Shëndet

Katër mënyrat se si ndikon vetmia në shëndetin e trurit

E sipas ekspertëve të shëndetit mendor, ne në përgjithësi ndihemi më të sigurt kur ndjejmë se nuk jemi vetëm.

Published

3 years ago

March 10, 2023

Betim Gashi

Të gjithë me shumë gjasa e dimë se sa e dhimbshme mund të jetë vetmia. Një përqafim apo një fjalë e ngrohtë në ditët më të vështira, mund të jetë ajo që ndonjëherë na mungon më së shumti.

Gjatë historisë njerëzore, ne na është dashur të mbështetemi te njëri-tjetri për të mbijetuar, qoftë kjo për t’u mbrojtur nga kërcënimet fizike apo nga nevoja për të jetuar në komunitet.

E sipas ekspertëve të shëndetit mendor, ne në përgjithësi ndihemi më të sigurt kur ndjejmë se nuk jemi vetëm. Dhe kur ndjesia e vetmisë bëhet kronike ose rëndohet, efektet mund të jenë shumë të dëmshme për shëndetin. Ne mund të ndihemi të kërcënuar fizikisht dhe kjo ndërhyn në aftësinë e të menduarit dhe perceptimin tonë.

Më poshtë AgroWeb.org ju njeh me katër mënyra se si vetmia mund të ndikojnë në të menduarit, perceptimin dhe mirëqenien tonë.

Vetmia mund të shkaktojë ‘dëshira’ për shoqëri aq të forta sa uria ose etja

Studiuesit thonë se vetmia shkakton përgjigje nervore në tru të ngjashme me aktivitetin që ata shohin kur njerëzit janë të uritur dhe duan ushqim.

Studime të tjera kanë sugjeruar se kur ndihemi të vetmuar, zonat e trurit të lidhura me ndjenjat e pasigurisë dhe stresit ndizen. Pas një shqyrtimi mbi këtë temë, kërkuesit besojnë se këto sinjale na paralajmërojnë se duhet të kthehemi në lidhjet tona shoqërore. Vetmia nuk është vetëm një gjendje e keqe, është një sinjal se diçka mungon dhe se duhet të veprojmë.

Vetmia mund të na bëjë më armiqësorë dhe pesimistë

Ndjenja e vetmisë mund të na bëjë më të prirur të përqendrohemi në anët negative të një situate. Kjo sipas ekspertëve, ndodh sepse truri aktivizohet më shumë në përgjigje të stimujve negativë sesa nxitësve pozitive.

Kështu të menduarit në mënyrë negative kthehet në një rreth vicioz, ku personat që ndihen të vetmuar mund të shfaqin më tepër agresivitet. Agresiviteti apo armiqësia është një mekanizëm mbrojtës që njerëzit e përdorin sepse kanë frikë nga refuzimi i mëtejshëm, por kjo çon në largimin e njerëzve të dashur.

Besimi te të tjerët zbehet

Njerëzit e vetmuar janë më vigjilentë ndaj kërcënimeve të mundshme rreth tyre dhe kjo mund të rrisë mosbesimin tek të tjerët. Kjo është një nga shenjat më shqetësuese të vetmisë dhe tregon që keni kaluar shumë kohë vetëm.

Vetmia mund të kontribuojë në rënien e aftësive njohëse

Gjatë një studimi të kryer për këtë temë, shkencëtarët zbuluan se personat pjesëmarrës në studin që kishin nivele të larta të izolimit social kishin gjithashtu rënie të funksioneve njohëse kur bëhej fjalë për testet e kujtesës. Ndërveprimi social aktivizon qendrat e shpërblimit në trurin tonë, dhe është me të vërtetë diçka që na fal shumë kënaqësi./AgroWeb.org

Shëndet

Shëro aneminë me këto ushqime të fuqishme

Published

17 minutes ago

November 26, 2025

UBT News

Një ditë, teksa ngjitesh shkallët, ndjen lodhje të tepërt. Më vonë vëren se zemra të rreh më fort se zakonisht, pa ndonjë arsye të qartë.

Kjo të shqetëson dhe vendos të shkosh te mjeku. Për fat të mirë, nuk është asgjë serioze, thjesht hemoglobinë e ulët, pra anemi.

Atëherë lind pyetja: çfarë duhet të hash për të rritur hemoglobinën?

Mëlçia

Ndër burimet më të pasura me hekur, i cili është thelbësor për prodhimin e hemoglobinës. Edhe pse disa njerëz nuk e preferojnë për shkak të shijes, i’a vlen ta provoni. Me kohën mund të mësoheni dhe përfitimet janë të mëdha.

Bishtajoret dhe perimet

Vetëm bishtajoret nuk sigurojnë sasi të larta hekuri, këshillohet t’i kombinoni me ushqime të pasura me vitaminë C, që ndihmon në përthithjen e hekurit. Perimet që përmbajnë vitaminë C, duhen ngrënë të freskëta janë: specat, brokoli, lulelakra, lakra e Brukselit, speci djegës, spinaqi, majdanozi, karotat dhe panxhari.

Ushqimet e pasura me acid folik

Acidi folik është i rëndësishëm jo vetëm gjatë shtatzënisë, por edhe në rastet e anemisë, pasi ndihmon në prodhimin e rruazave të kuqe të gjakut. Ushqimet që janë të pasura me acid folik: asparagët, portokajtë, kokrrat e grurit, avokadon, fasulet, sojën dhe farat e kungullit.

Peshqit e kaltër

Ofrojnë yndyra të shëndetshme, vitamina të grupit B dhe Omega-3, të rëndësishme për shëndetin e rruazave të kuqe të gjakut. Disa prej tyre janë salmoni, toni, sardelja dhe skumbria. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Përfundimisht pa duhan, bima që redukton dëshirën për të

Published

3 hours ago

November 26, 2025

UBT News

Personat që prej shumë vitesh janë konsumues të duhanit, e kanë shumë të vështirë të heqin dorë me lehtësi.

Nikotina është ajo që krijon varësinë ndaj pirjes së duhanit e shkakton probleme në organizmin tuaj. Pra, sa më shumë pini duhan, aq më shumë trupi juaj ka nevojë për nikotinë.

Por, kur ju vendosni të lini duhanin, sigurisht kjo është shumë e vështirë por ka një mënyrë për t’ju ndihmuar në këtë rrugë.

Përdorni bimën Stevia ( bimë shkurreje në gjethin e së cilës gjenden shumë glikozide të ëmbla) për të hequr dorë nga duhani.

Kjo është përdorur si sheqer diabetik. Përdorimi i sheqerit diabetik bllokon sinjalet që dërgon truri nga mungesa e cigareve dhe ju nuk do të ndjeni shumë moskonsumimin.

Stevian mund ta gjeni të lëngshme ose pluhur. Ju mund ta gjeni atë në supermarkete dhe dyqane të ushqimit të shëndetshëm.

Stevia është gjithashtu e rekomandueshme për ata që janë duke u përpjekur për të humbur peshë dhe për rregullimin e presionit të gjakut. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Vitamina C: Ushqyesi që trupi juaj ka më shumë nevojë këtë stinë

Published

4 hours ago

November 26, 2025

UBT News

Vitamina C është ushqyes i domosdoshëm për organizmin, veçanërisht në periudhën kur janë më të shpeshta virozat.

Ajo ndihmon në shkurtime të kohës së sëmundjes, forcon sistemin imunitar dhe vepron si antioksidant kundër radikaleve të lira.

Për më tepër, vitamina C mbështet shëndetin e zemrës, syve, ndihmon gjatë shtatzanisë, parandalon rrudhat e parakohshme dhe ndihmon rritjen dhe zhvillimin normal të trupit, si dhe përthithjen e hekurit.

Organizmi i njeriut nuk mund të prodhojë apo ruajë vitaminën C, prandaj marrja përmes ushqimeve është thelbësore.

Sasia ditore e rekomanduar:

Meshkujt: 90 mg

Femrat: 75 mg

Femrat shtatzënë: 85 mg

Nënat që ushqejnë me gji: 120 mg

Duhanpirësit: +35 mg mbi dozat e mësipërme

Sasia maksimale e sigurt për përdorim është 2000 mg në ditë. Një regjim ushqimor i shëndetshëm ofron sasi të mjaftueshme të vitaminës C.

Ushqimet më të pasura me vitaminë C:

1 gotë lëng portokalli: 93 mg

1 gotë lëng qitro: 70 mg

1 kivi: 64 mg

Gjysmë racioni brokoli: 51 mg

Gjysmë racioni luleshtrydhe: 49 mg

Speca të kuq: burim i shkëlqyer i vitaminës C

Vitamina C dhe stresi

Stresi gjatë ditës është i pashmangshëm. Mungesa e vitaminës rrit ndjeshmërinë ndaj saj, duke e bërë më të vështirë menaxhimin. Personat me mungesë të kësaj vitamine shpesh ndihen të lodhur, të paenergjik dhe të depresionuar.

Simptoma të mungesës së vitaminës C:

Probleme me dhëmbët dhe mishrat: Mund të shkaktojë erozion dhe rënie të dhëmbëve.

Sistem imunitar i dobët: Organizmi sëmuret më shpesh dhe rikuperimi zgjat më shumë.

Plogështi: Shfaqet si pasojë e niveleve të ulëta të hemoglobinës dhe mund të shkaktojë anemi.

Shtim në peshë: Trupi nuk përdor yndyrnat si burim energjie, duke rritur masën dhjamore.

Përfshirja e ushqimeve të pasura me vitaminë C në dietë ndihmon në mbrojtjen e shëndetit dhe në ruajtjen e energjisë së përgjithshme. /A.Z/UBT News/

Kuriozitete

Zbulim i ri: Truri arrin kulmin në 32 vjeç

Published

7 hours ago

November 26, 2025

UBT News

Shkencëtarët kanë zbuluar se truri kalon në pesë faza kryesore gjatë jetës, me pika të rëndësishme kthese në moshat 9, 32, 66 dhe 83 vjeç, raporton BBC.

Studimi përfshiu rreth 4,000 persona deri në moshën 90 vjeç dhe analizoi mënyrën se si ndryshojnë lidhjet midis qelizave të trurit.

Sipas hulumtimit të Universitetit të Kembrixhit, truri vazhdon të zhvillohet deri në fillim të të tridhjetave — periudha që konsiderohet si kulmi neurologjik. Ky ritëm ndryshimi shpjegon edhe pse rreziku për çrregullime të shëndetit mendor apo demencë ndryshon me moshën.

Pesë fazat e trurit janë:

• Fëmijëria (0–9 vjeç): rritje e shpejtë e trurit dhe formim i shumtë i sinapseve, por me efikasitet të ulët.
• Adoleshenca (9–32 vjeç): faza më e madhe e riorganizimit; truri bëhet më efikas dhe arrin kulmin në të 30-at. Kjo periudhë shoqërohet me rrezik më të lartë për çrregullime mendore.
• Mosha e rritur (32–66 vjeç): stabilitet i funksioneve dhe personalitetit, me ndryshime të ngadalta.
• Plakja e hershme (66–83 vjeç): truri ndahet në zona që punojnë më fort veçmas; fillojnë të shfaqen rreziqe si demenca apo hipertensioni.
• Plakja e vonë (83+): ndryshime të mëtejshme në lidhjet e trurit, të ngjashme me fazën e mëparshme, por më të theksuara.

Studiuesja Alexa Mousley thotë se fazat përputhen dukshëm me momente kyçe të jetës — nga puberteti te ndryshimet sociale në të 30-at dhe sfidat shëndetësore në moshë të thyer. /A.Z/UBT News/

ChatGPT can make mistakes. Check important info.