilanc të mishit, perimeve, frutave, drithërave dhe produkteve të qumështit. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grup B kanë sistem të fortë tretës e mund të hanë shumëllojshmëri ushqimesh.
Qelizat e kuqe përmbajnë antigjene A dhe B, plazma s’përmban antitrupa anti-A ose anti-B. Ata me grupin AB marrin çdo lloj gjaku ABO.
Dieta përfshin një kombinim të ushqimeve nga dietat e grupit të gjakut A dhe B Dieta e grupit të gjakut AB bazohet në besimin se njerëzit me grup gjaku AB mund të përfitojnë nga të dyja dietat, sepse gjaku i tyre është një përzierje e të dy llojeve. /UBT News/
