Kulturë
Lamtumira e gjeneralit të fjalës: Institucionet dhe personalitetet kujtojnë Ismail Kadarenë
Në ndjekje të lajmit për ndarjen nga jeta të kolosit të letrave shqipe, Ismail Kadare, reagimet kanë qenë të shumta dhe të fuqishme nga institucionet dhe personalitetet e ndryshme. Akademia e Shkencave e Shqipërisë e cilësoi humbjen e Kadaresë si një goditje të rëndë për botën intelektuale dhe artistike të vendit, duke vlerësuar kontributin e tij monumental në letërsi. Përfaqësues të tjerë të institucioneve kulturore dhe publike, si dhe shkrimtarë dhe intelektualë, kanë shprehur ngushëllimet e tyre dhe kanë vlerësuar trashëgiminë e pasur që Kadare lë pas.
Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri: Zëri i tij i fuqishëm letrar, i përkthyer në 45 gjuhë
Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri, shprehu ngushëllimet më të sinqerta për ndarjen nga jeta të kolosit të letrave shqipe, Ismail Kadare. Përmes një postimi në rrjetet sociale, delegacioni i BE ngushëlloi të dashurit e tij dhe të gjithë ata që admiruan gjenialitetin e Kadaresë.
“Zëri i tij i fuqishëm letrar, i përkthyer në 45 gjuhë, bëri jehonë në të gjithë Evropën dhe më gjerë, duke shfaqur kulturën e pasur dhe të larmishme shqiptare në mbarë botën. Proza e tij e mprehtë, depërtuese dhe gjithsesi mirëdashëse pasqyronte kompleksitetin e historisë dhe folklorit të Shqipërisë”, shkruhet në mesazhin e BE, ku në fund theksohet se, trashëgimia e Kadaresë do të jetojë gjatë.
Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë:Vepra e tij ka krijuar ura midis Shqipërisë dhe botës
Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë përmes një publikimi në rrjetet sociale u shpreh thellësisht e pikëlluar për ndarjen nga jeta të Ismail Kadaresë, për të cilin ambasada shkruan se, letërsia e tij frymëzon lexues në mbarë botën.
Ambasada e SHBA kujtoi se në vitin 2020 nderoi Kadarenë me Çmimin Ndërkombëtar Neustadt për Letërsinë.
“Vepra e tij ka krijuar ura midis Shqipërisë dhe botës dhe trashëgimia e tij do të jetojë si një dëshmi e gjenisë të tij në letra. Mendimet tona janë me familjen e tij, me të dashurit e tij dhe me popullin shqiptar”, shkruhet në mesazhin e ngushëllimit të ambasadës së SHBA.
Çeku: Veprat e tij mbeten testament i gjallë i talentit dhe mendjes së tij të jashtëzakonshme
Hajrulla Çeku, ministër në MRKS shkruan se Kadare ishte autori që na mësoi të shohim botën me një këndvështrim unik dhe se kontributi i tij për artin dhe kulturën shqiptare ishte i pashoq.
“Kontributi i Kadaresë për artin dhe kulturën shqiptare është i pashoq. Veprat e tij mbeten testament i gjallë i talentit dhe mendjes së tij të jashtëzakonshme. Do ta kujtojmë gjithmonë për aftësinë e tij të rrallë për të kapur thelbin e njerëzimit në çdo faqe të shkruar. Padyshim pas vetes ka lënë trashëgimi të pashlyeshme në letrat shqipe dhe botërore. Ngushëllimet më të sinqerta familjes Kadare dhe të gjithë qytetarëve.”
Gonxhja: Testament i pasionit dhe talentit të pashoq
Ministri i Ekonomisë, Kulturës e Inovacionit, Blendi Gonxhja, u shpreh sot se ndarja nga jeta e të madhit Ismail Kadare është një lajm i trishtë.
Në mesazhin e ngushëllimit, që Gonxhja ndau në rrjetet sociale, shkroi se, Ismail Kadare do të mbetet gjithmonë një testament i pasionit dhe talentit të pashoq, vlerë e trashëgimi e pasur kulturore që përmes rreshtave të tij do jetojë ndër breza.
Ministri i shprehu ngushëllime të sinqerta familjes së gjeniut të letrave, figurës madhore të letërsisë shqiptare që, siç shkroi ministri, bëri jehonë përtej kufijve e anembanë duke na përfaqësuar denjësisht.
TKOB: Kadare ishte mik i artit, i fjalës, i letrave, i operës
Teatri Kombëtar i Operas e Baletit, në mesazhin e tij ngushëllues, shkruan se Kadare ishte nga ata artistë që veçse vdekja nuk i shuan. TKOB kujton se Kadare shkroi edhe libretin për dy vepra të rëndësishme të repertorit shqiptar.
Baleti “Tokë e pamposhtur” në vitin 1977, i cili në vitin 2009 u rivendos me të njëjtin titull të romanit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, dhe baleti i dytë “Plaga e dhjetë e Gjergj Elez Alisë” në vitin 1986, e cila u rivendos sërish në skenën e TKOB-së në maj të vitit 2024. Këto dy vepra erdhën si bashkëpunim me kolosët e muzikës Nikolla Zoraqi dhe Feim Ibrahimi, nën koreografinë e mjeshtrit koreograf Agron Aliaj.
Akademia e Shkencave të Shqipërisë: Kadare, prijësi historik i letërsisë shqipe në 7 dekada
Ikja e tij është e pangushëllueshme për Akademinë e Shkencave, për letërsinë shqipe dhe ekuilibret e saj, për gjuhën shqipe dhe folësit e saj, për letërsinë europiane e botërore.
ASHSH shkruan se letërsisë shqipe do t’i mungojë kryemjeshtri, letërsisë europiane do t’i mungojë fizikisht zëdhënësi i një kombi e një rajoni; qytetërimit tonë do t’i mungojë shqiptuesi i kumteve të mëdha.
Akademia e Shkencave shkruan në nekrologjinë e Kadaresë se shkencës së albanologjisë tashmë i është shtuar një degë e re, ajo e kadareologëve, e studiuesve dhe përkthyesve të veprës së tij. Nën ndikimin e kësaj dege të re edhe vendi i gjuhës shqipe në universitete është rritur, me hapjen e katedrave dhe njësive të reja që nga Japonia në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, që nga Franca në Rusi.
Veliaj: Ndër mendjet më të ndritura të letërsisë shqipe dhe botërore
Kryebashkiaku i Tiranës, Erion Veliaj, e cilësoi shkrimtarin, si një prej mendjeve më të ndritura të letërsisë shqiptare dhe botërore. Përmes një postimi në rrjete sociale, Veliaj nënvizon se Kadare la pas një trashëgimi të pashlyeshme të letrave, kulturës dhe historisë sonë, e do të vijojë të rrezatojë po aq fuqishëm në mendjen e lexuesve të letërsisë së tij brilante.
Kryetari i Bashkisë Tiranë, i shprehu ngushëllime të sinqerta Helenës dhe familjes për këtë humbje të madhe. Pesë vjet më parë, Bashkia e Tiranës ktheu në një shtëpi-muze, banesën ku jetoi dhe punoi Ismail Kadare, duke e transformuar në një destinacion turistik.
Sadushi: Veprat e Kadaresë, trashëgimi e pashlyeshme
Kryetari i Gjykatës së Lartë, Sokol Sadushi përcolli mesazhin e tij ndaj humbjes së shkrimtarit Ismail Kadare.
“Keqardhje e thellë për ndarjen nga jeta të Ismail Kadaresë, shkrimtarit të jashtëzakonshëm që lartësoi emrin e Shqipërisë, letërsisë dhe të gjuhës shqipe. Një humbje e madhe për kombin shqiptar”, shkroi Sadushi.
Sadushi shton në mesazhin e tij se, kontributi i Kadaresë do të mbetet gjithmonë i vlerësuar dhe se veprat e tij janë një trashëgimi e pashlyeshme për kulturën dhe letërsinë shqiptare, duke frymëzuar dhe influencuar gjenerata të tëra.
Hasani: Veprat e Kadaresë magjepsën miliona lexues
Ministri për Evropën dhe Punët e Jashtme shprehu trishtim për humbjen e Ismail Kadaresë, një figurë monumentale në letërsinë shqiptare dhe evropiane.
“Shkëlqimi i tij letrar i kapërceu kufijtë, duke formësuar thellësisht kuptimin e historisë dhe trashëgimisë së Shqipërisë. Veprat e tij magjepsën miliona lexues në mbarë botën, duke e cilësuar padyshim si shkrimtarin më të madh dhe më me ndikim shqiptar të kohës sonë”, shkroi Hasani në rrjetet sociale.
Manastirliu: Pusho i qetë mjeshtër i fjalës!
Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu, falënderoi mjeshtrin e madh të fjalës, Ismail Kadarenë, për pasurinë e jashtëzakonshme që la pas.
“Përmes penës së tij dhe fuqisë së pakrahasueshme të fjalës, Ismail Kadare na dhuroi histori të pavdekshme. Kujtimi dhe vepra e tij do të mbeten gjithmonë me ne, duke frymëzuar brezat”, shkroi ministrja Manastirliu.
Peleshi: Shqipëria pa Kadarenë nga sot është më e vogël
Ministri i Mbrojtjes, Niko Peleshi shprehu sot ngushëllimet për ndarjen nga jeta të shkrimtarit, Ismail Kadare.
“Shqipëria mban sot zi për vdekjen e shkrimtarit të saj me famë botërore Ismail Kadare. Madhështia e veprës monumentale të Kadaresë, i bën befas të pamjaftueshme e të papërshtatshme të gjitha krahasimet për të përshkruar domethënien e trashëgimisë që ai i la Shqipërisë. Si shkrimtar i një epoke të vështirë, Kadare do të mbetet përfaqësuesi i një gjenerate krijuesish të talentuar, prodhimtarë e patriotë që i dhanë lëndë etjes sonë kombëtare për emancipim, qytetërim e modernizim. Kadareja i përket Shqipërisë dhe Shqipëria pa Kadarenë nga sot është më e vogël, më e varfër e më e zbrazët”, u shpreh Peleshi në mesazh.
Çuçi: Kadare, përjetësisht i përbotshëm
Kreu i grupit parlamentar të Partisë Socialiste, Bledi Çuçi shprehu ngushëllime për ndarjen nga jeta të Kadaresë ndërsa vlerësoi se “kolosi ynë i mendimit, gjeniu i letrave e mbrojtësi i identitetit europian të shqiptarëve iku në përjetësi”.
“Evropa e bota mbarë humbën një ndër përfaqësuesit më të spikatur të letërsisë moderne, të përkthyer në mbi 40 gjuhë të ndryshme e të nderuar me çmime prestigjoze. Zor të gjesh fjalë për njeriun e penës dhe mendimtarin që kaq shumë krenarë na bën ne shqiptarëve. Emri dhe vepra që ai ka lënë pas e bëjnë Ismail Kadarenë të pavdekshëm e përjetësisht të përbotshëm. Prehu në paqe shkrimtari ynë i madh”, u shpreh Çuçi.
Bejko: Në këtë shekull që kemi hyrë dhe në shekullin që shkoi, vdekja e Kadaresë është humbja më e madhe
Poeti dhe pedagogu i Letërsisë, Sadik Bejko, i është bashkuar reagimeve për ndarjen nga jeta të shkrimtarit të njohur Ismail Kadare mëngjesin e sotëm në spitalin e QSUT-së në Tiranë.
Në një lidhje live për News24, miku i tij tregoi njohjen e çmuar me Kadarenë dhe ditët e fundit të jetës së shkrimtarit të madh. Ai u shpreh se në këtë shekull që jemi, vdekja e Kadaresë është humbja më e madhe.
“Ne shkrimtarët kemi humbur personalitetin e madh, personalisht kam humbur një mik të madh. Më ka lidhur me të një dashuri dhe miqësi gjysmë shekullore. Është një nga lajmet më pikëlluese për mua”, u shpreh Bejko. Më tej ai tregoi se Kadare shprehej përherë me dashuri dhe shqetësim për gjërat që ndodhnin.
“Në këtë shekull që kemi hyrë dhe në shekullin që shkoi, vdekja e Kadaresë është humbja më e madhe. Kemi humbur një shkrimtar të madh, një figurë botërore të letrave. Është quajtur një nga mendjet më të rëndësishme europiane. Kemi humbur njeriun tonë më të madh. Ne shkrimtarët kemi humbur personalitetin e madh, personalisht kam humbur një mik të madh. Më ka lidhur me të një dashur dhe miqësi gjysmë shekullore. Është një nga lajmet më pikëlluese për mua. Humbje të tilla të kthehen në mirësi, në mençuri, në mendime që mund t’i sjellim mbarësi këtij populli, që Kadare, nga të gjithë njerëzit, e bëri me lavdi.”
Ndërkohë, mediat ndërkombëtare gjithashtu kanë shkruar gjerësisht për ndarjen nga jeta të Ismail Kadaresë, duke e cilësuar atë si një nga zërat më të fuqishëm të letërsisë bashkëkohore. Gazetat dhe portalet më prestigjioze kanë përshkruar kontributin e tij të pashoq në letërsinë botërore, duke vlerësuar veprat e tij që kanë sjellë në skenën globale realitetet dhe historitë e popullit shqiptar. Kjo është padyshim një humbje e madhe jo vetëm për shqiptarët, por për gjithë botën letrare dhe kulturore, duke lënë pas një boshllëk të ndjeshëm që do të ndihet për një kohë të gjatë./UBTNews/
Kulturë
Muzeu Britanik përballë historisë: Britanikët mbështesin një ekspozitë për skllavërinë transatlantike!
Një sondazh i ri ka zbuluar se një shumicë e britanikëve mbështesin hapjen e një ekspozite të përhershme në Muzeun Britanik që do të fokusohet në rolin e Britanisë në tregtinë e skllevërve transatlantikë. Sipas sondazhit të realizuar nga YouGov, i porositur nga organizatat jofitimprurëse Good Law Project dhe World Reimagined, 53% e pjesëmarrësve mendonin se një ekspozitë permanente për tregtinë e skllevërve do të ishte e përshtatshme për Muzeun Britanik.
Pjesa më e madhe e të anketuarve gjithashtu shprehën mbështetje për rolin edukativ të muzeut. Rreth dy të tretat e tyre besojnë se Muzeu Britanik ka përgjegjësinë të edukojë publikun për rolin e Mbretërisë së Bashkuar në tregtinë e skllevërve dhe trashëgiminë e saj.
Përgjigjet e anketuarve gjithashtu treguan një mbështetje të madhe për iniciativat që synojnë të adresojnë trashëgiminë e skllavërisë, siç është The World Reimagined, një program arsimor artistik i njohur për skulpturat e tij të globit, të cilat janë ekspozuar në qytete të ndryshme të Mbretërisë së Bashkuar. Kjo mbështetje përfshin edhe sugjerimin se renovimi i Muzeut Britanik, i njohur si “Masterplan”, duhet të përfshijë një ekspozitë për tregtinë e skllevërve, duke e integruar këtë pjesë të historisë në përpjekjet për një transformim të plotë të muzeut.
Në një letër të hapur drejtuar drejtorit të Muzeut Britanik, Nicholas Cullinan, organizatat kërkuan që muzeu të pranojë rolin e Britanisë në tregtinë e skllevërve, duke ofruar një mundësi edukimi për publikun britanik që ka të drejtë të kuptojë historinë e vet. Letrën e hapur e nënshkruan edhe dy grupe të tjera, të cilët apeluan gjithashtu te Ministri i Kulturës, Lisa Nandy, për të vendosur prioritetet e duhura për muzeun dhe të sigurojnë që renovimi i tij të përfshijë një trajtim të sinqertë dhe të drejtë të këtij kapitulli të rëndësishëm të historisë së Britanisë.
Ky debat vjen pas njoftimit të këtij viti për memorialin “The Wake” të artistit Khaleb Brooks, një përpjekje tjetër për të nderuar viktimat e skllavërisë transatlantike. Memoriali do të vendoset në West India Quay, në Docklands të Londrës, dhe do të reflektojë mbi rolin që ka luajtur Londra në skllavërinë dhe si ajo ka formuar kryeqytetin britanik.
Kjo iniciativë dhe mbështetje e rritur për një ekspozitë të përhershme në Muzeun Britanik pasqyrojnë një ndryshim të dukshëm në mënyrën se si Britania po e pranon dhe përballon të kaluarën e saj koloniale dhe të skllavërisë./D.E./
Kulturë
“Një vizion i dashamirësisë”: Pse trashëgimia e poetit kilian Pablo Neruda vazhdon në Francë
Presidenti francez Emmanuel Macron bëri homazhe për Pablo Neruda në ish-shtëpinë e poetit në Santiago gjatë vizitës së tij në Kili të mërkurën, duke theksuar lidhjen e qëndrueshme midis nobelistit dhe Francës. Kjo lidhje, e cila filloi më shumë se 80 vjet më parë, ishte letrare dhe politike, me Francën që shërbeu si strehë dhe si platformë për zërin e Nerudës gjatë momenteve vendimtare të jetës së tij.
Presidenti Emmanuel Macron dhe gruaja e tij Brigitte Macron bënë homazhe për Pablo Neruda gjatë një vizite private në La Chascona, shtëpinë historike të poetit në Santiago, Kili , të mërkurën. Kjo vizitë, pjesë e turneut të Macron në Amerikën Latine, theksoi lidhjen e thellë midis Nerudës dhe Francës , një komb që vazhdon të nderojë ndikimin e poetit përmes shkollave, bibliotekave dhe institucioneve kulturore që mbajnë emrin e tij.
Shkrimtari, poeti dhe diplomati kilian Pablo Neruda, asokohe ambasador në Francë, u përgjigjet pyetjeve të gazetarëve më 21 tetor 1971 pranë gruas së tij në ambasadën kiliane në Paris, pasi iu dha Çmimi Nobel për Letërsinë në vitin 1971.
Gati një shekull më parë, Pablo Neruda mbërriti në Paris , një qytet që i dha formë rrugëtimit të tij poetik dhe politik. Stéphanie Decante, një profesoreshë e letërsisë hispanike në Universitetin e Nanterres, e cila përktheu dhe redaktoi veprat e Nerudës, tha se Franca kishte qenë simboli përfundimtar i lirisë intelektuale për shumë shkrimtarë të Amerikës Latine.
“Për Amerikën Latine , Franca ishte Qyteti i Dritës, qendra e kulturës, në ndryshim nga Spanja , e cila ishte e ndotur politikisht dhe kulturalisht nga kolonializmi ”, tha ajo.
Zgjimi letrar
Magjepsja e Nerudës me letërsinë franceze filloi herët. Ndërsa studionte në Universitetin e Kilit, ai u zhyt në veprat e poetëve francezë si Arthur Rimbaud dhe Victor Hugo, duke synuar fillimisht të bëhej mësues i frëngjishtes.
Vlerësimi i hershëm për poezinë e tij i solli atij respekt në mesin e intelektualëve kilianë, por dominimi kulturor i Evropës e bëri Parisin aspiratën e fundit. “Çfarë po bën këtu? Duhet të shkosh në Paris,” kujton ai të huajt që e pyesnin në kujtimet e tij .
Kur Neruda u takua për herë të parë me Parisin në vitet 1920, ai u bashkua me një valë shkrimtarësh të Amerikës Latine të tërhequr nga skena e tij avangarde, si poeti dhe shkrimtari peruan César Vallejo. Në vitet 1930, Neruda krijoi miqësi të qëndrueshme me poetët francezë Paul Éluard dhe Louis Aragon, ndikimi i të cilëve zgjeroi horizontin e tij letrar.
Aragoni në veçanti luajti një rol kryesor në prezantimin e Nerudës në audiencën franceze, duke lehtësuar botimin e “L’Espagne au cœur” (Spanja në zemër) në 1938. Ky koleksion, i botuar brenda rretheve komuniste, e pozicionoi Nerudën si një poet të përkushtuar politikisht. Në dekadat e mëvonshme, vepra e tij do të botohej nga shtëpia botuese prestigjioze Gallimard.
“Ai kaloi nga një kornizë e ngarkuar politikisht e lidhur me Partinë Komuniste në përfaqësimin e një shtëpie botuese që e transformoi atë në një poet më universal”, shpjegoi Decante.
Nga poeti në shpëtimtar
Pablo Neruda u prek thellë nga Lufta Civile Spanjolle (1936-1939), një konflikt brutal midis qeverisë republikane dhe forcave nacionaliste të Francisco Frankos që çoi në diktaturën Franko. Kjo luftë kryesore u bë një fokus qendror i përpjekjeve politike dhe letrare të Nerudës.
Në Paris, ai bashkëpunoi me shkrimtaren britanike Nancy Cunard për të bashkëthemeluar recensionin letrar “Les Poètes du Monde Défendent le Peuple Espagnol” (Poetët e botës mbrojnë popullin spanjoll). Të ardhurat nga botimi financuan ndihma humanitare për ata që vuanin nën regjimin e Frankos, duke ilustruar bindjen e Nerudës se poezia dhe politika mund të bashkohen për t’i shërbyer drejtësisë dhe njerëzimit.
Në vitin 1939, angazhimi i Nerudës mori një kthesë historike pasi afro 500,000 republikanë spanjollë, duke përfshirë ushtarë dhe civilë, kaluan kufirin francez pas rënies së Katalonjës . Me Francën e papërgatitur keq për një fluks kaq të madh, refugjatët u gjendën në kushte të vështira, shumë prej të cilëve u detyruan në kampe internimi.
Si konsull i Kilit për imigracionin spanjoll, Neruda udhëhoqi një mision të guximshëm shpëtimi, duke rregulluar udhëtimin e mbi 2000 republikanëve spanjollë për në Kili me një anije të quajtur “Winnipeg “ . Më vonë ai e përshkroi këtë përpjekje si “misionin më fisnik (ai kishte) ndërmarrë ndonjëherë” dhe “poemën e tij më të bukur”.
Dalja franceze
Lidhjet e Nerudës me Francën u thelluan gjatë mërgimit të tij. Në vitin 1948, qeveria e djathtë e Kilit, e udhëhequr nga presidenti Gabriel González Videla, e akuzoi atë për përmbysje për shkak të përkatësive të tij komuniste. I detyruar të arratisej, Neruda nisi një udhëtim pikëllues, por poetik përmes Andeve për në Argjentinë dhe përfundimisht në Francë.
Në Paris, ai u rishfaq si simbol i rezistencës. Ardhja e Nerudës në Kongresin Botëror të Forcave të Paqes shkaktoi bujë kur ai u shfaq pa nxitje, me një libër në dorë, për të lexuar një nga poezitë e tij.
“Shumë menduan se kisha vdekur,” shkroi ai më vonë në kujtimet e tij. “Ata nuk mund ta imagjinonin se si i kisha shmangur persekutimit të pamëshirshëm të policisë kiliane.”
Autoritetet kiliane e mohuan shpejt arratisjen e tij, duke pretenduar se nuk kishte asnjë mënyrë që Neruda të ishte larguar nga vendi. Poeti ishte i padekur.
“Thuaj që unë nuk jam Pablo Neruda, por një tjetër kilian që shkruan poezi, lufton për liri dhe quhet edhe Pablo Neruda”, tha ai për shtypin francez.
Gjatë mërgimit të tij, Neruda u përqafua nga komuniteti ndërkombëtar. Figura si Pablo Picasso dhe Louis Aragon i dhanë mbrojtje dhe ndihmë, duke e ndihmuar atë të lundronte në kompleksitetin e burokracisë franceze.
Një trashëgimi e qëndrueshme
Në vitin 1952, baticat politike në Kili u zhvendosën, duke e lejuar Nerudën të kthehej në shtëpi. Megjithatë, lidhjet e tij me Francën vazhduan. Nga viti 1970 deri në vitin 1973, ai shërbeu si ambasador i Kilit në Francë nën Presidentin Salvador Allende, duke forcuar më tej lidhjen me vendin që i kishte ofruar strehim gjatë viteve të mërgimit.
Në fjalimin e tij për pranimin e çmimit Nobel në 1971, Neruda shfrytëzoi mundësinë për të festuar edhe një herë kulturën franceze , duke cituar Rimbaud: “Vetëm me një durim të zjarrtë mund të pushtojmë qytetin e shkëlqyer që do t’i japë dritë, drejtësi dhe dinjitet të gjithë njerëzimit.”
Një pllakë e cila përkujton kohën e Pablo Nerudës në Ambasadën Kiliane në Paris.
Trashëgimia e tij mbetet thellë e ngulitur në kulturën franceze. Dhjetra shkolla dhe institucione publike në të gjithë Francën mbajnë emrin e tij dhe veprat e tij janë pjesë përbërëse e studimit të spanjishtes dhe poezisë në klasa. Ambasada e Kilit në Paris përmban një pllakë përkujtimore që nderon kohën e Nerudës atje.
“Neruda mishëron një vizion të dashamirësisë, edukimit dhe kulturës për të gjithë,” tha Universiteti i Nanterre’s Decante. “Ndikimi i tij politik dhe angazhimi demokratik rezonojnë gjatë viteve dhe do të vazhdojë ta bëjë këtë.”
Në Kili, megjithatë, lëvizja e fuqishme feministe kiliane po sfidon staturën e poetit. Në vitin 2018, aktivistët denoncuan planet për të riemërtuar aeroportin e Santiago sipas emrit të tij. Në rrezik, një pasazh nga kujtimet e tij pas vdekjes të botuara në të cilat ai rrëfen se kishte përdhunuar një shërbëtore në Sri Lanka në vitin 1929, kur ai ishte konsull kilian.
“Takimi ishte ai i një njeriu me një statujë. Ajo kishte të drejtë që më përbuzte. Përvoja nuk ndodhi më kurrë”, shkruan ai. Romancierja dhe aktivistja feministe Isabel Allende u përpoq të rregullonte rekordin kur shpërtheu polemika: “Ashtu si shumë feministe të reja në Kili, unë jam i neveritur nga disa aspekte të jetës dhe personalitetit të Nerudës. Megjithatë, ne nuk mund ta hedhim poshtë shkrimin e tij.”
Kulturë
Nga burgu i Iranit në tapetin e kuq, regjisori iranian përfaqëson Gjermaninë në garën për Oscar 2024
Filmi “The Seed of the Sacred Fig” i regjisorit iranian Mohammad Rasoulof është përzgjedhur si kandidati i Gjermanisë për çmimin Oscar 2024 në kategorinë e ‘Filmit më të Mirë Ndërkombëtar’. Ky lajm ka tërhequr vëmendjen për shkak të kontekstit të jashtëzakonshëm në të cilin Rasoulof ka realizuar këtë vepër dhe për historinë e tij personale si një regjisor dissident që ka arritur të ikë nga regjimi iranian pas persekutimit për qëndrimet e tij kundër autoriteteve.
Një film i frymëzuar nga protestat e 2022-ës në Iran
“The Seed of the Sacred Fig” është një thriller që trajton temat e dhunës shtetërore, censurës dhe paranojës që mbizotëron në Iran, një vend ku regjimi autoritar e përdor dhunën për të shuar çdo lëvizje proteste. Filmi është frymëzuar nga protestat masive që shpërthyen pas vrasjes së Mahsa Amini, një 22-vjeçare që u mbyt në duar të policisë morale iraniane, për shkak të një shkeljeje të supozuar të kodit të veshjes për gratë. Rasoulof, duke qenë në atë kohë i burgosur, dëgjoi protestat nga qelia e tij dhe e përdori këtë ngjarje si pikënisje për të krijuar një histori të fuqishme që shqyrton moralin dhe pasojat e regjimit shtypës.
Në qendër të filmit është Iman, një hetues i Gjykatës Revolucionare të Iranit, i cili është besnik ndaj regjimit, por fillon të dyshojë në ligjshmërinë e urdhërave të vdekjes që i japin atij për të nënshkruar. Në shtëpi, gruaja dhe vajzat e tij janë të përfshira në protestat “Gratë, Jeta, Liria” që shpërthyen pas vdekjes së Mahsa Amini, duke e ndërlikuar më tej jetën e Imanit, i cili është i detyruar të përballet me moralin e tij dhe me ndjenjat e tij për regjimin.
Rasoulof dhe arratisja nga Irani
Pas një periudhe të gjatë përndjekjeje nga regjimi, Rasoulof, i cili kishte qenë i ndaluar të bënte filma që nga viti 2017, u detyrua të arratisej nga Irani. Ai kishte qenë i dënuar me tetë vjet burg dhe 74 goditje me kallash për kritikat ndaj regjimit, përfshirë reagimin e ashpër të tij ndaj protestave për demokraci në Iran. Pas përfundimit të xhirimeve të filmit në fshehtësi, Rasoulof u detyrua të largohej nga Irani dhe të kalonte kufirin me këmbë për të shpëtuar nga dënimi që e priste. Ai kërkoi azil në Gjermani dhe mori mbështetje nga autoritetet gjermane, pasi informacionet e tij ishin tashmë në regjistrat e tyre.
Një film i suksesshëm në festivalet ndërkombëtare
Pas largimit të tij nga Irani, Rasoulof arriti të përfundojë filmin dhe të prezantojë “The Seed of the Sacred Fig” në Festivalin e Filmit në Kanë, ku mori çmimin special të jurisë dhe çmimin Fipresci, çmimi i kritikëve. Këto shpërblime vërtetuan suksesin dhe forcën artistike të filmit, i cili u njoh për përshkrimin e ndjeshëm të tensioneve shoqërore dhe politike në Iran. Rasoulof, pas triumfit në Cannes, shprehu në intervista se do të vazhdojë të bëjë filma dhe të tregojë histori, duke theksuar se asgjë nuk mund ta ndalojë më të shprehurit e tij artistik, pavarësisht kushteve të rrezikshme.
Përfaqësimi i Gjermanisë në Oscars
Përzgjedhja e “The Seed of the Sacred Fig” si kandidati i Gjermanisë për çmimin Oscar është një ngjarje e jashtëzakonshme, jo vetëm për shkak të cilësisë artistike të filmit, por edhe për shkak të kontekstit të tij politik dhe kulturor. Kompania e marketingut të filmit gjerman “German Films” ka zgjedhur këtë film nga një garë me 13 prodhime të tjera dhe ka vlerësuar Rasoulof si një nga regjisorët më të mëdhenj të kinemasë botërore. Zgjedhja e këtij filmi është një shembull i fuqisë së shkëmbimit kulturor në një shoqëri të lirë, ku artet mund të zhvillohen pa frikën e censurës dhe persekutimit, që është realiteti për shumë artistë të tjerë, si Rasoulof.
Një mesazh për lirinë dhe përkrahje për emigrantët
Kjo përzgjedhje gjithashtu i dërgon një mesazh të fortë për rëndësinë e lirisë së shprehjes dhe përkrahjen e artistëve që luftojnë për të drejtat e njeriut dhe lirinë. Rasoulof ka theksuar se filmi është një testament për shpresën dhe guximin e atyre që luftojnë kundër një sistemi që i shtyp. Ai shpreson që filmi të shërbejë si një urë lidhëse mes kulturave dhe të stimulojë më shumë diskutime për çështje të rëndësishme sociale dhe politike.
Filmi “The Seed of the Sacred Fig” është një vazhdim i angazhimit të Rasoulof për të përçuar mesazhe të fuqishme përmes kinemasë, dhe mundësia për ta parë këtë film të realizuar nën një sistem të lirë si ai gjerman është një mundësi e çmuar për t’u njohur me historinë e shtypjes dhe rezistencës në Iran, si dhe me forcën e artit si mjet për të thyer barrierat politike dhe sociale./D.E/
Lansohet udhëzuesi për matjen e dënimit, konsiderohet hap i rëndësishëm për sistemin e drejtësisë penale
Shijo fundjavën në shtëpi, ja disa mënyra për t’u kujdesur për veten
Trajneri i Islandës: Nevojiten dy ndeshje perfekte kundër Kosovës
Ministria e Infrastrukturës njofton për mbylljen e një rruge për shkak të punimeve
Banka Botërore: Shqipëria rrezikohet nga analfabetizmi
Muzeu Britanik përballë historisë: Britanikët mbështesin një ekspozitë për skllavërinë transatlantike!
OKB raporton për luftime të ashpra në jug të Libanit
“Një vizion i dashamirësisë”: Pse trashëgimia e poetit kilian Pablo Neruda vazhdon në Francë
Boban fiton gjyqin me Milanin
-
Bota3 weeks agoTrump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks agoKoreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months agoKurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months agoMarigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman