

Lajmet
Këshilla nga psikologët e Harvardit për të rritur fëmijë të mbarë
Fëmijëria është periudha e jetës kur formohet personaliteti.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiKohët kanë ndryshuar shumë dhe me kohë të reja vijnë zakone të reja, grupe sjelljesh dhe qëndrimesh që duken shumë të ndryshme nga ato me të cilat jemi mësuar kur ishim fëmijë.
Brezat e sotëm janë përshtatur me teknologjinë e re që duket se i shpërqëndron ata nga nevoja për të dalë, për të luajtur, për t’u socializuar në mënyrën se si ne bënim ose thjesht si e kalonim kohë duke u argëtuar.
Të gjitha këto ndryshime kanë sjellë një sfidë të madhe për prindërit të cilët, nuk kanë pasur fatin që të kenë përfitimet e teknologjisë moderne.
Sfidat ndryshojnë në shumë mënyra, por kryesorja është se prindërit e sotëm i rrisin fëmijët e tyre shumë më ndryshe sesi ata janë rritur dhe rezultati i kujdesit të këtyre prindërve është sfida më e madhe.
A do të mësojë fëmija im të jetë një person i kompletuar, ai që ecën përpara dhe ka një sjellje të mirë, i cili mund të lidhet dhe të komunikojë me të tjerët lirisht dhe haptazi?
Çdo prind bën të njëjtat pyetje: A po më shpëton diçka nga vëmendja? A po bëj gjithçka mirë? A do të ketë sukses në jetën e fëmijës tim?
Psikologët në Universitetin e Harvardit kanë menduar për të njëjtat pyetje dhe kanë gjetur se ka disa elemente që janë ende shumë të rëndësishme dhe themelore për fëmijërinë e secilit fëmijë.
Çelësi për edukimin e një fëmije të përshtatur mirë në këto kohë ndryshimi nuk është aq i komplikuar sa mund të mendoni.
Kaloni kohë cilësore me fëmijët tuaj
Nuk mjafton vetëm të jesh fizikisht pranë fëmijës tënd – duhet të jesh me ta krejtësisht. Kjo do të thotë se asnjë tastierë Xbox-i apo iPhone-i nuk mund të zëvendësojë lidhjen që fëmija ka nevojë në të vërtetë.
Duke komunikuar me ta hapur, duke dëgjuar me kujdes dhe duke bërë gjërat që pëlqejnë së bashku, fëmija juaj jo vetëm që do t’ju dojë më shumë, por gjithashtu do të mësojë si të jetë një person i vëmendshëm dhe i kujdesshëm dhe mos harroni se fëmijëria e tyre është një përvojë pozitive.
Ky është themeli i gjithçkaje
Fëmija juaj do të preferonte shumë (mbi çdo gjë tjetër) të ketë një person real me të cilin të flasë dhe të shkëmbejë ide dhe përvoja, edhe nëse nuk mund të mos jetë i vetëdijshëm për këtë gjë.
Pyetini ata se si u shkoi dita e tyre, dëgjojini me kujdes dhe diskutoni dilemat që mund të kenë në kokën e tyre – të jeni të kujdesshëm që të u mos ‘dogmatizoni’ mësime nga përvojat tuaja, ata duhet t’i përjetojnë këto gjëra përmes perspektivës së tyre.
Shihni se cilat janë gjërat e tyre të preferuara dhe përpiquni të mësoni prej tyre se si të luani lojërat që u pëlqejnë – ata do të gëzoheshin të ndanin pjesë të ‘argëtimit’ të tyre me ju!
Lexojuni atyre një libër para gjumit (ose bëjeni së bashku gjatë ditës në qoftë se ata kështu duan). Vetëm jini rreth tyre tërësisht dhe njihni emocionet e tyre.
Praktikisht po flasim për këtë:
Kushtoni kohë të ditës tuaj për të luajtur lojërat e tyre të preferuara me ta;
Lexojuni atyre një histori para gjumit dhe kënaquni me bashkë me ta;
Pyetini ata për ditën e tyre, përfshijnë pyetje si: Cila ishte pjesa më e mirë e ditës tënde? Pjesa më e vështirë?
A bëri dikush diçka të bukur për ty sot? Po ti a bëre ndonjë gjë të bukur për ndonjë person?
Çfarë mësove sot – në shkollë ose jashtë shkollës?Lërini fëmijët tuaj t’ju shohin si një model të fortë moral dhe si një udhëheqës!
Fëmijët mësojnë më shumë nga personat që kanë përreth, sidomos në moshë të vogël. Ajo çfarë ju bëni është ajo çfarë ata do të bëhen.
Kjo është arsyeja pse gjithmonë duhet t’u kushtoni vëmendje sjelljeve dhe veprimeve tuaja dhe të jeni gati të pranoni fajet dhe gabimet. Shfaqjani interesin fëmijës tuaj dhe tregojuni se jeni gati të pranoni gabimet tuaja dhe të përmirësoheni.
Rezultati që dëshironi të shihni tek fëmija juaj vjen nga përpjekjet që bëni me veten tuaj.
Praktikoni drejtësinë, ndershmërinë dhe kujdesin për veten tuaj
Kjo tablo do t’i mësojë fëmijës tuaj të bëjë të njëjtat zakone. Çelësi për të gjithë këtë është t’i flisni këto gjëra me fëmijën tuaj.
Qëllimi është që t’i shfaqni fëmijës tuaj sjellje të mira, përulësi dhe ndershmëri. Me këtë ata do të ndihen shumë më të ngushëlluar dhe të inkurajuar të kërkojnë një rezultat pozitiv në problemet e tyre.
Praktikisht po flasim për këtë:
Pranoni gabimet tuaja, kërkoni falje dhe tregoni se doni të përmirësoheni për ta dhe se planifikoni ta shmangni gabimin herën tjetër.Tregojini fëmijës tuaj se si planifikoni të shmangni atë gabim dhe atë që keni mësuar prej tij.Gjeni kohë për veten tuaj dhe ri-aktivizoni veten gjatë asaj kohe. Do t’ju duhet ajo energji që të jeni më të vëmendshëm dhe të kujdesshëm ndaj të tjerëve.
Mësojini fëmijët të kujdesen për të tjerët dhe vendosni pritshmëri të larta etike
Fëmija juaj duhet të shoqërohet dhe të lidhet me të tjerët në mënyrën e duhur. Kujdesi për lumturinë e të tjerëve dhe shmangia e egoizmit mund të sjellë shumë përfitim për të ardhmen e fëmijës suaj.
Ashtu siç thonë psikologët e Harvardit:
“Është shumë e rëndësishme që fëmijët të dëgjojnë nga prindërit dhe kujdestarët e tyre se kujdesi për të tjerët është një përparësi kryesore dhe se është po aq e rëndësishme sa edhe lumturia e tyre.
Edhe pse shumica e prindërve dhe kujdestarëve thonë se të paturit fëmijë të dashur dhe të kujdesshëm është një përparësi kryesore, fëmijët gjithnjë e më rralë po e dëgjojnë këtë mesazh.”
Kjo vjen me vendosjen e pritshmërive të larta etike për fëmijët tuaj. Jini të gatshëm për të respektuar angazhimet e tyre. Mësojuni atyre të bëjnë gjënë e duhur edhe kur është e vështirë dhe jini një model real.
Duhet të justifikoni atë çfarë ju thoni me veprimet tuaja
Përgjegjësitë dhe detyrimet janë diçka që gjithmonë duhet t’ia kujtoni fëmijës tuaj. Ato vijnë në çdo formë edhe në moshën e hershme: punët, përgjegjësitë e shkollave, sjelljet, miqtë dhe premtimet.
Sigurohuni t’u kujtoni atyre se ata nuk janë vetëm dhe se të tjerët kanë shpresa prej tyre që ata duhet të jenë të gatshëm të përmbushin, sepse ata munden.
Praktikisht po flasim për:
Ndryshoni mesazhin që u dërgoni çdo ditë nga “Gjëja më e rëndësishme është që ju të jeni të lumtur” në “Gjëja më e rëndësishme është që ju jeni të sjellshëm dhe të jeni të lumtur”.Kërkojuni atyre të marrin në konsideratë pasojat që veprimet e tyre mund të kenë ndaj të tjerëve dhe inkurajojini ata që të punojnë me problemin para se të heqin dorë.Inkurajojini fëmijët që të praktikojnë vlerësimin dhe mirënjohjen!
Një fëmijë që nuk është i llastuar është një fëmijë që pranon rolet e të tjerëve në jetën e tyre në një mënyrë të shëndetshme. Kjo mirënjohje vjen me vlerësimin për njerëzit që kontribuojnë në jetën e tyre.
Mirënjohja është një rrugë dy drejtimëshe me efekte të mrekullueshme. Njerëzit që praktikojnë mirënjohjen rregullisht kanë më shumë gjasa të jenë të dobishëm, bujarë, të dhembshur dhe falës. Ata gjithashtu kanë më shumë gjasa të jenë të lumtur dhe të shëndetshëm.
Jini të gatshëm të tregoni mirënjohje për diçka të këndshme që ata bëjnë për ju – por jini të kujdesshëm
Duke treguar shumë mirënjohje për gjërat që duhet të bëjnë, do t’i bëjë të llastuar!
Psikologët e Harvardit flasin për, “përgjegjësitë reale”.
“Prisni që fëmijët të ndihmojnë në mënyrë rutinore, për shembull, me punët e shtëpisë me vëllezërit e motrat, dhe vetëm lëvdoni akte të pazakonta mirësie. Kur këto lloj veprimesh rutinore thjesht janë të pritshme dhe nuk shpërblehen, ato kanë më shumë gjasa të rrënjosen në veprimet e tyre të përditshme”.
Praktikisht po flasim për:
Inkurajoni fëmijën tuaj të jetë mirënjohës rregullisht! Nxitni të shprehë vlerësimin ndaj anëtarëve të familjes, mësuesve ose të tjerëve që kontribuojnë në jetën e tyre!Jini vetë mirënjohës.
Mësojini ata të shohin “tablonë“
Një fakt i zakonshëm është që fëmijët përqendrohen dhe kujdesen për një rreth të vogël familjesh dhe miqsh.
Kjo është një gjë shumë normale, natyrisht, por sfida e vërtetë është t’u mësosh fëmijëve të fillojnë të mendojnë për njerëzit jashtë atij rrethi.
Ky rreth më i madh mund të përfshijë një fëmijë të ri në klasë, njerëz të tjerë që punojnë në shkollën e tij, një person që nuk flet gjuhën e tij ose kushdo që jeton në një vend të largët. Fëmijët duhet të dinë se si mendimet dhe veprimet e tyre mund të ndikojnë në një komunitet.
Siç tregon studimi, “Është e rëndësishme që fëmijët të mësojnë të zmadhojnë, të dëgjojnë nga afër dhe të marrin pjesë në rrethin që u krijohet edhe menjëherë, dhe të zvogëlojnë, të kenë një pamje të madhe dhe të marrin parasysh numrin e njerëzve me të cilët bashkëveprojnë çdo ditë”.
Praktikisht po flasim për:
Nxiteni fëmijën tuaj të marrë në konsideratë perspektivat dhe ndjenjat e të tjerëve, veçanërisht të atyre që mund të jenë të pambrojtur. Jepuni atyre ide të thjeshta për të ndërmarrë veprime, të tilla si ngushëllimi i një fëmije që ngacmohet ose afrimi ndaj nxënësit më të ri në klasë.Diskutoni tema interesante për vështirësitë e disa njerëzve, si përvoja të ndryshme të fëmijëve në vende apo komunitete të tjera.
Fëmijëria është periudha e jetës kur formohet personaliteti. Kjo është arsyeja pse ju duhet të filloni t’i kushtoni vëmendje zhvillimit të tyre, në mënyrën më të mirë të mundshme – duke i ndihmuar ata të kuptojnë gjërat kryesore që i bëjnë ata persona të kompletuar.
Lajmet
Irlanda e Veriut triumfon ndaj Maltës në kualifikuese të Botërorit 2026
Published
17 hours agoon
September 5, 2025By
UBT News
Një fitore miqësore 3-0 ndaj Maltës erdhi nga Irlanda e Veriut në kualifikuese të Kupës së Botës 2026, ku Jordan Jones, Gavin Whyte dhe Ali McCann shënuan në Austri.
Pjesa më e madhe e ndeshjes u zhvillua në një mënyrë tipike miqësore të fundsezonit dhe nuk pati lojtarë që të spikasnin gjatë gjithë 90 minutave.
Dallasi arriti një fitore si kapiten i Irlandës së Veriut në mungesë të Steven Davis dhe kjo është një përvojë jetësore për lojtarin në formë të mirë të Leeds.
Jones shfrytëzoi mbrojtjen e dobët për të shënuar një gol të hershëm përpara se Josh Magennis të shihte penalltinë e tij të pritej nga portieri i Maltës, Henry Bonello, në një pjesë të parë kryesisht të çrregullt.
Irlanda e Veriut u përmirësua në pjesën e dytë me dy gola në tre minuta.
Fitorja në 90 minuta më në fund erdhi për trajnerin e Irlandës së Veriut, por ishte e pakëndshme ta shikoje në pjesën e parë pavarësisht golit të hershëm.
Pasimi i gabuar i Ferdinando Apap i dha mundësinë Jones dhe anësori i Rangers e shfrytëzoi me një gjuajtje të ulët që e rrëzoi Bonellon përpara se të fluturonte drejt portës.
Bonello u ul për të pritur penalltinë e Magennis në minutën e 21-të – e akorduar për faullin e Kurt Shaw ndaj Whyte – dhe humbja e penalltisë përmblodhi një fillim të vështirë prej 45 minutash nga Irlanda e Veriut.
Malta hyri në ndeshje 127 vende poshtë kundërshtarëve të saj në renditjen botërore, por ata e kaluan pjesën e parë me Joseph Mbong dhe Luke Montebello që u afruan shumë.
Irlanda e Veriut kishte më shumë shpejtësi dhe vendosmëri në rifillimin e ndeshjes dhe Whyte shënoi me shpejtësi nga një pasim i Stuart Dallas për ta bërë rezultatin 2-0 pas 53 minutash.
Pastaj u pasua shpejt nga numri tre, pasi McCann u kap nga Paddy McNair dhe ai dha një gjuajtje të shkathët përtej Bonellos për ta çuar ndeshjen përtej një skuadre të Maltës që po shkatërrohej./S.K/BBC/
Lajmet
Sulm në parkingun e kopshtit në Vushtrri dhe arsenal armësh në shtëpi, një muaj paraburgim për dy persona
Published
17 hours agoon
September 5, 2025By
UBTnews
Prokuroria Themelore në Mitrovicë ka paraqitur kërkesë për caktimin e masës së paraburgimit në Gjykatën Themelore në Mitrovicë – Dega në Vushtrri, ndaj të dyshuarve K.M. dhe K.M., për shkak të dyshimit të bazuar se kanë kryer disa vepra penale.
Të dyshuarit ngarkohen me veprat penale: “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve”, si dhe “Përdorimi i armës apo mjetit të rrezikshëm”, ndërsa njëri prej tyre, K.M., dyshohet gjithashtu për veprën penale “Lëndimi i rëndë trupor”.
Sipas Prokurorisë, ngjarja ka ndodhur më 20 maj 2025, rreth orës 08:55, në parkingun e një kopshti fëmijësh në Vushtrri, ku i dyshuari K.M., së bashku me persona të tjerë, e kanë sulmuar fizikisht të dëmtuarin L.O., në momentin që ai po zbriste nga automjeti për të shoqëruar vajzën në kopsht.
Sipa sprokurorisë, sulmi është kryer me një shufër metalike, duke i shkaktuar viktimës lëndime të rënda në kokë, këmbë dhe pjesë të tjera të trupit.
Pas sulmit, të dyshuarit janë larguar nga vendi i ngjarjes me motoçikleta.
Gjatë bastisjes së shtëpisë së të dyshuarve në fshatin Ropicë të Vushtrrisë, janë sekuestruar elektroshokë, sprej, telefona mobil, si dhe një sasi e konsiderueshme armësh dhe municioni, përfshirë armë të gjata dhe të shkurtra, snajperë, pistoleta me silenciatorë. Në telefonat e të dyshuarve janë gjetur video dhe fotografi ku ata shihen duke përdorur armë, përfshirë edhe një imazh ku njëri prej tyre shihet duke shënjestruar një automjet të policisë me revole.
Gjykata Themelore në Mitrovicë – Dega në Vushtrri ka aprovuar kërkesën e Prokurorisë dhe ka caktuar masën e paraburgimit prej një muaji ndaj të dyshuarve K.M. dhe K.M./D.B/KP
Lajmet
Lautaro tejkalon Maradonën me gola për Argjentinën
Published
18 hours agoon
September 5, 2025By
UBT News
Kapiteni i Interit, Lautaro Martinez, shënoi si zëvendësues për Argjentinën në fitoren 3-0 ndaj Venezuelës mbrëmë, duke tejkaluar Diego Armando Maradonën dhe duke u bërë golashënuesi i pestë më i mirë me ekipin kombëtar.
Lautaro Martinez kontribuoi në fitoren 3-0 të Argjentinës ndaj Venezuelës mbrëmë, duke shënuar vetëm dy minuta pas futjes së tij nga stoli në pjesën e dytë.
Kapiteni i Nerazzurrëve gjeti rrjetën me një gjuajtje me kokë, duke shënuar golin e tij të 33-të ndërkombëtar dhe duke tejkaluar legjendën e Argjentinës dhe Napolit , Maradonën, i cili kishte shënuar 32 gola.
Siç e vuri në dukje me krenari Interi në faqen e tyre të internetit, vetëm Lionel Messi (114 gola), Gabriel Omar Batistuta (55), Sergio Agüero (41) dhe Hernan Crespo (35) kanë shënuar më shumë gola për Argjentinën sesa Lautaro./S.K/KP/
Lajmet
Gjykata Kushtetuese vendos masë të përkohshme, s’ka mandatar për Qeverinë deri më 30 shtator
Published
18 hours agoon
September 5, 2025By
UBTnews
Gjykata Kushtetuese ka nxjerrur aktgjykimin në lëndën e parashtuar nga deputetës e Listës Serbe për ‘masë të përkoheshme’ rreth veprimeve të mëtejme të Kuvendit të Kosovës.
Gjykata vlerëson se kjo ndërhyrje është e nevojshme për të shmangur “rreziqe ose pasoja të pariparueshme” dhe se miratimi i saj është në “interes publik”.
Po ashtu, Gjykata thekson se kjo masë nuk paragjykon përmbajtjen përfundimtare të çështjes që është ende në shqyrtim.
VENDIMI I GJYKATËS:
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës, në mbështetje të nenit 116 (2) të Kushtetutës, të nenit 27 të Ligjit dhe rregullat 44, 45, 46 (2) dhe 48 (1) (d) të Rregullores së punës, më 4 shtator 2025, njëzëri
VENDOS
I. TË CAKTOJË ex officio dhe sipas kërkesës së parashtruesve masën e përkohshme përmes të cilës ndalohet çdo veprim i deputetëve të zgjedhur të Kuvendit të Republikës së Kosovës, si dhe çdo procedurë për formimin e Qeverisë;
II. TË URDHËROJË që masa e përkohshme hyn në fuqi më 5 shtator 2025, në kohëzgjatje deri më 30 shtator 2025;
III. T’U’A KUMTOJË këtë Vendim palëve;
IV. TË PUBLIKOJË këtë Vendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me paragrafin 4 të nenit 20 të Ligjit;
V. Ky Vendim hyn në fuqi më 5 shtator 2025./D.B/EO

Parashikimi i motit për sot, një ditë e nxehtë dhe me diell

Si ta kaloni një të premte ndryshe dhe plot energji?

Si bëhet diagnostikimi i autizmit?

Elon Musk drejt titullit të parë të “trilionerit” në botë

Studim: Ëmbëlsuesit artificialë mund të përshpejtojnë plakjen e trurit!

BMW zbulon modelin e ri iX3

Duart si pasqyrë e shëndetit, ja shenjat që nuk duhen neglizhuar

Irlanda e Veriut triumfon ndaj Maltës në kualifikuese të Botërorit 2026

Sulm në parkingun e kopshtit në Vushtrri dhe arsenal armësh në shtëpi, një muaj paraburgim për dy persona
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet1 month ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës