Lajmet

Kosova dhe Serbia heshtin për propozimin amerikan për Ujmanin

Propozimi vjen pas marrëveshjes së Uashingtonit

Published

on

Qeveria e Kosovës dhe e Serbisë ende nuk kanë qëndrim për studimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, për liqenin e Ujmanit dhe përdorimin e ujit të lumit Ibër.

Kjo nuk i ka ndaluar ekspertët nga Kosova dhe Serbia, të komentojnë lidhur me propozimin në fjalë.

Ky studim po konsiderohet i pranueshëm dhe i realizueshëm nga Halim Gjergjizi, profesor i menaxhimit strategjik në Kolegjin privat “Dardania”.

E rëndësishme sipas tij, është që studimi nuk i referohet pronës së liqenit, por vetëm prodhimit dhe menaxhimit të ujërave dhe energjisë.

Ndërsa ndryshe mendon Avdi Gjonbalaj, ekspert i ujërave, që në atë kohë kishte mbikëqyrur punimet për ndërtimin e liqenit të Ujmanit. Sipas tij, është i papranueshëm propozimi që parasheh që Kosova dhe Serbia të marrin në konsideratë aranzhimet teknike nga traktati ndërmjet SHBA-së dhe Kanadasë, për lumin Kolumbia.

Propozimi vjen pas marrëveshjes së Uashingtonit

Shtetet e Bashkuara u kanë dorëzuar të mërkurën, Qeverisë së Kosovës dhe asaj të Serbisë, studimin e fizibilitetit për Liqenin e Ujmanit. Ky studim shënon përmbushjen e një prej angazhimeve të Marrëveshjes së Uashingtonit, të arritur më 4 shtator 2020.

Raporti propozon formimin e një komisioni apo komiteti për lumin Ibër, që do të ndihmonte diskutimin midis palëve për mundësitë e menaxhimit të burimeve ujore. Ujmani është një liqen artificial, i ndërtuar në shtratin e lumit Ibër, në veri të Kosovës.

Profesori Halim Gjergjizi, i cili ka qenë pjesë e projektit në vitet e 70-ta, thotë se rekomandimet e SHBA-se janë të duhura dhe në interes të Kosovës.

“Raporti ka të bëjë më çështjen e menaxhimit të objekteve dhe ujit në përgjithësi. Si rekomandim është në rregull, korrekt dhe besoj se është në interes të Kosovës një trajtim i duhur në aspektin e menaxhimit dhe shfrytëzimit të ujërave në mënyrë optimale, ashtu siç është ndërtuar edhe vetë objekti. Sa i përket çështjes së pronave, kjo është e zgjidhur para ndërtimit dhe nuk ka vend për diskutim. Banka Botërore nuk do të investonte pa u zgjidhur çështja e pronave”, ka thënë Gjergjizi.

Liqeni i Ujmanit, ka sipërfaqe prej 11,9 kilometrash katrorë, (nga të cilat 9.2 kilometra katrorë janë në territorin e Kosovës dhe 2.7 kilometra në territorin e Serbisë) dhe 370 milionë kub ujë. Ky liqen është më i madhi në Kosovë dhe shtrihet në veri-perëndim të vendit, konkretisht në Komunën e Zubin Potokut, komunë kjo e banuar me shumicë serbe.

Liqeni u ndërtua në vitin 1972, me një kredi prej 45 milionë dollarësh amerikanë, që ishte marrë nga Banka Botërore, marrëveshje kjo e ratifikuar atëherë nga Kuvendi i Krahinor i Kosovës dhe Kuvendi Federativ i Jugosllavisë.

Serbia insiston se ka trashëguar borxhin e ish Jugosllavisë, prandaj pretendon se ka të drejtë në pronësi.

Gjonbalaj: Fillimisht njohja pastaj të flasim për Ujmanin

Avdi Gjonbalaj, thotë se studimi i fundit nga ekspertë amerikanë është i papranueshëm. Sipas tij, nuk është e nevojshme që për Liqenin e Ujmanit, të merret për bazë lumi Kolumbia. Ai tha se çështja e Ujmanit, mund të zgjidhet vetëm pasi të dy shtetet do ta njohin njëri tjetrin.

“Për këtë duhet të formohen komisione në lëmin e ujërave, kur dy shtete pranojnë njëri tjetrin, bëhet marrëveshje bilaterale, duke u thirrur në marrëveshjen e Helsinkut. Kjo konventë tregon se si duhet menaxhuar resurset ujore”, tha ai.

Edhe Dushan Janjiq nga Forumi për Marrëdhënie Etnike në Beograd, tha se studimi i fizibilitetit është një hap në drejtim të duhur, por sipas tij, këto propozime nuk do të zgjidhin ndasitë midis Kosovës dhe Serbisë për këtë çështje.

Ai i tha Radios Evropa e Lirë se “modeli i traktatit të lumit Kolumbia” për shfrytëzimin e burimeve ujore, nuk do të gjejë zbatim, sikurse nuk kanë gjetur zbatim as marrëveshja e Brukselit.

“Pala kosovare pretendon se gjithçka që është në territorin e Kosovës – përfshirë liqenin – u takon atyre, dhe Serbia në kushte të caktuara mund ta fitojë të drejtën ta shfrytëzojë atë. Nga ana tjetër, Serbia pretendon se i përket asaj. Këto janë pozicionet aktuale dhe ky studim nuk e zgjidh atë problem”, tha Janjiq.

Ai tha se studimi i SHBA-së në mënyrë ekskluzive i referohet shfrytëzimit të burimeve, siç janë prodhimi i ujit të pijshëm dhe energjisë elektrike dhe se është i përqendruar në ngritjen e kapacitetit dhe efikasitetit të impiantit aktual.

Liqeni i Ujmanit, menaxhohet nga ndërmarrja hidroekonomike “Ibër-Lepenc” me seli në Prishtinë, në pronësi të Qeverisë së Kosovës. Zyrtarë të kësaj ndërmarrjeje por edhe qeveria e Kosovës, nuk ka dhënë ndonjë përgjigjje për Radion Evropa e Lirë, sa i përket këtij studimi të fizibilitetit.

Kosova dhe Serbia, më 4 shtator 2020, kanë nënshkruar në Shtëpinë e Bardhë në Uashington, dy dokumente për normalizimin e raporteve ekonomike, në prezencë të ish-presidentit amerikan, Donald Trump. Marrëveshja është nënshkruar mes ish-kryeministrit të Kosovës, Avdullah Hoti dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Hoti: Të respektohet marrëveshja e Uashingtonit

Ish-kryeministri Avdullah Hoti, lidhur më këtë çështje ka shkruar në rrjetin social, Facebook, se qeveria duhet të kujdeset për realizimin e projekteve që burojnë nga Marrëveshja e Uashingtonit.

“Administrata e Presidentit Biden e ka konfirmuar se do të vazhdojë të realizojë këtë marrëveshje, sepse është në përputhje me interesat e përbashkëta të SHBA-së dhe Kosovës”, ka shkruar Hoti.

Kanali Ibër – Lepenc, kalon nëpër territorin e pesë komunave – Zubin Potok, Mitrovicë, Vushtrri, Obiliq dhe Prishtinë.

Viteve të fundit, zyrtarë nga Beogradi kanë insistuar ta përvetësojnë këtë liqen, çka është kundërshtuar fuqishëm nga autoritetet zyrtare në Kosovë.

Madje, më 8 shtator 2018, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, kishte vizituar Liqenin e Ujmanit, ose siç e quajnë serbët të Gazivodës, ku kishte thënë se “Ujmani është një liqe shumë me rëndësi si për serbët ashtu edhe për shqiptarët“.

Andaj, sipas tij, është me rëndësi që të gjendet zgjidhje e pranueshme për të dyja palët.

Liqeni i Ujmanit, nga Serbia dhe presidenti Vuçiq ishte cilësuar si burim dhe pasuri ekonomike serbe, por një gjë e tillë kundërshtohet ashpër nga autoritetet në Prishtinë.

Aktualitet

Thirrje për pranimin e punimeve shkencore në Konferencën Ndërkombëtare të UBT-së

Published

on

UBT ka hapur zyrtarisht thirrjen për pranimin e punimeve shkencore për edicionin e 14-të të Konferencës Ndërkombëtare për Shkencë, Teknologji, Biznes dhe Inovacion, e cila tashmë është shndërruar në ngjarjen më të madhe akademike dhe shkencore në rajon.

Ky edicion, i cili do të mbahet në Prishtinë, do të ketë në fokus reziliencën, inovacionin dhe qëndrueshmërinë – tri shtylla kryesore që po përcaktojnë zhvillimin e shoqërive moderne dhe ekonomive në mbarë botën.

Konferenca do të mbledhë në një vend shkencëtarë, studiues, ekspertë dhe profesionistë ndërkombëtarë nga fusha të ndryshme të dijes, duke krijuar hapësirë për prezantimin e ideve të reja, ndarjen e rezultateve kërkimore dhe shkëmbimin e përvojave. Përmes sesioneve shkencore, diskutimeve interaktive dhe prezantimeve të punimeve, pjesëmarrësit do të kenë mundësi të kontribuojnë drejtpërdrejt në avancimin e shkencës dhe inovacionit në Kosovë dhe më gjerë.

Thirrja është e hapur për të gjithë akademikët, studiuesit, doktorantët dhe profesionistët që dëshirojnë të prezantojnë punimet e tyre në këtë platformë prestigjioze ndërkombëtare.

Për më shumë informacione mbi temat, udhëzimet e aplikimit dhe afatet kohore, vizitoni: LINKU I UEB-SAJTIT

Continue Reading

Lajmet

​Në tetor Shqipëria nis zyrtarisht pagesat në euro përmes zonës SEPA

Published

on

By

Me datë 7 tetor 2025, Shqipëria hedh një hap historik duke nisur zyrtarisht pagesat në euro përmes zonës SEPA (Single Euro Payments Area). Ky zhvillim i rëndësishëm, i njoftuar nga Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Gent Sejko, gjatë Konferencës së Ambasadorëve, sinjalizon një integrim më të thellë të vendit në sistemin financiar evropian dhe një përparim të konsiderueshëm drejt anëtarësimit të plotë në Bashkimin Evropian.

Guvernatori Sejko theksoi se ky moment shënon një fazë të re për Shqipërinë, duke e konsideruar vendin “të integruar në BE në aspektin e pagesave në fushën financiare”.

Ai sqaroi se Banka e Shqipërisë, në bashkëpunim të ngushtë me institucionet e tjera përgjegjëse, ka përmbushur të gjitha kërkesat ligjore dhe rregullatore të nevojshme për përfshirjen e plotë në këtë sistem të unifikuar pagesash. Komisioni Evropian i Pagesave ka miratuar tashmë të gjitha bankat shqiptare, të cilat do të operojnë brenda standardeve SEPA duke filluar nga data e caktuar.

SEPA: Një hap drejt një Evrope financiare të bashkuar

SEPA, që aktualisht përfshin 41 vende, duke përfshirë shtetet anëtare të BE-së, disa vende nordike dhe Mbretërinë e Bashkuar, lejon transferta bankare në euro me shpejtësi më të madhe, standarde të unifikuara dhe kosto dukshëm më të ulëta krahasuar me sistemet ndërkombëtare tradicionale. Shqipëria, së bashku me Malin e Zi, u pranuan formalisht si anëtaret më të reja të zonës SEPA në nëntor 2024, një arritje strategjike që konsiderohet gjerësisht si një sukses në fushën financiare dhe transparencës.

Përfitime konkrete për ekonominë dhe qytetarët

Guvernatori Sejko nënvizoi se miratimi i ligjit për shërbimet e pagesave, së bashku me aktet nënligjore dhe reformat në luftën kundër pastrimit të parave, kanë krijuar një bazë të fortë ligjore që ka favorizuar pranimin në SEPA. Ai theksoi se përfitimet e drejtpërdrejta për ekonominë dhe biznesin shqiptar do të jenë të shumta:

Pagesa në euro drejt dhe nga vendet e BE-së do të jenë më të shpejta.

Qytetarët dhe bizneset do të përfitojnë nga tarifat bankare më të ulëta për pagesat ndërkombëtare.

Sistemi bankar do të bëhet më transparent dhe efikas, transmeton RTSH.

Investitorët e huaj do të kenë më shumë besim në sistemin financiar shqiptar.

“Ky hap ul ndjeshëm kostot për ekonominë dhe rrit imazhin e Shqipërisë në tregjet e huaja, duke e bërë vendin më tërheqës për investime të huaja,” përfundoi Guvernatori Sejko, duke theksuar rëndësinë strategjike të këtij momenti për të ardhmen e zhvillimit ekonomik të vendit./D.B/KP

Continue Reading

Bota

Rusia thotë se nuk kishte planifikuar të sulmonte asnjë objektiv në Poloni

Published

on

By

Ministria ruse e Mbrojtjes tha se nuk kishte planifikuar të sulmonte asnjë objektiv në Poloni, pasi Varshava tha se 19 dronë rusë hynë në hapësirën e saj ajrore gjatë sulmeve të natës në Ukrainën perëndimore.

Në një përditësim të përditshëm mbi sulmet kundër Ukrainës, ajo tha se “Asnjë objekt në territorin polak nuk ishte planifikuar të ishte në shënjestër”, raporton BBC.

Megjithatë, ne jemi të gatshëm të zhvillojmë konsultime me ministrinë polake të Mbrojtjes mbi këtë temë”, tha Ministria e Mbrojtjes e Rusisë.

Gjatë natës, një “numër i madh” dronësh rusë u rrëzuan mbi hapësirën ajrore polake, tha kryeministri i Polonisë. Duke folur përpara një takimi urgjent, Donald Tusk tha se ishte hera e parë që dronë rusë u rrëzuan mbi këtë vend.

Polonia mbylli përkohësisht hapësirën e saj ajrore dhe filloi një operacion ushtarak, të cilit iu bashkuan avionë të NATO-s dhe holandezëve. Qytetarëve në tre rajone polake përgjatë kufirit ukrainas iu tha të qëndronin në shtëpi.

Dronët që hynë në Poloni ishin pjesë e sulmit të fundit të madh ajror ndaj Ukrainës, ku Rusia lëshoi 415 dronë gjatë natës.

Presidenti i Ukrainës Zelensky tha se “të paktën tetë dronë sulmues” ishin të drejtuar drejt Polonisë, duke e quajtur përshkallëzimin një “precedent jashtëzakonisht të rrezikshëm për Evropën”./D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

​Dogana gjen në një veturë botoks dhe fillerë në kontrabandë

Published

on

By

Njësitet për Anti-Kontrabandë të Doganës së Kosovës, sot bazuar në informatat paraprake dhe autorizimet ligjore të parashikuara në Kodin Doganor dhe të Akcizave, kanë ndaluar një automjet në territorin e Prishtinës, ku kanë hasur “botoks” dhe “fillerë” të kontrabanduara.

Sipas Doganës, gjatë kontrollit të automjetit, është konstatuar se brenda tij transportoheshin produkte të padoganuara të llojit “botoks” dhe “fillerë” (produkte për përdorim estetik).

Pas veprimeve të mëtejshme operative dhe në koordinim me prokurorin kompetent, është kryer kontroll edhe në një lokacion tjetër në Prishtinë, ku është gjetur dhe ndaluar një sasi shtesë e këtyre produkteve”, thuhet në njoftim.

Sipas doganës, vlera e përgjithshme e mallrave të ndaluara llogaritet të jetë rreth 5,000 €.

Duke marrë parasysh se këto produkte kanë kontakt të drejtpërdrejtë me trupin e njeriut, mungesa e kontrollit adekuat dhe transporti i parregullt i bën ato veçanërisht të rrezikshme për shëndetin e popullatës“, thuhet në njoftim.

Po ashtu në njoftim thuhet se rasti, sipas procedurave ligjore, është duke u trajtuar si kundërvajtje doganore./D.B/KP

Continue Reading

Të kërkuara