Shëndet

Kufjet dhe dëgjimi: Rreziku i padukshëm që përkeqësohet me kalimin e kohës

Published

4 months ago

on

Zgjedhja e kufjeve të duhura ndikon jo vetëm në cilësinë e zërit, por edhe në shëndetin e veshëve tuaj.

Dëgjimi i muzikës apo podcasteve me kufje është kthyer në pjesë të përditshmërisë, formë relaksi a përqendrimi. Pikërisht ky zakon, nëse nuk praktikohet me kujdes, mund të ndikojë negativisht në shëndetin e dëgjimit, veçanërisht në periudhë afatgjatë.

Çfarë thonë studimet?

Sipas Qendrës për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, ekspozimi i vazhdueshëm ndaj zhurmës mbi 70 decibel (dB) mund të dëmtojë qelizat e ndjeshme të dëgjimit në veshin e brendshëm, dëme që shpesh janë të pakthyeshme (CDC, 2022).

Një raport i përbashkët i Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe International Telecommunication Union llogarit se mbi 1 miliard të rinj në mbarë botën janë të rrezikuar nga humbja e dëgjimit për shkak të zakoneve të pasigurta të dëgjimit përmes pajisjeve personale audio.

Si ndodh dëmtimi?

Përdorimi i kufjeve në volum të lartë për periudha të gjata shkakton atë që quhet humbje e dëgjimit e shkaktuar nga zhurma. Kjo ndodh kur tingujt e lartë dëmtojnë qelizat e flokut brenda kokleas, pjesës së veshit të brendshëm që përpunon tingujt.

Dr. Daniel Fink, kryetar i The Quiet Coalition, thekson se: “Shumë njerëz gabimisht besojnë se humbja e dëgjimit është një pjesë e natyrshme e plakjes, por në fakt ajo shpesh është rezultat i ekspozimit të tepërt ndaj zhurmës gjatë gjithë jetës.”

Rreziku i hershëm për të rinjtë

Adoleshentët dhe të rriturit e rinj janë veçanërisht të prekshëm, pasi kalojnë orë të tëra me kufje, në zhurmë që shkon përtej pragut të sigurt. Kjo sjell pasoja që zakonisht bëhen të dukshme dekada më vonë – shpesh në të 40-at apo më herët.

Humbja e dëgjimit dhe demenca: Lidhja shqetësuese

Studimet kanë treguar lidhjen midis humbjes së dëgjimit e rrezikut të zhvillimit të demencës. Një studim i publikuar në “JAMA Neurology” zbuloi se:

▪ Personat me humbje të lehtë të dëgjimit kanë rreth dyfish rrezik për zhvillimin e demencës.
▪ Ata me humbje të moderuar kanë 3 herë më shumë rrezik.
▪ Ndërsa ata me humbje të rëndë janë në rrezik deri në 5 herë më të lartë.

Megjithatë, ka lajme pozitive: përdorimi i aparateve dëgjimore në kohë është shoqëruar me ulje të rrezikut të rënies njohëse, sipas një meta-analize të publikuar në The Lancet Public Health (2023).

Si të mbroheni?

▪ Ndiqni rregullin 60/60: Mos dëgjoni më shumë se 60 minuta në ditë në volum më të lartë se 60%.
▪ Përdorni kufje me izolim të mirë zëri, që të mos ju duhet ta ngrini shumë volumin për të dëgjuar qartë.
▪ Shmangni kufjet që vendosen direkt në kanalin e veshit për periudha të gjata.
▪ Kontrolloni dëgjimin rregullisht, sidomos nëse ndjeni zhurmë në vesh (tinnitus) apo vështirësi në ndjekjen e bisedave.

Zakonet e përditshme ndikojnë në cilësinë e dëgjimit në të ardhmen. Ruajtja e dëgjimit nuk ka të bëjë vetëm me aftësinë për të dëgjuar muzikë, por me të kuptuarit e botës, me marrëdhëniet dhe me ruajtjen e funksioneve njohëse në moshë të avancuar.

Mos prisni derisa të keni vështirësi – veproni sot.

Related Topics:
Continue Reading

Shëndet

Xhinxheri i përditshëm, efektet që nuk i dinit mbi trupin tuaj

Published

11 hours ago

on

December 5, 2025

By

Xhinxheri është një nga erëzat më të njohura në botë, i përdorur si në gatimet e ëmbla ashtu edhe në ato të kripura.

Shpesh na sjell ndër mend aromat e festave, por në të vërtetë ai ka vlera të rëndësishme gjatë vitit.

Përveç shijes karakteristike, xhinxheri përmban përbërës natyralë që ndikojnë pozitivisht në shëndet.

Konsumimi i rregullt i saj lidhet me një sërë përfitimesh të mundshme, që variojnë nga tretja dhe imuniteti deri te inflamacioni dhe funksionet e trurit. Ngrënia e xhinxherit sjellë benefite të dukshme.

Çfarë ndodh në trup kur e konsumoni çdo ditë?

1. Mund të keni më pak të përziera

Xhinxheri është i njohur për aftësinë e tij për të lehtësuar të përzierat, sidomos te gratë shtatzëna, tek ata që vuajnë nga sëmundja e lëkundjes gjatë udhëtimit, apo kur stomaku është i irrituar. Ai vepron mbi receptorët e serotoninës në zorrë, gjë që e bën shumë efektiv.

2. Ndihmon kundër gazrave dhe fryrjes

Stimulon tretjen dhe nxit lëvizjen më të shpejtë të ushqimit në sistemin tretës. Si karminativ, qetëson stomakun dhe redukton gazrat e tepërt dhe fryrjen.

3. Ul inflamacionin

Përbërësi aktiv i xhinxherit, gingeroli, ka veti të forta anti-inflamatore dhe antioksiduese. Ai zvogëlon dhimbjet e kyçeve, inflamacionin kronik dhe dhimbjet e muskujve pas stërvitjes. Studime të ndryshme tregojnë se xhinxheri mund të ndihmojë personat që vuajnë nga artroza.

4. Mund të sëmuresh më rrallë

I pasur me antioksidantë që forcojnë sistemin imunitar. Nuk e parandalon plotësisht ftohjen, por mund të ulë ndjeshmërinë ndaj infeksioneve.

5. Mund të lehtësojë dhimbjet menstruale

Xhinxheri mund të zvogëlojë dhimbjet menstruale falë efektit të tij relaksues dhe anti-inflamator.

6. Përmirëson nivelin e kolesterolit

Sipas studimeve, konsumimi i rregullt i xhinxherit mund të ulë nivelin e LDL-së (“kolesteroli i keq”) dhe trigliceridet, duke kontribuar në një zemër më të shëndetshme.

7. Stabilizon sheqerin në gjak

Xhinxheri mund të ndihmojë në mbajtjen e një niveli të qëndrueshëm të sheqerit në gjak, duke përmirësuar energjinë dhe metabolizmin. Studimet tregojnë përfitime edhe tek personat me diabet.

8. Mbështet shëndetin e mëlçisë

Ai mund të ulë disa enzima të mëlçisë e përmirëson funksionimin e saj, ndoshta falë ndikimit të tij në uljen e rezistencës ndaj insulinës.

9. Mund të përmirësojë shëndetin e trurit

Falë vetive antioksiduese e anti-inflamatore, xhinxheri kontribuon në mbrojtjen e trurit në afat të gjatë.

Disa përbërës lidhen me uljen e rrezikut për sëmundje neurodegjenerative si Alzheimeri, Parkinsoni dhe skleroza multiple. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Orkidea: Aromë, bukuri dhe shëndet në një bimë

Published

15 hours ago

on

December 5, 2025

By

Orkidea është një nga bimët më të bukura dhe më të dashura, e njohur për simetrinë e dyanshme që tërheq njerëzit.

Familja Orchidaceae përfshin rreth 25,000 specie, përfshirë edhe Vaniljen, e përdorur gjerësisht për aromë dhe gatim.

Që në lashtësi, orkidea ka pasur përdorime medicinale. Grekët e përdornin si afrodiziak dhe për trajtime të ndryshme shëndetësore, ndërsa mjekësia tradicionale e ka shfrytëzuar që nga viti 2800 para erës sonë.

Sot, vetëm 50 specie përdoren në mjekësinë popullore.

Përdorimet kryesore të orkidesë për shëndetin:

Qetësim dhe gjumë të mirë: Çaji i orkidesë ndihmon në relaksim dhe përmirëson energjinë emocionale.

Sistem imunitar: Orkidea e thatë forcon trupin kundër infeksioneve.

Shikim dhe trajtime alternative: Ndihmon në mbrojtjen e qelizave dhe përdoret në aromaterapi.

Përbërës ushqimor dhe kozmetik: Vanilja përdoret në gatim, parfume, terapitë aromatike dhe produkte kozmetike.

Përveç vlerave shëndetësore, orkidea është e bukur, simbol i dashurisë, bukurisë dhe luksit, dhe mund të kultivohet lehtë në shtëpi për zbukurim. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Si të plakemi më ngadalë? Tre perime që nuk duhet t’i humbisni

Published

17 hours ago

on

December 5, 2025

By

Ushqyerja ka një ndikim të drejtpërdrejtë në mënyrën se si plakemi dhe në sa të fortë jemi përballë sëmundjeve.

Perimet, që janë të pasura me vitamina, minerale dhe antioksidantë, luajnë rol kyç në mbrojtjen e qelizave nga dëmtimet, reduktimin e inflamacionit dhe forcimin e sistemit imunitar.

Kur konsumohen rregullisht, ato përmirësojnë jo vetëm imunitetin, por edhe shëndetin e lëkurës dhe nivelin e energjisë.

Mes tyre, disa perime dallohen për efekte të veçanta kundër plakjes dhe në mbështetje të imunitetit.

Brokoli

Renditet ndër ushqimet më të dobishme për plakjen e shëndetshme. Ai përmban sasi të larta të vitaminës C, e cila ndihmon në prodhimin e kolagjenit dhe forcon imunitetin. Antioksidantët dhe përbërësit si sulforafani kontribuojnë në mbrojtjen e qelizave nga dëmtimet.

Ekspertët rekomandojnë konsumimin e brokolit të zier lehtë apo të zbutur, pasi kështu ruan nivele më të larta të lëndëve ushqyese.

Përfshirja e tij disa herë në javë mund t’i japë trupit një mbështetje të rëndësishme.

Spinaqi

I mbushur me vitamina A, C dhe K, folat dhe hekur, kombinim për energji dhe imunitet. Antioksidantët që përmban luftojnë stresin, një nga faktorët kryesorë që përshpejton plakjen qelizore. Luteina dhe zeaksantina mbrojnë shëndetin e syve, duke qenë veçanërisht të vlefshme me kalimin e moshës. Për shkak të shijes së butë, spinaqi është i lehtë për t’u futur në receta, nga sallatat te supat, makaronat apo smoothie-t.

Domatet

Janë të pasura me likopen, antioksidant i fuqishëm që mbron lëkurën nga rrezet UV, ul inflamacionin e ngadalëson humbjen e kolagjenit. Likopeni përthithet më mirë kur domatet gatuhen lehtë ose konsumohen me vaj ulliri. Përveç kësaj, domatet përmbajnë vitaminë C, e cila mbështet imunitetin dhe lëkurën e shëndetshme. Konsumi i rregullt mund të jetë mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur trupin nga brenda.

Përfundimi:

Brokoli, spinaqi dhe domatet janë tre përbërës të fuqishëm që mund të ndihmojnë në ngadalësimin e procesit të plakjes dhe forcimin e sistemit imunitar—aleatë të thjeshtë, por jashtëzakonisht efektivë për shëndetin. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Shëndet

Bima që shpesh e nënvlerësojmë, por mbron fuqishëm mëlçinë

Published

18 hours ago

on

December 5, 2025

By

Thistle, ose në shqip gjembaç është një bimë e klasit të parë që mbron mëlçinë nga toksiciteti kimik.

Ajo stimulon fazën I dhe fazën II të rrugëve enzimatike të detoksifikimit të mëlçisë, është shumë e efektshme në parandalimin e kancerit dhe ndihmon njerëzit që janë duke marrë kimioterapi ose duke marrë ilaçe të tjera toksike.

Silymarin, përbërësi aktiv te gjembi është treguar të jetë një nga substancat më të fuqishme për mbrojtjen e mëlçisë .

Gjembi është aprovuar për përdorim në dëmtimin e mëlçisë sepse është treguar se stimulon sintezën e hepatociteve të reja që zëvendësojnë ato të vjetra të dëmtuara.

Përdorimi i gjembaçit për disa javë është veçanërisht i dobishëm për njerëzit që pinë shpesh alkool, konsumojnë ushqime të yndyrshme, kanë nivele të larta të lipideve në gjak ose marrin mjekime të rregullta.

Shumë studime kanë gjetur rolin mbrojtës të kësaj barishte kundër kancerit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara