“Oda Dibrane”, festivali folklorik mbarëkombëtar, përmbylli mbrëmë me sukses aktivitetin e saj të 30-të në qytetin e Peshkopisë, duke ofruar një përvojë artistike të paharrueshme.

Performancat e grupeve dhe ansambleve pjesëmarrëse ishin mbresëlënëse, duke magjepsur artdashësit që mbushën Pallatin e Kulturës “Haki Stërmilli”. Secila paraqitje ishte një festë e vërtetë e traditave dhe kulturës shqiptare, që solli në skenë tinguj dhe valle të ndryshme, duke reflektuar pasurinë e trashëgimisë sonë kulturore.

Një risi e veçantë e këtij përvjetori jubile ishte pjesëmarrja e grupit folklorik nga arbëreshët e Italisë, si dhe numri special artistik i Ansamblit Kombëtar të Këngëve dhe Valleve. Festivali përfshiu grupe folklorike nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Lugina e Preshevës, duke e shndërruar këtë ngjarje në një platformë bashkëpunimi kulturor.

Hapja zyrtare e festivalit u bë nga kryetari i bashkisë Dibër në Shqipëri dhe kryetari i komunës Dibër në Maqedoninë e Veriut, të cilët vlerësuan kontributin e rëndësishëm të “Odës Dibrane” për promovimin e traditave dibrane. Ata theksuan se ky festival ka ndihmuar në krijimin e një ure të qëndrueshme bashkëpunimi ndërmjet komuniteteve, duke forcuar lidhjet kulturore dhe miqësinë.

Parada e veshjeve tradicionale ishte një tjetër atraksion që tërhoqi vëmendjen e qytetarëve dhe vizitorëve. Kostumet shumëngjyrëshe, të punuara me mjeshtëri, reflektuan pasurinë dhe diversitetin e kulturës shqiptare, duke krijuar një atmosferë festimi dhe krenarie.

“Oda Dibrane” nuk është vetëm një festë kulturore, por edhe një motor i rëndësishëm për promovimin e turizmit lokal. Ky festival ka forcuar lidhjet ndërmjet komuniteteve, duke ofruar mundësi për shkëmbim kulturor dhe bashkëpunim. Me këtë edicion, “Oda Dibrane” vazhdon të mbetet një simbol i trashëgimisë kulturore dhe i bashkimit të shqiptarëve, përmes artit dhe traditave që e karakterizojnë këtë rajon të pasur./UBTNews/

Muzeu Historik Kombëtar përkujtoi sot 95-vjetorin e ndarjes nga jeta të At Shtjefën Gjeçovit, një figurë të shquar të intelektualizmit françeskan dhe një aktivist të rëndësishëm për identitetin shqiptar.

Lindur në Janjevë të Kosovës më 12 korrik të vitit 1874, At Shtjefën Gjeçovi u shqua për përkushtimin e tij në arsim dhe kulturë. Pasi përfundoi kolegjin françeskan në Troshan, ai vazhdoi studimet në Kroaci, ku përfundoi në vitin 1896 dhe u dorëzua prift. Ai shërbeu në disa qytete shqiptare, përfshirë Pejën, Gomsiqen, Thethin dhe Rubikun, duke lënë një gjurmë të thellë në çdo komunitet ku shërbeu.

Gjeçovi ishte një intelektual erudit, i cili grumbulloi qindra gojëdhëna dhe ndihmoi në ruajtjen e traditave kulturore shqiptare. Ai përgatiti monografi shkencore, shkroi artikuj, hartoi tekste mësimore dhe përktheu nga letërsia botërore. Një nga arritjet më të rëndësishme të tij është libri “Kanuni i Lekë Dukagjinit”, një përmbledhje e rregullave të zakoneve shqiptare, të cilat i mblodhi nga goja e popullit. Kjo vepër, e cila fillimisht u botua në revistën “Hylli i Dritës”, bëri jehonë të madhe dhe e vendosi atë në qendër të vëmendjes kulturore.

At Shtjefën Gjeçovi botoi një sërë veprash të tjera, përfshirë “Jeta e shën Luçis, pajtores s’arkidieçezit të Durrsit” (1904), “Mark Kuli Kryeqitas” (1905), “Agimi i qytetnis” (1910), “Shna Ndou i Padues” (1912), “Atil Reguli” (përkthim i lirë i dramës me tri pamje të Pjetër Metastasit) (1912), “Vajza e Orleans-it ase Joana d’Ark” (1915) dhe “Moisi Golemi” (1933).

Përveç kontributit të tij në kulturën shqiptare, At Shtjefën Gjeçovi u përball me sfida të mëdha në jetën e tij, duke qenë objekt i shovinistëve serbë që e shihnin si një kërcënim për projektin e tyre hegjemonik. Ai u vra më 14 tetor të vitit 1929 në katundin Zym të Prizrenit, aty ku shërbente si famulltar.

Vdekja e tij shënoi një humbje të madhe për kulturën dhe identitetin shqiptar, por trashëgimia e tij vazhdon të jetojë përmes veprave të tij dhe përkushtimit të tij për popullin shqiptar. Muzeu Historik Kombëtar e nderoi kujtimin e tij duke rikujtuar rëndësinë e kontributeve të tij në historinë e Shqipërisë dhe nevojën për të mbajtur gjallë vlerat e traditës dhe kulturës shqiptare.

Dita e sotme është një kujtesë se intelektualët si At Shtjefën Gjeçovi kanë luajtur një rol të rëndësishëm në formësimin e identitetit kombëtar dhe se angazhimi i tyre për arsim dhe kulturë është një pasuri që duhet të çmohet dhe ruhet nga brezat e rinj./UBTNews/

Në mbrëmjen e 10 tetorit, qyteti antik i Apolonisë u shndërrua në një skenë të artit dhe kulturës, duke mirëpritur edicionin e parë të festivalit “Muzak’ Fest.” Ky festival, i mbajtur mes monumenteve historike që flasin për shekuj të tërë histori, solli një përvojë të jashtëzakonshme që bashkoi harmoninë e muzikës dhe poezisë me frymën e lashtësisë.

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, përmes një postimi në rrjetet sociale, ndau emocionet e kësaj mbrëmjeje të paharrueshme.

“Një mbrëmje që përqafoi historinë e Apolonisë dhe frymëzoi zemrat e të pranishmëve. Edicioni i parë i ‘Muzak’ Fest’ shënon fillimin e një tradite të re kulturore, dedikuar trashëgimisë sonë të përbashkët,” shkroi ai, duke vlerësuar ndërthurjen e artit me madhështinë e këtij qyteti antik.

Nën tingujt e muzikës dhe fjalët e poezisë, atmosfera magjepsëse e Apolonisë u rigjallërua, duke i dhënë festivalit një rëndësi të veçantë kulturore. Bashkia Fier gjithashtu ndau momente nga kjo natë magjike, duke e promovuar “Muzak’ Fest” si një destinacion të ri kulturor për të gjithë ata që dëshirojnë të zbulojnë bukuritë e Apolonisë dhe të përjetojnë atmosferën e saj të lashtë.

Ky edicion i parë pritet të shënojë nisjen e një tradite të qëndrueshme kulturore në Apoloni, duke e kthyer këtë qytet antik në një pikë takimi të artit, historisë dhe trashëgimisë kombëtare./UBTNews/

Romancierja koreano-jugore Han Kang, në moshën 53-vjeçare, është shpallur fituese e Çmimit Nobel për Letërsi për vitin 2024. Ajo u vlerësua për “prozën e saj poetike intense, që përballet me traumat historike dhe ekspozon brishtësinë e jetës njerëzore”. Disa nga veprat e saj më të njohura përfshijnë The Vegetarian, The White Book, Human Acts dhe Greek Lessons.

Han Kang, autorja jugkoreane që u shpall fituese e Nobelit në letërsi për vitin 2024, është një zë i veçantë dhe i fuqishëm në botën e letërsisë moderne. Me prozën e saj poetike dhe emocionale, ajo eksploron tema të thella si dhimbja, humbja dhe trauma historike.

Vepra e saj më e njohur, “Vegetariani”, ka hapur rrugë për një dialog të rëndësishëm mbi natyrën njerëzore dhe zgjedhjet e saj të vështira. Han Kang ndihmon lexuesit të përballen me realitetin e brishtë të jetës, duke sjellë në pah ndjeshmërinë e individëve përballë vështirësive. Ajo është një mjeshtre e narracionit, që arrin të lidhë trupin me shpirtin, jetën me vdekjen, në një stil eksperimental dhe të poezisë.

Pas shpalljes së fitueses, sekretari i përhershëm i Akademisë Suedeze, Mats Malm, njoftoi se kishte biseduar me Han Kang përmes telefonit. “Ajo po kalonte një ditë të zakonshme – sapo kishte përfunduar darkën me djalin e saj. Nuk ishte shumë e përgatitur për këtë lajm, por kemi filluar të diskutojmë për përgatitjet për dhjetorin,” tha ai, duke u referuar ceremonisë së ndarjes së çmimit.

Han Kang është autorja e parë koreano-jugore dhe e 18-ta grua që fiton këtë çmim prestigjioz. Anders Olsson, kryetari i komitetit të Nobelit, theksoi se “empatia e saj për jetët e brishta, shpesh femërore, është e prekshme dhe forcohet nga proza e saj e ngarkuar me metafora”. Ai gjithashtu e përshkroi Han si një inovatore në prozën bashkëkohore, me një vetëdije unike për lidhjet midis trupit dhe shpirtit, të gjallëve dhe të vdekurve.

E lindur në Gwangju, në jugperëndim të Koresë së Jugut, në vitin 1970, Han u zhvendos në Seul kur ishte 10 vjeçe. Ajo studioi letërsinë koreane në Universitetin Yonsei të kryeqytetit. Debutimi i saj letrar ndodhi në vitin 1993 me një seri pesë poezish të botuara në revistën Literature and Society. Një vit më vonë, ajo fitoi konkursin letrar pranveror të Seoul Shinmun me tregimin Red Anchor.

Koleksioni i saj i parë i tregimeve të shkurtra, Love of Yeosu, u publikua në vitin 1995. Në vitin 1998, ajo mori pjesë në Programin Ndërkombëtar të Shkrimtarëve në Universitetin e Iowa-s për tre muaj, me mbështetje nga Këshilli i Arteve të Koresë. The Vegetarian ishte romani i saj i parë që u përkthye në anglisht, dhe ndonëse përkthimi u kritikua, ai ndihmoi në rritjen e lexueshmërisë së saj ndërkombëtare.

Romani i saj më i fundit, We Do Not Part, do të publikohet në anglisht në vitin 2025, i përkthyer nga E Yaewon dhe Paige Aniyah Morris. Historia ndjek një shkrimtar që zbulon ndikimin e kryengritjes së Jeju-s në vitet 1948-49 mbi familjen e një miku të saj. Përkthimi në frëngjisht i këtij romani fitoi çmimin prix Médicis Étranger në vitin 2023.

Han Kang vazhdon të jetë një zë i rëndësishëm në letërsinë moderne, duke eksploruar tema të tilla si patriarkati, dhuna, pikëllimi dhe humanizmi, dhe është e njohur për stilin e saj të veçantë të të shkruarit, i cili ngjall refleksion dhe ndjesi te lexuesit./UBTNews/