

Lajmet
Katër ditë pune në javë: Cilat shtete e kanë ‘përqafuar’ dhe si po shkon?
Ideja është e thjeshtë – punonjësit do të punojnë katër ditë në javë, ndërkohë që paguhen njësoj dhe kanë të njëjtat përfitime.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiDiskutimet rreth katër ditëve pune në javë janë rindezuar nga pandemia COVID-19, meqë punëtorët dhe punëdhënësit e kanë në konsideratë rëndësinë e fleksibilitetit dhe përfitimeve në vendin e punës.
Ideja është e thjeshtë – punonjësit do të punojnë katër ditë në javë, ndërkohë që paguhen njësoj dhe kanë të njëjtat përfitime, por me të njëjtën ngarkesë pune.
Prandaj kompanitë që reduktojnë javën e tyre të punës do të funksionojnë me më pak takime dhe më shumë pavarësi në punë.
E përshëndetur si e ardhmja e produktivitetit të punonjësve dhe balancës punë-jetë, avokuesit e këtij sistemi sugjerojnë që sapo të fillojë së zbatuari, kënaqësia e punonjësve rritet, dhe po ashtu edhe produktiviteti.
Sindikatat në të gjithë Evropën po bëjnë thirrje që qeveritë të zbatojnë javën katërditore të punës, por cilat vende e kanë përqafuar idenë dhe si po shkon deri tani?
Belgjika
Në shkurt, punonjësit belgë fituan të drejtën për të kryer një javë të plotë pune me katër ditë në vend të pesë ditëve të zakonshme, pa ulje të rrogës.
Projektligji hyri në fuqi më 21 nëntor, duke u mundësuar punonjësve të vendosin nëse do të punojnë katër apo pesë ditë në javë. Por kjo nuk do të thotë se ata do të punojnë më pak – ata thjesht do të kondensojnë orët e tyre të punës në më pak ditë.
Kryeministri belg, Alexander de Croo shpreson se ndryshimi do të ndihmojë që tregu i Belgjikës të jetë më fleksibël dhe do ta bëjë më të lehtë për njerëzit të kombinojnë jetën e tyre familjare me karrierën e tyre. Sipas tij, modeli i ri duhet të krijojë një ekonomi më dinamike.
Vetëm rreth 71 nga 100 belgë të grupmoshës nga 20 deri në 64 vjeç janë në marrëdhënie pune, më pak se mesatarja e eurozonës prej rreth 73 dhe plot 10 pikë përqindjeje më pak se në vendet fqinje si Holanda dhe Gjermania, sipas të dhënave të Eurostat për tremujorin e tretë të vitit 2021.
Mbretëria e Bashkuar
Kompanitë në Mbretërinë e Bashkuar që e testuan këtë sistem, tani po planifikojnë që ta bëjnë atë të përhershëm, meqë eksperimenti u dëshmua si “jashtëzakonisht i suksesshëm”.
Dhjetra kompani janë përfshirë në programin pilot gjashtëmujor, më i madhi i këtij lloji, i cili u lansua më 6 qershor të këtij viti për të studiuar ndikimin e orëve më të shkurtra të punës në produktivitetin e bizneseve dhe mirëqenien e punëtorëve të tyre, si dhe ndikimin në mjedis dhe barazinë gjinore.
Rreth 70 kompani në Mbretërinë e Bashkuar dhe më shumë se 3 mijë e 300 punonjës janë regjistruar deri më tani në këtë program, i cili po drejtohet nga studiues në Universitetet Cambridge dhe Oxford, dhe Kolegji i Bostonit, si dhe grupet jofitimprurëse të avokimit 4 Day Week Global, 4 Day Week UK Campaign dhe the UK think tank Autonomy.
Skocia dhe Uellsi
Në Skoci dhe në Uells kjo nismë do të testohet në vitin 2023. Ky vendim erdhi si premtim i një fushate që u bë nga Partia Kombëtare Skoceze (SNP) në pushtet.
Punëtorëve do t’u reduktohet ora me 20 për qind, por paga nuk do t’iu ulet. SNP do të mbështesë kompanitë pjesëmarrëse me rreth 10 milionë £ (11.8 milionë €).
Sipas një sondazhi të fundit të kryer nga Instituti për Kërkime të Politikave Publike (IPPR) në Skoci, 80 për qind e njerëzve që iu përgjigjën idesë ishin shumë pozitivë ndaj nismës.
Spanja
Pasi partia e vogël e majtë Más País njoftoi në fillim të këtij viti se qeveria ra dakord me kërkesën e tyre për të nisur një program pilot modest të një jave pune katërditore, Spanja nisi një projekt pilot në muajin dhjetor.
Piloti do të ndihmojë SME-të të shkurtojnë javën e tyre të punës me të paktën gjysmë dite, pa ulur pagat.
Ky është një test për të parë nëse produktiviteti mund të rritet. Kompanitë që regjistrohen mund të marrin ndihmë nga një fond qeveritar prej 10 milionë euro, por ato duhet të hartojnë mënyra për të rritur produktivitetin që kompenson tejkalimin e kostos së pagave, tha Ministria e Industrisë e Spanjës.
Islanda: Një nga liderët në javën e punës katërditore
Midis viteve 2015 dhe 2019, Islanda kreu pilotimin më të madh në botë të një jave pune me 35 deri në 36 orë (prerë nga 40 orë tradicionale) pa asnjë thirrje për një ulje proporcionale të pagave. Rreth 2 mijë e 500 njerëz morën pjesë në fazën e testimit.
Për të siguruar kontrollin e cilësisë, rezultatet u analizuan nga instituti britanik Autonomy dhe Shoqata Islandeze jofitimprurëse për Qëndrueshmëri dhe Demokraci (ALDA).
Piloti u quajt një sukses nga studiuesit dhe sindikatat islandeze që negociuan për një reduktim të orëve të punës.
Suedia
Në Suedi, një javë pune katërditore me pagesë të plotë u testua në vitin 2015 me rezultate të përziera.
Propozimi ishte që të provoheshin ditët e punës gjashtëorëshe në vend të atyre tetëorëshe pa humbje page, por jo të gjithë ishin të kënaqur me idenë e shpenzimit të parave në pilotim.
Edhe partitë e majta menduan se do të ishte shumë e shtrenjtë për ta zbatuar këtë në një shkallë të gjerë.
Por rezultate pozitive u vunë re brenda njësisë së ortopedisë së një spitali universitar, i cili kaloi 80 infermierë dhe mjekë në një ditë pune gjashtë orëshe dhe punësoi staf të ri për të kompensuar kohën e humbur. Përgjigja e stafit mjekësor ishte pozitive, por edhe eksperimenti u përball me shumë kritika dhe nuk u rinovua.
Megjithatë, disa kompani, si prodhuesi i makinave Toyota, zgjodhën të mbajnë orët e reduktuara për punëtorët e tyre.
Gjermania
Gjermania është shtëpia e një prej javëve mesatare më të shkurtra të punës në Evropë. Sipas Forumit Ekonomik Botëror (WEF), java mesatare e punës është 34.2 orë. Megjithatë, sindikatat po bëjnë thirrje për ulje të mëtejshme të orëve të punës.
Vitin e kaluar, IG Metall, sindikata më e madhe e vendit, bëri thirrje për javë më të shkurtra pune, duke argumentuar se kjo do të ndihmonte në ruajtjen e vendeve të punës dhe shmangien e pushimeve nga puna.
Sipas një sondazhi të Forsa, 71 për qind e njerëzve që punojnë në Gjermani do të dëshironin të kishin mundësinë të punonin vetëm katër ditë në javë.
Japonia
Në vende të tjera si Japonia, janë kompanitë më të mëdha që po hyjnë në këtë sistem, pas njoftimit të qeverisë japoneze në vitin 2021 rreth një plani për të arritur një ekuilibër më të mirë punë-jetë në të gjithë vendin.
Ka disa arsye që kjo mund të jetë e mirë për vendin, ku vdekja nga puna e tepërt merr shumë jetë.
Stafi që punon me orë shtesë shpesh mund të sëmuret për shkak të punës së tepërt ose të bëhet vetëvrasës.
Në vitin 2019, gjiganti i teknologjisë Microsoft eksperimentoi me modelin duke u ofruar punonjësve fundjavë treditore për një muaj.
Lëvizja rriti produktivitetin me 40 për qind dhe rezultoi në punë më efikase.
Zelanda e Re
Ndërkohë, në Zelandën e Re, 81 punonjës që punojnë për gjigantin e mallrave të konsumit Unilever po marrin pjesë aktualisht në një provë njëvjeçare të një jave pune katërditore me pagesë të plotë.
“Qëllimi ynë është të matim performancën në rezultat, jo në kohë. Ne besojmë se mënyrat e vjetra të punës janë të vjetruara dhe nuk janë më të përshtatshme për qëllimin”, tha Nick Bangs, Drejtor menaxhues i Unilever. Nëse eksperimenti rezulton i suksesshëm, thuhet se do të shtrihet në vende të tjera.
Interes i madh në ShBA dhe Kanada
Sipas një sondazhi nga shitësi i softuerëve cloud Qualtrics, 92 për qind e punëtorëve amerikanë janë pro shkurtimit të javës së punës, edhe nëse kjo nënkupton punë me orë më të gjata.
Në Kanada, hulumtimi nga agjencia globale e punësimit Indeed tregoi se 41 për qind e punëdhënësve kanadezë po shqyrtojnë oraret alternative hibride dhe stilet e reja të punës, pas pandemisë COVID-19./UBTNews/
You may like
Lajmet
Krasniqi thotë se vendimi i Kurtit për studentët është “përpjekje e hapur për blerje vote”
Published
11 minutes agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Kransiqi ka reaguar pas vendimit të Qeverisë në detyrë për të ndarë nga 100 euro për çdo student, pesë ditë para ditës së zgjedhjeve lokale.
“Kryeministri në largim, i cili tashmë ka humbur çdo legjitimitet, duket se po e përjeton panikun nga humbja e madhe që e pret të dielën”, shkroi Krasniqi në Facebook.
Ai tha se vendimi për të ndarë 26 milionë euro për studentët “nuk është mbështetje e sinqertë “por përpjekje e hapur për blerje vote”.
“Pas katër vitesh dështimesh në qeverisje dhe degradimi të sistemit arsimor, ai sot vendosi të ndajë 26 milionë euro, nga 100 euro për student, vetëm pesë ditë para zgjedhjeve. Kjo nuk është mbështetje e sinqertë për studentët, por përpjekje e hapur për blerje vote. Megjithatë, ky është një tjetër gjykim i gabuar për studentët kosovarë, sepse ata as nuk blihen e as nuk shiten”, tha Krasniqi.
Krasniqi i ftoi studentët që t’i marrin ato mjete “që janë nga taksat e familjeve të tyre, por të dielën ta përdorin votën e tyre për ta ndëshkuar një kryeministër që ka rrezikuar të ardhmen e tyre dhe të shtetit”./D.B/KP
Lajmet
Banka Botërore: Ngadalësohet zhvillimi ekonomik në Kosovë
Published
1 hour agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Banka Botërore ka bërë të ditur që zhvillimi ekonomik në Kosovë, por edhe në tërë Ballkanin Perëndimor sivjet ka pasur ngadalësim dhe se ritmi parashikohet të vazhdojë.
Sipas raportit të rregullt ekonomik për Ballkanin Perëndimor, të vjeshtës 2025, nga 4.4 për qind sa ka qenë rritja ekonomike më 2024, në vitin 2025 rritja do të jetë 3.8 për qind.
Në këtë matje për sivjet rënien më të madhe do ta ketë Serbia nga 3.9 për qind në 2.8.
Në krahasim me vendet e Ballkanit Perëndimor, vetëm Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi do të kenë zhvillim më pozitiv në krahasim me 2024-n.
Ndërsa në nivel të përgjithshëm, Ballkani Perëndimor do të ketë rritje ekonomike në shkallë prej 3.0 për qind sivjet, në krahasim me 3.6 sa ishte një vit më herët.
Edhe parashikimet për vitet 2026 dhe 2027 tregojnë se Kosova do të ketë ngadalësim të zhvillimit ekonomik në 3.8 dhe 3.9 për qind.
Në raport për inflacionin në Kosovë është përmendur edhe vendosja e tarifave energjetike./D.B/EO
Lajmet
Sulmohet një infermier në QKMF-në e Mitrovicës
Published
1 hour agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Një incident ka ndodhur mbrëmjen e së hënës më 06.10.2025, në Emergjencën e Qendrës Kryesore të Mjekësisë Familjare (QKMF) në Mitrovicën e Jugut, ku një qytetar dyshohet se sulmoi fizikisht një infermier gjatë orarit të punës.
Ngjarja ka ndodhur pas një përplasjeje verbale mes palëve rreth një trajtimi mjekësor, duke eskaluar në dhunë ndaj personelit shëndetësor.
“Në rrugën ‘Bislim Bajgora’, Mitrovicë e Jugut, më 06.10.2025 rreth orës 19:30, ankuesi mashkull kosovar ka raportuar se, derisa ishte në vendin e punës në emergjencën e qytetit, një i dyshuar mashkull kosovar, pasi kishin një fjalosje rreth një trajtimi mjekësor, e ka sulmuar fizikisht viktimën,” – është thënë në njoftimin e Policisë së Kosovës.
Në njoftimin e Policisë theksohet se viktima ka marrë trajtim mjekësor, ndërsa i dyshuari, pas intervistimit, me vendim të prokurorit është liruar në procedurë të rregullt.
Rasti ka ngjallur reagime të shumta nga institucionet shëndetësore lokale, të cilat e kanë cilësuar aktin si të papranueshëm dhe kërkojnë ndëshkim të merituar sipas ligjit.
“Mjekët dhe stafi i Urgjencës në QKMF janë në dispozicion të qytetarëve 24 orë në ditë, duke u angazhuar për mbrojtjen e jetës dhe shëndetit të secilit pacient. Megjithëse raste të tilla të dhunës janë të rralla, ato vështirësojnë punën e stafit mjekësor dhe rrezikojnë drejtpërdrejt shëndetin e qytetarëve. Për këtë arsye, institucionet kërkojnë që ngjarje të tilla të trajtohen me rigorozitet të plotë dhe në përputhje me ligjet në fuqi,” – thuhet në reagimin e drejtorit të Shëndetësisë, Fahri Shabani.
Ai ka rikujtuar se në të gjitha qendrat mjekësore funksionojnë mekanizma të ankesave dhe linja të hapura për komunikim me pacientët, përmes të cilave qytetarët mund të adresojnë çdo pakënaqësi apo vërejtje në mënyrë institucionale dhe të rregullt.
Edhe Këshilli i Pacientëve në Mitrovicë ka shprehur indinjatën e thellë për rastin, duke theksuar se dhuna ndaj punëtorëve shëndetësorë është e patolerueshme dhe e dëmton rëndë marrëdhënien mes pacientit dhe mjekut.
“Të gjithë pacientët kanë të drejtë të kërkojnë trajtim shëndetësor me cilësi dhe dinjitet, por kjo e drejtë nuk guxon të keqpërdoret për të arsyetuar sjellje të dhunshme ndaj atyre që punojnë për të shpëtuar jetë,” – thuhet në njoftimin e Këshillit të Pacientëve./D.B/KP
Lajmet
Kryebashkiaku i Nju Jorkut zbarkon në Vlorë, priten takime për të forcuar bashkëpunimin ekonomik dhe promovimin e turizmit
Published
2 hours agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Kryebashkiaku i Nju Jorkut, Eric Adams, së bashku me një delegacion amerikan, ka mbërritur mesditën e kësaj të marte në qytetin e Vlorës.
Ai është shoqëruar nga forca të shumta sigurie dhe ekipe të posaçme të ambasadës amerikane.
Delegacioni ka ndaluar fillimisht në Vilën qeveritare në Ujin e Ftohtë, ndërsa më vonë pritet që Adams të vizitojë edhe zonën e Orikumit.
Ende nuk janë bërë publike arsyet zyrtare të kësaj vizite në qytetin bregdetar, por sipas mediave ndërkombëtare, qëllimi i udhëtimit të kryebashkiakut të Nju Jorkut në Shqipëri lidhet me forcimin e bashkëpunimit ekonomik dhe promovimin e turizmit.
Burime pranë organizatorëve bëjnë me dije se Adams do të zhvillojë takime joformale me përfaqësues vendorë dhe sipërmarrës të zonës./D.B/EO

Nicole Kidman, fytyra ikonike e rikthyer e Chanel

Krasniqi thotë se vendimi i Kurtit për studentët është “përpjekje e hapur për blerje vote”

Superhëna më e madhe e vitit 2025! Sonte qielli dhuron një spektakël të jashtëzakonshëm

Ndërron jetë në moshën 67-vjeçare djali i Tina Turner

Banka Botërore: Ngadalësohet zhvillimi ekonomik në Kosovë

Hajdari: Kosova është e vogël për botën, por për mua është krejt bota

Sulmohet një infermier në QKMF-në e Mitrovicës

Ngjyra e flokëve që freskon fytyrën dhe nxjerr tiparet në pah

Inter aktivizon opsionin për blerjen e Manuel Akanjit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën