

Bota
Izraeli pas 7 tetorit, mes dekolonizimit dhe shpërbërjes
Published
8 months agoon
By
EAd SulKa kaluar një vit nga 7 tetori 2023 dhe është koha për të eksploruar, nëse e kuptojmë më mirë këtë ngjarje monumentale dhe gjithçka që pasoi. Për historianët si unë, zakonisht nuk mjafton një vit për të nxjerrë ndonjë përfundim domethënës.
Megjithatë, ajo që ndodhi në 12 muajt e fundit bie brenda një konteksti historik shumë më të gjerë, që shtrihet të paktën në vitin 1948, dhe unë do të argumentoja, madje edhe në vendbanimin e hershëm sionist në Palestinë në fund të shekullit të 19-të.

Kolonizimi dhe dekolonizimi
Procesi i parë është kolonizimi dhe e kundërta e tij – dekolonizimi. Veprimet izraelite si në Rripin e Gazës ashtu edhe në Bregun Perëndimor të pushtuar vitin e kaluar, i dhanë besim të ri përdorimit të këtyre termave binjakë. Ata kaluan nga fjalori i aktivistëve dhe akademikëve të lëvizjes pro-palestineze në punën e gjykatave ndërkombëtare, si Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë.
Akademia dhe media kryesore ende refuzojnë ta përcaktojnë projektin sionist si një kolonial, ose siç përmendet më saktë një projekt kolonial-kolonial. Megjithatë, ndërsa Izraeli e intensifikon kolonizimin e Palestinës në vitin e ardhshëm, kjo mund të nxisë më shumë individë dhe institucione të përcaktojnë realitetin në Palestinë si kolonial dhe luftën palestineze si antikoloniale, dhe të heqin dorë nga trojet për terrorizmin dhe negociatat e paqes.
Në të vërtetë, është koha për të ndaluar përdorimin e gjuhës mashtruese të përhapur nga mediat amerikane dhe perëndimore, si “grupi terrorist Hamas i mbështetur nga Irani” ose “procesi i paqes”, dhe në vend të kësaj të flasim për rezistencën palestineze dhe dekolonizimin e Palestinës nga lumi në det.
Ajo që do të ndihmojë në këtë përpjekje është shpërfillja në rritje e medias kryesore perëndimore, si një burim i besueshëm i analizës dhe i informacionit. Sot, drejtuesit e medias po luftojnë dhëmb e gozhdë kundër çdo ndryshimi të gjuhës, por përfundimisht do të pendoheshin për vendin e saj në anën e gabuar të historisë.
Ky ndryshim i narrativës është i rëndësishëm sepse ka potencialin të ndikojë në politikë – më konkretisht politikën e Partisë Demokratike në Shtetet e Bashkuara. Demokratët më përparimtarë kanë përqafuar tashmë një gjuhë dhe kornizë më të saktë të asaj që po ndodh në Palestinë.
Nëse kjo do të jetë e mjaftueshme për të bërë ndryshime në një administratë demokratike nëse Kamala Harris fiton zgjedhjet, mbetet për t’u parë. Por unë nuk jam i sigurt për një ndryshim të tillë nëse proceset e shpërthimit social brenda Izraelit, cenueshmëria e tij ekonomike në rritje dhe izolimi ndërkombëtar nuk i japin fund përpjekjeve të zbrazëta demokratike për të ringjallur “procesin e paqes” së vdekur.
Nëse Donald Trump fiton, administrata e ardhshme amerikane do të jetë e njëjtë me atë aktuale në rastin më të mirë ose në rastin më të keq, do t’i jepte hapur Izraelit një “carte blanche”.
Pavarësisht se çfarë do të ndodhë në zgjedhjet amerikane muajin e ardhshëm, një gjë do të mbetet e vërtetë: për sa kohë që këto korniza binjake të kolonizimit dhe dekolonizimit injorohen nga ata që kanë fuqinë për të ndaluar gjenocidin në Gaza dhe aventurizmin izraelit gjetkë, ekziston një pak shpresë për të qetësuar rajonin në tërësi.
Shpërbërja e Izraelit
Procesi i dytë që u shfaq me forcë të plotë këtë vit të fundit, ishte shpërbërja e Izraelit dhe kolapsi i mundshëm i projektit sionist.
Ideja origjinale sioniste për vendosjen e një shteti hebre evropian në zemër të botës arabe përmes shpronësimit të palestinezëve ishte e palogjikshme, imorale dhe jopraktike që në fillim.
Ajo ka qëndruar për kaq shumë vite sepse i ka shërbyer një aleance shumë të fuqishme që për arsye fetare, imperialiste dhe ekonomike, e ka konsideruar një shtet të tillë si përmbushës të objektivave ideologjikë ose strategjikë të kujtdo që ishte pjesë e asaj aleance, edhe nëse ndonjëherë këto interesa. kundërshtonin njëra-tjetrën.
Projekti i aleancës për zgjidhjen e një problemi evropian të racizmit përmes kolonizimit dhe imperializmit në mes të botës arabe, po hyn në momentin e tij të së vërtetës.
Ekonomikisht, një Izrael që është përfshirë jo në një luftë të shkurtër të suksesshme si në të kaluarën, por në një luftë të gjatë me pak perspektivë për një fitore totale, nuk është i favorshëm për investime ndërkombëtare dhe përfitime ekonomike.
Politikisht, një Izrael që kryen gjenocid nuk është më tërheqës për hebrenjtë, veçanërisht ata që besojnë se e ardhmja e tyre si besim apo grup kulturor nuk varet nga një shtet hebre dhe në fakt mund të jetë më i sigurt pa të.
Qeveritë e kohës janë ende pjesë e aleancës, por anëtarësimi i tyre varet nga e ardhmja e politikës së bashku. Me këtë dua të them se ngjarjet katastrofike të vitit të kaluar në Palestinë, krahas ngrohjes globale, kriza e imigracionit, varfëria në rritje dhe paqëndrueshmëria në shumë pjesë të botës kanë ekspozuar se sa të distancuara janë shumë elita politike nga aspiratat elementare të popujve të tyre, shqetësimeve dhe nevojave.
Kjo indiferencë do të sfidohet dhe sa herë që përballet me sukses, koalicioni që mbështet kolonizimin izraelit të Palestinës do të dobësohet.
Ajo që nuk pamë në vitin e kaluar është shfaqja e një lidershipi palestinez që pasqyron unitetin mbresëlënës të njerëzve brenda dhe jashtë Palestinës, dhe solidaritetin e lëvizjes globale të mbështetjes për ta. Ndoshta është e tepërt të kërkosh në një moment kaq të errët të historisë së Palestinës, por do të duhet të ndodhë dhe jam shumë pozitiv që do të ndodhë.
12 muajt e ardhshëm do të jenë një kopje më e keqe e vitit të kaluar përsa i përket politikave gjenocidale të Izraelit, përshkallëzimit të dhunës në rajon dhe mbështetjes së vazhdueshme të qeverive, të mbështetura nga mediat e tyre, për këtë trajektore shkatërruese. Por historia na tregon se kështu përfundon një kapitull i tmerrshëm në kronologjinë e një vendi; nuk është se si fillon një e re.
Historianët nuk duhet të parashikojnë të ardhmen, por të paktën mund të artikulojnë një skenar të arsyeshëm për të. Në këtë kuptim, mendoj se është e arsyeshme të thuhet se çështja “nëse” shtypja e palestinezëve do të përfundojë tani mund të zëvendësohet me “kur”. Ne nuk e dimë “kur”, por të gjithë mund të përpiqemi ta realizojmë më shpejt se sa më vonë./ Al Jazeera.

I nxehti ekstrem ka ardhur herët në gadishullin iberik. Jugu i Spanjës pritet të përballet me temperatura që arrijnë deri në 40 gradë Celsius në fund të majit, teksa vera pritet të hetë edhe më e nxehtë.
Agjencia meteoroligjike e Spanjës, Aemet tha se kjo valë të nxehti është e zakonshme në muajt e mëvonshëm të verës.
Në disa pjesë jugore të gadishullit temperaturat maksimale shkojnë mbi 40 gradë Celsius dhe vlerat minimale nuk do të bien nën 20 gradë. Këto temperatura maksimale janë midis pesë dhe 10 gradë mbi kufirin normal për këtë kohë të vitit.
Temperaturat e larta janë për shkak të pranisë së zonave me presion të lartë mbi gadishull dhe mbërritjes së një mase ajri të thatë dhe të ngrohtë mbi gadishull nga Afrika e Veriut.
Dy ditët më të nxehta pritet të jenë e enjtja dhe e premtja dhe vala e të nxehtit parashikohet të zgjasë të paktën deri të shtunën kur paqëndrueshmëria atmosferike mund të sjellë re, re pluhuri dhe rënie të temperaturës.
Tre vjet më parë, disa pjesë të Spanjës përjetuan majin më të nxehtë ndonjëherë, me temperatura në aeroportin e Seviljes që arritën 41 gradë Celsius.
Spanja regjistroi temperaturën më të lartë të regjistruar ndonjëherë në gusht 2021, në qytetin andaluzian të Montoro, në 47.4 gradë Celsius.
Aktualitet
Estonia nis revolucionin digjital në shkolla: Inteligjenca Artificiale, pjesë e çdo klase
Published
7 hours agoon
May 28, 2025
Përderisa shumë vende në Evropë e kanë ndaluar përdorimin e “smartphone”-ve në shkolla, Estonia e konsideruar fuqia e re arsimore e Evropës – është duke udhëzuar nxënësit të përdorin pajisjet në klasë, ndërsa që nga shtatori do marrin llogaritë personale të Inteligjencës Artificiale.
Estonia po nis iniciativë kombëtare AI Leap, që do t’i pajisë nxënësit dhe mësuesit me “mjete dhe aftësi botërore në fushën e inteligjencës artificiale”.
U bë e ditur se po negociohen licenca me OpenAI, që do shndërrojë Estoninë në laborator eksperimental për përdorimin e Inteligjencës Artificale në shkolla.
Qëllimi është të ofrohet qasje falas në mjetet më të avancuara të të mësuarit me IA për 58,000 nxënës e 5,000 mësues deri më 2027, duke filluar me 16- dhe 17-vjeçarët këtë shtator. Sipas zyrtarëve, mësuesit do trajnohen në teknologji, duke vënë prioritet barazinë arsimore dhe aftësitë për përdorimin e IA-së. Ata kanë thënë se kjo do ta bëjë Estoninë “një nga kombet më të mençura në përdorimin e IA-së.”
Ministrja estoneze e arsimit, Kristina Kallas, gjatë një vizite në Londër ëshë shprehur me fjalët: “E di se shumica e vendeve evropiane janë skeptike dhe të kujdesshme ndaj ekraneve, telefonave mobilë dhe teknologjisë. Por në rastin e Estonisë, shoqëria në përgjithësi është shumë më e hapur dhe e prirë për të përdorur mjete dhe shërbime dixhitale. Mësuesit nuk bëjnë përjashtim.”
Bota
Izraeli bombardon shtëpinë e gazetarit në Gaza – 8 të vdekur
Published
10 hours agoon
May 28, 2025By
UBTNews
Të paktën tetë persona janë vrarë dhe disa të tjerë janë plagosur pas një sulmi ajror të ushtrisë izraelite që goditi shtëpinë e gazetarit Osama el-Arbid në zonën As-Saftavi, në veri të Rripit të Gazës, mëngjesin e sotëm. Sipas raportimeve të Al Jazeera, gazetari el-Arbid i ka mbijetuar sulmit dhe është nxjerrë i gjallë nga rrënojat.
Burime shëndetësore të Al Jazeera-s konfirmojnë se që nga orët e para të mëngjesit, të paktën 15 persona janë vrarë nga bombardimet izraelite në pjesë të ndryshme të Gazës.
Në një tjetër incident tragjik, tre palestinezë humbën jetën pasi ushtria izraelite hapi zjarr ndaj një grupi qytetarësh pranë një pike shpërndarjeje të ndihmës humanitare, e ngritur nga një organizatë e mbështetur nga Izraeli dhe SHBA.
Ndërkohë, në qytetin jugor të Rafahut, autoritetet lokale raportuan për 46 persona të plagosur dhe shtatë të zhdukur si pasojë e një sulmi tjetër ajror të martën.
Situata në Gaza vazhdon të përshkallëzohet, ndërsa organizatat ndërkombëtare për të drejtat e njeriut po bëjnë thirrje për ndaljen e menjëhershme të dhunës dhe mbrojtjen e civilëve, përfshirë gazetarët dhe punonjësit humanitarë.
Bota
Mbreti Charles dhe Princi William shprehin keqardhje për ngjarjen në Liverpool
Published
1 day agoon
May 27, 2025By
UBTNews
Mbreti Charles ka reaguar pas incidentit të rëndë që ndodhi dje gjatë festës së klubit në Liverpool, ku një makinë hyri në turmë, duke lënë rreth 50 persona të lënduar.
Pallati Buckingham përmes një deklarate shprehu tronditjen e thellë të Mbretit Charles dhe Mbretëreshës Camilla për ngjarjet e pakëndshme që ndodhën.
“Është vërtetë shkatërruese që një festë e gëzueshme për shumë njerëz përfundoi në rrethana të tilla shqetësuese,” thuhet në deklaratë.
Edhe Princi William i Uellsit reagoi, duke shprehur keqardhjen e tij për situatën dhe solidaritetin me të plagosurit dhe shërbimet e emergjencës.
“Në këtë moment të vështirë, shpirti i qytetit të Liverpoolit do të jetë mbështetja dhe ngushëllimi për të gjithë,” theksoi ai.

Shqipëria, një nga pesë vendet europiane më mikpritëse për amerikanët

Valë e të nxehtit ekstrem godet Spanjën

iPhone po arrin më në fund Samsung në garën me megapikselë

Zgjidhje të thjeshta për ndjesinë e thartirës

Si i shpëtoi burgut shkrimtari Paulo Coelho

Seriali “Harry Potter” gati për xhirime – ja kush janë tre yjet e rinj

Ka një mënyrë se si të siguroheni të mos humbni kurrë motivimin e stërvitjes

Gisele Bündchen thotë se e ka “rikthyer nën kontroll” jetën e saj

Zyrtare: Prishtina e blindon me kontratë të re Ardian Mujën
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati
-
Kulturë2 months ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur