Lajmet

Këshilla nga psikologët e Harvardit për të rritur fëmijë të mbarë

Fëmijëria është periudha e jetës kur formohet personaliteti.

Published

on

Kohët kanë ndryshuar shumë dhe me kohë të reja vijnë zakone të reja, grupe sjelljesh dhe qëndrimesh që duken shumë të ndryshme nga ato me të cilat jemi mësuar kur ishim fëmijë.

Brezat e sotëm janë përshtatur me teknologjinë e re që duket se i shpërqëndron ata nga nevoja për të dalë, për të luajtur, për t’u socializuar në mënyrën se si ne bënim ose thjesht si e kalonim kohë duke u argëtuar.

Të gjitha këto ndryshime kanë sjellë një sfidë të madhe për prindërit të cilët, nuk kanë pasur fatin që të kenë përfitimet e teknologjisë moderne.

Sfidat ndryshojnë në shumë mënyra, por kryesorja është se prindërit e sotëm i rrisin fëmijët e tyre shumë më ndryshe sesi ata janë rritur dhe rezultati i kujdesit të këtyre prindërve është sfida më e madhe.

A do të mësojë fëmija im të jetë një person i kompletuar, ai që ecën përpara dhe ka një sjellje të mirë, i cili mund të lidhet dhe të komunikojë me të tjerët lirisht dhe haptazi?

Çdo prind bën të njëjtat pyetje: A po më shpëton diçka nga vëmendja? A po bëj gjithçka mirë? A do të ketë sukses në jetën e fëmijës tim?

Psikologët në Universitetin e Harvardit kanë menduar për të njëjtat pyetje dhe kanë gjetur se ka disa elemente që janë ende shumë të rëndësishme dhe themelore për fëmijërinë e secilit fëmijë.

Çelësi për edukimin e një fëmije të përshtatur mirë në këto kohë ndryshimi nuk është aq i komplikuar sa mund të mendoni.

Kaloni kohë cilësore me fëmijët tuaj

Nuk mjafton vetëm të jesh fizikisht pranë fëmijës tënd – duhet të jesh me ta krejtësisht. Kjo do të thotë se asnjë tastierë Xbox-i apo iPhone-i nuk mund të zëvendësojë lidhjen që fëmija ka nevojë në të vërtetë.

Duke komunikuar me ta hapur, duke dëgjuar me kujdes dhe duke bërë gjërat që pëlqejnë së bashku, fëmija juaj jo vetëm që do t’ju dojë më shumë, por gjithashtu do të mësojë si të jetë një person i vëmendshëm dhe i kujdesshëm dhe mos harroni se fëmijëria e tyre është një përvojë pozitive.

Ky është themeli i gjithçkaje

Fëmija juaj do të preferonte shumë (mbi çdo gjë tjetër) të ketë një person real me të cilin të flasë dhe të shkëmbejë ide dhe përvoja, edhe nëse nuk mund të mos jetë i vetëdijshëm për këtë gjë.

Pyetini ata se si u shkoi dita e tyre, dëgjojini me kujdes dhe diskutoni dilemat që mund të kenë në kokën e tyre – të jeni të kujdesshëm që të u mos ‘dogmatizoni’ mësime nga përvojat tuaja, ata duhet t’i përjetojnë këto gjëra përmes perspektivës së tyre.

Shihni se cilat janë gjërat e tyre të preferuara dhe përpiquni të mësoni prej tyre se si të luani lojërat që u pëlqejnë – ata do të gëzoheshin të ndanin pjesë të ‘argëtimit’ të tyre me ju!

Lexojuni atyre një libër para gjumit (ose bëjeni së bashku gjatë ditës në qoftë se ata kështu duan). Vetëm jini rreth tyre tërësisht dhe njihni emocionet e tyre.

Praktikisht po flasim për këtë:

Kushtoni kohë të ditës tuaj për të luajtur lojërat e tyre të preferuara me ta;

Lexojuni atyre një histori para gjumit dhe kënaquni me bashkë me ta;

Pyetini ata për ditën e tyre, përfshijnë pyetje si: Cila ishte pjesa më e mirë e ditës tënde? Pjesa më e vështirë?

A bëri dikush diçka të bukur për ty sot? Po ti a bëre ndonjë gjë të bukur për ndonjë person?

Çfarë mësove sot – në shkollë ose jashtë shkollës?Lërini fëmijët tuaj t’ju shohin si një model të fortë moral dhe si një udhëheqës!

Fëmijët mësojnë më shumë nga personat që kanë përreth, sidomos në moshë të vogël. Ajo çfarë ju bëni është ajo çfarë ata do të bëhen.

Kjo është arsyeja pse gjithmonë duhet t’u kushtoni vëmendje sjelljeve dhe veprimeve tuaja dhe të jeni gati të pranoni fajet dhe gabimet. Shfaqjani interesin fëmijës tuaj dhe tregojuni se jeni gati të pranoni gabimet tuaja dhe të përmirësoheni.

Rezultati që dëshironi të shihni tek fëmija juaj vjen nga përpjekjet që bëni me veten tuaj.

Praktikoni drejtësinë, ndershmërinë dhe kujdesin për veten tuaj

Kjo tablo do t’i mësojë fëmijës tuaj të bëjë të njëjtat zakone. Çelësi për të gjithë këtë është t’i flisni këto gjëra me fëmijën tuaj.

Qëllimi është që t’i shfaqni fëmijës tuaj sjellje të mira, përulësi dhe ndershmëri. Me këtë ata do të ndihen shumë më të ngushëlluar dhe të inkurajuar të kërkojnë një rezultat pozitiv në problemet e tyre.

Praktikisht po flasim për këtë:

Pranoni gabimet tuaja, kërkoni falje dhe tregoni se doni të përmirësoheni për ta dhe se planifikoni ta shmangni gabimin herën tjetër.Tregojini fëmijës tuaj se si planifikoni të shmangni atë gabim dhe atë që keni mësuar prej tij.Gjeni kohë për veten tuaj dhe ri-aktivizoni veten gjatë asaj kohe. Do t’ju duhet ajo energji që të jeni më të vëmendshëm dhe të kujdesshëm ndaj të tjerëve.

Mësojini fëmijët të kujdesen për të tjerët dhe vendosni pritshmëri të larta etike

Fëmija juaj duhet të shoqërohet dhe të lidhet me të tjerët në mënyrën e duhur. Kujdesi për lumturinë e të tjerëve dhe shmangia e egoizmit mund të sjellë shumë përfitim për të ardhmen e fëmijës suaj.

Ashtu siç thonë psikologët e Harvardit:

“Është shumë e rëndësishme që fëmijët të dëgjojnë nga prindërit dhe kujdestarët e tyre se kujdesi për të tjerët është një përparësi kryesore dhe se është po aq e rëndësishme sa edhe lumturia e tyre.

Edhe pse shumica e prindërve dhe kujdestarëve thonë se të paturit fëmijë të dashur dhe të kujdesshëm është një përparësi kryesore, fëmijët gjithnjë e më rralë po e dëgjojnë këtë mesazh.”

Kjo vjen me vendosjen e pritshmërive të larta etike për fëmijët tuaj. Jini të gatshëm për të respektuar angazhimet e tyre. Mësojuni atyre të bëjnë gjënë e duhur edhe kur është e vështirë dhe jini një model real.

Duhet të justifikoni atë çfarë ju thoni me veprimet tuaja

Përgjegjësitë dhe detyrimet janë diçka që gjithmonë duhet t’ia kujtoni fëmijës tuaj. Ato vijnë në çdo formë edhe në moshën e hershme: punët, përgjegjësitë e shkollave, sjelljet, miqtë dhe premtimet.

Sigurohuni t’u kujtoni atyre se ata nuk janë vetëm dhe se të tjerët kanë shpresa prej tyre që ata duhet të jenë të gatshëm të përmbushin, sepse ata munden.

Praktikisht po flasim për:

Ndryshoni mesazhin që u dërgoni çdo ditë nga “Gjëja më e rëndësishme është që ju të jeni të lumtur” në “Gjëja më e rëndësishme është që ju jeni të sjellshëm dhe të jeni të lumtur”.Kërkojuni atyre të marrin në konsideratë pasojat që veprimet e tyre mund të kenë ndaj të tjerëve dhe inkurajojini ata që të punojnë me problemin para se të heqin dorë.Inkurajojini fëmijët që të praktikojnë vlerësimin dhe mirënjohjen!

Një fëmijë që nuk është i llastuar është një fëmijë që pranon rolet e të tjerëve në jetën e tyre në një mënyrë të shëndetshme. Kjo mirënjohje vjen me vlerësimin për njerëzit që kontribuojnë në jetën e tyre.

Mirënjohja është një rrugë dy drejtimëshe me efekte të mrekullueshme. Njerëzit që praktikojnë mirënjohjen rregullisht kanë më shumë gjasa të jenë të dobishëm, bujarë, të dhembshur dhe falës. Ata gjithashtu kanë më shumë gjasa të jenë të lumtur dhe të shëndetshëm.

Jini të gatshëm të tregoni mirënjohje për diçka të këndshme që ata bëjnë për ju – por jini të kujdesshëm

Duke treguar shumë mirënjohje për gjërat që duhet të bëjnë, do t’i bëjë të llastuar!

Psikologët e Harvardit flasin për, “përgjegjësitë reale”.

“Prisni që fëmijët të ndihmojnë në mënyrë rutinore, për shembull, me punët e shtëpisë me vëllezërit e motrat, dhe vetëm lëvdoni akte të pazakonta mirësie. Kur këto lloj veprimesh rutinore thjesht janë të pritshme dhe nuk shpërblehen, ato kanë më shumë gjasa të rrënjosen në veprimet e tyre të përditshme”.

Praktikisht po flasim për:

Inkurajoni fëmijën tuaj të jetë mirënjohës rregullisht! Nxitni të shprehë vlerësimin ndaj anëtarëve të familjes, mësuesve ose të tjerëve që kontribuojnë në jetën e tyre!Jini vetë mirënjohës.

Mësojini ata të shohin “tablonë

Një fakt i zakonshëm është që fëmijët përqendrohen dhe kujdesen për një rreth të vogël familjesh dhe miqsh.

Kjo është një gjë shumë normale, natyrisht, por sfida e vërtetë është t’u mësosh fëmijëve të fillojnë të mendojnë për njerëzit jashtë atij rrethi.

Ky rreth më i madh mund të përfshijë një fëmijë të ri në klasë, njerëz të tjerë që punojnë në shkollën e tij, një person që nuk flet gjuhën e tij ose kushdo që jeton në një vend të largët. Fëmijët duhet të dinë se si mendimet dhe veprimet e tyre mund të ndikojnë në një komunitet.

Siç tregon studimi, “Është e rëndësishme që fëmijët të mësojnë të zmadhojnë, të dëgjojnë nga afër dhe të marrin pjesë në rrethin që u krijohet edhe menjëherë, dhe të zvogëlojnë, të kenë një pamje të madhe dhe të marrin parasysh numrin e njerëzve me të cilët bashkëveprojnë çdo ditë”.

Praktikisht po flasim për:

Nxiteni fëmijën tuaj të marrë në konsideratë perspektivat dhe ndjenjat e të tjerëve, veçanërisht të atyre që mund të jenë të pambrojtur. Jepuni atyre ide të thjeshta për të ndërmarrë veprime, të tilla si ngushëllimi i një fëmije që ngacmohet ose afrimi ndaj nxënësit më të ri në klasë.Diskutoni tema interesante për vështirësitë e disa njerëzve, si përvoja të ndryshme të fëmijëve në vende apo komunitete të tjera.

Fëmijëria është periudha e jetës kur formohet personaliteti. Kjo është arsyeja pse ju duhet të filloni t’i kushtoni vëmendje zhvillimit të tyre, në mënyrën më të mirë të mundshme – duke i ndihmuar ata të kuptojnë gjërat kryesore që i bëjnë ata persona të kompletuar.

Lajmet

Rizvanolli akuzon OEK për pengesa

Published

on

By

Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli ka deklaruar se kanë ftuar për takim bizneset dhe odat sot nga ora 13:00 lidhur me vendimin për daljen në treg të lirë të bizneseve, porse siç tha ajo, kanë presion nga odat ekonomike që të mos mbajnë takime.

Në një konferencë për media, Rizvanolli tha se disa nga bizneset hezitojnë të vinë në takimin e sotëm.

Kemi dëgjuar se bizneset kanë presion nga Oda Ekonomike e Kosovës për të mos marrë pjesë në takime. Disa kanë thënë hezitojnë të vinë në takimin e sotëm, pasi nuk ndjehen mirë në një pozitë të tillë“, ka thënë Rizvanolli.

Ajo po ashtu ka thënë se duhet kaluar ky tranzicion.

OEK që sot ka vendos të bart problemin, dhe t’i bllokojë rrugët nuk ka ndërmarrë asnjë hap t’i përgatit bizneset. Kjo është sfidë të cilës nuk mund t’i ikim, duhet të kalojmë në këtë tranzicion. Qeveria do të jetë në çdo hap dhe betejë me secilin prej tyre“, ka shtuar Rizvanolli.

Ndërsa ka thënë se deklaratat që KESCO blen energjinë me 30 euro dhe do të shes në treg të lirë është dezinformatë.

Është dezinformatë që ka qarkulluar, nuk është e saktë që KESCO do të blejë energjinë me 30 euro dhe do të shes në treg të lirë“, nënvizoi ajo.

Bizneset kanë protestuar sot me bllokimin e disa hyrjeve në Prishtinë kundër vendimit për kalimin e bizneseve në tregun e lirë të energjisë elektrike më 1 qershor. Përfaqësuesit e bizneseve kërkojnë shtyrje të këtij procesi për një vit, në të kundërtën paralajmërojnë pasoja të rënda për ekonominë vendore.

Continue Reading

Lajmet

Përfundon protesta e bizneseve me kërkesën për reflektimin e institucioneve

Published

on

By

Ka përfunduar protesta e organizuar nga bizneset dhe odat e bizneseve, e cila ka qenë kundër vendimit për liberalizimin e tregut të energjisë. Bizneset protestuan me bllokimin e disa hyrjeve në Prishtinë kundër vendimit për kalimin e bizneseve në tregun e lirë të energjisë elektrike më 1 qershor.

Kryetari i Odes Ekonomike të Kosovës, Lulzim Rafuna tha se kërkesa mbetet që institucionet t’ua mundësojnë bizneseve një faze të tranzicionit.

Arritëm në fund të protestës, jemi të kënaqur me efektin e protestës, pjesëmarrjen e protestës. Kërkesa jonë mbete që institucionet e vendit të reflektojnë, t’ua mundësojnë biznesit një fazë të tranzicionit, as më shumë, as më pak se sa e kanë pasur bizneset në vendet e rajonit dhe më gjerë. Kërkojmë që të reflejtonë nëse nuk do të ketë reflektim, ne do të vazhdojmë, këshilli protestues do të takohet dhe do të shohim hapat e tjerë”, tha Rafuna.

Rafuna paralajmëroi se protesta do të radikalizohet nëse nuk ka reflektim nga institucionet shtetërore.

Qoftë se nuk do të ketë refkeltim, protesta do të shkojnë duke u radikalizuar. Arsyeja ka qenë për shkak të ushtrimeve Defender që janë duke u zhvilluar në Kosovës, kjo është vetëm dita e parë e protestës, nuk nënkupton kjo që në të ardhmen nuk do të bllokohet”, shtoi Rafuna./KP

 

Continue Reading

Lajmet

​Krasniqi: PDK nesër do të fillojë betejën ligjore për të kundërshtuar vendimin e ZRRE-së

Published

on

By

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Krasniqi deklaroi se nga nesër do të fillojnë betejën ligjore për anulimin e vendimit për liberalizim të tregut energjetik. Ai tha se fillimisht do të bëjnë kundërshtim administrativ në Zyrën e Rregullatorit të Energjisë, meqë siç u shpreh ai, ky është një vendim “i tmerrshëm dhe krim kundër ekonomisë së Kosovës”.

Në konferencë për media, pas dështimit të përpjekjes së 23-të për konstituim të Kuvendit, Krasniqi foli edhe për protestën e sotme të bizneseve.

Në emër të PDK-së e shpreh solidarizimin tonë me mbi 140 mijë punëtorë të mbi 1 mijë bizneseve kosovare, të cilët sot në masë të madhe janë duke protestuar simbolikisht duke dalur nëpër rrugë magjistrale që e rrethojnë Prishtinën për tu dëgjuar zëri i tyre që deri tash është injoruar pikërisht nga qeveria dhe organet varëse të tyre, të cilat tashmë kanë vendosur që të ju shtrenjtojnë tarifat e energjisë, jo 16 për qind siç na i kanë shtrenjtuar të gjithëve për herën e tretë, por gati 300 për qind. Është e turpshme që kryeministri në detyrë i krahason punëtorët e Kosovës, bizneset e Kosovës me grupet dhe bandat kriminale në veri të vendit”, shtoi Krasniqi.

Vendimi për liberalizim të tregut energjetik, Krasniqi tha se është dashur të shtyhet derisa të ketë krijim të kushteve.

Nëse nuk ndalet ky vendim për çka kemi kërkuar në vazhdimësi, kemi dhënë edhe argumentet tona pse, gjithsesi do të ketë ngritje të çmimeve të shërbimeve, produkteve, të cilat do t’i paguajnë qytetarët e Kosovës. Gjë që do të ngrisë inflacionin më tutje dhe do të vështirësojë barrën dhe mirëqenien e familjeve kosovare. PDK nesër do të fillojë betejën ligjore për këtë rast. Ne kemi shpresuar deri tash që do të ketë racionalitet, që do t’i thirrin mendjes, që do ta shtyjnë vendimin, sepse e vërteta është që s’ka treg të lirë. Nuk mund të kesh treg të hapur kur e ke vetëm një kompani që shet rrymë. 90 të licencuara është një mashtrim, sepse 18 prej tyre nuk ofrojnë shërbim, është vetëm një është monopol…Nesër do të bëjmë kundërshtim administrativ si hap të parë, në ZRRE për të vazhduar betejën ligjore deri në anulimin e këtij vendimi sepse është një vendim i tmerrshëm që është krim kundër ekonomisë të Republikës së Kosovës”, përfundoi Krasniqi./kosovapress

Continue Reading

Lajmet

Qëndrimet e njëjta: Kuvendi nuk konstituohet as pas tentimit të 23-të

Published

on

By

Deputetët e Kuvendit të Kosovës kanë dështuar të enjten – për herë të 23-të radhazi – ta konstituojnë përbërjen e nëntë parlamentare, të dalë nga zgjedhjet e shkurtit.

Dështimi për ta bërë Kuvendin e ri ka zhytur vendin në një ngërç politik duke e lënë atë edhe pa qeveri të re, kur kanë kaluar më shumë se tre muaj nga mbajtja e zgjedhjeve.

Dështimet e njëpasnjëshme po ndodhin pavarësisht thirrjeve nga brenda dhe jashtë vendit për të lëvizur përpara me krijimin e institucioneve.

Të enjten, ligjbërësit refuzuan për të trembëdhjetën herë rresht ta formonin një komision për mbikëqyrjen e një votimi të fshehtë për kreun e ri të organit ligjvënës.

Çështja e votimit të fshehtë – që u propozua më 1 maj nga kryesuesi i seancës, Avni Dehari, pasi e propozuara e Lëvizjes Vetëvendosje (LVV) për kryetare të Kuvendit, Albulena Haxhiu, nuk arriti në disa votime t’i merrte 61 votat e nevojshme për t’u konfirmuar në post – është dërguar në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës nga partitë që në legjislaturën e kaluar ishin në opozitë.

Ato thonë se është jokushtetuese mënyra se si LVV-ja po tenton që kryeparlamentari të votohet përmes formës së fshehtë, dhe i kanë kërkuar Kushtetueses të marrë “një masë të përkohshme për ndalim të mbajtjes së seancave, derisa me prioritet ta trajtojë këtë lëndë dhe ta marrë një vendim”

Partia Demokratike e Kosovës (PDK), Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) dhe Lista Serbe refuzuan sërish, në vazhdimin e seancës konstituive, të dielën, ta propozonin një përfaqësues që do të siguronte mbarëvajtjen e votimit të fshehtë.

Seanca konstituive do të vazhdojë të shtunën e 31 majit.

Deri më tani, deputetët kanë kaluar vetëm dy pika të agjendës së seancës konstituive: raportin e Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe atë të betimit të deputetëve.

Por, procesi ka ngecur te pika e tretë: zgjedhja e kryeparlamentarit.

Haxhiu e LVV-së po konsiderohet si figurë përçarëse nga dy parti parlamentare: PDK-ja dhe AAK-ja.

Këto dy subjekte kanë kërkuar që LVV-ja të nxjerrë emër tjetër për kryeparlamentar. LDK-ja, ndërkaq, ka thënë se nuk ka vota për asnjë të propozuar të LVV-së për postin e kryeparlamentarit.

Propozimi për kryeparlamentar është e drejtë ekskluzive e fitueses së zgjedhjeve, LVV-së, e cila ngul këmbë se Haxhiu e meriton të zgjidhet dhe, ndonëse ka kërkuar marrëveshje politike me partitë e tjera, e ka përjashtuar mundësinë të sjellë kandidat tjetër pos saj./REL/

Continue Reading

Të kërkuara