Shëndeti
Kur tingujt e përditshëm shkaktojnë shqetësim, simptomat e misofonisë
Por për njerëzit që jetojnë me një gjendje të quajtur misofoni, këto zhurma janë më shumë sesa thjesht shqetësuese.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiÇfarë është misofonia?
Zhurmat e përsëritura si përtypja, nuhatja ose gërvishtja mund të shkaktojnë bezdi dhe zhgënjim për këdo.
Por për njerëzit që jetojnë me një gjendje të quajtur misofoni, e njohur fillimisht si sindroma e ndjeshmërisë selektive të zërit, këto zhurma janë më shumë sesa thjesht shqetësuese. Me misofoni, ata tinguj të vegjël dhe shumë të tjerë mund të jenë krejtësisht të padurueshëm.
Për ta thënë thjesht, misofonia përfshin një ndjeshmëri ekstreme ndaj tingujve të caktuar. Në fakt, emri “misofonia” vjen nga fjala greke për “urrejtje ndaj tingullit”. Kjo mbindjeshmëri nxit një reagim luftarak ndaj tingujve nxitës.
Studiuesit propozuan për herë të parë emrin misofoni në vitin 2001, dhe kërkimi mbetet në fazat relativisht të hershme. Disa ekspertë e konsiderojnë vetë misofoninë një gjendje, por të tjerë besojnë se mund të zhvillohet si një simptomë e kushteve të tjera të shëndetit mendor.
Botimi më i fundit i “Manuali diagnostik dhe statistikor i çrregullimeve mendore (DSM-5)” nuk përfshin mizofoninë. Thënë kështu, disa mjekë kanë sugjeruar përfshirjen e tij në botimet e ardhshme, në kategorinë “Obsessive Compulsive and Related Disorders”.
Simptomat e misofonisë
Në përgjithësi mund ta dalloni misofoninë nga simptoma e saj kryesore: një reagim i fortë negativ kur dëgjoni tinguj nxitës.
Më konkretisht, kjo përgjigje mund të përfshijë një sërë ndjenjash, emocionesh dhe ndjesish fizike:
ndjenja e bezdisjes, acarimit dhe neverisë,
zemërimi ose ndjenjat e agresionit, duke përfshirë dëshirën për të sulmuar fizikisht ose verbalisht,
nervozizëm ose shqetësim në situata që mund të përfshijnë shkaktimin e tingujve,
një ndjenjë ankthi ose paniku, duke përfshirë ndjenjat e të qenit i bllokuar ose duke humbur kontrollin,
shtrëngim ose presion në të gjithë trupin ose në gjoks,
rritje të rrahjeve të zemrës, presionit të gjakut dhe temperaturës.
Këto simptoma zakonisht shfaqen për herë të parë gjatë viteve të para adoleshencës ose adoleshencës.
Nëse jeni duke jetuar me misofoni, mund ta dalloni reagimin ndaj tingujve të caktuar si disi ekstrem. Megjithatë, mund ta keni të vështirë të përballeni me shqetësimin që shkaktojnë ato tinguj ose të menaxhoni vetë intensitetin e reagimit tuaj.
Kur e keni të vështirë të përballeni me tingujt nxitës që dëgjoni në jetën e përditshme, mund të filloni të shmangni vendet ku zakonisht i dëgjoni ato tinguj. Kjo mund të nënkuptojë edhe shmangien e miqve ose familjes.
Me pak fjalë, misofonia përfundimisht mund të prishë jetën e përditshme.
Çfarë e shkakton misofoninë?
Studiuesit nuk janë ende të sigurt se çfarë e shkakton misofoninë.
Ata e dinë se shfaqet më shpesh te njerëzit që gjithashtu kanë:
Çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD)
çrregullimet e ankthit
Sindroma Tourette
tringëllimë në veshë
Disa kanë sugjeruar gjithashtu një lidhje të mundshme midis misofonisë dhe çrregullimit të hiperaktivitetit të deficitit të vëmendjes (ADHD).
Ndërsa misofonia duket të jetë gjendja më vete, ajo definitivisht ka disa mbivendosje me kushte të tjera, duke përfshirë simptoma të ngjashme.
Një person i shqetësuar me misofoni mund të përjetojë djersitje të shtuar dhe të rrahura të shtuara të zemrës kur dëgjon një zhurmë të veçantë. Por ata gjithashtu mund t’i kenë këto simptoma kur përballen me ndonjë lloj tjetër stresi.
Për vite me radhë, njerëzit me misofoni u diagnostikuan gabimisht me ankth, fobi dhe kushte të tjera të shëndetit mendor. Por misofonia ka karakteristika unike, duke përfshirë këto:
Zakonisht fillon rreth pubertetit, me simptomat e para që shfaqen shpesh midis moshës 9 dhe 12 vjeç. Gratë kanë tendencë të raportojnë simptoma më të rënda.
Shkaku fillestar shpesh vjen nga një prind ose anëtar i familjes, por nxitësit e rinj mund të zhvillohen me kalimin e kohës. Shpesh zhvillohet në familje.
Shëndeti
Kur duhet pastruar dhëmbët, para apo pas ngrënies së mëngjesit?
Published
2 hours agoon
November 15, 2024Mbajtja e higjenës orale është thelbësore jo vetëm për të pasur një buzëqeshje tërheqëse, por edhe për të shmangur problemet shëndetësore.
Megjithatë, është ngritur një diskutim se a duhet pastuar dhëmbët para apo pas ngrënies së mëngjesit, shkruan Express.co.uk.
Por, kur duhet t’i pastrojmë?
Stomatologia, Maria Rubio ka dhënë këshillën e saj se kur duhet pastruar dhëmbët, ekspertja rekomandon që të hani pastroni dhëmbët para se të hani mëngjesin, duke argumentuar pse. Ajo shpjegoi se derisa flemë, goja jonë përjeton reduktim të rrjedhës së pështymës, duke i lejuar bakteret të rriten më lirshëm.
“Natën, fluksi i pështymës tonë është shumë më i ulët dhe kjo do të bëjë që në mëngjes kur zgjohemi, bakteret të jenë në kulmin e tyre”.
Kjo baktere ushqehet me mbetjet e ushqimit që ne hamë, duke prodhuar acide të cilat mund të dëmtojnë smaltin e dhëmbëve dhe të nxisin lezione të tilla si kavitetet e frikshme.
“Nëse hamë mëngjes, i ushqejmë ato baktere, duke i bërë më aktive dhe duke gjeneruar acide janë të dëmshme për dhëmbët tanë, duke nxitur kështu lezione si kavitetet”, tha dentistja.
Ajo përfundoi: “Prandaj, është më mirë të lahen para se të hamë mëngjes”. /UBT News/
Gështenjat që piqen mbi zjarrin e hapur tingëllojnë si skena perfekte nga filmat e festave, por shumë persona pyesin nëse i’a vlen t’i bëjnë ato, të pasura me antioksidantë dhe minerale. Përveç kësaj, ata vlerësohen për shkathtësinë e tyre në kuzhinë.
“Ato mund të përdoren në gatime të ëmbla dhe të shijshme ose thjesht të hahen vetë”, shpjegon dietologia Barbara Kamp.
“Ndryshe nga arrat e tjera, gështenjat kanë shumë më shumë ujë dhe shumë pak yndyrë”, thotë Liz Applegate nga Universiteti i Kalifornisë, Davis. Duke marrë parasysh këtë, gështenjat kanë përqindje më të vogël të proteinave.
Gështenjat përbëhen nga karbohidraten dhe për shkak të kësaj kanë më pak kalori për gram sesa yndyrat (4 kalori kundrejt 9 kalorive), gështenjat janë më të ulëta në kalori në krahasim me arrat e tjera. Gjysmë filxhani gështenja ka vetëm 175 kalori, ndërsa gjysmë filxhani me bajame përmban deri në 414 kalori.
Ato janë të pasura me antioksidantë
Mungesa e yndyrës në gështenja do të thotë se nuk ofrojnë të njëjtat përfitime kardiovaskulare si arrat tjera, si përmbajtja e lartë e yndyrave të pangopura dhe mono të pangopura të shëndetshme për zemrën, profili ushqyes i gështenjave vlen të përmendet.
Në gjysmë filxhani gështenja, merrni sasi të përshtatshme mangani, mineral i rëndësishëm për funksionin e qelizave dhe shëndetin e kockave dhe bakër, që ndihmon trupin të prodhojë qeliza të kuqe të gjakut. Gështenjat përmbajnë vitaminë C, acid folik, kalium dhe 3.6 gram fibra, që është 13 për qind e sasisë së rekomanduar ditore. Gështenjat janë të pasura me antioksidantë, veçanërisht acidin ellagik, i cili gjendet edhe tek manaferrat, mjedrat, arrat, etj. /UBT News/
Shëndeti
Po përdoret me të madhe, por çka ndodh me trupin kur ndalon përdorimin e Ozempic?
Published
1 day agoon
November 14, 2024Një studim i ri ka zbuluar se shumica e personave që ndaluan përdorimin e semaglutidit, përbërësi aktiv i medikamenteve të njohura për humbje peshe, si Ozempic, fituan përsëri rreth dy të tretat e peshës së humbur dhe shfaqën përkeqësim të treguesve shëndetësorë, duke përfshirë rritje të presionit të gjakut, kolesterolit dhe rrezikut të sëmundjeve të zemrës.
Si funksionon Ozempic?
Wegovy dhe Ozempic janë të njohura si agonistë të receptorëve GLP-1 dhe shkaktojnë humbje peshe duke imituar veprimet e GLP-1, një hormon në tru që rregullon apetit dhe ndjenjat e ngopjes. Sipas studimit rreth 12 përqind e të rriturve në SHBA, raportohet se kanë përdorur të paktën një agonist të receptorëve GLP-1, ndërsa 6 përqind kanë treguar se po përdorin aktualisht.
Rreth 85 përqind e personave që kishin filluar përdorimin e medikamenteve si Ozempic e ndërprenë përdorimin brenda dy vitesh, dhe 71 përqind e ndaluan brenda vitit të parë, për dy arsye: Ose kishin arritur peshën e dëshiruar ose për shkak se ilaçet janë të shtrenjta, me çmim rreth 1,000 dollarë në muaj.
Që kur u shpërnda në treg, semaglutidi ka treguar jo vetëm sukses në trajtimin e diabetit dhe obezitetit, por kërkimet e reja tregojnë se ka rol pozitiv në uljen e presionit të gjakut dhe zvogëlimin e rrezikut të goditjeve në zemër ose tru. Por, përdorimi i tij për humbje peshe nuk mund të jetë njësoj pozitiv.
Një studim i bërë nga kërkues të Universitetit Northwestern raportoi se, ndërkohë që nuk është e qartë se si ndikon ndalimi i agonistëve të receptorëve GLP-1 në shëndetin afatgjatë të zemrës, gjetjet sugjerojnë se mund të rrisë rrezikun kardiovaskular.
Duke marrë parasysh normën e lartë të ndërprerjes së medikamenteve e efektet anësore negative që kanë, kërkuesit thanë se është e domosdoshme të studiohet nëse përdorimi i ilaçeve ofron ndonjë përfitim afatgjatë e ul rreziqet shëndetësore ose nëse disavantazhet e ndalimit të ilaçeve janë më larta se përfitimi.
Kërkuesit pas studimit të fundit nuk thanë përfundimisht se pacientët duhet t’i përdorin ilaçet përjetë për të mbajtur nën kontroll sëmundjet, gjetjet tregojnë se njerëzit që përdorin agonistë të receptorëve GLP-1 për menaxhimin e peshës e përmirësimin e shëndetit kardiometabolik kanë nevojë për përdorim afatgjatë.
Çfarë ndodh kur ndërpritet Ozempic? Ndërprerja e përdorimit të saj u lidh me përkeqësim të niveleve të disa faktorëve rreziku për shëndetin kardiovaskular e metabolik, të cilët luajnë rol në shëndetin e zemrës dhe diabetin. Kërkimet kanë zbuluar se pas 68 javësh injeksionesh, pacienti mesatar ka humbur më shumë se 15 përqind të peshës. Brenda 12 muajve nga përfundimi i trajtimit, 300 pacientë fituan përsëri rreth dy të tretat e peshës që kishin humbur.
Kërkuesit shtuan se mjekët dhe pacientët duhet të diskutojnë gjithashtu se çfarë mund të ndodhë nëse terapia ndërpritet.
Dr. Domenica Rubino, drejtoreshë e Qendrës së Menaxhimit të Peshës dhe Hulumtimit në Uashington, i tha BBC-së: “Obeziteti nuk është si infeksion ku merr antibiotikë dhe gjithçka shërohet. Ndryshe nga hipertensioni, diabeti dhe sëmundje tjera kronike që trajtojmë, ku duhet të përdorësh medikamente kronike, si statina për shëndetin e zemrës, ata që ndalojnë përdorimin e ilaçeve mund të përjetojnë pasoja të padëshiruara. Ka pasur raporte të shumta për efekte anësore të rrezikshme tek ata që përdorin semaglutidin aktivisht, si nauze të rëndë dhe të vjella, mendime për vetëvrasje dhe paralizë të stomakut”, tha ajo.
Hyrja e Ozempic në tregun farmaceutik u miratua nga FDA për të menaxhuar diabetin dhe ilaçi i tij “binjak” Wegovy, tani i miratuar për humbje peshe, shënoi një ndryshim të madh në mënyrën si mjekët trajtojnë obezitetin. Këto medikamente kanë treguar se ndihmojnë njerëzit të humbasin rreth pesë deri 20 përqind të peshës së trupit. Përdorimi i gjerë i medikamenteve ka ndikuar tashmë në normat kombëtare të obezitetit, të cilat kanë rënë me gati pesë përqind në një vit.
Pesë milionë amerikanë i’u dha recetë me semaglutid më 2023, dhe katër në 10 e përdornin për humbje peshe, jo për menaxhimin e diabetit. Studiuesit theksuan: “Përdorimi i agonistëve të receptorëve GLP-1 ka të ngjarë të rritet shpejt në SHBA kur shtrihen indikacionet e mbulimit, normat alarmante të ndërprerjes së përdorimit të agonistëve të receptorëve GLP-1 duhet të tërheqin vëmendjen e mjekëve, politikanëve e ekspertëve të shëndetit publik.” /UBT News/
Nuk ka asnjë shpjegim shkencor se pse priremi të humbim më shumë flokë në stinën e vjeshtër, por ka disa teori për këtë. Disa ekspertë besojnë se kemi nevojë për më shumë flokë në verë për t’u mbrojtur nga rrezet e diellit, dhe fillojmë t’i humbasim fijet në fillim të vjeshtës.
Të tjerë thonë se stresi që vuajmë pas verës është ai që shkakton rënien e flokëve, dhe madje disa pohojnë se mungesa e dritës direkte të diellit gjatë vjeshtës ndikon shumë në hormonet që rrisin flokët.
Këto janë edhe arsyetime të mundshme të rënies së flokëve gjatë vjeshtës:
Rënia sezonale e flokëve kundër Alopecia-s – Alopecia është çrregullim që përfshin rënien e flokëve. Mund të jetë gjenetik, i shkaktuar nga ndryshimet hormonale, stresi ose ushqimi jo i duhur. Është e ndryshme si për meshkujt ashtu edhe për femrat për sa i përket se ku fillon rënia e flokëve dhe sa vëllim humbet. Rënia sezonale e flokëve është një formë e alopecisë, por është e natyrshme në krahasim me llojet e tjera të alopecisë. Ato përfshijnë:
Alopecia androgjenike – Ky është lloj i zakonshëm i rënies së flokëve që prek shumicën e njerëzve mbi 50 vjeç. Zhvillohet më shumë te burrat se te gratë, shkaktohet nga faktorë gjenetikë. Është e zakonshme te meshkujt për shkak të shndërrimit të testosteronit në dihidrotestosteron që pengon rritjen e flokëve të rinj gjatë fazës anagenike.
Alopecia Areata – Alopecia Areata është një çrregullim që prek imunitetin e trupit, duke dobësuar folikulat e flokëve, duke çuar në rënien e flokëve.
Anagen Effluvium – Humbje anormale e flokëve që shkaktohet kryesisht nga ilaçet që përdoren për trajtimin e kancerit ose ekspozimi ndaj kimikateve toksike.
Si të ndryshoni rënien sezonale të flokëve nga Alopecia?
Nëse keni pyetur veten nëse rënia juaj e flokëve është sezonale apo Alopecia, si mund t’i dalloni të dyja?
Gjatë rënies sezonale të flokëve vëllimi dhe dendësia e flokëve mbeten të njëjta e nuk ka dallim të dukshëm në pamjen e flokëve. Gjatë alopecisë, dendësia e flokëve ulet në zona të veçanta apo edhe në të gjithë skalpin e kokës dhe ato duken më të hollë dhe të pashëndetshëm. /UBT News/
Trump mban fjalimin e parë pas fitores së zgjedhjeve
Prokuroria kërkon dënimin me burg të Elias dhe Lekës?
Ndahet nga jeta në moshën 101-vjeçare princesha japoneze Yuriko
Frikë dhe alarm në Turqi, tërmeti 5.1 ballë godet rajonin e Malatyas
Kohë perfekte për biskota me xhenxhefil, të shijshme dhe të shëndetshme
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, prezanton vizionin e UBT-së për “Smart City” në Kongresin Ndërkombëtar të Cilësisë në Francë
Orban: BE të rishqyrtojë sanksionet ndaj Rusisë në mënyrë që të ulen çmimet e energjisë
Vdiq si pasagjer në Titanik, shitet për çmimin marramendës ora e xhepit të tij
Reforma e asistencës sociale, lansohet masa për mbështetjen e punësimit
Të kërkuara
-
Bota2 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Lajmet3 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë1 month ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman