Lajmet

Kina tani zyrtarisht mund të kontrollojë motin, por cila do të jetë kostoja për të tjerët?

Qeveria kineze përdori ‘mbjelljen e reve’ për të kontrolluar shiun dhe për të zvogëluar ndotjen në Pekin.

Published

on

Kina modifikoi artificialisht motin përpara një feste politike në korrikun e kaluar, kështu ka zbuluar një studim nga Universiteti Tsinghua, përcjell UBT News.

Qeveria kineze përdori atë që ata e quajnë ‘mbjellje e reve’ për të kontrolluar shiun dhe për të zvogëluar ndotjen në Pekin, në përgatitje për ngjarjen e njëqindvjetorit të Partisë Komuniste. Të mbledhur nën qiell jashtëzakonisht të pastër, dhjetëra mijëra njerëz morën pjesë në ceremoninë në sheshin Tiananmen.

Raportet nga South China Morning Post konfirmojnë se operacioni pati sukses dhe qyteti pati një rënie të ndotjes së ajrit.

Sipas standardeve të OBSH-së, pati një ulje të nivelit të ndotësve të ajrit. Kjo e zhvendosi leximin e indeksit të cilësisë së ajrit nga “i moderuar” në “të mirë”.

Çfarë është “mbjellja e reve”?

Mbjellja e reve është një lloj modifikimi i motit që synon të ndryshojë sasinë ose llojin e reshjeve që bien nga retë. Kjo bëhet duke shpërndarë kimikate në ajër të cilat shërbejnë si kondensim i reve.

Kur futni këto substanca në re, pikat e ujit grumbullohen së bashku, duke rritur gjasat e reshjeve – që do të thotë se retë pastrohen nga qielli.

Manipulimi i motit i këtij lloji njihet edhe si “blu-skying”.

Në këtë rast, operacioni i mbjelljes së reve në Pekin ishte i gjerë – zgjati dy orë në përgjithësi. Studimi tha se raketat po transportonin jod argjendi në qiell për të stimuluar reshjet.

Edhe pse qyteti përjeton temperatura të ngrohta në korrik, ai është gjithashtu një muaj me pothuajse “i mbuluar vazhdimisht nga retë”. Pra, mbjellja e reve është një procedurë e zakonshme për pastrimin e qiejve në Kinë – me qeverinë që ka shpenzuar miliarda euro në përpjekjet për të manipuluar motin gjatë 13 viteve të fundit, që nga Lojërat Olimpike të 2008-ës.

A është ky proces i dëmshëm për mjedisin?

Mbjellja e reve nuk është gjithmonë për qëllime estetike që të shfqin një “qiell blu”. Ka gjithashtu pretendime se procesi mund të zbusë efektet e ngrohjes globale duke e ftohur drejtpërdrejt planetin.

Procesi nuk ndryshon përqendrimet e CO2 në atmosferë, por trajton një simptomë – nxehtësinë. Pra, mbjellja “do të duhet të bëhet vazhdimisht për qindra vjet derisa sistemi klimatik të ribalancohet”, sipas reporterit të Energjisë në Forbes, James Conca.

Mund të jetë një gjë e mirë që të stimulohen artificialisht reshjet pasi disa vende kanë nevojë për më shumë shi se të tjerët, por vuajnë nga thatësira, si psh. SHBA.

Megjithatë, mbjellja e reve kërkon përdorimin e kimikateve, disa prej të cilave janë potencialisht të dëmshme për mjedisin natyror, që do të thotë se preken bimët që varen nga shiu i ndotur për të prodhuar ushqim, transmeton UBT News.

Gjithashtu, nëse nuk rregullohet mirë, mbjellja e reve mund të ketë disa pasoja ekstreme. Për shembull, kur zonat e thata nuk janë të pozicionuara mirë për të përballuar disa kushte të motit, ato mund të pësojnë përmbytje.

Në Kinë, ka pasur disa shqetësime se projektet në shkallë të gjerë të mbjelljes së reve mund të prishin ndjeshëm modelet e motit diku tjetër në rajon. Por Xu Xiaofeng, një ish-zëvendës drejtor në Administratën Meteorologjike të Kinës, argumentoi se Pekini është i vetëdijshëm për rreziqet dhe kufizimet e teknologjisë së modifikimit të motit.

Megjithatë, operacioni shkaktoi shqetësim për banorët e afërt, të cilët u prekën nga zhurma.

Ata që jetojnë në malet në jugperëndim të qytetit thonë se panë një numër të madh raketash të dërguara në qiell më 30 qershor.

“Ishte shumë e zhurmshme, si bubullima – dhe vazhdoi për një kohë shumë, shumë të gjatë … ishte si një zonë lufte”, tha një banor për South China Morning Post. “Pastaj ra shi, ishte mjaft i madh”.

Një tjetër burrë tha se gjeti mbeturina nga raketat jashtë shtëpisë së tij, sipas të njëjtit raport.

Deri më tani, nuk ka pasur një studim përfundimtar mbi efektet e jodit të argjendit në mjedis, por konsensusi shkencor është se, në përqendrime të ulëta, nuk është vërtetuar të jetë i dëmshëm për njerëzit ose kafshët./UBTNews/

Aktualitet

UBT prezanton modelin e parë Digital Twin të Kampusit Smart City në aktivitetin përmbyllës të projektit Evropian IoT-ECO në Sofia

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, së bashku me Prof. Dr. Besnik Qehaja, dekan i Fakultetit të Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë, dhe ekipin e UBT-së, po marrin pjesë në aktivitetin përmbyllës të projektit IoT-ECO, pjesë e programit Erasmus-LS, ERASMUS-EDU-2022-CBHE, i cili po mbahet në Technical University of Sofia, në Bullgari.

Ky projekt ndërkombëtar synon zhvillimin e modeleve inovative për Internet of Things (IoT) në fushën e ekonomisë së gjelbër, duke bashkuar ekspertë dhe akademikë nga universitete të ndryshme të rajonit dhe Evropës.

Në këtë aktivitet u prezantua modeli i parë real i Digital Twin Smart City Kampus në UBT, një inovacion unik i zhvilluar mbi infrastrukturën Smart City dhe teknologjitë e avancuara nga ekipi i UBT-së. Ky model digjital funksionon si një pasqyrim virtual i kampusit dhe qytetit, duke mundësuar ndërveprim në kohë reale.

Kjo teknologji rrit ndërveprimin dhe aftësinë për të reaguar shpejt ndaj situatave, si dhe kontribuon në përmirësimin e cilësisë së jetës, efikasitetit dhe sigurisë.

Rektori Hajrizi prezantoi gjithashtu UBT Hub, duke theksuar kontributin dhe avancimet e universitetit në integrimin e IoT në mjedisin akademik dhe industrial. Ai diskutoi rëndësinë e zhvillimit të infrastrukturës digjitale dhe bashkëpunimeve ndërkombëtare për fuqizimin e inovacionit dhe edukimit teknologjik në Kosovë, me theks të veçantë te modelet inovative që janë zhvilluar dhe implementuar në fushat e IoT, inteligjencës artificiale, smart cities, smart education, mjekësisë, etj.

Programi i ngjarjes përfshin prezantime mbi modelet virtuale të IoT, integrimin me cloud, aplikimet praktike në industri, si dhe sfidat e sigurisë kibernetike në rrjetet moderne inteligjente. Përveç pjesës akademike, aktiviteti ofron edhe vizita kulturore dhe ture në Sofia, duke krijuar hapësirë për shkëmbim përvojash dhe rrjetëzim ndërkombëtar.

Continue Reading

Lajmet

Rubio shtron darkën “Transatlantike” në New York, të pranishëm edhe ministrat e Shqipërisë e RMV-së

Published

on

By

Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio ka organizuar më 24 shtator atë që nihet si “Darka Transatlantike” 2025 me ministrat e jashtëm të shteteve anëtare të BE-së dhe NATO-s, Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte dhe Përfaqësuesen e Lartë të Bashkimit Evropian Kaja Kallas.

Në këtë organizim kanë marrë pjesë gjithashtu edhe ministrat e Jashtëm të Armenisë, Azerbajxhanit, Zvicrës dhe Ukrainës, por jo edhe ndonjë përfaqësues i ndonjë shteti tjetër.

Rubio në këtë organizim kishte folur për rëndësinë e aleancave transatnaltike për ruajtjen e paqes dhe angazhimin historik të shteteve anëtare të NATO-s për të rritur shpenzimet e mbrojtjes dhe rëndësinë e angazhimit për t’i dhënë fund luftës Rusi-Ukrainë.

Në këtë darkë të shtruar në New York ka qenë e pranishme kryediplomatja shqiptare, Elisa Spiropali, e cila ka thënë se aleanca në mes të SHBA-së dhe Shqipërisë po frocohet edhe më tej në dimension politik, ekonomik dhe atë të sigurisë./D.B/EO

Continue Reading

Aktualitet

Në UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj

Published

on

Ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj, student në nivelin Master në Fakultetin e Politikave Publike dhe Menaxhimit në UBT, mbrojti me sukses tezën e tij me temë: “Rëndësia e regjimenteve të këmbësorisë në Forcën e Sigurisë së Kosovës – Një perspektivë strukturore: studim krahasimor (FSK, Ushtria Amerikane dhe NATO)”.

Ky punim, i cili u realizua me përkushtim të madh, i siguroi Major Musajt diplomën dhe gradën shkencore “Master në Politika Publike dhe Menaxhim”.

Komisioni vlerësues, i përbërë nga Prof. Dr. Hajdi Xhixha (kryetare), Prof. Dr. Arian Kadriu (anëtar) dhe Prof. Dr. Bahri Gashi (mentor), e vlerësuan këtë hulumtim si të parë në format dhe strukturën e tij në këtë fushë, duke e konsideruar si një punim serioz shkencor dhe mjaft kompleks.

Prezantimi i të gjeturave, argumentimi dhe krahasimi i hipotezave u vlerësuan me performancë të lartë akademike dhe notë maksimale, duke reflektuar një strukturë të qartë operacionale ushtarake dhe qasje profesionale në trajtimin e temës.

Major Vilson Musaj, i cili u gradua në këtë gradë më 1 korrik 2025, është emëruar Oficer për Bashkëpunim me ODC dhe Iowa (Office for Defense Cooperation – Zyra për Bashkëpunim të Mbrojtjes në Ambasadën Amerikane) në Departamentin për Bashkëpunim Ndërkombëtar dhe Integrime Euro-Atlantike në Ministrinë e Mbrojtjes. Ai vazhdon të shërbejë aktualisht në këtë departament të rëndësishëm, duke kontribuar në zhvillimin dhe integrimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës.


Continue Reading

Lajmet

Paraqiten në gjykatë shtatë të arrestuarit në operacionin “Qielli i thyer”

Published

on

By

Po mbahet seanca dëgjimore në Gjykatën Themelore në Prishtinë, pas kërkesës së Prokurorisë Speciale të Kosovës për caktimin e masës së paraburgimit, ndaj shtatë personave që u arrestuan gjatë ditës së djeshme në Prishtinë dhe Pejë, në kuadër të operacionit “Qielli i thyer”.

Të pandehurit dyshohen për veprat penale “pjesëmarrja ose organizimi i grupit kriminal të organizuar”, “blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikëve” si dhe pastrimi i parave.

Ata, dyshohet se kanë përdorur aplikacionin e njohur për komunikim të enkriptuar “SkyECC” për të organizuar aktivitetet e tyre kriminale.

Gjatë realizimit të urdhër kontrollit në këto lokacione është gjetur dhe sekuestruar sasi e konsiderueshme e provave materiale, dhe pasurive të specifikuara duke përfshirë 638 gramë substancë narkotike e dyshuar si kokainë, 11,065 euro para të gatshme, 34 automjete, shtatë armë zjarri, dokumente personale me identitet të rremë.

Operacioni është mbështetur nga një bashkëpunim i ngushtë ndërkombëtar, përmes shkëmbimit të të dhënave me autoritetet belge, franceze, holandeze dhe agjencinë evropiane Europol, duke siguruar koordinim të plotë ndërkufitar./D.B/KP

Continue Reading

Të kërkuara