Shëndet
Këto gjëra nuk duhet t’ia fshihni kurrë mjekut tuaj
Published
6 months agoon
By
UBT NewsA i tregoni gjithmonë të vërtetën mjekut tuaj?
Universiteti i Miçiganit kreu një studim me mijëra pacientë, nga të cilët 2,500 ishin të moshuar. Rezultatet treguan se 60% deri në 80% e njerëzve pranuan se nuk i tregonin gjithmonë të vërtetën mjekut të tyre.
Mjekët janë të habitur pse pacientët do të gënjenin për diçka për të cilën mund të merrnin ndihmë. “Kur të anketuarit shpjeguan pse nuk ishin të hapur, shumica thanë se donin të shmangnin gjykimin dhe nuk donin të dëgjonin leksione për sjellje të dëmshme,” raportoi ekipi kërkimor. “Më shumë se gjysma thjesht ndiheshin shumë të turpëruar për të treguar të vërtetën. Ata shqetësoheshin se do të etiketoheshin si njerëz që nuk marrin vendime të mira”.
Edhe pse shumica duam të shihemi si “nxënës të mirë” në sytë e mjekut, duke mos treguar të vërtetën për ato që përjetojmë, rrezikojmë më shumë shëndetin sesa e kuptojmë. Këtu janë shtatë gjëra që, ndonëse mund të jenë të vështira për t’u pranuar, duhen treguar me sinqeritet gjatë kontrollit tuaj mjekësor:
Sasinë e ushtrimeve që bëni
Tundimi për të ekzagjeruar me aktivitetin fizik kur mjeku ju pyet mund të jetë i madh. E kuptojmë — askush nuk do të duket si dembel. Duke qenë të sinqertë për rutinën tuaj të aktivitetit fizik, apo mungesën e tij, mjeku mund t’ju sugjerojë aktivitete që mund t’i shijoni dhe që i bëjnë mirë trupit tuaj.
Të gjitha ilaçet që merrni, përfshirë suplementet
Është e rëndësishme që mjeku të dijë të gjitha ilaçet që merrni, që të shmangen efektet anësore të mundshme. Disa nga simptomat që ndjeni janë pasojë e ilaçeve që merrni. Nëse po harroni të merrni ilaçet, apo nuk po i merrni për shkak të kostos, mjeku duhet ta dijë.
Simptomat që ju shqetësojnë
Ndoshta keni vënë re një skuqje, një gungë, apo një dhimbje që nuk largohet, por për ndonjë arsye keni hezituar ta përmendni në vizitë. Është e natyrshme të shpresoni se do të largohet vetvetiu. Por, mbani mend: mjeku ka studiuar për vite të tëra për të kuptuar çështje të tilla dhe di më shumë se interneti! Edhe nëse ndiheni të turpëruar apo në siklet, është shumë e rëndësishme të jeni të sinqertë. Besoni që mjeku juaj ndoshta i ka parë dhe dëgjuar të gjitha më parë!
Përdorimi i alkoolit
Ndërkohë që njerëzit priren të ekzagjerojnë për sasinë e ushtrimeve që bëjnë, ata minimizojnë sasinë e alkoolit që konsumojnë. Disa mjekë këshillojnë: “Pyet sa pi pacienti, pastaj dyfishoje.” Fatkeqësisht, për shkak të kësaj, shumë raste të konsumit të dëmshëm të alkoolit nuk identifikohen deri sa ndodh një dëmtim serioz. Është e rëndësishme të jeni të hapur për konsumimin e alkoolit, sidomos kur mjeku po mendon çfarë ilaçesh të përshkruajë.
Ndjenjat e depresionit dhe ankthit
Në ditët e sotme, mjekët shpesh ju pyesin nëse ndiheni të trishtuar apo të shqetësuar. Jini të sinqertë kur ju bëjnë këtë pyetje. Depresioni dhe ankthi janë të zakonshme tek të rriturit e moshuar dhe të dyja janë të trajtueshme. Shumë njerëz nuk kuptojnë që shqetësimet emocionale mund të jenë po aq dobësuese sa sëmundjet fizike — dhe nuk ka asgjë për t’u turpëruar kur kërkon ndihmë në këtë drejtim.
Nëse jeni rrëzuar
Një nga shkaqet të aftësisë së kufizuar e madje edhe vdekjes tek të moshuarit është rënia. Është e kuptueshme pse të moshuarit nuk duan të pranojnë se kanë rënë, kanë frikë se do t’u thuhet të “qetësohen”. Nëse i tregoni mjekut që keni rënë ose po rrëzoheni shpesh, mund të vlerësojë arsyet e të rekomandojë ushtrime për balancë, ekzaminime për dëgjimin dhe shikimin, rishikim të ilaçeve, apo hapa të tjerë për të ulur rrezikun nga rëniet.
Ndryshimet në kujtesë
Fushë që shpesh mohohet, ndonëse është e lehtë të mendosh se harresa është pjesë e plakjes, ndryshimet në kujtesë janë pasojë e ilaçeve apo edhe e një sëmundjeje të trajtueshme. Është më mirë që mjeku ta dijë dhe të ndihmojë me planin e duhur. Edhe nëse diagnostikoheni me Alzheimer apo çrregullim të ngjashëm, sa më herët të zbulohet, aq më mirë.
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
23 hours agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
2 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
2 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pulsi në qetësi, kur ta matni dhe kur duhet të shqetësoheni?
Published
2 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Pulsi në qetësi është numri i rrahjeve të zemrës për 60 sekonda kur trupi është i relaksuar dhe ofron një pasqyrë të shëndetit kardiovaskular.
Vlerat normale për të rriturit janë 60–100 rrahje në minutë, por pulsi mund të rritet për shkak të stresit, ankthit ose aktivitetit fizik.
Si ta matni saktë?
Mëngjesin pas zgjimit, para kafesë ose aktivitetit fizik.
Me gishta tek kyçi i dorës ose qafa, numëroni rrahjet për 60 sekonda.
Shënoni vlerën dhe ndiqni ndryshimet në kohë.
Çfarë tregon pulsi?
Pulsi i ulët (në sportistë ose njerëz të formë të mirë) tregon zemër të fortë.
Pulsi i lartë kronik (>90 rrahje/min) mund të lidhet me stres, dehidratim ose probleme më serioze dhe kërkon vlerësim mjekësor.
Pulsi shumë i ulët (<50 rrahje/min) te personat joaktivë mund të jetë shqetësues nëse shoqërohet me marramendje ose lodhje.
Këshilla për puls të shëndetshëm
Ushtrime të rregullta aerobike (ecje, not, çiklizëm).
Gjumë i mjaftueshëm dhe menaxhim stresi (meditim, frymëmarrje e thellë).
Hidratim adekuat dhe kufizim i kafeinës dhe alkoolit.
Mbajtja e peshës trupore dhe presionit të gjakut në nivel të shëndetshëm.
Pulsi është tregues i rëndësishëm i shëndetit kardiovaskular. Nëse shfaqet pulsi vazhdimisht i lartë ose i ulët pa arsye të dukshme, konsultohuni me mjekun. /A.Z/UBT News/
Gjykata pranon dëshminë e dhënë më herët të Antonijeviqit në rastin Banjska, aprovohet dëshmitar i ri i mbrojtjes
Kosova heq ndalesën e importit për kafshët e gjalla dhe shpezët nga Shqipëria
OpenAI ka prezantuar një gjenerator të ri imazhesh
Osmani nga Brukseli: Fati i Kosovës është Bashkimi Evropian
Nga sot nis zyrtarisht fushata elektorale për zgjedhjet e 28 dhjetorit
Kosova forcon ushtrinë, nënshkruan kontratë me AM General për artileri moderne
Skenderaj: Arrestohet një person për sulm fizik ndaj dy personave
Dhunë psikologjike ndaj një gruaje në Pejë
Çfarë pritet nga samiti BE-Ballkani Perëndimor?
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
