28 vite më parë, nga 24 maji i vitit 1993 deri më 3 qershor të të njëjtit vit, gazetarët shqiptarë të Kosovës mbajtën grevë urie në Pallatin e Shtypit për mbrojtjen e fjalës së lirë. Greva nisi pasi Serbia nxori vendimin për marrjen nën kontroll të Pallatit të Shtypit, me çka përfundimisht gazetarëve shqiptarë u pamundësohej puna. Serbia po vendoste plotësisht terrin informativ në Kosovë. Grevës i priu Adem Demaçi. Pas 11 ditësh, pa asnjë rezultat, greva u ndërpre.
Në kohën e ish-Jugosllavisë, Radio Televizioni i Prishtinës – RTP ishte Radio Televizioni i parë i Kosovës. Puna e tij filloi në vitin 1945 në Prizren për të vazhduar funksionin deri në vitin 1990 kur u mbyll me dhunë nga forcat serbe, e të cilët nuk u ndalën vetëm me këtë mbyllje pasi që në të njëjtën kohë i ndaluan gazetës Rlindja botimin e saj. Pra përveç RTP-së, për informimin e shqiptarëve në atë kohë ishte edhe gazeta Rilindja, e cila ishte edhe gazeta e vetme e përditshme në gjuhën shqipe. Botimi i saj i parë ishte në vitin 1945. Gazeta shtypej në Shtypshkronjën Shtetërore në Prizren nga numri 1 deri në 60, kurse numri 61 i gazetës shtypej në Prishtinë në Shtypshkronjën Krahinore të Frontit Popullor.
Greva e urisë nga gazetarët e Rilindjes filloi 3 vite pas ndalimit të botimit të gazetës Rilindja, atëherë kur serbët pushtuan shtëpinë e mediave dhe shtypshkronjën.
Pra më 24 maj 1993 daton fillimi i grevës së urisë. Pallati i shtypit u bë shtëpia për njëmbëdhjetë ditët e ardhshme e Adem Demaçit, të cilit iu bashkangjitën edhe Ali Podrimja, Zenun Qelaj, Bardh Hamzaj, Nehat Islami, Shaip Beqiri, Idriz Ulaj, Milazim Krasniqi, Abdullah Konushefci, Bajram Kosumi, Vezir Uka, Shkelzen Stublla, Halil Matoshi, Blerim Shala, Besim Rexhaj, Gani Gashi, Shpend Vinca, Haqif Mulliçi, Agim Zogaj, Muhamet Ahmeti, Ali Hajdini, Safet Zejnullahu dhe Basri Çapriqi.
Disa gazetarëve gjendja shëndetësore iu është përkeqësuar para përfundimit të njëmbëdhjetë ditëshit dhe detyrimisht e ndaluan grevën më herët. Njëri nga ata ka qenë edhe Halil Matoshi.
“Unë me rekomandim të mjekëve Dr. Drita Mekuli, Dr. Faik Hima dhe Dr. Gani Demolli të cilët ishin afër neve e kam lënë grevën në ditën e shtatë, ndërsa kolegët tjerë kanë vazhduar. Gjatë grevës, me gazetarët e Zërit kemi përgatitur për shtyp një numër të revistës, kurse me poetin e ndjerë Ali Podrimjën kemi organizuar orë letrare dhe gazetën e murit me poezi e fotografi nga greva”, deklaroi ai.
Shefi i misionit të KSBE-së, tashmë OSBE-së në Prishtinë, greku Beniamin Karakostanoglu, gjatë kohës së grevës ishte në negociata për një marrëveshje me palën serbe për shfrytëzimin e përbashkët të resurseve të ndërmarrjes “Rilindja”. Ajo rezultoi se nuk ishte gjë tjetër veçse tjetërsim i shtypshkronjës, duke e pagëzuar “Gračanica” dhe duke i përzënë punëtorët shqiptarë nga puna.
Në një situatë të tillë të territ informativ në gjuhën shqipe, dy revista, “Zëri i Rinisë”, që ishte javore, si dhe “Bujku”, që ishte gazetë profesionale bujqësore, pësuan ndryshim duke u shndërruar në gazeta të aktualitetit dhe botoheshin më shpesh se normalisht, derisa “Bujku” nga stafi i Rilindjes përfundimisht u shndërrua në gazetë të përditshme. Në anën tjetër gazetarët e RTP-së, fillimisht siguruan një hapësirë 5 minutëshe për transmetimin e lajmeve në gjuhën shqipe në “Radio Zagrebi”, ndërsa më vonë siguruan hapësira transmetimi në “Radio Tirana” dhe në programin satelitor të “Televizionit Shqiptar”.
Historia e grevës së urisë është e lidhur me historinë e vetë popullit tonë dhe sakrificën e gazetarëve, të cilët në situatë okupimi ose lufte, interesin nacional e vendosin në radhë të parë, ndërsa profesionin e tyre e vënë në shërbim të atij interesi, pra e përdorin si armë për të arritur lirinë e kombit dhe atdheut.
(Autore e tekstit është Alketa Zejnullahu, studente e vitit të parë në Media dhe Komunikim në UBT)
Nga Gjeneva, ministri i jashtëm i Iranit ka paralajmëruar se sulmi i Izraelit ndaj vendit të tij është një “moment historik për qytetërimin njerëzor” në të cilin vendet duhet të mbrojnë të drejtën ndërkombëtare.
Duke folur para Këshillit të të Drejtave të Njeriut të OKB-së, Abbas Araghchi tha se Izraeli sulmoi vendin e tij në “mes të një procesi diplomatik në vazhdim” me SHBA-në në lidhje me aftësinë bërthamore të Iranit – një proces që ai thotë se ka qenë “premtues”.
Ai e përshkruan sulmin e papritur të Izraelit si “një akt të egër agresioni”, një “shkelje të rëndë të kartës së OKB-së”, e cila sfidoi “standardet që përfaqëson ky këshill”.
Araghchi foli përpara bisedimeve me ministrat e jashtëm të Mbretërisë së Bashkuar, Francës dhe Gjermanisë, të cilat synojnë të ulin tensionet në konflikt midis Iranit dhe Izraelit dhe të rikthehen në negociatat diplomatike mbi aftësinë bërthamore të Iranit.
Por, ndërsa bisedimet pritet të fillojnë, të dyja palët duken shumë larg njëra-tjetrës: Izraeli ka thënë se nuk i ka arritur ende të gjitha qëllimet e tij në Iran dhe planifikon të vazhdojë sulmet e tij.
Irani këmbëngul se ka të drejtë të zhvillojë energji bërthamore për qëllime paqësore, diçka që Izraeli duket se nuk ka gjasa ta pranojë.
Gaza po përballet me thatësirë të shkaktuar nga njeriu, pasi ka kolapsuar sistemi i ujit, tha Agjencia për Fëmijë e Kombeve të Bashkuara, UNICEF, më 20 qershor.
“Fëmijët do të nisin të vdesin nga etja… Vetëm 40 për qind e impianteve për prodhimin e ujit janë funksionale”, tha zëdhënësi i UNICEF-it, James Elder, për gazetarët në Gjenevë.
“Jemi shumë nën standardet e emergjencës sa i përket ujit të pijshëm për njerëzit në Gazë”, shtoi ai.
UNICEF-i gjithashtu raportoi për një rritje prej 50 për qind të fëmijëve nga gjashtë muaj deri në pesë vjeç që janë shtruar në spital për shkak të kequshqyerjes gjatë periudhës prill-maj në Gazë, si dhe për gjysmë milioni njerëz që po vuajnë nga uria.
Kjo agjenci tha se sistemi i shpërndarjes së ndihmave që udhëhiqet nga Fondacioni Humanitar për Gazën (GHF) – i mbështetur nga Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara – po “e bën situatën dëshpëruese edhe më të rëndë.”
Më 20 qershor, të paktën 25 persona që po prisnin kamionët me ndihma u vranë nga zjarri izraelit në Netzarim, sipas autoriteteve shëndetësore në Rripin e Gazës. Një ditë më parë, të paktën 51 persona u vranë nga sulmet izraelite, përfshirë 12 që po përpiqeshin t’i afroheshin një qendre të operuar nga GHF-ja në pjesën qendrore të Gazës.
Nga sulmet izraelite të premten, edhe 12 persona të tjerë u vranë gjatë një sulmi ajror që goditi shtëpinë e një familjeje në Deir al-Balah, duke e çuar numrin e viktimave të asaj dite në 37.
Elder, i cili së fundmi ka qëndruar në Gazë, tha se kishte shumë dëshmi nga gra dhe fëmijë të plagosur ndërsa përpiqeshin të merrnin ndihma ushqimore, përfshirë një djalë të vogël që u plagos nga një sulm me tank dhe më pas vdiq nga plagët e marra.
Ai tha se mungesa e qartësisë publike për kohën kur janë të hapura qendrat e shpërndarjes së ndihmave – disa prej të cilave ndodhen në zona lufte – po shkakton viktima të shumta.
“Ka pasur raste kur është shpërndarë informacioni se një vend është i hapur, por më pas është komunikuar në rrjetet sociale se është i mbyllur – por ai informacion është shpërndarë në një kohë kur në Gazë nuk kishte internet dhe njerëzit nuk kishin qasje në të,” tha ai.
Të mërkurën, GHF-ja tha përmes një deklarate se kishte shpërndarë 3 milionë vakte ushqimore në tri qendrat e ndihmës që operon, pa asnjë incident.
Lufta në Gazë filloi kur militantë të udhëhequr nga Hamasi – grupi palestinez i shpallur organizatë terroriste nga SHBA-ja dhe Bashkimi Evropian – sulmuan jugun e Izraelit, duke vrarë afro 1.200 njerëz dhe duke marrë rreth 250 pengje. Izraeli thotë se 58 pengje mbeten ende në Gazë, megjithëse besohet se rreth 35 prej tyre janë të vdekur.
Që atëherë, lufta e Izraelit ka vrarë më shumë se 55.000 njerëz në Gazë, shumë prej tyre gra dhe fëmijë, sipas zyrtarëve shëndetësorë palestinezë.
Lufta ka shkaktuar shkatërrime të mëdha në territorin palestinez, ndërsa OKB-ja ka thënë se pothuajse e gjithë popullsia e Gazës është në prag të zisë së bukës./REL/
Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdoğan ka zhvilluar bisedë telefonike me kancelarin gjerman, Friedrich Merz.
Sipas deklaratës së bërë në llogarinë e rrjeteve sociale të Kryesisë së Komunikimit të Presidencës së Turqisë, në bisedë u diskutua për konfliktin midis Izraelit dhe Iranit si dhe mbi çështjet bilaterale dhe rajonale.
Erdogan, ka paralajmëruar se përshkallëzimi i konfliktit mes Iranit dhe Izraelit mund të ketë pasoja serioze për rajonin dhe për Evropën, sidomos në rritjen e flukseve migratore.
Duke theksuar se zgjidhja e mosmarrëveshjes mbi programin bërthamor të Iranit është kthimi në tryezën e negociatave dhe se konflikti që filloi me sulmin e Izraelit ndaj Iranit e ka rritur kërcënimin për sigurinë rajonale në nivelin më të lartë, Erdogan vuri në dukje se pasojat e kësaj spiraleje dhune të shkaktuar nga sulmet izraelite mund të dëmtojnë rajonin dhe Evropën.
“Spirala e dhunës e shkaktuar nga sulmet e Izraelit mund të dëmtojë rajonin dhe Evropën për sa i përket migracionit dhe mundësisë së rrjedhjes bërthamore”, e citoi zyra e tij të thoshte atë në një bisedë telefonike me kancelarin gjerman Friedrich Merz.
Presidenti Erdoğan në bisedë tha se Turqia po bën përpjekje për t’i dhënë fund konfliktit dhe për të siguruar paqen, dhe se këto përpjekje do të vazhdojnë.
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar po përgatit organizimin e fluturimeve çarter nga Izraeli për të ndihmuar qytetarët britanikë në zonë, ndërsa situata në rajon po përkeqësohet.
Sipas një njoftimi të Downing Street, qytetarëve britanikë u është kërkuar që të regjistrojnë praninë e tyre pranë Ministrisë së Jashtme për të qëndruar në kontakt me autoritetet dhe për të marrë udhëzime të mëtejshme lidhur me fluturimet.
PA Media raporton se qeveria po bashkëpunon ngushtë me autoritetet izraelite për të organizuar transportin jashtë rajonit, sapo hapësira ajrore të rihapet. Kryeministri Sir Keir Starmer ka bërë thirrje për një zgjidhje diplomatike mes palëve në konflikt.
“Ne këshillojmë qytetarët britanikë që të vazhdojnë regjistrimin në Izrael dhe Territoret e Pushtuara Palestinase, për të qenë të kontaktueshëm dhe për udhëzime të mëtejshme mbi fluturimet,” tha një zëdhënës i qeverisë.
Sekretari i Jashtëm pritet të bëjë njoftimin zyrtar për organizimin e fluturimeve çarter nga aeroporti i Tel Avivit në ditët në vijim.