

Bota
Kush ishte shqiptari i parë që emigroi në Australi dhe si u kultivua gjuha amtare atje?
Published
4 years agoon
By
UBT newsNga kujtimet e shqiptarëve të larguar prej më shumë se një shekulli thuhet se Naum Konzha nga Gjirokastra ka qenë i pari i cili arriti në Brisbane në 1885 me gruan e tij angleze dhe vendosi të qëndronte atje përgjithmonë.
Më pas mbërritën edhe emigrantë të tjera, sepse siç zakonisht ndodhte emigrantët ndihmonin njëri-tjetrin dhe tërhiqnin edhe familjet e tyre. Komuniteti u shtua dhe u shumua. Sot shqiptarët janë të integruar në jetën e vendit dhe gëzojnë të njëjtin status juridik si të gjitha pakicat e tjera etnike që jetojnë dhe punojnë atje.

Në Viktoria janë hapur katër shkolla të gjuhës shqipe në disa zona. Shteti australian financon mësimin e gjuhës plotësuese me kurse të zhvilluara një herë në javë, por kjo mundësi nuk është shfrytëzuar sa duhet nga shtetasit shqiptarë. Kjo ka ndodhur, sepse nuk është arritur numri i mjaftueshëm i nxënësve, pavarësisht se mundësitë dhe kushtet për zhvillimin e mësimit janë krijuar.
Para pak vitesh tri shkolla të gjuhës shqipe janë mbyllur. Prindërit shqiptarë nuk tregojnë një interes të lartë për ti mësuar fëmijëve gjuhën amtare. Për shembull në Greqi jetojnë shumë shqiptarë dhe gjuha shqipe sipas shifrave duhet të ishte gjuhë e dytë, por pavarësisht se ekzistojnë shumë shkolla mungon interesi. Gjithashtu edhe në Turqi, ku pjesa më e madhe e shqiptarëve të emigruar shekuj më parë pothuajse janë asimiluar.
Vala tjetër e emigrimit në Australi ishte në vitin 1960 kryesisht shqiptarë nga Maqedonia, Kosova dhe Mali i Zi. Vala tjetër e emigrimit ishte sërish nga Kosova në vitin 1990. Më pas edhe shqiptarë të tjerë emigruan në vitin 1990.
Sipas regjistrimit të popullsisë të bërë nga shteti Australian rezultojnë se në këtë vend jetojnë 13.141 shqiptarë. 2396 prej tyre janë shqiptarë të lindur në Shqipëri. Sipas rezultateve zyrtare janë afërsisht 8000 shqiptarë që flasin shqip, por këto të dhëna nuk janë shumë të sakta.
Sipas të dhënave të mbledhura nga komunitetet shqiptare llogaritet se në Australi janë rreth 20 mijë shqiptarë.
Babai i profesorit të njohur në Australi në shkencat e mjekësisë, Avni Sali emigroi nga Voskopoja e Korçës. Profesor Avni Sali ka lindur në Sheparton, por ndihet shqiptar. Karriera e tij është shumë e larmishme dhe ai është një ndër shqiptarët më të suksesshëm në Australi.
Avni Sali u emërua si profesor dhe u bë Dekan Themelues i Shkollës së Lartë të Mjekësisë Integruese në Universitetin e Teknologjisë Swinburne (Melburn) nga viti 1996 deri në mbylljen e tij në 2005.
Në 2005, Sali themeloi Institutin Kombëtar të Mjekësisë Integruese (NIIM), një “organizatë jo fitimprurëse që kryen kërkime dhe mësimdhënie në Mjekësinë Integruese”.
Gjithashtu më parë nga viti 1983, Sali ka qenë në bordin e drejtorëve të “Gawler Cancer Foundation”, themeluar nga Ian Gawler. Ai shërbeu si president midis 1999 dhe 2002. Ai është gjithashtu president i Këshillit Ndërkombëtar të Mjekësisë Integruese.
Në 1992, Sali bashkë-themeloi Shoqatën Australasian Integrative Medicine (AIMA), ku shërbeu dy vjet si president dhe kaloi vitet e mbetura si anëtar bordi.
Në vitin 2009, Sali u emërua profesor nderi në Universitetin e Queensland. Që nga viti 2013 ai është profesor në Institutin Cairnmillar në Melburn./ Marrë nga “Thesari”.
Bota
Vuçiq nuk tërhiqet nga pjesëmarrja në paradën e Putinit, pavarësisht presionit të BE-së
Published
17 hours agoon
April 17, 2025By
UBTNews
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka konfirmuar se do të marrë pjesë në paradën e Ditës së Fitores që do të organizohet nga presidenti rus, Vladimir Putin, më 9 maj në Moskë. Vendimi i tij vjen pavarësisht paralajmërimeve të qarta nga Bashkimi Evropian se pjesëmarrja në këtë ngjarje përkujtuese mund të dëmtojë seriozisht procesin e integrimit të Serbisë në BE.
Sipas agjencisë Associated Press, zyrtarët evropianë e kanë cilësuar këtë vizitë si shkelje të kritereve të anëtarësimit për vendet kandidate dhe si një mesazh mbështetës për luftën e Rusisë në Ukrainë.
Vuçiq, i njohur për qëndrimet e tij pro-ruse, ka deklaruar se një njësi ushtarake serbe do të marrë pjesë në paradë dhe se Serbia, për herë të parë, po merr pjesë në organizimin e saj “së bashku” me Rusinë. Ai shtoi se do të udhëtojë drejt Moskës së bashku me kryeministrin e Sllovakisë, Robert Fico – një tjetër lider që ka kritikuar qëndrimin e BE-së ndaj paradës. Udhëheqësi serb i Bosnjës, Milorad Dodik, gjithashtu ka paralajmëruar pjesëmarrjen e tij.
Shefja e diplomacisë së BE-së, Kaja Kallas, theksoi se blloku nuk dëshiron që asnjë vend kandidat të marrë pjesë në ceremoninë e 9 majit në Moskë, duke e parë këtë si një akt të papërshtatshëm në kohën kur Rusia vazhdon agresionin ndaj Ukrainës.
Në Serbi, Vuçiq përballet me tensione të brendshme. Protesta masive të udhëhequra nga studentët janë zhvilluar kundër korrupsionit dhe qeverisjes së tij autokratike 13-vjeçare. Shkak për këto protesta u bë shembja e një ndërtese në Novi Sad më 1 nëntor, ku humbën jetën 15 persona – një ngjarje që lidhet me kontrata të dyshimta me kompani ndërtimi, përfshirë edhe ato kineze.
Në këtë klimë tensioni, parlamenti serb ka miratuar një qeveri të re me ministra të profilit anti-BE. Ndër ta është edhe ministri i Informacionit, Boris Bratina, i cili është parë kohët e fundit duke djegur flamurin e Bashkimit Evropian dhe duke deklaruar: “Nuk duam BE, duam bashkim me Rusinë”.
Gjatë një konference për media, Vuçiq përmendi edhe një raport të shërbimit sekret rus, FSB, sipas të cilit akuzat për përdorimin e armëve zanore ndaj protestuesve në Beograd më 15 mars janë të pavërteta. Këto armë, që përdorin valë zanore për të shpërndarë turma, janë të diskutueshme dhe konsiderohen nga shumë organizata si mjete represive.
Bota
Amnisti masive në Mianmar: Lirohen edhe të burgosur politikë
Published
17 hours agoon
April 17, 2025By
UBTNews
Kreu i Qeverisë Ushtarake të Mianmarit, Gjenerali Min Aung Hlaing, ka shpallur një amnisti të gjerë me rastin e Vitit të Ri Tradicional, duke liruar rreth 4,900 të burgosur, përfshirë së paku 22 të burgosur politikë
Operacioni i lirimit ka përfshirë 19 autobusë që transportuan të burgosurit nga burgu famëkeq Insein në Jangon, ku familjarët e tyre prisnin me padurim jashtë mureve të burgut. Sipas Rrjetit të Mianmarit për të Burgosur Politikë – një organizatë e pavarur që monitoron situatën e të drejtave të njeriut – të paktën 22 të burgosur politikë janë liruar në kuadër të kësaj amnistie.
Gjenerali Min Aung Hlaing, i cili udhëheq Këshillin Ushtarak që mori pushtetin në vitin 2021, ka bërë të ditur se amnistia përfshin gjithsej 4,893 të burgosur, ndër ta edhe 13 shtetas të huaj, të cilët janë liruar dhe dëbuar nga vendi.
Megjithatë, personat e dënuar për vepra të rënda penale – si vrasje, përdhunim apo shkelje të sigurisë kombëtare – nuk janë përfshirë në këtë amnisti. Ndërkohë, për të tjerët që nuk janë liruar, është bërë ulje e dënimeve të tyre.
Autoritetet kanë paralajmëruar se të burgosurit e liruar janë të obliguar të respektojnë ligjin, përndryshe do të përballen me vuajtjen e pjesës së mbetur të dënimit, përveç ndonjë dënimi të ri në rast të shkeljeve të ardhshme.
Bota
Fillojnë bisedimet SHBA–BE për paqen në Ukrainë
Published
18 hours agoon
April 17, 2025By
UBTNews
Në Paris kanë nisur takimet mes përfaqësuesve të lartë amerikanë dhe evropianë, me fokus situatën në Ukrainë dhe sigurinë në rajon. I dërguari presidencial amerikan, Steve Witkoff, është takuar me zyrtarë francezë dhe këshilltarin e sigurisë kombëtare të Mbretërisë së Bashkuar, Jonathan Powell.
Kryeqyteti francez është bërë qendër e një sërë bisedimesh të rëndësishme, ku marrin pjesë sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, presidenti francez Emmanuel Macron, zyrtarë të lartë nga Ukraina, si dhe përfaqësues të tjerë nga vendet aleate. Rubio ka mbërritur në Paris në orët e para të mëngjesit të së enjtes.
Sipas zëdhënëses së Departamentit të Shtetit, Tammy Bruce, Rubio dhe Witkoff pritet të zhvillojnë bisedime me homologët e tyre evropianë për të avancuar objektivin e presidentit Donald Trump: ndërmjetësimin e një armëpushimi mes Rusisë dhe Ukrainës dhe dhënien fund të gjakderdhjes.
Këto takime zhvillohen në një kohë kur po rriten shqetësimet lidhur me qëndrimin e Trump-it ndaj Rusisë dhe qasjen e tij ndaj çështjeve globale. Përveç përpjekjeve për paqe në Ukrainë, vëmendje kanë tërhequr edhe politikat e administratës së tij mbi tarifat ndaj aleatëve, si dhe deklaratat për NATO-n dhe çështje të tjera si ajo e Grenlandës.
Bota
Ankara: 625 bastisje, 525 të dyshuar në pranga për drog
Published
19 hours agoon
April 17, 2025By
UBTNews
Policia turke ka zhvilluar një operacion të gjerë antidrogë mëngjesin e së enjtes në Ankara, duke çuar në arrestimin e 525 personave të dyshuar si tregtarë të lëndëve narkotike. Ky aksion, që përfshiu mbi 625 adresa të ndryshme në kryeqytet, është cilësuar nga Ministri i Brendshëm, Ali Yerlikaya, si “operacioni më i madh i narkotikëve në historinë e Turqisë”.
Operacioni u mbështet nga mijëra forca policore, qen të trajnuar, dronë dhe helikopterë, dhe u realizua pas një periudhe 6-mujore të hetimeve teknike dhe fizike. Gjatë kësaj kohe, autoritetet kanë mbikëqyrur aktivitetin e të dyshuarve, të cilët dyshohet se kanë shpërndarë lëndë narkotike përmes rrjeteve sociale dhe platformave online.
Sipas Yerlikaya, shumë prej të arrestuarve ishin të angazhuar në shpërndarjen e drogës në rrugë dhe lagje të ndryshme të qytetit. “Ky është një mesazh i qartë për të gjithë ata që operojnë në këtë sektor të errët: rrugët ku keni hyrë janë rrugë qorre,” u shpreh ai.
Ministria e Brendshme ka njoftuar se operacioni do të vazhdojë edhe në ditët në vijim, me qëllim çrrënjosjen e plotë të rrjeteve kriminale që veprojnë në kryeqytet.

6 veprime që duhet të ndalosh së bëri në mëngjes

Parashikimi i motit për ditën e sotme

‘Radio është magjike, mezi presim të japim kontributin tonë’, e ardhmja e ndritur e studentëve të Media dhe Komunikim në UBT

Ambasadori britanik: Kosovës i duhet urgjentisht një kuvend dhe qeveri funksionale

Shëndeti i dhëmbëve mund të ndikohet nga problemet e zemrës

WhatsApp sjell përditësime; Status në grupe, skanim dokumentesh dhe thirrje HD

Shkak konflikti me vëllain? Ndërron jetë futbollisti i njohur Boupendza, ra nga kati i 11-të

UBT nënshkruan marrëveshje me kompaninë Ditron Dental

Rektori Hajrizi merr pjesë në Panairin më të madh botëror të Stomatologjisë IDS 2025 në Köln
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT