Kulturë

Krimet e artit: Përballja me misteret e grabitjeve të artit në botë

Published

on

Nga “Lule lulekuqe” nga Van Gogh, deri te misteri i pazbuluar i veprës së mrekullueshme së Rembrandt, “Krishti në stuhinë në detin e Galilesë”, historia e artit është e mbushur me magji dhe mister. Çdo rrëfim ka një pjesë të humbur, një pikturë e zemrës së artit, që vazhdon të na trondisë në shpirt.

Në vitin 1969, hajdutët vodhën “Lindjen e Krishtit me Shën Françeskun dhe Shën Lorencin”, një pikturë e hershme barok e artistit italian Caravaggio, të cilën artisti e përfundoi në 1609 dhe e cila u var në një kishë në Palermo në ishullin e Siçilisë. Pesëdhjetë e pesë vjet më vonë, vendndodhja e tij mbetet një mister.

“Poppy Flowers”, 1887- Vincent Van Gogh


Duke përshkruar lindjen e Jezusit, vepra e madhe që shtrihej afër 3 metra në lartësi u hoq nga korniza e saj në kishë nga dy hajdutë. Dyshohet se ra në duart e mafisë siciliane.

Pasi krimi famëkeq i artit u hetua nga Byroja Federale e Hetimit të SHBA-së, Interpoli dhe policia italiane, besohet se ai do të mbetet në Siçili dhe mund të arrijë rreth 20 milionë dollarë (18.43 milionë euro). Thuhet se disa anëtarë të mafies kanë tentuar shitjen në tregun e zi, me një të arrestuar në vitin 1981, pasi thuhet se kishte varrosur kryeveprën.

Ndërkohë, pesë piktura me vlerë qindra milionë euro u vodhën nga Muzeu i Qytetit të Artit Modern në Paris në vitin 2010, duke përfshirë “Pëllumbi me bizele të gjelbër” të Pablo Picasso, “Pastoral” të Henri Matisse dhe “Ulliri pranë l’Estaque” të Georges Braque.

Këto gjithashtu nuk janë gjetur kurrë – pavarësisht se hajduti ka dalë në gjyq. Grabitja e paprecedentë franceze u përshkrua nga një zyrtar i qytetit si “një nga ngjarjet më të këqija për qytetin e Parisit, në të njëjtin nivel me zjarrin e Notre Dame, duke shkatërruar tokën për Francën dhe botën”.

The Nativity with Saint Francis and Saint Lawrence, 1609 Caravaggio

 

Krimet kryesore të pazgjidhura të artit në botë

Caravaggio i humbur prej kohësh, shfaqet në listën e publikuar të FBI-së për 10 krimet më të mira të artit, e cila përfshin gjithashtu vepra të mjeshtrit holandez Van Gogh.

Për shembull, “Lule lulekuqe” me vlerë 55 milionë dollarë, një pikturë e vitit 1887 nga Van Gogh, u vodh dy herë nga Muzeu Mohamed Mahmoud Khalil i Kajros – fillimisht në 1977 para se të gjendej një dekadë më vonë, dhe më pas përsëri në gusht 2010 – e fundit. koha u pa.

Katër piktura nga Van Gogh, Paul Cezanne, Edgar Degas dhe Claude Monet respektivisht u vodhën në vitin 2008 nga një muze zviceran në atë që u përshkrua si një “grabitje arti spektakolar”. Burra të maskuar dhe të armatosur hynë në Koleksionin Emil Bührle në Kunsthaus Cyrih dhe hoqën kryeveprat, përpara se të niseshin me makinë.

Betejat për kthimin e artit të humbur në duart e ligjshme

Fatmirësisht për artdashësit, disa prej këtyre veprave kanë gjetur rrugën e kthimit te pronarët e tyre të ligjshëm. Autorët e grabitjes së Muzeut të Kasafortës së Gjelbër të Dresdenit të vitit 2019, ku u vodhën bizhuteritë e shekullit të 18-të me vlerë më shumë se 113 milionë euro, u blenë para drejtësisë në vitin 2023 – edhe nëse të gjitha bizhuteritë nuk u shfaqën te hajdutët.

Ish-avokati Christopher A. Marinello themeloi Art Recovery International (ARI) me bazë në Mbretërinë e Bashkuar si një mjet për të ndihmuar në rikuperimin e veprave të artit të vjedhura, të grabitura dhe të humbura. Ai dha informacion për të ndihmuar në rikuperimin e bizhuterive të Dresdenit.

Marinello i tha DW se ai mori “një numër këshillash nga burime të ndryshme për vendndodhjen e bizhuterive të vjedhura” dhe ia kaloi informacionin organeve të rendit që hetonin rastin.

“Shumica e punës sonë fillon kur objektet e vjedhura dhe të grabitura ofrohen për shitje,” tha ai për strategjinë e rikuperimit të ARI.

“Ne përpiqemi të ndalojmë shitjen dhe të negociojmë një zgjidhje diskrete me poseduesit dhe viktimat,” shpjegoi Marinello, duke shtuar se marrëveshje të tilla të negociuara jashtë gjykatës shpëtojnë “proceset e shtrenjta gjyqësore publike”.

ARI së fundmi ka ndihmuar gjithashtu në kthimin e ekraneve të Andy Warhol me vlerë 500,000 dollarë nga seria e specieve të rrezikuara të artistit pop. Në fillim të këtij viti, policia spanjolle gjeti gjithashtu një pikturë të artistit britanik Francis Bacon që ishte vjedhur nga një apartament në Madrid në vitin 2015.

 

Pastoral, 1905 - Henri Matisse

 

Rikthimi i artit të grabitur nga nazistët

Marinello synon gjithashtu vepra arti të grabitura nga nazistët, duke përfshirë një vepër të piktores polake të artit, Tamara De Lempicka, të titulluar “Myrto”, e cila u vodh nga Franca e kohës së luftës. Gjetja e këtyre kryeveprave të grabitura nga nazistët, shumë nga familjet hebreje dhe tregtarët e artit, është shpesh e vështirë.

“Njerëzit që me vetëdije posedojnë vepra arti të vjedhura ose të grabitura nga nazistët, nuk kanë skrupuj apo prirje morale për të kthyer pronën e dikujt tjetër”, tha Marinello, i cili po kërkon në mënyrë aktive artin e grabitur nga impresionistët francezë Pierre-Auguste Renoir, Camille Pissarro dhe Edgar Degas.

“Individë të tillë fshihen pas ligjeve gjermane të privatësisë për të mbrojtur mallrat e tyre të paligjshme në dëm të viktimave të krimit dhe viktimave të Holokaustit”, shtoi ai. Megjithatë, hetuesi vuri në dukje se një numër veprash të vjedhura vijnë në duart e “tregtarëve të ndershëm dhe shtëpive të ankandeve” të cilët janë të gatshëm të punojnë për t’i kthyer artin.

Në vitin 1976, artisti gjerman i performancës Ulay (1943-2020) vendosi të grabiste në mënyrë simbolike artin nazist kur vodhi pikturën e preferuar të Adolph Hitlerit, “Poeti i varfër” (1839) nga Carl Spitzweg.

I dokumentuar në kamera si pjesë e performancës së tij, Ulay (emri i vërtetë i të cilit ishte Frank Uwe Laysiepen) shëtiti në Galerinë Kombëtare në Berlin, rrëmbeu veprën e artit dhe e çoi me të në enklavën e varfër të emigrantëve të Kreuzberg për ta varur në murin e apartamentit të një familjeje turke. . Megjithatë, përpara se të hynte në banesën e tyre, ai ndaloi në një kabinë telefonike në rrugë dhe thirri autoritetet e muzeut për t’i informuar se ku mund ta merrnin pikturën.

“Unë bëra një deklaratë se ky ishte një veprim demonstrues, jo një vjedhje në kuptimin tradicional,” do të shpjegonte më vonë Ulay. Ai e konsideroi atë një “aksion proteste, në radhë të parë kundër institucionalizimit të artit, së dyti për diskriminimin ndaj punëtorëve të huaj”./UBTNews/

 

The Poor Poet (1839), Carl Spitzweg

Përktheu nga Deutsche Welle, D.E.

Magazinë

Ish-partnerja e Liam Payne, Cheryl, trashëgon pasurinë e tij me vlerë 32.3 milionë dollarë

Published

on

Liam Payne mund të ketë qenë i ndarë nga partnerja e tij, Cheryl, me të cilën pati një djalë, Bear 8-vjeçar, në kohën e vdekjes së tij, por nëna e fëmijës së tij po trashëgon pasurinë e tij, me vlerë 32.3 milionë dollarë, pasi këngëtari i One Direction nuk la testament kur ndërroi jetë.

Për momentin, anëtarja e Girls Aloud (e njohur më parë si Cheryl Cole) e cila po punon me avokatin Richard Mark Bray, ka qasje të kufizuar në pasuri.

Payne vdiq në tetor në moshën 31 vjeç, kur ra nga kati i tretë i një hoteli në Argjentinë. Shkaku i vdekjes së tij, sipas ekzaminimit mjeko-ligjor, ishin lëndime të shumta me gjakderdhje të brendshme dhe të jashtme. Një test toksikologjik tregoi narkotikë në trupin e tij në kohën e rënies.

Në atë kohë, ai po dilte me influencuesen Kate Cassidy, e cila e kishte shoqëruar në pushimet e tij në Amerikën e Jugut, por ishte larguar disa ditë më parë.

“Liam ishte në humor shumë të mirë kur u largova nga Argjentina”, do t’i thoshte më vonë 26-vjeçarja gazetës “The Sun”. “Ishim shumë mirë, plot dashuri.” Ai ishte i lumtur dhe optimist. Nuk mund ta besoj që ka mbaruar vërtet.”

Continue Reading

Magazinë

Trump habit me veprimin: Punësoi yllin e reality show-t në muzeun e Holokaustit

Published

on

Donald Trump ka bërë një tjetër veprim që mund të shkaktojë reagime.

Në muzeun kushtuar viktimave të Holokaustit, ai punësoi yllin e reality show-t Siggy Flicker, e njohur për pjesëmarrjen e saj në shfaqjen The Real Housewives of New Jersey.

Siggy është një nga 11 personat e emëruar nga Trumpi për të shërbyer në bordin e muzeut.

Trump komentoi në platformën Truth Social: “Ata të gjithë e mbështesin Izraelin dhe do të sigurohen që ne të mos harrojmë kurrë. Urime të gjithëve”! Flicker njoftoi gjithçka në Instagram, duke falënderuar Trumpin “për privilegjin”.

Continue Reading

Magazinë

Cardi B i përgjigjet komenteve negative për paraqitjen e saj në Met: Isha e lodhur

Published

on

Cardi B nuk mund të mungonte në Met Gala 2025, ku u shfaq me një krijim mbresëlënës të Burberry, duke tërhequr edhe një herë vëmendjen mbi veten. Edhe pse shumica e njerëzve e lavdëruan për zgjedhjen e veshjeve, shumë komentuan qëndrimin dhe deklaratat e saj para kamerave.

Gjatë një interviste për Vogue, ndërsa përgatitej për eventin, reperja foli hapur për presionin që ndjen për ta tejkaluar veten çdo herë:

“Është më stresuese tani sepse po konkurroj me veten”, tha ajo, duke shtuar: “Të gjithë presin shumë nga unë. Sidomos këtu, sepse e dinë se kjo është fusha ime. Është e frikshme, por më pëlqen.” Ajo shtoi: “ Kjo më bën të kuptoj se jam vërtet një superyll.” “Sepse vetëm superyjet janë të ftuar.”

Fansat e saj në rrjetet sociale nxituan të lavdëronin mirëkuptimin e saj për çështjen e Met, por videoja tërhoqi vëmendjen edhe për arsye të tjera.

Disa filluan ta kritikonin pamjen e saj, duke pretenduar se dukej “e lodhur”, “e dehur” apo edhe “nën ndikimin e drogës”.

Continue Reading

Kulturë

92 vjet nga lindja e mbretëreshës së këngës shqipe, Nexhmije Pagarushës

Published

on

Sot janë bërë 92 vjet nga lindja e mbretëreshës së muzikës shqipe, Nexhmije Pagarushës.

Ajo mbetet një nga figurat më të shquara të muzikës shqiptare, e cila sot në këtë përvjetor vazhdon të kujtohet si ‘Bilbili i këngës shqipe’ e cila la pas një trashëgimi të pashlyeshme, e cila vazhdon të frymëzojë e të prekë zemrat e shumëkujt.

Nexhmije Pagarusha nuk ishte vetëm një artiste, por një ikonë, një përfaqësuese e muzikës shqiptare. Me zërin e saj të shkëlqyeshëm dhe interpretimin e ndjeshëm, ajo arriti të kapte zemrat e publikut në mënyrë të paimagjinueshme.

Këngët e saj, si “Baresha”, ”Ani mori nuse”, ”Mora testin”, “Një lule”, “Zambaku i Prizrenit” dhe shumë të tjera, nuk janë vetëm kompozime muzikore, por janë pjesë e trashëgimisë kulturore të kombit tonë.

Veprimtaria e saj muzikore 40-vjeçare është aq e gjerë, sa që është vështirë të thuhet se cilit zhanër i takon. Është e njohur për interpretimet e saj të shkëlqyera në muzikën popullore dhe opera.

Nexhmije Pagarusha ishte edhe aktore e suksesshme, si në film ashtu edhe në teatër.

”Baresha” është një ndër kryeveprat e interpretimit të saj. Kjo këngë u kompozua nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi, me tekstin e poetit Rifat Kukaj.

Nexhmije Pagarusha interpretoi në një koncert të muzikës klasike veprat e përkthyera shqip të Bethovenit, Puçinit, Verdit, etj. Ky koncert ka qenë i pari i këtij lloji. Fatkeqësisht, asnjërit nga organizatorët teknikë nuk iu kishte kujtuar që të regjistronte këtë koncert. Mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë.

Ajo ishte pjesëmarrëse e koncerteve në Kosovë, Shqipëri, Bullgari, etj. Karrierën muzikore e përfundoi në vitin 1984, pas një koncerti në Sarajevë. Pas 16 vjetësh larg skenës, ajo u paraqit në vitin 2000 me këngën “Për ty” në një emision të udhëhequr nga Ardit Gjebrea, i cili e bindi të bëjë këtë.

Më 2018 Pagarusha u vlerësua me “Medaljen e Mirënjohjes” nga presidenti amerikan, Donald Trump.

Përveç talentit të saj të rrallë, Nexhmije Pagarusha ishte gjithashtu një simbol i forcës dhe rezistencës.

Me 7 Shkurt 2020, Nexhmije Pagarusha u nda nga jeta.

Continue Reading

Të kërkuara