Kulturë
Kristo Frashëri, akademiku i shquar që kontribuoi në përgatitjen e historianëve të rinj
Në 31 janar 2016, Shqipëria humbi një nga personalitetet më të shquara të saj në fushën e historisë dhe shkencës, Kristo Frashëri, një njeri që la pas një trashëgimi të pasur dhe të paharrueshme. Ky akademik dhe historian i shquar, i lindur në Stamboll më 4 dhjetor 1920, u bë një figurë kyçe në krijimin e një kuptimi të thellë dhe të saktë të historisë së Shqipërisë.
Kristo Frashëri erdhi në jetë në një periudhë turbulente për kombin shqiptar, dhe në vitin 1927, familja e tij, si shumë të tjera, u detyrua të riatdhesohej dhe të vendosej në Tiranë. Edhe pse pasionet për studimin dhe shkencën do të ishin pjesë e jetës së tij që në moshë të re, rruga e tij akademike do të niste në vitin 1940, kur ai u regjistrua në Fakultetin e Shkencave Ekonomike në Universitetin e Firences. Por, si shumë të rinj të kohës, ai nuk mundi të vazhdonte studimet pa pengesa. Administrata fashiste e pushtimit e internoi atë në vitin 1942, për të kaluar më pas në radhët e partizanëve, një veprim që do të shpinte në ndryshime të mëdha në jetën e tij.
Pas Luftës së Dytë Botërore, Kristo Frashëri u angazhua në sektorin financiar, duke punuar në Bankën e Shtetit Shqiptar gjatë periudhës 1945-1952. Por, jo shumë më vonë, ai e vazhdoi karrierën e tij akademike në Institutin e Lartë Pedagogjik, ku ndoqi studimet në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë gjatë viteve 1951-1955. Ndërkohë, ai do të kontribuonte në fushën e shkencave historike, fillimisht si punonjës shkencor dhe më pas si pedagog në Universitetin e Tiranës, ku do të formonte dhe përgatiteste një brez historianësh të rinj.
Puna e tij shkencore ishte jashtëzakonisht e pasur dhe mbulonte periudha të ndryshme të historisë së Shqipërisë, që nga Antikiteti e deri në kohërat moderne. Artikujt studimorë, vëllimet dokumentare, monografitë dhe referatet historike të Kristo Frashërit përmbajnë një pasuri të pashoqe të dijes për ngjarje, personalitete dhe procese të rëndësishme të historisë shqiptare. Përmes këtyre veprave, ai ofroi një analizë të thellë të ngjarjeve historike, duke përfshirë Mesjetën e hershme, Luftën Çlirimtare të Vlorës, Rilindjen Kombëtare Shqiptare, por edhe studime mbi individë të shquar si Abdyl Frashëri dhe Sami Frashëri, që patën ndikim të jashtëzakonshëm në formësimin e identitetit kombëtar shqiptar.
Pas vitit 1990, Kristo Frashëri vazhdoi të kontribuonte fuqishëm në shkencën historike shqiptare, me punime të shquara si “Lidhja e Prizrenit 1878-1881”, “Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Jeta dhe vepra”, “Historia e Tiranës”, dhe “Historia e lëvizjes së majtë në Shqipëri”. Kjo trashëgimi e pasur e tij u pasua nga tituj të tjerë të rëndësishëm, që lidhen me ngjarje kyçe të historisë shqiptare dhe zhvillimet e saj.
Për më shumë se pesë dekada, Kristo Frashëri mbeti një dritë udhëzuese për shumë historianë dhe studentë, duke i mësuar atyre jo vetëm mbi ngjarjet e kaluara, por edhe mbi rëndësinë e vërtetës dhe metodës shkencore. Kontributi i tij në përgatitjen e historianëve të rinj është i pamatshëm, dhe ndikimi i tij në historinë e Shqipërisë është i paçmuar.
Në vitin 1997, ai u emërua zëvendëskryetar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, një pozicion që e mbajti deri në vitin 1999, duke pasuruar më tej botën e shkencës dhe kërkimeve historike në vend. Për vite të tëra, ai punoi pa u lodhur për të mbështetur dhe zhvilluar historinë dhe kulturën shqiptare, duke i dhënë Shqipërisë një nga figurat më të shquara të shkencës dhe dijes.
Kristo Frashëri u nda nga jeta më 31 janar 2016, duke lënë një boshllëk të thellë në fushën e shkencës dhe edukimit shqiptar. Por vepra e tij do të jetojë përgjithmonë, duke frymëzuar breza të tërë dhe duke na ndihmuar të kuptojmë më thellë historinë dhe kulturën tonë. Ai do të mbetet gjithmonë një figurë e paharruar dhe një shembull i përkushtimit të jashtëzakonshëm ndaj dijes dhe të vërtetës./UBTNews/
Në kryeqytet hapet edicioni i parë i ekspozitës së Artistëve të Rinj “FRAGMENTA 2025”, pjesë e programit vjetor të Asociacionit të Artistëve Vizualë të Kosovës.
Ky është projekti i dytë i këtij viti dhe sjell në qendër të vëmendjes artin bashkëkohor, eksperimentimin dhe përdorimin e mediave të reja.
“Fragmenta” konceptohet si hapësirë ku fragmente idesh, formash e tregimesh ndërthuren për të krijuar një mozaik të ri kulturor.
Qëllimi kryesor është të nxisë bashkëpunimin mes artistëve të rinj, studiuesve dhe publikut, duke hapur horizonte të reja krijuese dhe duke promovuar dialog ndërdisiplinor.
Me pjesëmarrjen e krijuesve të rinj nga fusha të ndryshme, ky edicion synon të rimendojë rolin e artit e dizajnit në shoqërinë moderne, duke vënë në pah risinë, eksperimentimin e interpretimin e lirë artistik.
Në kuadër të aktivitetit do të akordohet edhe RAW Award (Rising Artists Work), çmim që vlerëson artistët që formësojnë gjuhën e re të artit bashkëkohor dhe kontribuojnë në zhvillimin e skenës vizuale.
Lokacionet dhe oraret e hapjes së ekspozitave:
Tunelli i Kurrizit – ora 17:00
Observatoriumi – ora 18:30
Biblioteka “Hivzi Sylejmani” – ora 19:30
Ekspozita vazhdon më 5 dhjetor, në Hamam, nga ora 19:00.
Ceremonia e ndarjes së RAW Award do të mbahet të shtunën, më 6 dhjetor, në orën 19:00.
“Fragmenta 2025” synon të kthehet në një pikëtakim të rëndësishëm për skenën e artit të ri në Kosovë, duke ofruar një platformë të hapur për vizion, inovacion dhe talent të ri. /A.Z/UBT News/
Muzeu i Historisë Natyrore në Abu Dhabi po hap dyert për publikun, duke ofruar një udhëtim nga krijimi i planetit deri te zhvillimi i jetës në Tokë.
Me 35,000 m² hapësirë ekspozuese, ai mbulon po ashtu 13.8 miliardë vjet shkencë, evolucion dhe zbulime, duke e bërë muzeun më të madh të këtij lloji në rajon.
Një nga atraksionet kryesore është “Stan”, fosili 66 milionë vjeçar i një dinosauri, i prezantuar për herë të parë në një skenar beteje me një tjetër dinosaur.
Vizitorët mund të shohin gjithashtu meteoritet Murchison, një nga shkëmbinjtë më primitivë kozmikë, dhe ekspozita mbi historinë natyrore të Gadishullit Arabik, arkeologjinë dhe trashëgiminë kulturore.
Mes 1,500 objekteve të ekspozuara spikasin një rikrijim i një anijeje tregtare nga Epoka e Bronzit dhe “Perla e Abu Dhabit”, perla më e vjetër në botë, e datuar 5800–5600 p.e.s.
Ky muze përfaqëson një destinacion të ri botëror për dashamirët e shkencës, historisë dhe natyrës. /A.Z/UBT News/
Festival, i dedikuar personave me nevoja të veçanta, ka hapur edicionin e gjashtë në kinemanë “Armata” me 50 filma nga e gjithë bota.
Rrëfimi kryesor sivjet është dokumentari i shkurtër “Sara”, që sjell historinë frymëzuese të futbollistes së re Sara Bulliqi, e cila ka lindur pa njërën dorë dhe sfidat i ka shndërruar në forcë.
Organizatorët theksojnë se festivali mbetet i përkushtuar te temat e aftësive të kufizuara dhe fuqizimit përmes artit.
Drejtoresha Ganimete Sava dhe drejtori artistik Burim Haliti theksuan rëndësinë e krijimit të filmave që tregojnë histori të tilla.
Programi treditor përfshin filma dokumentarë, dramë e animacion, ekspozitën “XR: Interaction without Limits” dhe ngjarjen përmbyllëse “Gratë që thyejnë kufizimet përmes artit”.
Festivali mbyllet më 3 dhjetor – Ditën Ndërkombëtare të Personave me Nevoja të Veçanta – me ceremoninë e çmimeve.
Në juri marrin pjesë edhe producentët danezë Kim Magnusson dhe Rebecca Pruzan, si dhe aktorja Igballe Qena. /A.Z/UBT News/
Bebe Rexha surprizon me vargje në shqip, ndan pamje ekskluzive nga studioja
Në Prishtinë nis sot “FRAGMENTA 2025, edicioni debutues për artistët e rinj
Reperi i njohur ndahet nga jeta në moshën 26-vjeçare, rrethanat ende të paqarta
Me shumicë votash, Vesa Shatri zgjidhet Kryetare e re e Këshillit Studentor të UBT-së
Dhimbja e shpatullave, nga shkaqet deri tek trajtimi
BE-ja i kërkon KPK-së zbatimin e plotë të reformave: Shteti ligjor, parakusht i domosdoshëm për integrim
Ja simptomat që mund të tregojnë një sulm në zemër
Hungaria zotohet të sfidojë planin e BE-së për heqjen graduale të importit të karburanteve ruse
Sarah Paulson merr nderimin e madh në Hollywood
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025