Published
4 years agoon
By
UBT newsNëse jetoni me stres ose ankth kronik, mund të kaloni pjesën më të madhe të jetës tuaj të përditshme duke e menaxhuar atë me mjete si terapia, ndërgjegjësimi, stërvitja dhe ilaçet kundër ankthit.
Por a e dini se ankthi mund të shkaktohet edhe nga ushqime të caktuara që konsumojmë gjatë ditës?
- Alkooli Alkooli është pija e përdorur më shpesh për të shuar ankthin shoqëror, por në fakt po e përkeqëson atë.
“Edhe pse mund të duket sikur qetëson nervat tuaja, alkooli mund të ketë një ndikim negativ në hidratimin dhe gjumin, të dyja mund të shkaktojnë simptoma ankthi” thotë Erin Palinski-Wade, RD, CDE, autore e “Belly Fat for Dummies “.
Alkooli ndryshon nivelet e serotoninës dhe neurotransmetuesve në tru, gjë që e bën ankthin më keq. Dhe kur alkooli zhduket, mund të ndiheni edhe më të shqetësuar.
- Kafeina
Sipas Shoqatës Kombëtare të Kafesë, 62 përqind e amerikanëve pinë kafe çdo ditë dhe sasia mesatare në ditë është pak më shumë se 3 filxhanë për kafe-pirësin. Por rituali ynë i preferuar i mëngjesit në fakt mund të jetë duke bërë më shumë dëm sesa mirë kur bëhet fjalë për ankthin.
“Nivelet e larta të kafeinës jo vetëm që mund të rrisin ankthin dhe nervozizmin, por gjithashtu të zvogëlojnë prodhimin e serotoninës kimike duke shkaktuar një gjendje depresive”, shpjegon Palinski-Wade.
Në mënyrë tipike, kafeina është e sigurt në doza të ulëta. Por doza të larta mund të shkaktojnë efekte të pakëndshme, përkatësisht ankth dhe nervozizëm.
3.Sheqer i shtuar poshtër
Nuk ka asnjë mënyrë për të shmangur sheqerin 100 për qind të kohës, pasi kjo ndodh natyrshëm në shumë nga ushqimet që ne duam të hamë, si frutat.
Por sheqeri i shtuar është një kontribues në ankthin e përgjithshëm.
“Sheqernat e shtuar bëjnë që sheqeri juaj në gjak të ecë me rrotull dhe të përplaset, energjia juaj gjithashtu shkon lart e poshtë. Kur sheqeri në gjak bie, humori juaj i keq dhe nivelet e ankthit mund të rriten” – thotë Palinski-Wade.
Konsumimi i sasive të mëdha të sheqerit të përpunuar mund të shkaktojë ndjenja shqetësimi, nervozizmi dhe trishtimi.
- Karbohidratet e rafinuara
Karbohidratet e rafinuara janë shoqëruar me rritje të rrezikut. Karbohidratet e rafinuara janë ushqime të cilave u është hequr pjesa më e madhe e fibrave dhe mikronutrientëve të tyre.
Duket se ankthi po i shtohet listës së çështjeve shëndetësore që mund të shoqërohen me konsumimin e karbohidrateve të rafinuara.
Një studim i vitit 2019 zbuloi se konsumi i drithërave të rafinuar ishte i lidhur me ankthin dhe depresionin tek gratë. Një studim tjetër i besuar nga viti 2018 zbuloi se minjtë e ushqyer me një dietë të lartë në karbohidrate të rafinuara u bënë të trashë dhe më pas zhvilluan ankth dhe sjellje të ngjashme me depresionin kur u ekspozuan ndaj stresit.
Sheqernat e rafinuar dhe drithërat e rafinuara janë dy llojet kryesore të karbohidrateve të rafinuara. Drithërat e rafinuara janë bluar për të hequr pjesët fibroze, të tilla si krundja dhe embrioni, i cili gjithashtu heq shumë nga lëndët ushqyese. Tre shembuj të zakonshëm të karbohidrateve të rafinuara janë:
-miell i bardhe
-oriz i bardhe
-bukë e bardhë
Sheqernat e rafinuar vijnë nga bimë të tilla si kallam sheqeri, panxhar sheqeri dhe lëng i agaves. Ato janë përpunuar për të nxjerrë sheqerin e tyre. Këto sheqerna të rafinuar ndryshojnë nga sheqernat natyralë që gjenden në fruta dhe produkte të qumështit. Sheqernat e rafinuar të zakonshëm përfshijnë:
-sakarozë (sheqer tryezë)
-shurup misri me fruktozë të lartë
-shurup agave
Karbohidratet e rafinuara gjenden në shumë ushqime moderne, duke përfshirë:
-bukë e bardhë
-oriz i bardhe
-pasta
-pije të gazuara
-makarona
-drithërat e mëngjesit
-ushqime dhe vakte të përpunuara./neps
Shëndet
Ish-anesteziologu francez dënohet me burgim të përjetshëm për helmimin e 30 pacientëve
Published
3 days agoon
December 19, 2025By
UBTnews
Një ish-anesteziolog francez është dënuar me burgim të përjetshëm pasi u shpall fajtor për helmimin e qëllimshëm të 30 pacientëve, 12 prej të cilëve humbën jetën.
Frédéric Péchier, 53 vjeç, u dënua të premten pas përfundimit të një gjyqi katërmujor në qytetin lindor të Besançon, në një nga rastet më të rënda të keqpërdorimit mjekësor të regjistruara ndonjëherë në Francë.

Sipas hetimeve dhe aktakuzës, Péchier kishte futur substanca kimike si klorur kaliumi ose adrenalinë në qeset e infuzionit të pacientëve, duke shkaktuar arreste kardiake ose hemorragji të papritura gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale.
Viktima më e re ishte një fëmijë katërvjeçar, i cili i mbijetoi dy arresteve kardiake gjatë një operacioni rutinë të bajameve në vitin 2016. Viktima më e moshuar ishte 89 vjeç.
“Ju jeni Doktor Vdekja. Një helmues, një vrasës. Ju turpëroni gjithë profesionin mjekësor”, deklaruan prokurorët gjatë seancave përmbyllëse, duke shtuar se ai “e kishte kthyer klinikën në një varrezë”.
Sipas prokurorisë, Péchier shpesh nuk ishte anestezisti kryesor në operacione. Ai dyshohet se mbërrinte herët në klinikë për të manipuluar qeset e infuzionit, ndërsa më pas, kur pacientët pësonin komplikacione, ndërhynte vetë për t’u paraqitur si “shpëtimtari”.
Në 12 raste, ndërhyrja erdhi shumë vonë ose nuk ndodhi fare, duke përfunduar me vdekjen e pacientëve.
Hetimi nisi në vitin 2017, kur në qesen e infuzionit të një pacienteje u gjet një tepricë e rrezikshme kloruri kaliumi. Autoritetet zbuluan një model alarmues “ngjarjesh serioze të padëshiruara” në klinikën private Saint-Vincent në Besançon.
Ndërsa mesatarja kombëtare për vdekje nga arresti kardiak nën anestezi ishte 1 në 100 mijë, në këtë klinikë shifra ishte më shumë se gjashtë herë më e lartë. Anomalia u zhduk kur Péchier u largua përkohësisht dhe u rikthye sapo ai u kthye në klinikë. Pas pezullimit të tij nga profesioni në vitin 2017, rastet u ndalën përfundimisht.
Gjatë gjyqit, Péchier mohoi vazhdimisht akuzat, duke deklaruar se kishte respektuar “betimin e Hipokratit”. Megjithatë, dëshmia e tij ndryshoi disa herë dhe ai pranoi se mund të ketë pasur “një helmues tjetër” në klinikë.
Psikologu i gjykatës e përshkroi atë si një person me personalitet të dyfishtë, i aftë të shfaqej i respektueshëm në publik, por edhe të shkaktonte dëme të mëdha.
Tani, Péchier pritet të kalojë të paktën 22 vite pas hekurave. Ai ka 10 ditë kohë për të apeluar vendimin.
“Është fundi i një makthi”, tha Sandra Simard, një nga pacientet që i mbijetoi helmimit. Një tjetër i mbijetuar, Jean-Claude Gandon, u shpreh: “Tani mund të kemi një Krishtlindje më të qetë”./BBC
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
6 days agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
6 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
6 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
UBT feston fundvitin 2025 duke nderuar përkushtimin dhe sukseset e përbashkëta
Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut
Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë
Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja
Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave
Ambasada amerikane e quan sukses të madh ushtrimin e përbashkët me Policinë
Simboli i Ujkut, FSK dëshmon nivelin e lartë të përgatitjes profesionale
Fotot më të fuqishme të vitit 2025
Këshilli i Evropës do të vëzhgojë zgjedhjet në Kosovë
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
