Kulturë

La Peregrina: Perla më e famshme në botë

Published

on

Historia e ‘La Peregrina’ është një histori që i hap derën rolit të rëndësishëm që perlat kanë luajtur në kulturën njerëzore si shenjues i bukurisë, fuqisë dhe pasurisë dhe është veshur nga mbretër e mbretëresha në piktura.

Fotografitë e Elizabeth Taylor shpesh kapin pasionin e saj për perlat natyrore. Ato u bënë sinonim i magjepsjes dhe famës në vitet 1950 dhe 1960, të veshur nga gra të tilla si: Coco Chanel, Jackie Kennedy dhe Marilyn Monroe, shkruan BBC, transmeton KultPlus.

Elizabeth Taylor

‘La Peregrina’, njëra nga perlat më të famshme në historinë botërore çmohet për madhësinë e saj, formën e përsosur dhe prejardhjen mbresëlënëse. Ishte pranvera e vitit 1969 dhe në apartamentin në katin e fundit të Pallatit të Cezarit në Las Vegas, Elizabeth Taylor ndodhej në një panik, për arsye se artikulli i saj më i dashur i stolive, një margaritar natyral i gjatë 25.5 mm (1 inç), ishte zhdukur.

Para se Taylor ta zotëronte atë, ‘La Peregrina’ kishte qenë në pronësi të disa prej dinastive më të fuqishme në historinë evropiane dhe ishte shfaqur në portrete nga artistë përfshirë: Peter Paul Rubens dhe Diego Velázquez. Taylor nisi të pastronte çdo pëllëmbë të tapetit të suitës, por e gjitha pa rezultat. Pastaj ajo vuri re një prej qenve të saj ‘Pekinez’ duke përtypur diçka.

“Sapo hapa gojën e këlyshit rastësisht dhe brenda gojës së tij ishte margaritari më i përsosur në botë’’, ka shkruar ajo në librin e saj Elizabeth Taylor: My Love Affair with Jewellery.

Pasuria, bukuria dhe pastërtia shpirtërore, ishin këto të gjitha cilësitë e shoqëruara të perlave kur ‘La Peregrina’, shembulli më i madh i parë akoma, u zbulua në Gjirin e Panamasë në fund të viteve 1500. Fakti që iu dërgua menjëherë Mbretit Filipi II të Spanjës, flet shumë për gjeopolitikën globale në periudhën e Rilindjes dhe tregon drejt një shoqate tjetër që perlat zotërojnë në art.

Pra, kur shihni një portret të një romaku të veshur me perla, ashtu si kur shihni La Peregrina në shumë portrete të familjes Mbretërore Spanjolle që e zotëronte atë, ato nuk nënkuptojnë vetëm bukurinë ose pastërtinë, por gjithashtu simbolizojnë kolonitë ekzotike, fitimprurëse dhe fuqinë e pamatshme të fituar përmes imperializmit.

Një shembull i kësaj është një portret i Mbretëreshës Spanjolle, Margareta e Austrisë (gruaja e Philip III) nga Juan Pantoja de la Cruz, ku ‘La Peregrina’ krenohet me vendin e vendosur në gjoksin e saj. Ishte e ngjashme me një portret të mëvonshëm të kuajve nga Velázquez i Mbretëreshës Elizabeth të Francës (gruaja e Filipit IV), ku perla ulet mes një deti monogramash dinastike dhe simbolesh në pëlhurën që zbukuron vendin e qëndrimit. ’La Peregrina’ ishte bërë një ‘Jewel Crown Spanish’, kështu që ishte gjithashtu një simbol i prejardhjes mbretërore.

Po ashtu, përmendet si një pasuri e çmuar e ‘Kurorës Spanjolle’ në kujtime të ndryshme të shekullit të 17-të, duke përfshirë Dukën Franceze të Saint-Simon dhe Mademoiselle de Montpensier, i cili regjistroi Mbretin Filip IV të Spanjës që e mbante atë mirë në kapelën e tij në dasmën e tij.

Në portretet e Cruz, Velázquez dhe Rubens, të gjitha gratë duken mjaft të ngurta, formale dhe jo ekspresive. Kjo ka ndodhur për shkak të kufizimeve që ishin vendosur për portrete mbretërore në oborrin spanjoll ku nuk lejohej buzëqeshja. Objekte, të tilla si ‘’La Peregrina’’, kanë simbolizuar virtytin e grave të paraqitura në këto portrete.

La Peregrina e vërtetë mbeti në zotërimin e familjes mbretërore spanjolle deri në fillimin e viteve 1800. Në 1808 Napoleoni pushtoi vendin dhe vendosi në fron vëllain e tij, Joseph Bonaparte. Kur francezët u dëbuan nga Spanja në 1813, Jozefi e solli margaritarin përsëri me të në Francë dhe ia dha kunatës së tij Hortense de Beauharnais. Më pas u trashëgua nga djali i saj Charles Louis Napoleon Bonaparte, Napoleoni i ardhshëm III, Presidenti dhe Perandori i Francës në mes të viteve 1800.

Kur Napoleon III kishte nevojë për të rritur financat e tij, ai ia shiti atë anglezit James Hamilton, Duka i Abercorn. Gruaja e Hamiltonit, Louisa, thuhet se pësoi të njëjtën panik si Elizabeth Taylor, duke zhvendosur ‘’La Peregrina’’ disa herë gjatë funksioneve të shoqërisë, duke përfshirë një herë midis jastëkëve në një divan në Pallatin Buckingham. Mbeti në zotërim të Dukes of Abercorn derisa u ble për 37,000 dollarë në ankand nga Richard Burton në 1969.

Perla u bë një nga pasuritë e çmuara të Elizabeth Taylor. La Peregrina duhej të përjetësohej edhe një herë në kulturën vizuale duke u shfaqur rreth qafës së Taylor në fotografi dhe filma të ndryshëm ikonikë përfshirë ‘’Anne of the Thousand Days (1969)’’. Në dhjetor 2011, pas vdekjes së Taylor, perla u shit në ankand për 11.8 milion dollarë (8.4 milion) ndaj një blerësi anonim.

Perlat nuk janë thjesht një zbukurim; ato gjithashtu flasin për imperializmin, fuqinë, pasurinë, pastërtinë shpirtërore dhe kuptimin tonë të bukurisë përfundimtare. 

Kulturë

‘Art’, një shfaqje që sfidon miqësinë dhe perceptimin e vlerave në Teatrin Kombëtar të Kosovës

Published

on

Shfaqja “Art” është premiera e radhës në Teatrin Kombëtar të Kosovës, me autore, Yasemina Reza, regjisor, Bashkim Ramadani, asistente e regjisë Kreshnike Osmani dhe me dramaturge Zoga Çeta Çitaku.

Kjo shfaqje paraqet miqësinë që përplaset kur arti sfidon çdo perceptim, dhe a mund të mbijetosh në një botë ku vlerat janë të ndryshme?

Në këtë shfaqje luajnë aktorët: Ard Islami, Ylber Bardhi dhe Butrint Lumi.

Reprizat e shfaqjes “Art”-do të mbahen me 27 dhe 28 tetor 2025 nga ora 20:00 në Amfiteatrin e Teatrit Kombëtar të Kosovës. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Ndahet nga jeta regjisori i njohur ferizajas, Kushtrim Asllani

Published

on

Ka ndërruar jetë artisti dhe regjisori nga Ferizaj, Kushtrim Asllani.

Lajmin e hidhur e ka bërë të ditur këngëtari Mentor Haziri, përmes një postimi në rrjete sociale.

“Kushtrimi, djali i dajës, na la e na tronditi të gjithëve sot. Një djalë shembullor, artist e regjisor me kontribut të madh në Teatrin e Ferizajt dhe në komunitetin tonë artistik, në qytet e më gjerë”, ka shkruar Haziri.

Ai shtoi më tej: “Një djalë që na donte të gjithëve dhe që mezi priste të vinte në pranverë për të na parë. U prehtë shpirti në parajsë, Kusho.”

Edhe aktorja, Gresa Gashi, ka reaguar pas lajmit të ndarjes nga jeta të artistit.

“Jam e tronditur nga lajmi për vdekjen tënde. U prehsh në paqe, Kushtrim. S’po më besohet,” ka shkruar ajo.

Vitet e fundit, Asllani mësohet se kishte jetuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Lifestyle

Disa nga gabimet prindërore që fëmijët nuk i falin kurrë

Published

on

Fëmijët mund t’u falin prindërve shumë gabime, disa menjëherë, disa me kalimin e kohës. Megjithatë, ka gabime që mbeten të pafalshme, ose falen vetëm në raste të rralla.

Prindërit përpiqen të rrisin fëmijët në mënyrën më të mirë të mundshme, por gabimet janë të pashmangshme. Disa korrigjohen me kohën, të tjerat lënë gjurmë të thella që ndikojnë në zhvillimin emocional të fëmijës.

Kontrolli i tepruar dhe mungesa e besimit

Ekzistojnë stile të ndryshme prindërimi, disa janë tepër mbrojtës, ndërsa të tjerë u japin fëmijëve më shumë liri që në moshë të vogël.

Nuk ka një mënyrë të saktë për të rritur një fëmijë, besimi është thelbësor në çdo rast. Fëmijët e ndërtojnë vetëbesimin përmes besimit që u japin prindërit.

Kur një prind kontrollon çdo hap e nuk i lejon fëmijës hapësirë për të marrë vendime apo për të bërë gabime, i dërgon mesazhin se nuk është i aftë të menaxhojë vetë jetën. Kjo sjellje mund të vazhdojë të ketë pasoja edhe në moshë madhore.

Një i ri që është mësuar të kontrollohet vazhdimisht mund të ketë vështirësi të marrë përgjegjësi, të ketë frikë të ndërmarrë iniciativa a të mendojë në mënyrë të pavarur. Kur prindërit tregojnë besim, ata ndihmojnë fëmijën të zhvillojë pavarësi, të marrë vendime dhe të përballet me sfidat me siguri.

Edhe kur fëmija largohet nga shtëpia për të jetuar apo punuar diku tjetër, mbështetja dhe besimi i prindërve mbeten thelbësore për suksesin e tij.

Krahasimi me të tjerët

Një tjetër gabim që fëmijët e mbajnë mend është krahasimi me të tjerët. Mënyra si prindërit i trajtojnë gjatë fëmijërisë ka ndikim në mënyrën si do ta shohin veten në të ardhmen. Fëmijët që nuk krahasohen rriten si të sigurt në vetvete, që matin përparimin e tyre në raport me versionin e djeshëm të vetes, jo me të tjerët.

Ata mësojnë se çdo njeri ka rrugën, aftësitë dhe kushtet e veta. Por, fëmijët që krahasohen vazhdimisht me të tjerët mund të zhvillojnë ndjenja pasigurie, xhelozie apo inferioriteti. Ky presion i vazhdueshëm i ndjek edhe në moshën e rritur, duke ndikuar në vetëvlerësim dhe mirëqenie emocionale.

Prindërit duhet të krahasojnë fëmijën vetëm me versionin e tij të djeshëm. Kjo e ndihmon të kuptojë se është unik dhe se përparimi matet me forcat e veta.

Kontrolli i tepruar dhe krahasimi me të tjerët janë dy nga gabimet më të dëmshme që bëjnë prindërit. Ato mund të dëmtojnë vetëbesimin dhe të pengojnë zhvillimin emocional të fëmijës për shumë vite. Ndërtimi i një marrëdhënieje të bazuar në besim, respekt dhe mirëkuptim për individualitetin e fëmijës është çelësi për ta ndihmuar të rritet si i rritur, i sigurt dhe i pavarur. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

Si të dalloni një vend pune toksik që në intervistën e parë?

Published

on

Një studim i fundit nga Instituti Amerikan i Forcës së Punës ka zbuluar se mbi gjysma e punonjësve besojnë se menaxherët e tyre kanë ndikim më të madh në shëndetin mendor sesa terapistët.

Shumë pjesëmarrës kanë pohuar se ndikimi i shefave në jetë personale dhe mirëqenien emocionale është i krahasueshëm me atë të bashkëshortëve apo partnerëve të tyre.

Nga tensionet e vogla deri te mungesa e besimit, marrëdhënia me shefin shpesh i ngjan një marrëdhënieje në çift — dhe mund të jetë po aq e lodhshme emocionalisht. Por, si mund të shmangim hyrjen në një vend pune toksik që në fillim?

Përdorues të Reddit-it, të cilët kanë përjetuar përvoja të vështira me “shefa toksikë”, ndajnë disa shenja paralajmëruese që dallohen që gjatë intervistës së parë dhe që zbulojnë mjedisin e vërtetë të punës përpara se të firmosni kontratën.

1. “Ne jemi si familje këtu”

Kjo është një nga frazat më të zakonshme që sipas njerëzve, duhet të ndizë dritën e kuqe. Në pamje të parë tingëllon ngrohtë, por fsheh pritshmëri për orë të gjata pune, mungesë kufijsh mes jetës personale dhe asaj profesionale, dhe presion të vazhdueshëm për “të dhënë gjithçka për ekipin”.

Nëse e dëgjoni këtë gjatë intervistës, bëni kujdes. Në shumë raste, “si familje” do të thotë “nuk ka kufij”.

2. Qasja ndaj pushimeve dhe kohës së lirë

Një tjetër shenjë e kulturës toksike është mungesa e respektit për pushimet. Nëse punonjësit nuk marrin pushim, dhe as menaxherët nuk e bëjnë, është një tregues i qartë i mbingarkesës.

Gjatë intervistës, vini re si flitet për ditët e pushimit: A përgjigjen me qartësi për rregullat e politikat? Apo shmangin pyetjet dhe japin përgjigje të mjegullta?

Nëse menaxheri mburret me orët e gjata të punës, apo thotë se “këtu ndihmojmë njëri-tjetrin si familje”, kjo është shpesh një shenjë që kultura e punës nuk respekton balancën jetës-punë.

3. Pyetje të drejtpërdrejta për sfidat dhe problemet

Mos kini frikë të bëni pyetje të sinqerta, si: “Cila është pjesa më e vështirë e kësaj pune?” “Në çfarë aspektesh po përpiqet kompania të përmirësohet?”

“Pse u largua personi që kishte këtë rol më parë?” “A jeni ju vetë të kënaqur me rolin tuaj?”

Nëse intervistuesi përgjigjet me qetësi dhe transparencë, është shenjë e një ambienti të shëndetshëm. Por, nëse shmang përgjigjet ose duket i tensionuar, ka gjasa që po fsheh probleme të brendshme.

4. Mungesa e përgjigjeve të qarta

Nëse pyetjet tuaja për detyrat, orarin, mundësitë e rritjes apo pagën marrin përgjigje të paqarta dhe të paqëndrueshme, është koha të bëheni të kujdesshëm.

Një kompani që e di çfarë kërkon dhe si e trajton stafin e saj, do të jetë gjithmonë transparente. Kur çdo gjë mbetet “në diskutim”, do të thotë se rregullat ndryshojnë sipas interesit të momentit.

Besoni instinktit tuaj. Nëse gjatë intervistës ndjeni se diçka “nuk shkon”, qoftë nga mënyra e komunikimit, qasja e menaxherit apo energjia e përgjithshme — mos e injoroni. Shpesh, ndjesia e parë është sinjali më i saktë se ai vend pune mund të mos jetë i duhuri për ju. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara