Lajmet

Kina tani zyrtarisht mund të kontrollojë motin, por cila do të jetë kostoja për të tjerët?

Qeveria kineze përdori ‘mbjelljen e reve’ për të kontrolluar shiun dhe për të zvogëluar ndotjen në Pekin.

Published

on

Kina modifikoi artificialisht motin përpara një feste politike në korrikun e kaluar, kështu ka zbuluar një studim nga Universiteti Tsinghua, përcjell UBT News.

Qeveria kineze përdori atë që ata e quajnë ‘mbjellje e reve’ për të kontrolluar shiun dhe për të zvogëluar ndotjen në Pekin, në përgatitje për ngjarjen e njëqindvjetorit të Partisë Komuniste. Të mbledhur nën qiell jashtëzakonisht të pastër, dhjetëra mijëra njerëz morën pjesë në ceremoninë në sheshin Tiananmen.

Raportet nga South China Morning Post konfirmojnë se operacioni pati sukses dhe qyteti pati një rënie të ndotjes së ajrit.

Sipas standardeve të OBSH-së, pati një ulje të nivelit të ndotësve të ajrit. Kjo e zhvendosi leximin e indeksit të cilësisë së ajrit nga “i moderuar” në “të mirë”.

Çfarë është “mbjellja e reve”?

Mbjellja e reve është një lloj modifikimi i motit që synon të ndryshojë sasinë ose llojin e reshjeve që bien nga retë. Kjo bëhet duke shpërndarë kimikate në ajër të cilat shërbejnë si kondensim i reve.

Kur futni këto substanca në re, pikat e ujit grumbullohen së bashku, duke rritur gjasat e reshjeve – që do të thotë se retë pastrohen nga qielli.

Manipulimi i motit i këtij lloji njihet edhe si “blu-skying”.

Në këtë rast, operacioni i mbjelljes së reve në Pekin ishte i gjerë – zgjati dy orë në përgjithësi. Studimi tha se raketat po transportonin jod argjendi në qiell për të stimuluar reshjet.

Edhe pse qyteti përjeton temperatura të ngrohta në korrik, ai është gjithashtu një muaj me pothuajse “i mbuluar vazhdimisht nga retë”. Pra, mbjellja e reve është një procedurë e zakonshme për pastrimin e qiejve në Kinë – me qeverinë që ka shpenzuar miliarda euro në përpjekjet për të manipuluar motin gjatë 13 viteve të fundit, që nga Lojërat Olimpike të 2008-ës.

A është ky proces i dëmshëm për mjedisin?

Mbjellja e reve nuk është gjithmonë për qëllime estetike që të shfqin një “qiell blu”. Ka gjithashtu pretendime se procesi mund të zbusë efektet e ngrohjes globale duke e ftohur drejtpërdrejt planetin.

Procesi nuk ndryshon përqendrimet e CO2 në atmosferë, por trajton një simptomë – nxehtësinë. Pra, mbjellja “do të duhet të bëhet vazhdimisht për qindra vjet derisa sistemi klimatik të ribalancohet”, sipas reporterit të Energjisë në Forbes, James Conca.

Mund të jetë një gjë e mirë që të stimulohen artificialisht reshjet pasi disa vende kanë nevojë për më shumë shi se të tjerët, por vuajnë nga thatësira, si psh. SHBA.

Megjithatë, mbjellja e reve kërkon përdorimin e kimikateve, disa prej të cilave janë potencialisht të dëmshme për mjedisin natyror, që do të thotë se preken bimët që varen nga shiu i ndotur për të prodhuar ushqim, transmeton UBT News.

Gjithashtu, nëse nuk rregullohet mirë, mbjellja e reve mund të ketë disa pasoja ekstreme. Për shembull, kur zonat e thata nuk janë të pozicionuara mirë për të përballuar disa kushte të motit, ato mund të pësojnë përmbytje.

Në Kinë, ka pasur disa shqetësime se projektet në shkallë të gjerë të mbjelljes së reve mund të prishin ndjeshëm modelet e motit diku tjetër në rajon. Por Xu Xiaofeng, një ish-zëvendës drejtor në Administratën Meteorologjike të Kinës, argumentoi se Pekini është i vetëdijshëm për rreziqet dhe kufizimet e teknologjisë së modifikimit të motit.

Megjithatë, operacioni shkaktoi shqetësim për banorët e afërt, të cilët u prekën nga zhurma.

Ata që jetojnë në malet në jugperëndim të qytetit thonë se panë një numër të madh raketash të dërguara në qiell më 30 qershor.

“Ishte shumë e zhurmshme, si bubullima – dhe vazhdoi për një kohë shumë, shumë të gjatë … ishte si një zonë lufte”, tha një banor për South China Morning Post. “Pastaj ra shi, ishte mjaft i madh”.

Një tjetër burrë tha se gjeti mbeturina nga raketat jashtë shtëpisë së tij, sipas të njëjtit raport.

Deri më tani, nuk ka pasur një studim përfundimtar mbi efektet e jodit të argjendit në mjedis, por konsensusi shkencor është se, në përqendrime të ulëta, nuk është vërtetuar të jetë i dëmshëm për njerëzit ose kafshët./UBTNews/

Aktualitet

Procesi për Banjskën: Dëshmon Halim Behramaj

Published

on

Ka nisur dëgjimi i dëshmitarit të Prokurorisë Speciale, Halim Behramaj në rastin “Banjska”, i cili është polic hetues në njësinë e trafikut në Mitrovicë.

Dëshmitari i Prokurorisë Speciale ka treguar se rreth orës 02:00 përmes radiolidhjes janë njoftuar se në fshatin Banjskë është vendosur një barrikadë.

Në pyetjet e prokurorit special, Naim Abazi, Behramaj tha se në 21 vite përvojë pune në Polici të Kosovës, sulm të tillë nuk ka hasur.

Behramaj: “Shpërthim e të shtëna kuptuam se përballë kishim një grup të organizuar.Menjëherë kemi kuptuar që nuk kemi të bëjmë me një grup të thjeshtë kriminal, pasi pozita prej ku qëllonin dhe armët na bënin të kuptojmë që është një grup i organizuar. E kam vërejtur që rreshteri Afrim Bunjaku ishte i shtrirë në rrugë. Ne ishin diku rreth 30 metra larg dhe e kishin të pamundur të afroheshim”, tha ai.

“Në bazë të armëve të përdorura të cilat nga zhurma ke mujt me kuptu qe janë të kalibrave të ndryshëm, po ashtu ka pasur gjuajtje e armë edhe më të rënda. Pozita ku kanë qenë të vendosura, errësira qe ka qenë në fshat na ka bërë të kuptojmë qe është një grup i organizuar. Që qëllim ka pasur që të bëjë dëm sa më të madh”, shtoi më tej ai.

Në pyetjen e prokurorit, Naim Abazi, se “a e ndjen vetën të dëmtuar në këtë rast”, dëshmitari Behramaj tha se ndjehet i dëmtuar me vrasjen e rreshterit Afrim Bunjaku.

Deri më tani janë dhënë disa dëshmi në këtë rast nga zyrtarë policorë për këtë sulm terrorist dhe është paraparë edhe dëgjimi i dëshmitarit, Rade Nedelkoviq. Në anën tjetër nën masa të larta të sigurisë janë sjell në gjykatore të akuzuarit Bllagoje Spasojeviq, Vladimir Toliq dhe Dushan Maksimoviq.

Prokuroria Speciale e Kosovës më 11 shtator 2024 ka ngritur aktakuzë kundër Milan Radoiçiq dhe 44 të tjerëve për sulmin terrorist të 24 shtatorit 2023 në Banjska të Zveçanit, ku mbeti i vrarë rreshteri policor Afrim Bunjaku.

Të pandehurit ngarkohen për veprat penale kryerja e veprës terroriste, veprat e rënda kundër rendit kushtetues dhe sigurisë së Republikës së Kosovës, lehtësimi dhe financimi në kryerjen e terrorizmit dhe shpëlarja e parave.

Continue Reading

Lajmet

Gjykata e Apelit redukton sërish orarin e punës për shkak të temperaturave të larta

Published

on

By

Gjykata e Apelit ka njoftuar se nga e marta, 22 korrik, do të punojë me orar të reduktuar, si pasojë e temperaturave të larta që kanë përfshirë vendin. Ky vendim është marrë në përputhje me vendimin e Këshillit Gjyqësor të Kosovës, të datës 27 qershor 2025, si dhe në bazë të paralajmërimeve të institucioneve kompetente për valë të të nxehtit ekstrem në ditët në vijim.

Në njoftimin zyrtar të publikuar nga Gjykata e Apelit thuhet se masat kanë hyrë në fuqi menjëherë, duke filluar nga sot.

Këto masa do të rishikohen në vazhdimësi, varësisht nga kushtet klimatike dhe vlerësimi i menaxhmentit të gjykatës, në bazë të rrethanave teknike”, thuhet në njoftimin e publikuar në faqen zyrtare të Gjykatës në Facebook.

Vendimi vjen si masë mbrojtëse për të garantuar mirëqenien e stafit dhe qytetarëve në kushte të motit ekstrem.

 

Continue Reading

Lajmet

Akademia Verore e Shkencave Kompjuterike në UBT – Qendër e ekselencës për inovacion, teknologji dhe bashkëpunim ndërkombëtar për një të ardhme të gjelbër digjitale

Published

on

UBT u shndërrua në një pikëtakim strategjik të dijes dhe teknologjisë, përmes edicionit më madhështor të Akademisë Verore 2025, organizuar nga Fakulteti i Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë, në bashkëpunim të ngushtë me menaxhmentin dhe partnerët ndërkombëtarë. Kjo ngjarje e rangut ndërkombëtar u realizua me mbështetjen e projektit IoT-ECO dhe mblodhi në një platformë unike ekspertizën shkencore, energjinë rinore dhe bashkëpunimin ndëruniversitar, për të ndërtuar një ekosistem të qëndrueshëm të teknologjive të gjelbra dhe digjitalizimit.

Gjatë shtatë ditëve intensive në Qendrën Dukagjini – Prishtinë, programi përfshiu ligjërata të thelluara, punëtori praktike, tryeza strategjike dhe sesione demonstrative që sollën në fokus avancimet më të fundit në Internet of Things (IoT), sistemet kibernetike-fizike, infrastrukturat inteligjente, robotikën, sigurinë kibernetike dhe prototipimin virtual.

Programi i Akademisë Verore 2025 përfshiu një varg sesionesh të avancuara, ku kontribuuan profesorët e UBT-së, si dhe ekspertë e akademikë ndërkombëtarë nga universitete prestigjioze të Evropës. Këta profesionistë ofruan njohuri të thella dhe përvoja praktike rreth trendeve më të fundit në teknologji, digjitalizim dhe zhvillim të qëndrueshëm.

  • Dr. Edmond Hajrizi – Opening Session: Welcome Speech and Digital Twin – UBT Smart City IoT-Eco
  • Dr. Galia Marinova – IoT-ECO Project Achievement and Implementation
  • Dr. Zhilbert Tafa (UBT) – Towards Smart Environmental Monitoring: Artificial Intelligence of Things (AIoT) for Air Quality Surveillance
  • Kostas Berberidis, Christos Mavrokefalidis (University of Patras) – Distributed Machine Learning for IoT Applications: Challenges and Perspectives (IoT-ECO)
  • Andreas Hoermer, Pasha Bekhrad (TU Graz) – Satellite IoT: Connecting the Unconnected Planet dhe Advancing Green Technology in Optical and Hybrid Networks
  • Elita Hajrizi (UBT) – Hands-on Workshop: Robotics Programming Innovations at UBT Smart City
  • Startup Innovation from UBT – UBT Student Startups: From Idea to Prototype – Virtual model of the UBT university campus
  • Lecture from Polytechnic University of Tirana – IoT-Eco: Green Cloud IoT
  • Galia Marinova, Vasil Guliashki (Technical University of Sofia) – IoT in Smart Microgrids – Monography presentation
  • Dr. Pasquale Daponte, Francesco Pepe (University of Sannio, Italy) – Presentation of International activities of University of Sannio
  • Manjola Zeneli, Frida Gjermeni (University “Alexander Moisiu”, Durrës) – Virtual Prototype of Port of Durrës dhe IoT in industry, academy and more
  • Saranda Dreshaj (UBT) – AR/VR Integration in IoT-Enabled Urban Environments – Virtual model of UBT Smart City
  • Lecture from Mediterranean University of Podgorica – PV Plants, Smart Inverters, and Electric Vehicles as IoT Cyber-Physical Entities in Modern Power Systems and Smart Grids
  • Zana Limani Fazliu, Jeta Dobruna (University of Prishtina) – Green Wireless Communications
  • Abian Morina, Dion Mulaj (UBT) – Cyber-Physical Systems & IoT Security
  • Lecture from University of Montenegro – Virtual Prototyping for Sustainable Infrastructure – Virtual model of UoM campus
  • Round Table with Partners – New courses and trainings for green transformation in the WB
  • Blockchain Day with Binance Representative – Decentralized Technologies for Future Cities
  • Startup Innovation – Fuqizimi i Rinisë për të Ardhmen Digjitale

Në kuadër të sesionit “Startup Innovation from UBT”, studentët e UBT u shndërruan në protagonistë të inovacionit, duke prezantuar idetë e tyre para profesorëve dhe partnerëve ndërkombëtarë. Këto prezantime ishin dëshmi konkrete e kapacitetit krijues dhe të ardhmes premtuese që po ndërtohet në UBT.

Përveç komponentëve shkencorë, akademia ofroi hapësira për diplomaci akademike, përmes round table me partnerët e projektit IoT-ECO, si dhe aktivitete kulturore e shoqërore në UBT Innovation Campus në Lipjan dhe qytete të ndryshme të Kosovës. Po ashtu, u nënshkruan memorandume mirëkuptimi me kompani dhe institucione akademike, duke zgjatur bashkëpunimin për projekte të përbashkëta të së ardhmes.

Ky edicion i Akademisë Verore dëshmoi edhe njëherë fuqinë organizative të UBT-së, nën udhëheqjen vizionare të stafit të Fakultetit të Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë dhe përkrahjen e pakursyer të menaxhmentit. UBT konfirmoi statusin e saj si një qendër lider e ekselencës akademike dhe inovacionit teknologjik në rajon dhe më gjerë.

Continue Reading

Lajmet

​Drita përballet sot me Copenhagen në Ligën e Kampionëve

Published

on

Skuadra e Dritës do të luajë sot sfidën e parë të raundit të dytë kualifikues në Ligën e Kampionëve kundër gjigantëve danezë të FC Copenhagen, ku ndeshja do të zhvillohet në “Parken Stadium” të Kopenhagës, me fillim nga ora 19:00.

Kjo është një sfidë e rëndësishme për ekipin nga Gjilani, që synon të shkruajë një kapitull të ri në historinë e saj evropiane përballë një kundërshtari me përvojë të madhe në arenën ndërkombëtare..

Për të kaluar në këtë fazë, Drita në raundin e parë e eliminoi skuadrën Differdange.

Continue Reading

Të kërkuara