Kulturë

Kristo Frashëri, akademiku i shquar që kontribuoi në përgatitjen e historianëve të rinj

Published

on

Në 31 janar 2016, Shqipëria humbi një nga personalitetet më të shquara të saj në fushën e historisë dhe shkencës, Kristo Frashëri, një njeri që la pas një trashëgimi të pasur dhe të paharrueshme. Ky akademik dhe historian i shquar, i lindur në Stamboll më 4 dhjetor 1920, u bë një figurë kyçe në krijimin e një kuptimi të thellë dhe të saktë të historisë së Shqipërisë.

Kristo Frashëri erdhi në jetë në një periudhë turbulente për kombin shqiptar, dhe në vitin 1927, familja e tij, si shumë të tjera, u detyrua të riatdhesohej dhe të vendosej në Tiranë. Edhe pse pasionet për studimin dhe shkencën do të ishin pjesë e jetës së tij që në moshë të re, rruga e tij akademike do të niste në vitin 1940, kur ai u regjistrua në Fakultetin e Shkencave Ekonomike në Universitetin e Firences. Por, si shumë të rinj të kohës, ai nuk mundi të vazhdonte studimet pa pengesa. Administrata fashiste e pushtimit e internoi atë në vitin 1942, për të kaluar më pas në radhët e partizanëve, një veprim që do të shpinte në ndryshime të mëdha në jetën e tij.

Pas Luftës së Dytë Botërore, Kristo Frashëri u angazhua në sektorin financiar, duke punuar në Bankën e Shtetit Shqiptar gjatë periudhës 1945-1952. Por, jo shumë më vonë, ai e vazhdoi karrierën e tij akademike në Institutin e Lartë Pedagogjik, ku ndoqi studimet në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë gjatë viteve 1951-1955. Ndërkohë, ai do të kontribuonte në fushën e shkencave historike, fillimisht si punonjës shkencor dhe më pas si pedagog në Universitetin e Tiranës, ku do të formonte dhe përgatiteste një brez historianësh të rinj.

Puna e tij shkencore ishte jashtëzakonisht e pasur dhe mbulonte periudha të ndryshme të historisë së Shqipërisë, që nga Antikiteti e deri në kohërat moderne. Artikujt studimorë, vëllimet dokumentare, monografitë dhe referatet historike të Kristo Frashërit përmbajnë një pasuri të pashoqe të dijes për ngjarje, personalitete dhe procese të rëndësishme të historisë shqiptare. Përmes këtyre veprave, ai ofroi një analizë të thellë të ngjarjeve historike, duke përfshirë Mesjetën e hershme, Luftën Çlirimtare të Vlorës, Rilindjen Kombëtare Shqiptare, por edhe studime mbi individë të shquar si Abdyl Frashëri dhe Sami Frashëri, që patën ndikim të jashtëzakonshëm në formësimin e identitetit kombëtar shqiptar.

Pas vitit 1990, Kristo Frashëri vazhdoi të kontribuonte fuqishëm në shkencën historike shqiptare, me punime të shquara si “Lidhja e Prizrenit 1878-1881”, “Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Jeta dhe vepra”, “Historia e Tiranës”, dhe “Historia e lëvizjes së majtë në Shqipëri”. Kjo trashëgimi e pasur e tij u pasua nga tituj të tjerë të rëndësishëm, që lidhen me ngjarje kyçe të historisë shqiptare dhe zhvillimet e saj.

Për më shumë se pesë dekada, Kristo Frashëri mbeti një dritë udhëzuese për shumë historianë dhe studentë, duke i mësuar atyre jo vetëm mbi ngjarjet e kaluara, por edhe mbi rëndësinë e vërtetës dhe metodës shkencore. Kontributi i tij në përgatitjen e historianëve të rinj është i pamatshëm, dhe ndikimi i tij në historinë e Shqipërisë është i paçmuar.

Në vitin 1997, ai u emërua zëvendëskryetar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, një pozicion që e mbajti deri në vitin 1999, duke pasuruar më tej botën e shkencës dhe kërkimeve historike në vend. Për vite të tëra, ai punoi pa u lodhur për të mbështetur dhe zhvilluar historinë dhe kulturën shqiptare, duke i dhënë Shqipërisë një nga figurat më të shquara të shkencës dhe dijes.

Kristo Frashëri u nda nga jeta më 31 janar 2016, duke lënë një boshllëk të thellë në fushën e shkencës dhe edukimit shqiptar. Por vepra e tij do të jetojë përgjithmonë, duke frymëzuar breza të tërë dhe duke na ndihmuar të kuptojmë më thellë historinë dhe kulturën tonë. Ai do të mbetet gjithmonë një figurë e paharruar dhe një shembull i përkushtimit të jashtëzakonshëm ndaj dijes dhe të vërtetës./UBTNews/

 

Magazinë

Spotify heq masivisht përmbajtjen e krijuar nga AI

Published

on

Spotify ka njoftuar një operacion të gjerë kundër keqpërdorimit të inteligjencës artificiale, duke bërë të ditur se gjatë vitit të kaluar ka hequr më shumë se 75 milionë këngë “spam”.

Sipas kompanisë, ky hap synon të mbrojë artistët nga paraqitjet e rreme, mashtrimet dhe përmbajtja e dobët e gjeneruar nga AI. Spotify ka prezantuar gjithashtu rregulla dhe mjete të reja që synojnë të mbrojnë identitetin e artistëve dhe të rrisin transparencën për dëgjuesit.

Këto masa vijnë në një kohë kur teknologjia gjenerative e AI po ndryshon rrënjësisht industrinë e muzikës, duke sjellë shqetësime për përmbajtje të padëshiruar, vokale “deepfake” dhe publikime mashtruese.

Spotify ka miratuar politikë të re që ndalon klonimin e zërit të artistëve dhe incizimet “deepfake”, përveç rasteve kur ato janë të licencuara zyrtarisht. Kompania po merr masa për të ndaluar publikimet e rreme që paraqiten si krijime të artistëve të tjerë.

Për të parandaluar manipulimet, këtë vjeshtë Spotify prezanton një sistem të ri që identifikon përmbajtjen e padëshiruar.

Ky filtër do të zbulojë llogaritë që përdorin taktika të tilla si duplikimet, këngët shumë të shkurtra dhe strategjitë mashtruese, duke i ndaluar këto materiale nga rekomandimet e platformës. Gjithashtu, Spotify mbështet standardin e ri për etiketimin e përmbajtjes së krijuar me AI, që u lejon artistëve dhe shtëpive botuese të tregojnë se si është përdorur gjatë krijimit të një kënge, qoftë tek vokalet apo instrumentalet.

Etiketat do të shfaqen direkt në aplikacion, sipas informacionit të dhënë nga distributorët dhe partnerët.

Që nga qershori, përdoruesit e Spotify vunë re një grup të ri të quajtur The Velvet Sundown, dhe shumë dyshuan se ishte i krijuar nga AI.

Megjithëse grupi e mohoi këtë në rrjetet sociale, më vonë u zbulua se këngët ishin vërtet të gjeneruara nga inteligjenca artificiale, duke treguar se publiku nuk është gjithmonë i lehtë për t’u mashtruar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Premiera e “Bukuria e gomarit” në Festivalin e Filmit në Cyrih

Published

on

Filmi dokumentar-artistik “Bukuria e gomarit”, i mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, ka pasur premierën e tij në Festivalin prestigjioz të Filmit në Cyrih.

Ky produksion sjell një reflektim të ndjerë mbi brishtësinë e kujtesës, duke ndërthurur elementin dokumentar me një gjuhë vizuale që ngjan me përrallën.

Filmi mban firmën e regjisores dhe skenaristes Dea Gjinovci, ndërsa producent është Ilir Hasanaj. Në rolet kryesore paraqiten Asllan Gjinovci dhe Leart Gjinovci, të shoqëruar nga aktorë të tjerë nga Makermali dhe Skenderaj.

Në ekipin krijues veçohen emra të njohur si Samir Karahoda dhe Samir Ljuma në kinematografi, Valmira Hyseni në produksion, si dhe një grup i gjerë profesionistësh nga Kosova, Zvicra, Franca dhe SHBA. Muzikën origjinale e ka realizuar Gael Kyriakidis me vokale arbëreshe, ndërsa për ngjyrat është kujdesur Raphaël Dubach.

Filmi është bashkë-produksion i Astrae Productions, Unseen Films, Haut et Court Doc, Facet (US) dhe RTS, me mbështetje nga institucione të rëndësishme si Suissimage, Sundance Documentary Fund, Cineforom, Qendra Kinematografike e Kosovës, si dhe nga komuna të ndryshme në Kosovë e Zvicër.

Përndryshe, premiera në Cyrih u prit me interes të madh, duke shënuar një hap të rëndësishëm për prezencën e kinematografisë kosovare në arenën ndërkombëtare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

30 shtatori – Dita Kombëtare e dashurisë për njerëzit

Published

on

Çdo vit, më 30 shtator, shënohet Dita Kombëtare e Dashurisë për Njerëzit (National Love People Day), një ditë që promovon dashurinë pa kushte dhe mirësinë njerëzore.

Ajo na fton të japim dashuri pa pritur asgjë në këmbim, duke nxjerrë në pah vlerat universale që na bashkojnë pavarësisht prejardhjes, besimit apo bindjeve tona.

Kjo ditë u shpall për herë të parë në vitin 2017 nga New Life Covenant Church në Çikago, me synimin për të përhapur idenë se dashuria duhet të praktikohet çdo ditë dhe ndaj kujtdo.

Qëllimi i saj është të frymëzojë njerëzit të tregohen zemërgjerë, të ndihmojnë komunitetin dhe të ndërtojnë marrëdhënie të bazuara në respekt e mirëkuptim.

Dashuria pa kushte është vlerë që gjendet në shumë tradita fetare e praktika shpirtërore, por kjo ditë na kujton se ajo duhet të reflektohet edhe në përditshmëri: një gjest i vogël mirësie, një fjalë mbështetjeje apo një akt solidariteti mund të ndryshojë ditën e dikujt dhe të krijojë një zinxhir pozitiv tek të tjerët.

Si mund ta shënojmë këtë ditë?

Duke shprehur mirënjohje për njerëzit pranë nesh.

Duke ndihmuar ata që kanë nevojë.

Duke dhuruar kohë, buzëqeshje apo fjalë të ngrohta.

Duke përhapur dashuri pa kushte në familje, shoqëri dhe komunitet.

Në një botë shpesh të mbushur me ndarje e tensione, 30 shtatori na rikujton se dashuria dhe humanizmi mbeten forcat më të fuqishme për të kapërcyer çdo pengesë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Edi Rama për Ditën e Trashëgimisë: Një pasuri që lidh të kaluarën me të ardhmen

Published

on

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka përkujtuar Ditën Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore me një mesazh të veçantë dhe një dedikim mbi rëndësinë e saj për identitetin kombëtar.

Ai ndau me publikun pamje që përfaqësojnë motive tradicionale shqiptare, duke theksuar se kjo trashëgimi është një pasuri e çmuar që lidhet ngushtë me rrënjët, historinë dhe shpirtin e popullit tonë.

”Sot kremtojmë Ditën Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore, një ditë që na kujton pasurinë më të çmuar të identitetit tonë kombëtar. Trashëgimia jonë kulturore është lidhja jonë me të kaluarën, një pasqyrë e historisë dhe frymëzim për të ardhmen. Ajo na kujton rrënjët tona, traditat e gjyshërve, dhe forcon lidhjen me shpirtin e vendit tonë. Ruajtja dhe vlerësimi i saj nuk është vetëm një detyrë historike, por edhe një angazhim për të kultivuar krenarinë dhe për të trasmetuar gjallërinë e kulturës shqiptare brez pas brezi”, shkroi Rama.

Ai theksoi se ruajtja e trashëgimisë kulturore është një detyrë kolektive që kërkon bashkëpunim dhe vëmendje nga të gjithë qytetarët, institucionet dhe komunitetet, duke e bërë këtë ditë një mundësi për të reflektuar mbi vlerat që na lidhin si komb. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara