Botë
Kush ishte shqiptari i parë që emigroi në Australi dhe si u kultivua gjuha amtare atje?
Published
4 years agoon
By
UBT newsNga kujtimet e shqiptarëve të larguar prej më shumë se një shekulli thuhet se Naum Konzha nga Gjirokastra ka qenë i pari i cili arriti në Brisbane në 1885 me gruan e tij angleze dhe vendosi të qëndronte atje përgjithmonë.
Më pas mbërritën edhe emigrantë të tjera, sepse siç zakonisht ndodhte emigrantët ndihmonin njëri-tjetrin dhe tërhiqnin edhe familjet e tyre. Komuniteti u shtua dhe u shumua. Sot shqiptarët janë të integruar në jetën e vendit dhe gëzojnë të njëjtin status juridik si të gjitha pakicat e tjera etnike që jetojnë dhe punojnë atje.

Në Viktoria janë hapur katër shkolla të gjuhës shqipe në disa zona. Shteti australian financon mësimin e gjuhës plotësuese me kurse të zhvilluara një herë në javë, por kjo mundësi nuk është shfrytëzuar sa duhet nga shtetasit shqiptarë. Kjo ka ndodhur, sepse nuk është arritur numri i mjaftueshëm i nxënësve, pavarësisht se mundësitë dhe kushtet për zhvillimin e mësimit janë krijuar.
Para pak vitesh tri shkolla të gjuhës shqipe janë mbyllur. Prindërit shqiptarë nuk tregojnë një interes të lartë për ti mësuar fëmijëve gjuhën amtare. Për shembull në Greqi jetojnë shumë shqiptarë dhe gjuha shqipe sipas shifrave duhet të ishte gjuhë e dytë, por pavarësisht se ekzistojnë shumë shkolla mungon interesi. Gjithashtu edhe në Turqi, ku pjesa më e madhe e shqiptarëve të emigruar shekuj më parë pothuajse janë asimiluar.
Vala tjetër e emigrimit në Australi ishte në vitin 1960 kryesisht shqiptarë nga Maqedonia, Kosova dhe Mali i Zi. Vala tjetër e emigrimit ishte sërish nga Kosova në vitin 1990. Më pas edhe shqiptarë të tjerë emigruan në vitin 1990.
Sipas regjistrimit të popullsisë të bërë nga shteti Australian rezultojnë se në këtë vend jetojnë 13.141 shqiptarë. 2396 prej tyre janë shqiptarë të lindur në Shqipëri. Sipas rezultateve zyrtare janë afërsisht 8000 shqiptarë që flasin shqip, por këto të dhëna nuk janë shumë të sakta.
Sipas të dhënave të mbledhura nga komunitetet shqiptare llogaritet se në Australi janë rreth 20 mijë shqiptarë.
Babai i profesorit të njohur në Australi në shkencat e mjekësisë, Avni Sali emigroi nga Voskopoja e Korçës. Profesor Avni Sali ka lindur në Sheparton, por ndihet shqiptar. Karriera e tij është shumë e larmishme dhe ai është një ndër shqiptarët më të suksesshëm në Australi.
Avni Sali u emërua si profesor dhe u bë Dekan Themelues i Shkollës së Lartë të Mjekësisë Integruese në Universitetin e Teknologjisë Swinburne (Melburn) nga viti 1996 deri në mbylljen e tij në 2005.
Në 2005, Sali themeloi Institutin Kombëtar të Mjekësisë Integruese (NIIM), një “organizatë jo fitimprurëse që kryen kërkime dhe mësimdhënie në Mjekësinë Integruese”.
Gjithashtu më parë nga viti 1983, Sali ka qenë në bordin e drejtorëve të “Gawler Cancer Foundation”, themeluar nga Ian Gawler. Ai shërbeu si president midis 1999 dhe 2002. Ai është gjithashtu president i Këshillit Ndërkombëtar të Mjekësisë Integruese.
Në 1992, Sali bashkë-themeloi Shoqatën Australasian Integrative Medicine (AIMA), ku shërbeu dy vjet si president dhe kaloi vitet e mbetura si anëtar bordi.
Në vitin 2009, Sali u emërua profesor nderi në Universitetin e Queensland. Që nga viti 2013 ai është profesor në Institutin Cairnmillar në Melburn./ Marrë nga “Thesari”.
Botë
Armëpushimi në Gaza, Rubio: Izraeli ka përmbushur detyrën, Hamasi duhet të çarmatoset
Published
21 hours agoon
October 24, 2025By
UBTnews
Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, refuzoi të thotë se Izraeli do të kishte nevojë për “leje” nga SHBA për të rifilluar luftimet kundër Hamasit në Gaza, nëse organizata rebele vijon të jetë kërcënim për vendin.
Ai theksoi se plani amerikan për armëpushim ka mbështetje të gjerë rajonale dhe është “më i miri” dhe “i vetmi plan” në tryezë.
Gjatë një konference për shtyp në qendrën e koordinimit të armëpushimit SHBA–Izrael, Rubio u pyet nëse Izraeli mund të rifillojë luftimet në mënyrë të pavarur, në rast se Hamasi riarmatosej ose rigrupohej.
“Nuk mendoj se kjo ka të bëjë me leje apo diçka të tillë. Kjo lidhet me faktin që të gjithë jemi të përkushtuar ta bëjmë këtë plan të funksionojë. Nuk ka plan B. Ky është plani më i mirë, i vetmi plan. Është ai që besojmë se mund të ketë sukses, dhe që tashmë është në rrugën drejt suksesit.”, tha Rubio./EO
Lajmet
Spiropali në Memorialin e Holokaustit: Shqipëria nderohet si e drejtë mes kombeve për shpëtimin e hebrenjve
Published
1 day agoon
October 24, 2025By
UBT News
Në ditën e dytë të qëndrimit të saj në Izrael, Ministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme, Elisa Spiropali, vizitoi qendrën përkujtimore të Holokaustit “Yad Vashem”, ku është dokumentuar përndjekja dhe vrasja e gjashtë milionë hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Në një postim në rrjetet sociale, Spiropali shkruan se Shqipëria nderohet e vlerësohet si e drejtë mes kombeve, me refuzimin për çnjerëzimin dhe dorëzimin e hebrenjve në duart e persekutorëve.
Ministrja shtoi se akti njerëzor e kombëtar i shpëtimit të hebrenjve është pjesë e trashëgimisë sonë morale dhe historike.
Postimi i Spiropalit:
Jeruzalem – Kudo shkoj, Shqipëria dhe historia jonë më bëjnë të ndihem krenare.
Kështu ndodhi edhe në “Yad Vashem”, në qendrën përkujtimore të Holokaustit, ku është dokumentuar në imtësi e thellësi, një nga kapitujt më të dhimbshëm të historisë njerëzore.
Krenare që Shqipëria nderohet e vlerësohet si e drejtë mes kombeve, me refuzimin për çnjerëzimin dhe dorëzimin e hebrenjve në duart e persekutorëve, duke hapur dyert, shtëpitë dhe zemrat për ta, me një akt njerëzor e kombëtar që sot është pjesë e trashëgimisë sonë morale dhe historike./S.K/EO/
Lajmet
Deputetët britanikë alarmojnë për lirinë e medias në Serbi
Published
1 day agoon
October 24, 2025By
UBT News
Një grup deputetësh britanikë dhe personalitete të larta publike i kanë dërguar një letër Sekretares së Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar, Yvette Cooper, ku shprehin shqetësim të thellë për gjendjen e demokracisë dhe lirisë së medias në Serbi.
Ata kanë kërkuar që kjo çështje të ngrihet në nivelin më të lartë gjatë Samitit të Ballkanit Perëndimor në Londër.
Letra e nënshkruar nga deputetë të të gjitha partive politike dhe nga përfaqësues të Parlamentit britanik, përfshirë Tom Tugendhat, Fiona O’Brien të Reporterëve pa Kufij, dhe baroneshën Helena Kennedy, thekson se liria e shtypit në Serbi është në një pikë kthese të rrezikshme.
Në dokument, autorët denoncojnë shtypjen e mospajtimit politik, bastisjet policore ndaj organizatave joqeveritare dhe sulmet e koordinuara ndaj mediave të pavarura, në veçanti ndaj rrjetit United Media, që zotëron televizionet N1 dhe Nova, të vetmet transmetuese të mëdha jo nën kontrollin e qeverisë së presidentit Aleksandar Vuçiq.
Deputeti Tugendhat përmend rastin e incizimit të publikuar nga rrjeti OCCRP, ku drejtues të lartë të Telekom Srbija dhe United Group flasin për strategji për dobësimin e mediave të pavarura.
“Gazetarët e këtyre mediave po përballen me ngacmime të vazhdueshme, sulme fizike dhe fushata shpifjesh”, theksohet në letër.
Sipas nënshkruesve, përpjekjet e qeverisë serbe për të kontrolluar narrativën mediatike dhe për të frenuar opozitën e qytetare janë një kërcënim i drejtpërdrejtë ndaj demokracisë.
“Pa gazetarë të lirë që mund t’u thonë të vërtetën autoriteteve, liritë civile në Serbi janë në rrezik të shkatërrohen”, thuhet në letrën e dërguar Cooperit.
Në fund, deputetët kërkojnë nga qeveria britanike që të përdorë ndikimin e saj diplomatik për të mbrojtur lirinë e medias në Serbi./S.K/EO/
Lajmet
BE-ja dështon të arrijë marrëveshje për përdorimin e aseteve të ngrira ruse për Ukrainën
Published
1 day agoon
October 24, 2025By
UBT News
Udhëheqësit e Bashkimit Evropian nuk arritën marrëveshje për përdorimin e aseteve të ngrira shtetërore të Rusisë, për ta ndihmuar Ukrainën, pasi Belgjika si vendi ku mbahet pjesa më e madhe e këtyre fondeve ngriti shqetësime ligjore dhe teknike.
Në një takim të mbajtur në Bruksel më 23 tetor, udhëheqësit kërkuan nga Komisioni Evropian ta vazhdojë punën për një plan për përdorimin e rreth 140 miliardë eurove nga rezervat e ngrira të Bankës Qendrore të Rusisë, për ta mbështetur Kievin për nevojat e tij ushtarake dhe buxhetore, por disa diplomatë thanë se marrëveshja përfundimtare mbetet ende e paarritshme.
“Udhëheqësit evropianë u zotuan se nevojat financiare të Ukrainës do të mbulohen për dy vjetët e ardhshme”, tha presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa, pas samitit.
“Rusia duhet ta marrë këtë mesazh. Ukraina do të ketë burimet financiare që i nevojiten për t’u mbrojtur nga agresioni rus”, shtoi ai.
Costa theksoi se është e mundur të zgjidhen çështjet teknike për të cilat nevojitet sqarim, për ta bërë të mundur përdorimin e aseteve të ngrira ruse, duke nënvizuar se kjo zgjidhje është e arritshme.
Bashkimi Evropian i ngriu rreth 200 miliardë euro nga asetet e Bankës Qendrore të Rusisë pas pushtimit të Ukrainës nga Moska në vitin 2022.
Deri më tani, BE-ja ka përdorur vetëm interesin e krijuar nga këto fonde për të mbështetur Ukrainën në mbrojtjen kundër Rusisë.
Moska paralajmëroi më 23 tetor se çdo veprim me asetet ruse pa pëlqimin e saj është i pavlefshëm nga pikëpamja e së drejtës ndërkombëtare dhe ajo kontraktuale, si dhe do të nxisë përgjigje të dhimbshme.
Blloku evropian e zhvilloi këtë skemë huaje pasi u përball me trysni për të siguruar ndihmë shtesë për Kievin, për shkak se mbështetja amerikane u ngadalësua pas kthimit të Donald Trumpit në pushtet./S.K/EO/
UBT organizon Panairin e Karrierës dhe Inovacionit 2025
Hapet edicioni i 14-të i Konferencës Ndërkombëtare të UBT-së për Biznes, Teknologji dhe Inovacion
UBT gati të mirëpresë nesër studiues nga e gjithë bota në Konferencën e 14-të Ndërkombëtare
UBT organizoi me sukses Konferencën e parë Ndërkombëtare të Mjekësisë Sportive
Apple shënon 20 vjet, iPhone me serinë e re në 2027
Kombinim i ri ilaçesh ngadalëson përparimin e kancerit të avancuar të prostatës
Johnny Depp rikthehet në Hollywood me film të ri
Kusari-Lila: Të dielën seanca e jashtëzakonshme për Qeverinë, ftesa është dërguar tashmë tek të gjithë deputetët
Në Kroaci po futet shërbimi i detyrueshëm ushtarak, parlamenti voton pro
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
