Në një kënd të harruar të Lagosit, Muzeu Kombëtar i Nigerisë qëndron i respektuar, por i pashkruar në histori. Ky institucion, themeluar në vitin 1957, para pavarësisë së vendit, mban brenda mureve të tij thesarë kulturorë si kokat prej bronzi të Ife, pllakat e arta të Beninit dhe maskat e Ibibio. Megjithatë, vizitorët e tij janë të paktë, dhe shumë ndihen të huaj në ambientet e tij, të mbushura me objekte që shpeshherë nuk kanë kontekstin e nevojshëm për t’u kuptuar.

Olugbile Holloway, i sapoemëruar si kreu i komisionit që administron muzeun, ka një vizion të ri për të. Ai dëshiron që artefaktet e këtij muzeu të nxirren nga harresa dhe të udhëtojnë për t’u parë aty ku kanë origjinën. “Sa organik është ky koncept i muzeut për Afrikën, apo a është një ide e imponuar?” pyet Holloway.

Me ironi, posti i tij nuk do të ekzistonte po të mos ishin ngritur strukturat e antikitetit nga qeveria koloniale, e cila dërgoi njerëz nëpër Nigeri për të mbledhur këto pasuri. Shumë objekte, ndryshe, mund të ishin shkatërruar nga besimtarët e krishterë që i shihnin si simbole të së keqes.

Një çift amerikanësh, Charlie Cushman dhe Herbert “Skip” Cole, u dërguan në Nigeri në vitin 1967 për të mbledhur artefakte. “Ishte një mundësi e pabesueshme,” thotë Cushman tani 90-vjeçar. Ata zbuluan se shumë njerëz në fshatra ishin të gatshëm të ndanin me ta maska dhe objekte që kishin kaluar nëpër breza.

“Çmimi monetar nuk kishte rëndësi,” shprehet Cole. “Objektet shërbenin për ceremonitë, për nderimin e paraardhësve dhe shpirtërave të natyrës.” Këto objekte ishin thelbësore për jetën e komuniteteve, dhe shitja e tyre për disa dollarë nuk kishte asnjë vlerë për vendasit.

Gjatë udhëtimit të tyre, Cushman mbajti ditarë të detajuar për ngjarjet, për ceremonitë dhe takimet e tyre me njerëzit. Ata përballeshin shpesh me besimtarë të krishterë që dëshironin të shkatërronin këto objekte, duke i parë si simbole të paganizmit. Cole përpiqej të shpjegonte se ata ishin atje për të ruajtur këto objekte për brezat e ardhshëm.

Kjo histori e mbledhjes së arteve është një dëshmi e përpjekjeve për të shpëtuar trashëgiminë kulturore të Nigerisë. Ndërsa muzeu vazhdon të qëndrojë i braktisur, vizioni i Holloway dhe kujtimet e Cushman dhe Cole përbëjnë një shpresë për një të ardhme ku arti nigerian të kthehet në vendin e tij, duke rikthyer dinjitetin dhe historinë e tij të humbur./UBTNews/

Nga BBC, në përkthim dhe përshtatje të D.E.

Sot, Muzeu Historik Kombëtar nderoi Heroin e Popullit, Dedë Gjo Lulin, një figurë emblematike e historisë shqiptare, e cila u dallua për sakrificat e tij të jashtëzakonshme në emër të mbrojtjes së tokës shqiptare dhe të identitetit kombëtar.

Lindur në vitin 1840, Dedë Gjo Luli shërbeu si prijës i kryengritjeve të organizuara nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit, një ngjarje që shënoi një kapitull të rëndësishëm në historinë e Shqipërisë. Ai e çmonte fort tokën e tij dhe, për këtë arsye, u angazhua aktivisht për të mbrojtur Hotin dhe Grudën, të cilat, sipas vendimeve të Kongresit të Berlinit, ishin të destinuara për t’u dorëzuar Malit të Zi.

Aftësitë e tij si organizator dhe prijës luftarak u shfaqën me një intensitet të veçantë gjatë kryengritjes kundërosmane të vitit 1911. Me një vizion të qartë për të ardhmen e vendit, ai punoi ngushtë me qarqet atdhetare për të hartuar Memorandumin e Greçës, një dokument të rëndësishëm që kërkonte autonominë territoriale-administrative për të gjithë Shqipërinë.

Pavarësisht Shpalljes së Pavarësisë, Dedë Gjo Luli vazhdoi të luftonte për mbrojtjen e vendit të tij. Situata e krijuar pas luftërave ballkanike dhe vendimet e padrejta të Konferencës së Ambasadorëve në Londër nuk e ndalën atë në përpjekjet e tij për bashkimin kombëtar.

Më 24 Shtator 1915, Dedë Gjo Luli u vra pabesisht nga forcat serbo-malazeze në Sheshëz, afër Oroshit, duke lënë pas një trashëgimi të paharrueshme në zemrat e shqiptarëve. Disa e shohin atë si simbol të qëndresës dhe guximit për t’u ngritur në emër të lirisë dhe të drejtave të kombit.

Dëshira e tij për një Shqipëri të bashkuar dhe të lirë vazhdon të frymëzojë brezat e rinj, duke e bërë Dedë Gjo Lunë një nga emrat më të ndritur të historisë shqiptare. Muzeu Historik Kombëtar, me këtë përkujtim, e thekson rëndësinë e figurave si ai, të cilët me veprat e tyre kanë lënë gjurmë të thella në historinë e kombit tonë./UBTNews/

Në një ngjarje të jashtëzakonshme për botën e artit, Laurent Schëarz, një artist i ri vetëm 3 vjeç, ka hapur ekspozitën e tij të parë në Neubeuern, qytetin e tij të lindjes. Pikturat e tij me akrilik kanë tërhequr vëmendjen e koleksionistëve dhe artdashësve, me çmime që variojnë nga 10,000 deri në 270,000 euro. Piktura e tij e parë ka arritur oferta edhe më të larta, duke e bërë atë një nga artistët më të kërkuar në tregun e artit.

Babai i Laurentit, Philip Schëarz, shpjegon se interesimi për pikturat e tij është i madh, sidomos për ato të para: “Koleksionistët janë të interesuar për punën e parë. Aktualisht jemi në rreth 325,000 dollarë. Kjo është një shumë e paimagjinueshme.” Ai shton se Laurent do të vendosë vetë nëse do të vazhdojë të pikturojë, dhe se ata nuk kanë asnjë plan për të detyruar fëmijën të ndjekë karrierën artistike.

Laurent filloi të pikturojë një vit më parë gjatë një pushimi në Itali, dhe prej atëherë ka realizuar nga një pikturë në javë. Pavarësisht sukseseve, nëna e tij, Lisa Schëarz, thekson se është e rëndësishme që Laurent të vendosë vetë për pasionin e tij: “Nëse një ditë Laurenti më thotë që nuk mundet më, atëherë kjo është e gjitha dhe gjithçka është në rregull.”

Ekspozita e tij e parë ka tërhequr një numër të madh vizitorësh, përfshirë artdashësit që shpresojnë që talenti i tij të ruhet gjatë rritjes. Një prej vizitorëve, Masçela, u shpreh: “Picasso dikur tha se të gjithë janë artistë kur janë fëmijë, por është e vështirë të jesh artist i rritur. Shpresoj që Laurenti të vazhdojë të realizojë piktura të shkëlqyera.”

Pas prezantimit të tij të suksesshëm në panairin e artit “art.muc” në Mynih në prill 2024, kjo ekspozitë është një hap tjetër në karrierën e tij artistike, duke e vendosur Laurent Schëarz si një emër të njohur në botën e artit që nga një moshë kaq e re./UBTNews/