Kulturë

La Peregrina: Perla më e famshme në botë

Published

on

Historia e ‘La Peregrina’ është një histori që i hap derën rolit të rëndësishëm që perlat kanë luajtur në kulturën njerëzore si shenjues i bukurisë, fuqisë dhe pasurisë dhe është veshur nga mbretër e mbretëresha në piktura.

Fotografitë e Elizabeth Taylor shpesh kapin pasionin e saj për perlat natyrore. Ato u bënë sinonim i magjepsjes dhe famës në vitet 1950 dhe 1960, të veshur nga gra të tilla si: Coco Chanel, Jackie Kennedy dhe Marilyn Monroe, shkruan BBC, transmeton KultPlus.

Elizabeth Taylor

‘La Peregrina’, njëra nga perlat më të famshme në historinë botërore çmohet për madhësinë e saj, formën e përsosur dhe prejardhjen mbresëlënëse. Ishte pranvera e vitit 1969 dhe në apartamentin në katin e fundit të Pallatit të Cezarit në Las Vegas, Elizabeth Taylor ndodhej në një panik, për arsye se artikulli i saj më i dashur i stolive, një margaritar natyral i gjatë 25.5 mm (1 inç), ishte zhdukur.

Para se Taylor ta zotëronte atë, ‘La Peregrina’ kishte qenë në pronësi të disa prej dinastive më të fuqishme në historinë evropiane dhe ishte shfaqur në portrete nga artistë përfshirë: Peter Paul Rubens dhe Diego Velázquez. Taylor nisi të pastronte çdo pëllëmbë të tapetit të suitës, por e gjitha pa rezultat. Pastaj ajo vuri re një prej qenve të saj ‘Pekinez’ duke përtypur diçka.

“Sapo hapa gojën e këlyshit rastësisht dhe brenda gojës së tij ishte margaritari më i përsosur në botë’’, ka shkruar ajo në librin e saj Elizabeth Taylor: My Love Affair with Jewellery.

Pasuria, bukuria dhe pastërtia shpirtërore, ishin këto të gjitha cilësitë e shoqëruara të perlave kur ‘La Peregrina’, shembulli më i madh i parë akoma, u zbulua në Gjirin e Panamasë në fund të viteve 1500. Fakti që iu dërgua menjëherë Mbretit Filipi II të Spanjës, flet shumë për gjeopolitikën globale në periudhën e Rilindjes dhe tregon drejt një shoqate tjetër që perlat zotërojnë në art.

Pra, kur shihni një portret të një romaku të veshur me perla, ashtu si kur shihni La Peregrina në shumë portrete të familjes Mbretërore Spanjolle që e zotëronte atë, ato nuk nënkuptojnë vetëm bukurinë ose pastërtinë, por gjithashtu simbolizojnë kolonitë ekzotike, fitimprurëse dhe fuqinë e pamatshme të fituar përmes imperializmit.

Një shembull i kësaj është një portret i Mbretëreshës Spanjolle, Margareta e Austrisë (gruaja e Philip III) nga Juan Pantoja de la Cruz, ku ‘La Peregrina’ krenohet me vendin e vendosur në gjoksin e saj. Ishte e ngjashme me një portret të mëvonshëm të kuajve nga Velázquez i Mbretëreshës Elizabeth të Francës (gruaja e Filipit IV), ku perla ulet mes një deti monogramash dinastike dhe simbolesh në pëlhurën që zbukuron vendin e qëndrimit. ’La Peregrina’ ishte bërë një ‘Jewel Crown Spanish’, kështu që ishte gjithashtu një simbol i prejardhjes mbretërore.

Po ashtu, përmendet si një pasuri e çmuar e ‘Kurorës Spanjolle’ në kujtime të ndryshme të shekullit të 17-të, duke përfshirë Dukën Franceze të Saint-Simon dhe Mademoiselle de Montpensier, i cili regjistroi Mbretin Filip IV të Spanjës që e mbante atë mirë në kapelën e tij në dasmën e tij.

Në portretet e Cruz, Velázquez dhe Rubens, të gjitha gratë duken mjaft të ngurta, formale dhe jo ekspresive. Kjo ka ndodhur për shkak të kufizimeve që ishin vendosur për portrete mbretërore në oborrin spanjoll ku nuk lejohej buzëqeshja. Objekte, të tilla si ‘’La Peregrina’’, kanë simbolizuar virtytin e grave të paraqitura në këto portrete.

La Peregrina e vërtetë mbeti në zotërimin e familjes mbretërore spanjolle deri në fillimin e viteve 1800. Në 1808 Napoleoni pushtoi vendin dhe vendosi në fron vëllain e tij, Joseph Bonaparte. Kur francezët u dëbuan nga Spanja në 1813, Jozefi e solli margaritarin përsëri me të në Francë dhe ia dha kunatës së tij Hortense de Beauharnais. Më pas u trashëgua nga djali i saj Charles Louis Napoleon Bonaparte, Napoleoni i ardhshëm III, Presidenti dhe Perandori i Francës në mes të viteve 1800.

Kur Napoleon III kishte nevojë për të rritur financat e tij, ai ia shiti atë anglezit James Hamilton, Duka i Abercorn. Gruaja e Hamiltonit, Louisa, thuhet se pësoi të njëjtën panik si Elizabeth Taylor, duke zhvendosur ‘’La Peregrina’’ disa herë gjatë funksioneve të shoqërisë, duke përfshirë një herë midis jastëkëve në një divan në Pallatin Buckingham. Mbeti në zotërim të Dukes of Abercorn derisa u ble për 37,000 dollarë në ankand nga Richard Burton në 1969.

Perla u bë një nga pasuritë e çmuara të Elizabeth Taylor. La Peregrina duhej të përjetësohej edhe një herë në kulturën vizuale duke u shfaqur rreth qafës së Taylor në fotografi dhe filma të ndryshëm ikonikë përfshirë ‘’Anne of the Thousand Days (1969)’’. Në dhjetor 2011, pas vdekjes së Taylor, perla u shit në ankand për 11.8 milion dollarë (8.4 milion) ndaj një blerësi anonim.

Perlat nuk janë thjesht një zbukurim; ato gjithashtu flasin për imperializmin, fuqinë, pasurinë, pastërtinë shpirtërore dhe kuptimin tonë të bukurisë përfundimtare. 

Lifestyle

4 mënyra të lehta për t’i dhënë jetë flokëve të dëmtuar

Published

on

Thënia se flokët janë gjysma e bukurisë është bërë fakt i njohur. Kujdesi për ta zë një pjesë të rëndësishme të ditës dhe të shpenzimeve për shumicën e njerëzve.

Për disa, eksperimentimi me stile të ndryshme është mënyra për të pasur pamje tërheqëse, ndërsa për të tjerët, ruajtja e flokëve natyralë dhe të shëndetshëm është një sfidë e përditshme.

Pavarësisht preferencave, të gjithë kërkojnë një gjë të përbashkët: flokë të shëndetshëm. Flokët e dëmtuar, të thatë, me maja dyshe apo të djegur janë problematikë e të pakëndshëm. Për ta parandaluar këtë, zgjidhja më e mirë është përdorimi i metodave natyrale dhe të buta.

Më poshtë janë katër mënyra të thjeshta për të rikthyer shkëlqimin dhe shëndetin flokëve, të cilat mund t’i provoni në shtëpi.

1. Maskë me kos dhe vaj ulliri: Ky trajtim është ideal për flokët e thatë, të dëmtuar nga boja apo tharësja. Ai i hidraton menjëherë.

Përbërësit:

60 ml kos

1 lugë gjelle vaj ulliri

Udhëzimet:

Përzieni mirë përbërësit. Aplikoni maskën në pjesën e majave të flokëve e lëreni të veprojë 10-15 minuta. Lani flokët me ujë dhe shampo si zakonisht. Përsëritni trajtimin 1-2 herë në javë për rezultate të dukshme.

2. Maskë me vezë dhe mjaltë: Mjalti dhe veza janë të pasura me proteina dhe aminoacide që parandalojnë këputjen e flokëve dhe minimizojnë majat dyshe.

Përbërësit:

1 të verdhë veze

1 lugë çaji mjaltë

Udhëzimet:

Përzieni përbërësit dhe aplikojeni tek majat e flokëve. Lëreni maskën të thahet për dy orë. Lani flokët me ujë dhe shampo si zakonisht.

3. Maskë me vaj kokosi: Vaji i kokosit është një hidratues natyral i shkëlqyer për flokët.

Përbërësit:

60 ml vaj kokosi

Udhëzimet:

Ngrohni vajin për disa sekonda në mikrovalë ose shkrijeni në duar. Lyeni majat e flokëve dhe lëreni të veprojë gjatë gjithë natës. Mëngjesin tjetër, lani flokët si zakonisht.

Përdoreni edhe pas dushit, duke aplikuar pak vaj tek majat për efekt zbutës, por kujdes mos te teproni që të mos yndyrosen flokët.

4. Maskë me erëza dhe uthull molle: Uthulla i jep flokëve shkëlqim dhe i zbut majat dyshe.

Përbërësit:

250 ml ujë

Disa gjethe nenexhik, sherebelë dhe rozmarinë

2 lugë gjelle uthull molle

Udhëzimet:

Vendosni ujin dhe erëzat në zjarr mesatar dhe lëreni të ziejnë 10 minuta. Pasi të ftohet, kullojeni dhe shtoni uthullën e mollës. Lyeni pjesën problematike të flokëve ose majat e tyre gjatë dushit, pas larjes me shampo. Mbani maskën për 1 minutë e shpëlajeni me ujë të bollshëm.

Këto metoda natyrale do t’ju ndihmojnë të keni flokë më të shëndetshëm, të hidratuar dhe me shkëlqim pa u dëmtuar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Urtësia e Fishtës, thëniet më të fuqishme të Homerit shqiptar

Published

on

Gjergj Fishta (1871–1940) nuk ishte vetëm poet, shkrimtar dhe françeskan; ai ishte edhe një mendimtar i thellë i jetës dhe shoqërisë shqiptare.

Përmes veprave dhe fjalëve të tij, Fishta la një trashëgimi të pasur intelektuale, duke reflektuar mbi patriotizmin, edukimin, drejtësinë, unitetin dhe natyrën njerëzore.

Më poshtë gjeni një përmbledhje të disa nga thëniet më të njohura dhe të mençura të Fishtës, të cilat vazhdojnë të frymëzojnë edhe sot.

Rreth urtësisë dhe veprimit:

“I urti kurr nuk ngutet, prej burrnís e jo prej tutet.”

“Në kjoftë se provon, mundesh me hupë, por në kjoftë se nuk provon – je i hupun gjithsesi!”

Rreth edukimit dhe natyrës njerëzore:

“Njerëzit janë tanë njisoj prej natyrës, edukata i ban me u dallue!”

“Pak din njaj që ja kallzon të tana grues!”

Rreth unitetit dhe patriotizmit:

“Vërtet ne kemi Bajram e Pashkë, por Shqiptarinë e kemi bashkë.”

“Edhe hâna do t’a dije, edhe dielli do t’ket pa, se përqark ksaj rrokullije, si Shqypnija vend nuk ka!”

“Ma kollaj asht me mbushun një thes me pleshta sesa me i ba bashk dy shqiptarë!”

Rreth drejtësisë dhe moralit:

“Në kjoftë se thue at çka dishron, duhet me ndie edhe ate çka nuk e dishron!”

“Ma mirë n’vorr me u kja për mallë / se nën shkja me ndejë për t’gjallë.”

Rreth politikës dhe shoqërisë:

“Më dhemb kryet me njato parla-parla të parlamentarëve: dokrra pa kokrra!”injor

“Injoranca dhe krenaria shkojnë bashkë si shtati e hija.”

Rreth unitetit fetar dhe bashkëjetesës:

“Në rast se ata nuk na duan në një shtet të vetëm… na kristianët do t’i shkriejmë kryqet tona dhe do t’i bajmë fishek me mbrojt vllaznitë tanë muslimanë shqyptarë!”

Thëniet e Fishtës nuk janë fraza të bukura, ato përmbajnë mësime të thella për moralin, drejtësinë, patriotizmin dhe vetëdijen kombëtare.

Ato vazhdojnë të frymëzojnë breza, duke kujtuar shqiptarëve rëndësinë e unitetit, edukimit dhe veprimit të guximshëm për të mirën e përbashkët. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Artisti kosovar Jakup Ferri nderohet në St James’s Palace

Published

on

Një moment i rrallë dhe i veçantë për artin shqiptar ka ndodhur në zemër të Londrës.

Artisti i njohur kosovar, Jakup Ferri, u takua me Madhërinë e Tij, Mbretin Charles III, gjatë një pritjeje zyrtare në St James’s Palace, një nga rezidencat më të njohura mbretërore të Mbretërisë së Bashkuar.

Ky takim u zhvillua në kuadër të Samitit të Liderëve të Ballkanit Perëndimor, ku Mbretëria e Bashkuar priti artistë nga e gjithë rajoni.

Në këtë event prestigjioz, Ferri u përzgjodh për të ekspozuar veprat e tij, duke përfaqësuar Kosovën përkrah artistëve ndërkombëtarë.

Në një postim në Instagram, Ferri shprehu emocionet pas takimit me monarkun britanik, duke e quajtur atë “nder të madh” dhe falënderoi British Council për ftesën dhe mundësinë për të qenë pjesë e kësaj ngjarjeje të jashtëzakonshme.

I lindur në Prishtinë në vitin 1981, Jakup Ferri është një nga artistët bashkëkohorë më të vlerësuar nga Kosova. Ai njihet për stilin e tij unik dhe poetik, ku ndërthur elemente të artit popullor me vizatime naive dhe ngjyra të forta e të gjalla.

Punimet e tij përfshijnë piktura, vizatime dhe tapiceri të endura, të cilat janë prezantuar në disa nga ekspozitat dhe institucionet më të njohura ndërkombëtare, përfshirë Biennalen e Venecias 2022, Kunstmuseum Luzern në Zvicër dhe EMΣT – Muzeun Kombëtar të Artit Bashkëkohor në Athinë.

Continue Reading

Kulturë

Prishtina bëhet qendër e fotogazetarisë me katër ekspozita të The VII Foundation

Published

on

Në kuadër të edicionit të sivjetëm të FOTOIST, Festivalit Ndërkombëtar të Fotografisë në Prishtinë, për publikun janë hapur katër ekspozita ndërkombëtare të realizuara nga The VII Foundation, një ndër organizatat më të njohura botërore në fushën e fotogazetarisë.

Ekspozitat janë vendosur në ndërtesën e Grandit dhe në Galerinë e Arteve, ku do të qëndrojnë të hapura deri më 24 tetor 2025. Ato trajtojnë tema të fuqishme si lufta, mjedisi, historia dhe identiteti shoqëror.

“A Brief Guide to Investigating War Crimes” – Ron Haviv

Fotoreporteri i njohur dhe bashkëthemeluesi i The VII Foundation, Ron Haviv, prezanton në Prishtinë ekspozitën “A Brief Guide to Investigating War Crimes”, realizuar në bashkëpunim me Global Investigative Journalism Network (GIJN).

E kuruar nga vetë Haviv, ekspozita bazohet në udhëzuesin e GIJN për gazetarët që raportojnë mbi krimet e luftës dhe përfshin imazhe të fuqishme të realizuara nga anëtarët e The VII Foundation. Përmes saj, theksohen pasojat njerëzore të konflikteve dhe rëndësia e gazetarisë hulumtuese në kërkim të drejtësisë ndërkombëtare.

“Élévations” – Éric Bouvet

E hapur më 17 tetor 2025 në ndërtesën e Grandit dhe Galerinë e Arteve, ekspozita “Élévations” e fotografit francez Éric Bouvet paraqet peizazhe madhështore të Alpeve, të realizuara me teknika të fotografisë së shekullit XIX.

Qasja e ngadalësuar krijuese synon t’i ftojë vizitorët në reflektim mbi raportin mes njeriut dhe natyrës. Fotot përcjellin njëkohësisht respekt për bukurinë natyrore dhe paralajmërim për pasojat e ndryshimeve klimatike.

Kjo ekspozitë është pjesë e një nisme të përbashkët të The VII Foundation dhe Institut Français në Bosnje e Hercegovinë, mbështetur nga UNESCO përmes “Culture and Creativity for the Western Balkans”, me fokus në diskutimin mbi qëndrueshmërinë mjedisore dhe rolin e tregimit vizual.

“USA 3.0” – The VII Foundation

Në këtë ekspozitë paraqitet një projekt i gjerë i fotogazetarisë bashkëkohore, që dokumenton në kohë reale realitetin shoqëror dhe politik në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kuratorë të ekspozitës janë Ron Haviv dhe Danny Wilcox Frazier. Pjesëmarrës janë emra si Doug Barrett, Ashley Gilbertson, Ed Kashi, Maggie Steber, Nichole Sobecki e të tjerë, që përmes fotografive ofrojnë perspektivë mbi zhvillimet amerikane e ruajtjen e kujtesës kolektive.

“MONUMENTAL: The Dome of the Rock” & “Notre-Dame de Paris” – Ziyah Gafić dhe Tomas van Houtryve

Projekti “MONUMENTAL” eksploron lidhjen mes besimit, identitetit kombëtar dhe politikës, përmes simbolikës së dy monumenteve të rëndësishme fetare: Kupolës së Shkëmbit në Jerusalem dhe katedrales Notre-Dame në Paris.

Fotografët Ziyah Gafić e Tomas van Houtryve patën qasje të rrallë në objekte kulturoro-fetare përgjatë 2019–2023, duke dokumentuar dimensionet e arkitektonike dhe historike. Ekspozita nxjerr në pah marrëdhëniet mes fesë, pushtetit e trashëgimisë në kontekst global.

Ekspozitat e këtij edicioni të FOTOIST përforcojnë pozitën e Prishtinës si qendër kulturore rajonale, ku fotografia shërben si mjet reflektimi dhe dialogu mbi sfidat bashkëkohore.

Të gjitha ekspozitat mbesin të hapura deri më 24 tetor 2025. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara