

Shëndeti
Kur tingujt e përditshëm shkaktojnë shqetësim, simptomat e misofonisë
Por për njerëzit që jetojnë me një gjendje të quajtur misofoni, këto zhurma janë më shumë sesa thjesht shqetësuese.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiÇfarë është misofonia?
Zhurmat e përsëritura si përtypja, nuhatja ose gërvishtja mund të shkaktojnë bezdi dhe zhgënjim për këdo.
Por për njerëzit që jetojnë me një gjendje të quajtur misofoni, e njohur fillimisht si sindroma e ndjeshmërisë selektive të zërit, këto zhurma janë më shumë sesa thjesht shqetësuese. Me misofoni, ata tinguj të vegjël dhe shumë të tjerë mund të jenë krejtësisht të padurueshëm.
Për ta thënë thjesht, misofonia përfshin një ndjeshmëri ekstreme ndaj tingujve të caktuar. Në fakt, emri “misofonia” vjen nga fjala greke për “urrejtje ndaj tingullit”. Kjo mbindjeshmëri nxit një reagim luftarak ndaj tingujve nxitës.
Studiuesit propozuan për herë të parë emrin misofoni në vitin 2001, dhe kërkimi mbetet në fazat relativisht të hershme. Disa ekspertë e konsiderojnë vetë misofoninë një gjendje, por të tjerë besojnë se mund të zhvillohet si një simptomë e kushteve të tjera të shëndetit mendor.
Botimi më i fundit i “Manuali diagnostik dhe statistikor i çrregullimeve mendore (DSM-5)” nuk përfshin mizofoninë. Thënë kështu, disa mjekë kanë sugjeruar përfshirjen e tij në botimet e ardhshme, në kategorinë “Obsessive Compulsive and Related Disorders”.
Simptomat e misofonisë
Në përgjithësi mund ta dalloni misofoninë nga simptoma e saj kryesore: një reagim i fortë negativ kur dëgjoni tinguj nxitës.
Më konkretisht, kjo përgjigje mund të përfshijë një sërë ndjenjash, emocionesh dhe ndjesish fizike:
ndjenja e bezdisjes, acarimit dhe neverisë,
zemërimi ose ndjenjat e agresionit, duke përfshirë dëshirën për të sulmuar fizikisht ose verbalisht,
nervozizëm ose shqetësim në situata që mund të përfshijnë shkaktimin e tingujve,
një ndjenjë ankthi ose paniku, duke përfshirë ndjenjat e të qenit i bllokuar ose duke humbur kontrollin,
shtrëngim ose presion në të gjithë trupin ose në gjoks,
rritje të rrahjeve të zemrës, presionit të gjakut dhe temperaturës.
Këto simptoma zakonisht shfaqen për herë të parë gjatë viteve të para adoleshencës ose adoleshencës.
Nëse jeni duke jetuar me misofoni, mund ta dalloni reagimin ndaj tingujve të caktuar si disi ekstrem. Megjithatë, mund ta keni të vështirë të përballeni me shqetësimin që shkaktojnë ato tinguj ose të menaxhoni vetë intensitetin e reagimit tuaj.
Kur e keni të vështirë të përballeni me tingujt nxitës që dëgjoni në jetën e përditshme, mund të filloni të shmangni vendet ku zakonisht i dëgjoni ato tinguj. Kjo mund të nënkuptojë edhe shmangien e miqve ose familjes.
Me pak fjalë, misofonia përfundimisht mund të prishë jetën e përditshme.
Çfarë e shkakton misofoninë?
Studiuesit nuk janë ende të sigurt se çfarë e shkakton misofoninë.
Ata e dinë se shfaqet më shpesh te njerëzit që gjithashtu kanë:
Çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD)
çrregullimet e ankthit
Sindroma Tourette
tringëllimë në veshë
Disa kanë sugjeruar gjithashtu një lidhje të mundshme midis misofonisë dhe çrregullimit të hiperaktivitetit të deficitit të vëmendjes (ADHD).
Ndërsa misofonia duket të jetë gjendja më vete, ajo definitivisht ka disa mbivendosje me kushte të tjera, duke përfshirë simptoma të ngjashme.
Një person i shqetësuar me misofoni mund të përjetojë djersitje të shtuar dhe të rrahura të shtuara të zemrës kur dëgjon një zhurmë të veçantë. Por ata gjithashtu mund t’i kenë këto simptoma kur përballen me ndonjë lloj tjetër stresi.
Për vite me radhë, njerëzit me misofoni u diagnostikuan gabimisht me ankth, fobi dhe kushte të tjera të shëndetit mendor. Por misofonia ka karakteristika unike, duke përfshirë këto:
Zakonisht fillon rreth pubertetit, me simptomat e para që shfaqen shpesh midis moshës 9 dhe 12 vjeç. Gratë kanë tendencë të raportojnë simptoma më të rënda.
Shkaku fillestar shpesh vjen nga një prind ose anëtar i familjes, por nxitësit e rinj mund të zhvillohen me kalimin e kohës. Shpesh zhvillohet në familje.
Shëndeti
Ky gabim i zakonshëm me kondicionerin dëmton shëndetin tuaj
Published
6 hours agoon
June 18, 2025
Klima ju ndihmon të freskoheni, por nëse nuk e përdorni siç duhet, rrezikoni inflamacion të sinuseve, dhimbje koke dhe probleme me frymëmarrjen.
Ditëve më të nxehta, shumë prej nesh përdorin kondicionerët, në makina, në zyra, por edhe në shtëpi. Përdorimi i klimës mund të ketë ndikime të dëmshme në shëndet, sidomos nëse nuk mirëmbahen ose nuk përdoren siç duhet.
Një nga problemet shëndetësore të lidhura me përdorimin e kondicionerëve është inflamacioni i sinuseve, që shkaktohet nga disa faktorë të lidhur drejtpërdrejt me mënyrën si i përdorim pajisjet.
Si ndikon klima në zhvillimin e inflamacionit të sinuseve?
Sinuset janë zgavra të mbuluara me mukozë, të vendosura në kockat e kafkës, kanë funksionin për të lagështuar, ngrohur e pastruar ajrin. Kur klima përdoret në mënyrë të gabuar ose nuk pastrohet, ndikon negativisht në struktura delikate.
Këtu janë disa nga faktorët që kontribuojnë në inflamacionin e sinuseve:
• Thatësia e tepërt e ajrit – klima mund të thajë ajrin, duke shkaktuar tharje të mukozës së hundës dhe sinuseve, gjë që i bën ato më të ndjeshme ndaj infeksioneve.
• Filtra të papastër – nëse filtrat nuk pastrohen apo nuk ndërrohen rregullisht, ato mbledhin pluhur, myk, alergjenë dhe baktere, të cilat më pas qarkullojnë në ajër dhe irritojnë mukozën.
• Temperaturat shumë të ulëta – ekspozimi i gjatë ndaj ajrit të ftohtë mund të dobësojë imunitetin lokal dhe të rrisë rrezikun e infeksioneve të sinuseve.
Shenjat mund të jenë të lehta apo të rënda, disa nga simptomat më të zakonshme përfshijnë:
• Dhimbje koke – kryesisht në ballë, rreth syve, faqeve apo hundës, që mund të jetë pulsuese ose e vazhdueshme.
• Dhimbje në zonën e sinuseve – shtohet gjatë përkuljes ose prekjes së fytyrës.
• Hundë e bllokuar ose rrjedhje e hundës – që e bën frymëmarrjen të vështirë.
• Dhimbje fyti dhe kollë – për shkak të sekretit që rrjedh nga sinuset në fyt.
• Dobësi dhe lodhje – ndjesi e përgjithshme e mungesës së energjisë.
• Temperaturë e lartë – në rastet kur shkaktari është infeksion bakterial.
Si trajtohet inflamacioni i sinuseve?
Nëse shfaqen simptomat, është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek otorinolaringolog. Ai do të bëjë ekzaminimin, vlerëson gjendjen e mukozës e përshkruan trajtimin e duhur, në varësi të shkakut dhe ashpërsisë së gjendjes.
Në rastin e infeksioneve bakteriale, mund të përshkruhen antibiotikë. Përdoren barna anti-inflamatore kundër dhimbjes për të lehtësuar simptomat. Rekomandohet shpëlarja e hundës me solucion fiziologjik, si dhe përdorimi i pikave për hundë për të mbajtur mukozën të lagësht dhe për të përmirësuar frymëmarrjen.
Si ta përdorni kondicionerin pa rrezikuar shëndetin?
Pastroni filtrat – së paku një herë në muaj gjatë verës. Filtrat e ndotur janë burim bakteresh dhe myku.
Mos e vendosni temperaturën e ulët – rekomandohet që diferenca me jashtë të mos jetë më e madhe se 6-8°C.
Ajrosni ambientet shpesh – pavarësisht përdorimit të klimës, hapni dritaret shpesh për të qarkulluar ajrin natyral.
Përdorni lagështues ajri (humidifikator) – për të shmangur tharjen e mukozës, sidomos në dhomat ku qëndroni gjatë.
Shmangni qëndrimin direkt përballë ajrit të ftohtë – veçanërisht kur jeni të djersitur, për të mos rrezikuar ftohje apo infeksione të sinuseve.
Shikoni për simptomat herët – dhimbja e kokës, hundët e bllokuara apo sekrecionet e pazakonta janë sinjale për t’u konsultuar me mjekun.
Shëndeti
Arsyet e forta pas lodhjes dhe depresionit gjatë verës, çfarë duhet të bëni?
Published
7 hours agoon
June 18, 2025
Ndjesia e lodhjes na shoqëron në një pjesë të madhe të jetës. Puna, shkolla, angazhimet familjare dhe miqësore bëhen nxitës të rregullt të lodhjes. Të qenit të lodhur nuk është shkas për shqetësim, por lodhja e vazhdueshme lë pasoja në organizëm.
Pse ndiheni të lodhur gjithë kohës?
Anemia
Lodhja e shkaktuar nga anemia vjen si rezultat i mungesës së rruazave të kuqe të gjakut. Ato t ransportojnë oksigjenin nga mushkëritë në inde e qeliza. Anemia shkaktohet nga mungesa e hekurit, vitaminave, humbja e vëllimit të gjakut, gjakderdhja, artriti, tumoret dhe problemet me veshkat. Përveç lodhjes së vazhdueshme, anemia shoqërohet me vështirësi në fjetje, mungesë përqendrimi, rrahje të shpejta zemre, dhimbje në kraharor dhe të kokës.
Dehidratimi
Nëse njeriu nuk pi ujë për një kohë të gjatë ndihet më i lodhur dhe i acaruar. Dehidratimi ka ndikim domethënës në nivelet e energjisë dhe tek humori. Truri tkurret kur mungojnë lëngjet. Përveç lodhjes, dehidratimi shfaqet me simptoma tjera si; Mjegullimi i trurit, enjtje e gishtave, dhimbje koke dhe tharje të lëkurës. Sigurohuni që të pini ujë vazhdimisht.
Tiroidja
Kur hormonet e tiroides dalin jashtë normales, një aktivitet i rëndomtë ditor mund të duket drobitës. Tiroidja prodhon hormone që kontrollojnë metabolizmin. Nëse ndiheni të lodhur vazhdimisht, bëni një analizë të tiroides sa më parë.
Diabeti
Më shumë se një milion njerëz në botë diagnostikohen çdo vit me diabet. Shumë të tjerë as nuk e dinë që e kanë. Trupi ka nevojë për glukozë që të punojë. Diabetikët nuk e pëpunojnë glukozën siç duhet, gjë që shkakton akumulim të saj në gjak.Pa energjinë e mjaftueshme për mbarëvajtjen e punëve në organizëm, trupi has vështirësi dhe lodhet shpejt. Përveç lodhjes, diabeti shfaqet edhe me etje të tepërt, uri, rënie në peshë, irritim, infeksione dhe mjegullim të shikimit.
Depresioni
Ka ndikim në mënyrën si flemë, ushqehemi e ndihemi për veten dhe të tjerët. Kjo sëmundje shteron energjitë, prish gjumin dhe stilin e ushqyerjes. Njerëzit që bien në depresion kanë probleme me kujtesën, përqendrimin, ndihen të pashpresë, pa vlerë dhe kanë mendime negative. Nëse ndiheni të lodhur, të mërzitur, në ankth, pa humor, pa oreks, pa interes për gjëra që dikur ju kanë sjellë gëzim, të irrituar, me dhimbje koke, ndjenja faji, vizitohuni tek një mjek.
Apnea e gjumit
Një çrregullim që shkakton ndërprerje të përkohshme të frymëmarrjes. Ndërprerja prish gjumin si rrjedhojë zgjimi është i lodhshëm dhe pushimi i mangët. Ky çrregullim sinjalizohet edhe nga gërrhitjet E shkakton lodhje të vazhdueshme si pasojë e ndërprerjes së gjumit. Apnea e gjumit shkakton sëmundje të zemrës, të rrisë tensionin e gjakut dhe isheminë.
Vitaminat dhe mineralet
Përpiquni të konsumoni ushqime me kalium, magnez, vitaminë B12 dhe B6. Konsumoni spinaq, avokado, fara kungulli dhe luledielli, fasule, bizele, fruta të thata, banane, drithëra, vezë.
Shëndeti
Çka i ndodh trupit nëse pini ujë më shumë sesa duhet
Published
9 hours agoon
June 18, 2025
Uji është thelbësor për çdo qelizë të trupit të njeriut, por sasia e tepërt shkakton hidratim të tepërt, gjendje që mund të bëhet serioze
Sa ujë duhet të pirë në ditë?
Nuk ka formulë të saktë për të gjithë. Sipas ekspertëve, nëse pini ujë kur keni etje dhe urina është me ngjyrë të verdhë të çelët, jeni në nivel të mirë hidratimi.
Një udhëzim i përgjithshëm është tetë gota ujë në ditë, por kjo sasi ndryshon sipas aktivitetit fizik, klimës, shëndetit, shtatzënisë ose gjidhënies.
Çfarë ndodh kur pini shumë ujë?
Kur pini sasi të mëdha uji shpejt, kaloni në një gjendje që quhet mbihidratim i lehtë në intoksikim ujor, ose helmim nga uji. Kjo ndodh kur uji hyn me tepricë në qeliza, duke i bërë të fryhen. Kur qelizat e trurit fryhen, përjetoni përgjumje, dhimbje koke, presion të lartë të gjakut ose rrahje të ngadalta të zemrës.
Natriumi, elektrolit i rëndësishëm që ruan ekuilibrin e lëngjeve në trup, bie kur pini shumë ujë, duke shkaktuar një gjendje të rrezikshme të quajtur hiponatremi. Në raste të rënda, kjo mund të çojë në konvulsione, komë ose vdekje.
A ka pasur raste vdekjesh nga pirja e tepërt e ujit?
Rastet më të zakonshme ndodhin në situata ekstreme si gara për pirjen e ujit ose pas një nate që kalohet duke festuar e kërcyer ndërkohë që njeriu djersin e konsumon drogën e quajtur ekstazi.
Kush rrezikohet më shumë?
Gjatë ushtrimeve ekstreme: si maratonat, ku njerëzit pinë shumë ujë nga frika e dehidrimit, në sëmundje; si ato të zemrës, sëmundjet e veshkave, cirroza e mëlçisë, diabeti me sheqer shumë të lartë dhe probleme hormonale si SIADH dhe sëmundja Addison.
Shenjat që tregojnë se po konsumoni ujë së tepërmi:
Urinë e tejdukshme
Shkoni shpesh në tualet (më shumë se 8-10 herë në ditë)
Të përziera, të vjella, diarre
Dhimbje koke pulsuese që nuk kalon
Konfuzion dhe mjegull në tru
Fryrje ose zbardhje e duarve, këmbëve dhe buzëve
Dobësi dhe ngërçe muskulore
Lodhje ekstreme
Po te foshnjat?
Nuk kanë nevojë për ujë shtesë gjatë muajve të parë të jetës, përveç qumështit të gjirit ose formulës. Pirja e tepërt e ujit shkakton irritim, temperaturë të ulët trupore, fryrje të fytyrës, konvulsione dhe urie të tejdukshme. Nëse dyshoni për intoksikim ujor te një foshnjë, duhet të kontaktoni menjëherë mjekun.
Sa ujë duhet pirë?
Gratë nga 19 deri në 30 vjeç, duhet të pinë rreth 2.7 litra ujë në ditë;
Burrat nga 19 deri në 30 vjeç duhet të pinë rreth 3.7 litra ujë në ditë;
Nëse jeni aktiv ose jetoni në klimë të nxehtë, mund të keni nevojë për më shumë ujë;
Sipas WebMD , në këto kushte gratë mund të pinë 3 shishe uji nga 1 litër në ditë dhe burrat mund të pinë 4 shishe uji nga 1 litër në ditë.
Rreth 2 litra ujë nuk është e mjaftueshme për shumicën e njerëzve, sidomos nëse kanë shenja të dehidrimit si etja, urina e errët, marramendja, lodhja, goja e thatë dhe sytë e lodhur.
Shëndeti
Cila jep më shumë përfitime: Veza e zier apo e skuqur?
Published
1 day agoon
June 17, 2025
Vezët e ziera janë një nga opsionet më të shëndetshme për të nisur ditën. Ato janë të ulëta në kalori e të pasura me proteina, duke ofruar një kombinim të shkëlqyer ushqyes për organizmin.
Çfarë përmban një vezë e zier?
Një vezë e madhe e zier fort ka rreth 72 kalori, 5 gramë yndyrë (nga të cilat rreth 1.5 gramë janë yndyrna të ngopura) dhe 6 deri në 7 gramë proteina. E verdha është veçanërisht e pasur me vitamina dhe minerale si vitamina A, vitaminat B, riboflavina, folati, hekuri dhe zinku, sipas Jeremy O’Neal, dietolog dhe specialist i çertifikuar për menaxhimin e peshës.
Vezët janë një nga burimet më të mira të kolinës, mineral thelbësor gjatë shtatzënisë, i cili ndihmon në prodhimin e acetilkolinës. Sipas Dr. Amar Dave, kolina është e lidhur me përmirësimin e funksioneve njohëse, sidomos te të moshuarit.
Rëndësia e proteinës në vezë
Një vezë e zier siguron sasi të konsiderueshme proteinash, nuk është e mjaftueshme për të mbuluar nevojat. Sasia e nevojshme e proteinave ndryshon sipas peshës trupore dhe nivelit të aktivitetit fizik. Rekomandohet të konsumohet 0.8 gramë proteina për çdo kilogram të peshës trupore në ditë, më shumë për ata që ushtrojnë rregullisht apo janë shtatzënë.
Sa vezë të ziera mund të konsumoni në ditë?
Shumica e njerëzve mund të hanë dy deri tre vezë të ziera në ditë, në kuadër të një diete të ekuilibruar. Dr. Dave sugjeron të alternohen burimet e proteinës – duke përfshirë mishin e ligët, shpendët dhe vezët, por edhe alternativa bimore si tërshëra, bishtajore, thjerrëza, fara dhe tofu.
Po kolesteroli?
Shqetësimi për kolesterolin lidhet me të verdhën e vezës, që përmban 200 mg kolesterol. Nuk ka prova që lidhin konsumimin e kolesterolit nga ushqimi me rritjen e kolesterolit në gjak. Një rishikim i vitit 2022 i botuar në revistën Nutrients thekson se lidhja mes kolesterolit ushqimor dhe atij në gjak nuk është e qartë dhe mbetet temë diskutimi.
Ekspertët sugjerojnë të përqendroheni më shumë te kontrolli i marrjes së yndyrnave të ngopura dhe stili i përgjithshëm i të ushqyerit sesa te konsumimi i vetë vezëve. Nëse ushqeheni shëndetshëm, me shumë perime, fibra, pak ushqime të përpunuara dhe burime të pasura proteinash, vezët e ziera mund të jenë pjesë e rregullt e dietës suaj.
Për çdo paqartësi apo shqetësim shëndetësor, është mirë të konsultoheni me mjekun.

I dënuar me 30 vite burg: R. Kelly dërgohet me urgjencë në spital

Ky gabim i zakonshëm me kondicionerin dëmton shëndetin tuaj

YouTube penalizon përdoruesit që nuk duan reklama

Osmani: Aleanca me SHBA, BE e partneriteti me NATO janë në ADN-në e shtetësisë sonë

FSK-ja zhvillon stërvitje të përbashkët me ushtarët e Iowas

Podujeva me ndërprerje të furnizimit me ujë nesër e pasnesër, shkak punimet teknike

Çeku pret në takim ekipin e xhudos pas suksesit në Kampionatin Botëror

Kallas: Rusia s’ka shanse kundër NATO-s, aleanca qëndron e bashkuar

Erdogan sulmon Izraelin: Netanyahu ka tejkaluar Hitlerin, po monitorojmë zhvillimet
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore