Lajmet

Katër ditë pune në javë: Cilat shtete e kanë ‘përqafuar’ dhe si po shkon?

Ideja është e thjeshtë – punonjësit do të punojnë katër ditë në javë, ndërkohë që paguhen njësoj dhe kanë të njëjtat përfitime.

Published

on

Diskutimet rreth katër ditëve pune në javë janë rindezuar nga pandemia COVID-19, meqë punëtorët dhe punëdhënësit e kanë në konsideratë rëndësinë e fleksibilitetit dhe përfitimeve në vendin e punës.

Ideja është e thjeshtë – punonjësit do të punojnë katër ditë në javë, ndërkohë që paguhen njësoj dhe kanë të njëjtat përfitime, por me të njëjtën ngarkesë pune.

Prandaj kompanitë që reduktojnë javën e tyre të punës do të funksionojnë me më pak takime dhe më shumë pavarësi në punë.

E përshëndetur si e ardhmja e produktivitetit të punonjësve dhe balancës punë-jetë, avokuesit e këtij sistemi sugjerojnë që sapo të fillojë së zbatuari, kënaqësia e punonjësve rritet, dhe po ashtu edhe produktiviteti.

Sindikatat në të gjithë Evropën po bëjnë thirrje që qeveritë të zbatojnë javën katërditore të punës, por cilat vende e kanë përqafuar idenë dhe si po shkon deri tani?

Belgjika

Në shkurt, punonjësit belgë fituan të drejtën për të kryer një javë të plotë pune me katër ditë në vend të pesë ditëve të zakonshme, pa ulje të rrogës.

Projektligji hyri në fuqi më 21 nëntor, duke u mundësuar punonjësve të vendosin nëse do të punojnë katër apo pesë ditë në javë. Por kjo nuk do të thotë se ata do të punojnë më pak – ata thjesht do të kondensojnë orët e tyre të punës në më pak ditë.

Kryeministri belg, Alexander de Croo shpreson se ndryshimi do të ndihmojë që tregu i Belgjikës të jetë më fleksibël dhe do ta bëjë më të lehtë për njerëzit të kombinojnë jetën e tyre familjare me karrierën e tyre. Sipas tij, modeli i ri duhet të krijojë një ekonomi më dinamike.

Vetëm rreth 71 nga 100 belgë të grupmoshës nga 20 deri në 64 vjeç janë në marrëdhënie pune, më pak se mesatarja e eurozonës prej rreth 73 dhe plot 10 pikë përqindjeje më pak se në vendet fqinje si Holanda dhe Gjermania, sipas të dhënave të Eurostat për tremujorin e tretë të vitit 2021.

Mbretëria e Bashkuar

Kompanitë në Mbretërinë e Bashkuar që e testuan këtë sistem, tani po planifikojnë që ta bëjnë atë të përhershëm, meqë eksperimenti u dëshmua si “jashtëzakonisht i suksesshëm”.

Dhjetra kompani janë përfshirë në programin pilot gjashtëmujor, më i madhi i këtij lloji, i cili u lansua më 6 qershor të këtij viti për të studiuar ndikimin e orëve më të shkurtra të punës në produktivitetin e bizneseve dhe mirëqenien e punëtorëve të tyre, si dhe ndikimin në mjedis dhe barazinë gjinore.

Rreth 70 kompani në Mbretërinë e Bashkuar dhe më shumë se 3 mijë e 300 punonjës janë regjistruar deri më tani në këtë program, i cili po drejtohet nga studiues në Universitetet Cambridge dhe Oxford, dhe Kolegji i Bostonit, si dhe grupet jofitimprurëse të avokimit 4 Day Week Global, 4 Day Week UK Campaign dhe the UK think tank Autonomy.

Skocia dhe Uellsi

Në Skoci dhe në Uells kjo nismë do të testohet në vitin 2023. Ky vendim erdhi si premtim i një fushate që u bë nga Partia Kombëtare Skoceze (SNP) në pushtet.

Punëtorëve do t’u reduktohet ora me 20 për qind, por paga nuk do t’iu ulet. SNP do të mbështesë kompanitë pjesëmarrëse me rreth 10 milionë £ (11.8 milionë €).

Sipas një sondazhi të fundit të kryer nga Instituti për Kërkime të Politikave Publike (IPPR) në Skoci, 80 për qind e njerëzve që iu përgjigjën idesë ishin shumë pozitivë ndaj nismës.

Spanja

Pasi partia e vogël e majtë Más País njoftoi në fillim të këtij viti se qeveria ra dakord me kërkesën e tyre për të nisur një program pilot modest të një jave pune katërditore, Spanja nisi një projekt pilot në muajin dhjetor.

Piloti do të ndihmojë SME-të të shkurtojnë javën e tyre të punës me të paktën gjysmë dite, pa ulur pagat.

Ky është një test për të parë nëse produktiviteti mund të rritet. Kompanitë që regjistrohen mund të marrin ndihmë nga një fond qeveritar prej 10 milionë euro, por ato duhet të hartojnë mënyra për të rritur produktivitetin që kompenson tejkalimin e kostos së pagave, tha Ministria e Industrisë e Spanjës.

Islanda: Një nga liderët në javën e punës katërditore

Midis viteve 2015 dhe 2019, Islanda kreu pilotimin më të madh në botë të një jave pune me 35 deri në 36 orë (prerë nga 40 orë tradicionale) pa asnjë thirrje për një ulje proporcionale të pagave. Rreth 2 mijë e 500 njerëz morën pjesë në fazën e testimit.

Për të siguruar kontrollin e cilësisë, rezultatet u analizuan nga instituti britanik Autonomy dhe Shoqata Islandeze jofitimprurëse për Qëndrueshmëri dhe Demokraci (ALDA).

Piloti u quajt një sukses nga studiuesit dhe sindikatat islandeze që negociuan për një reduktim të orëve të punës.

Suedia

Në Suedi, një javë pune katërditore me pagesë të plotë u testua në vitin 2015 me rezultate të përziera.

Propozimi ishte që të provoheshin ditët e punës gjashtëorëshe në vend të atyre tetëorëshe pa humbje page, por jo të gjithë ishin të kënaqur me idenë e shpenzimit të parave në pilotim.

Edhe partitë e majta menduan se do të ishte shumë e shtrenjtë për ta zbatuar këtë në një shkallë të gjerë.

Por rezultate pozitive u vunë re brenda njësisë së ortopedisë së një spitali universitar, i cili kaloi 80 infermierë dhe mjekë në një ditë pune gjashtë orëshe dhe punësoi staf të ri për të kompensuar kohën e humbur. Përgjigja e stafit mjekësor ishte pozitive, por edhe eksperimenti u përball me shumë kritika dhe nuk u rinovua.

Megjithatë, disa kompani, si prodhuesi i makinave Toyota, zgjodhën të mbajnë orët e reduktuara për punëtorët e tyre.

Gjermania

Gjermania është shtëpia e një prej javëve mesatare më të shkurtra të punës në Evropë. Sipas Forumit Ekonomik Botëror (WEF), java mesatare e punës është 34.2 orë. Megjithatë, sindikatat po bëjnë thirrje për ulje të mëtejshme të orëve të punës.

Vitin e kaluar, IG Metall, sindikata më e madhe e vendit, bëri thirrje për javë më të shkurtra pune, duke argumentuar se kjo do të ndihmonte në ruajtjen e vendeve të punës dhe shmangien e pushimeve nga puna.

Sipas një sondazhi të Forsa, 71 për qind e njerëzve që punojnë në Gjermani do të dëshironin të kishin mundësinë të punonin vetëm katër ditë në javë.

Japonia

Në vende të tjera si Japonia, janë kompanitë më të mëdha që po hyjnë në këtë sistem, pas njoftimit të qeverisë japoneze në vitin 2021 rreth një plani për të arritur një ekuilibër më të mirë punë-jetë në të gjithë vendin.

Ka disa arsye që kjo mund të jetë e mirë për vendin, ku vdekja nga puna e tepërt merr shumë jetë.

Stafi që punon me orë shtesë shpesh mund të sëmuret për shkak të punës së tepërt ose të bëhet vetëvrasës.

Në vitin 2019, gjiganti i teknologjisë Microsoft eksperimentoi me modelin duke u ofruar punonjësve fundjavë treditore për një muaj.

Lëvizja rriti produktivitetin me 40 për qind dhe rezultoi në punë më efikase.

Zelanda e Re

Ndërkohë, në Zelandën e Re, 81 punonjës që punojnë për gjigantin e mallrave të konsumit Unilever po marrin pjesë aktualisht në një provë njëvjeçare të një jave pune katërditore me pagesë të plotë.

“Qëllimi ynë është të matim performancën në rezultat, jo në kohë. Ne besojmë se mënyrat e vjetra të punës janë të vjetruara dhe nuk janë më të përshtatshme për qëllimin”, tha Nick Bangs, Drejtor menaxhues i Unilever. Nëse eksperimenti rezulton i suksesshëm, thuhet se do të shtrihet në vende të tjera.

Interes i madh në ShBA dhe Kanada

Sipas një sondazhi nga shitësi i softuerëve cloud Qualtrics, 92 për qind e punëtorëve amerikanë janë pro shkurtimit të javës së punës, edhe nëse kjo nënkupton punë me orë më të gjata.

Në Kanada, hulumtimi nga agjencia globale e punësimit Indeed tregoi se 41 për qind e punëdhënësve kanadezë po shqyrtojnë oraret alternative hibride dhe stilet e reja të punës, pas pandemisë COVID-19./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Kroatët në luftë me ‘çmimet e larta’, bëjnë thirrje për bojkot të marketeve

Published

on

Në Kroaci, qytetarët po përdorin fuqinë e rrjeteve sociale për të kërkuar uljen e çmimeve të ushqimeve, duke organizuar një bojkot të gjerë të dyqaneve. Më 24 janar, ata kanë ftuar qytetarët të mos blejnë asgjë dhe të trajtojnë atë ditë si një ditë pushimi, në një përpjekje për të ushtuar presion mbi shitësit dhe bizneset.

Bojkoti është shpërndarë gjerësisht përmes platformave si WhatsApp, Reddit dhe Facebook, ku qytetarët shpresojnë të ndikojnë në çmimet e larta të ushqimeve që kanë ngjallur shqetësim në vend. “Në Kroaci ka bojkot kundër çmimeve të larta të ushqimeve. Njerëzve u kërkohet të mos blejnë asgjë atë ditë, absolutisht asgjë”, thuhet në mesazhet që qarkullojnë në rrjetet sociale.

Shumë nga ata që e mbështesin bojkotin, po ashtu sjellin shembuj nga vende të tjera, si Mbretëria e Bashkuar, ku bojkotet kanë çuar në uljen e çmimeve të karburanteve, dhe Itali, ku qytetarët ndërprenë pirjen e kafesë në kafene për shkak të çmimeve të larta pas hyrjes së euros.

Ky bojkot ka shkaktuar debate, me disa që besojnë se një ditë bojkot nuk është mjaftueshëm për të bërë ndryshim dhe sugjerojnë që protesta të zgjasë për një javë. Ftesa për bojkot ka pasuar një periudhë të rritjes së çmimeve, që ka ndikuar fort te buxheti i qytetarëve të zakonshëm./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

Agjencia e Kosovës për Forenzikë merr donacion për ekspertiza të ADN-së

Published

on

By

Agjencia e Kosovës për Forenzikë ka pranuar sot pajisje në formë donacioni për ekspertizë të ADN-së, si pjesë e programit “Zgjidhja e rasteve të personave të zhdukur nga lufta në Kosovë”.

Programi implementohet nga ICMP dhe mbështetet nga BE përmes Ambasadës së Suedisë – programi Agjencia Suedeze për Bashkëpunim Ndërkombëtar për Zhvillim dhe Ambasada e Italisë në Prishtinë.

Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla tha se me pranimin e këtij donacioni do të lehtësohet procesi i zbulimit përmes ADN-së, në mënyrë që të bëhet identifikimi i personave të zhdukur përmes mbetjeve mortore.

Pajisjet e pranuara nga ICMP për ekspertiza të ADN-së janë teknologjia e fundit në këtë fushë dhe do të ndikojnë në ngritjen dhe përmirësimin e kapaciteteve të Agjencisë së Kosovës për Forenzikë, në fushën e hetimit kriminal dhe ekspertizës forenzike sipas standardeve ndërkombëtare ISO17025-2017.

Ky projekt si objektiv kryesor e ka fuqizimin e kapaciteteve vendore në çështjen e testimit të ADN-së lidhur me identifikimin e personave të zhdukur. Vlera totale e kontingjentit të pajisjeve është rreth 38 mijë euro

Agjencia e Kosovës për Forenzikë që nga viti 2020 është duke marrë pjesë në projektin rajonal te ICMP-së, që ka për objektiv fuqizimin e kapaciteteve vendore në çështjen e testimit të ADN-së lidhur me identifikimin e personave të zhdukur.

Kujtojmë, edhe 26 vjet pas përfundimit të luftës nuk dihet ende për fatin e mbi 1600 personave në Kosovë.

Continue Reading

Bota

Zgjidhet kryetari i ri i Kuvendit të Greqisë, si u ndanë votat në Parlamentin e vendit fqinj

Published

on

Nikitas Kaklamanis u zgjodh kryetar i ri i Kuvendit të Greqisë me 247 vota, pas një mbështetje të gjerë nga shumica e deputetëve në Parlament. Kandidatura e tij u mbështet nga partitë ND, PASOK, SYRIZA, Hellenic Solution, spartanët dhe shumica e deputetëve të pavarur. Nga ana tjetër, KKE, Niki, E Majta e Re dhe Pleussi Eleftherias ishin të pranishëm, por nuk votuan për Kaklamanis. Në votim munguan disa deputetë, përfshirë Dimitris Natsios, Rallia Christidou dhe Nikos Vrettos.

Kaklamanis, i cili u propozua për këtë post nga kryetari i partisë Demokracia e Re, Kyriakos Mitsotakis, pas dorëheqjes së Kostas Tasoulas, shprehu falënderimet e tij pas shpalljes së rezultatit. Ai e cilësoi zgjedhjen e tij si një moment të rëndësishëm në karrierën e tij politike, duke e quajtur një “gëzim, nder dhe përgjegjësi të madhe”./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

​Kurti në Davos: Kosova vend i vogël, por është shembull i zhvillimit ekonomik

Published

on

By

Kosova mund të mos jetë një vend i madh, me 1.6 milion banorë, por është një shembull i shkëlqyer që rritja dhe zhvillimi ekonomik shkojnë paralelisht me demokracinë dhe sundimin e ligjit.

Kështu ka thënë kryeministri i Kosovës, Albin Kurti gjatë një bashkëbisedimi në Shtëpinë e Kosovës në Davos me ekonomistin Ricardo Hausmann nga universiteti i Harvardit.

Kryeministri Kurti theksoi po ashtu se nën qeverisjen e tij kanë dyfishuar investimet e huaja direkte, si dhe ka luftuar krimin dhe korrupsionin, e cila sipas tij, solli zhvillim të gjerë, liri për qytetarët dhe për bizneset.

“Kemi rritur jashtëzakonisht subvencionet dhe grantet për fermerët në vendin tonë. Gjithashtu ne dyfishuam IHD-të dhe në të njëjtën kohë dyfishuam pagën minimale. Pra, në këtë dilemën, rregullore apo investim, ne thamë se do t’i bëjmë të dyja. Kemi bërë më shumë rregullime duke luftuar krimin dhe korrupsionin, por në të njëjtën kohë kemi rritur investimet. Pra, Kosova mund të mos jetë një vend i madh, me 1.6 milionë banorë, por është një shembull i shkëlqyer që rritja dhe zhvillimi ekonomik shkojnë paralelisht me demokracinë dhe sundimin e ligjit”, tha Kurti.

Shefi ekzekutiv, Kurti në ditën e dytë në Davos foli edhe për luftën në Ukrainë dhe ndikimete e saj. Sipas tij, ka disa superfuqi që duan të tregojnë se zhvillimi nuk ka nevojë për demokraci.

“Përveç kësaj lufte, në Ukrainë, që është një, luftë e tmerrshme materiale e fizike, ekziston edhe një luftë idesh. Ka disa superfuqi që duan të tregojnë se zhvillimi nuk ka nevojë për demokraci. Dhe ne duam të kontribuojmë në kampin që thotë se rritja ekonomike duhet të kombinohet me progresin demokratik, sepse të drejtat e njeriut, dinjiteti i qytetarëve dhe sundimi i ligjit janë diçka për të cilën nuk mund të negociojmë. Këto nuk mund të paraqesin një mjet pazaresh në rrugëtimin tonë drejt së ardhmes. Kështu që unë do të përfundoja duke thënë se lifta kundër korrupsionit solli zhvillim të gjerë dhe liri. Liri si për qytetarët ashtu edhe për bizneset”, theksoi ai.

Gjatë këtij bashkëbisedimi. Kurti ka përmendur mbështetjen e qytetarëve të Kosovës për kursimin e energjisë elektrike, siç tha ai “duke shpërndarë rritjen ekonomike që kemi arritur, kemi zbutur varfërinë.

Ai në Davos përmendi të arriturat ekonomike dhe çështjen e mallrave të eksportuara.

“Gjithashtu me paketën tonë të rimëkëmbjes ekonomike, duke shpërblyer njerëzit që kursejnë energji dhe duke shpërndarë rritjen ekonomike që kemi arritur, kemi zbutur varfërinë dhe kemi mbajtur nivele të larta të kërkesës agregate në vendin tonë. Pra, tani në vitin 2025, buxheti vjetor i shtetit të Kosovës është 50 përqind më i madh se në vitin 2021. Dhe kjo vjen nga rritja mbresëlënëse ekonomike, e cila ishte mesatarisht gjashtë për qind e PBB-së, duke mos rënë asnjëherë nën katër për qind të PBB-së. Ekonomia e Kosovës vitin e kaluar për herë të parë e ka kaluar vlerën 10 miliardë euro, eksportet i kaluan një miliard euro dhe të hyrat nga taksat kaluan 3 miliardë euro. Është interesante të përmendet se të ardhurat nga taksat në vitin 2024 ishin 40 për qind më të larta se në vitin 2021 dhe kjo tregon se besimi i publikut tek institucionet shtetërore shndërrohet në pagimin e më shumë taksave dhe kontributin më të madh për shtetin”, theksoi ai.

Zyra e Kryeministrit ka njoftuar se sot Kosova pritet ta nënshkruajë marrëveshjen për EFTA.

Në samitin e sivjetshëm po marrin pjesë rreth tre mijë persona si biznesmenë, politikanë, akademikë dhe përfaqësues të organizatave të shoqërisë civile nga më shumë se 130 vende, përfshirë dhe nga Ballkani, ndërsa 60 krerë të shteteve dhe qeverive do të mbajnë fjalime, transmeton KosovaPress.

Në këtë periudhë kur ekonomia globale po përjeton një ndryshim paradigme, në samit po diskutohet se si të rivendoset rritja, si të përfitohet nga teknologjitë e reja dhe mënyrat për të forcuar qëndrueshmërinë sociale dhe ekonomike në 220 sesione të ndryshme.

Në sesione, folësit ndaë vlerësimet e tyre mbi politikat e reja të SHBA-së, fragmentimin që është shfaqur si rezultat i dobësimit gradual të bashkëpunimit global, politikat tregtare, inteligjenca artificiale dhe digjitalizimi, transformimi i energjisë së pastër, lufta kundër ndryshimeve klimatike, politikat monetare të bankave qendrore, normat e interesit dhe inflacioni.

Continue Reading

Të kërkuara