Botë

Irani synon të instalojë centrifuga “të reja dhe të avancuara”

Published

on

Irani ka thënë të premten se do të fillojë instalimin e një numri centrifugash “të reja dhe të avancuara”, si përgjigje ndaj një rezolute të miratuar nga agjencia për energji bërthamore e Kombeve të Bashkuara (IAEA).

Rezoluta e kritikon Republikën Islamike për, siç thotë, bashkëpunim të dobët dhe thekson se “është thelbësore dhe urgjente” për Teheranin të “veprojë për t’i përmbushur detyrimet e veta ligjore”.

Ajo u miratua më 21 nëntor, pak pasi shefi i IAEA-s, Rafael Grossi, e vizitoi Iranin.

Ministria e Jashtme e Iranit dhe Organizata për Energji Atomike e lëshuan një komunikatë të përbashkët, në të cilën thuhet se kreu bërthamor Mohammad Eslami “dha urdhër për të ndërmarrë masa efektive, duke përfshirë nisjen e një serie të rëndësishme të centrifugave të reja dhe të avancuara të llojeve të ndryshme”.

Rezoluta e IAEA-s, e propozuar nga Franca, Gjermania dhe Britania e Madhe, dhe e mbështetur nga Shtetet e Bashkuara, vjen në një moment kritik kur presidenti i zgjedhur, Donald Trump, po përgatitet të kthehet në Shtëpinë e Bardhë në janar.

Gjatë mandatit të tij të parë, Trump ndërmori një fushatë “presioni maksimal” me sanksione të intensifikuara ndaj Iranit dhe më 2018 i tërhoqi njëanshëm Shtetet e Bashkuara nga një marrëveshje historike e vitit 2015, e cila kishte hequr disa sanksione ndaj Iranit në këmbim të kufizimeve në programin e tij bërthamor, për të cilin Perëndimi dyshon se synon zhvillimin e një arme bërthamore.

Irani pretendon se programi i tij bërthamor është paqësor.

Rezoluta e 21 nëntorit gjithashtu i bën thirrje Iranit të bashkëpunojë me një hetim të nisur pas gjetjes së grimcave të uraniumit në dy vende që autoritetet iraniane nuk i kishin deklaruar si lokacione bërthamore.

Gjatë vizitës së Grossit, Irani u pajtua me kërkesën e IAEA-s për ta kufizuar sasinë e uraniumit të pasuruar deri në 60 për qind. Për armë bërthamore, kërkohet uranium i pasuruar prej 90 për qind..

Megjithatë, ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araqchi, i cili ishte kryenegociatori i Teheranit për marrëveshjen e vitit 2015, paralajmëroi se Irani nuk do të negociojë “nën presion”.

Botë

Zelensky i gatshëm t’i bashkohet bisedimeve Trump-Putin

Published

on

By

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ka thënë se do të ishte gati t’u bashkohej Donald Trump dhe Vladimir Putin në një samit të propozuar në Hungari nëse ftohej.

Presidentët e SHBA-së dhe Rusisë njoftuan të enjten se planifikonin të zhvillonin bisedime mbi luftën në Ukrainë në Budapest, ndoshta në javët e ardhshme, shkruan BBC.

Në komentet e publikuara të hënën, Zelensky u tha gazetarëve: “Nëse është një ftesë në një format ku takohemi si tre ose, siç quhet, diplomaci e transportit… atëherë në një format apo në një tjetër, ne do të biem dakord.”

Ndërkohë, raportet e medias kanë sugjeruar se takimi i tij në Shtëpinë e Bardhë me Trump të premten u shndërrua në një “ndeshje me britma” – me palën amerikane që i kërkon Ukrainës të pranojë kushtet e Rusisë për t’i dhënë fund luftës./KP

Continue Reading

Botë

Kallas: Është e papërshtatshme që Putini të vijë në Hungari

Published

on

By

Përfaqësuesja e lartë e Bashkimit Evropian (BE) për politikën e jashtme dhe sigurinë, Kaja Kallas, deklaroi se “nuk është e hijshme” që presidenti rus Vladimir Putin mund të udhëtojë në Hungari, një vend anëtar i BE-së, për t’u takuar me presidentin amerikan Donald Trump lidhur me luftën në Ukrainë.

Para takimit të ministrave të jashtëm të vendeve anëtare të BE-së në Luksemburg, Kallas u tha gazetarëve se ajo mirëpret përpjekjet e Trump për të sjellë paqe, por theksoi se është po aq e rëndësishme që presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky të zhvillojë bisedime me Putinin, raporton Reuters.

Duke iu referuar paralajmërimit të Trump se do të takohet së shpejti me Putinin në Budapest, Kallas deklaroi se Uashingtoni “ka mjaftueshëm fuqi për të ushtruar presion ndaj Rusisë që të ulet në tryezën e negociatave” dhe se, nëse e shfrytëzon këtë, “do të ishte mirë nëse Rusia e ndalon luftën.”

Sa i përket Budapestit, jo, nuk është mirë… të shohësh në realitet që një person për të cilin Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) ka lëshuar urdhër arresti të vijë në një vend evropian,” tha Kallas, duke shtuar se mbetet për t’u parë nëse takimi i paralajmëruar do të sjellë ndonjë rezultat./EO

Continue Reading

Lajmet

Zelensky i gatshëm të takohet me Trumpin dhe Putinin në Budapest

Published

on

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky ka thënë se është i gatshëm të shkojë në Budapest për të diskutuar për paqe, ndonëse ka shprehur dyshime rreth gatishmërisë së presidentit rus, Vladimir Putin për t’i dhënë fund luftës.

“Nuk jam i sigurt që Putini është gati t’i japë fund luftës. Mendoj se ai dëshiron ta vazhdojë agresionin.”, ka thënë Zelensky në një intervistë për NBC.

Presidenti ukrainas ka thënë se beson që Putini preferon shtyrjen e negociatave të vërteta për paqe dhe heziton ta takojë atë, sepse kjo do të nënkuptonte që palët do të duhej të pajtoheshin për pozicione specifike dhe koncesione potenciale për t’i dhënë fund luftës.

Zelensky ka bërë thirrje për rritje të presionit ndaj liderit rus, duke thënë se Putini frikësohet nga sanksionet dhe që sanksionet sekondare do ta gjunjëzonin ekonominë ruse.

Ai i ka bërë këto komente pasi presidenti amerikan, Donald Trump e ka mirëpritur Zelenskyn në Uashington më 17 tetor për të diskutuar për negociatat e së ardhmes për paqe.

Zelensky është nisur në Shtëpinë e Bardhë për herë të tretë këtë vit me idenë se do të diskutojë ndonjë marrëveshje për armët, që parasheh furnizimin e ushtrisë amerikane me dronë ukrainas, në këmbim të raketave me rreze të gjatë Tomahawk, mirëpo Trump ka qenë i ftohur ndaj një pakti të tillë.

Presidenti amerikan u ka bërë thirrje Rusisë dhe Ukrainës që menjëherë t’i ndalin luftimet, duke thënë se mjaftueshëm gjak është derdhur, dhe i ka bërë të ditura planet për të takuar presidentin rus, Vladimir Putin në Budapest, në javët në vijim.

Data e saktë e samitit nuk është bërë e ditur./S.K/EO/

 

Continue Reading

Lajmet

Dyfishohen vdekjet nga alkooli në SHBA

Published

on

Në SHBA, vdekjet që lidhen me alkoolin janë pothuajse dy herë më të zakonshme sesa ishin 25 vjet më parë. Një analizë në shkallë të gjerë e të dhënave të mbledhura nga Sistemi Kombëtar i Statistikave Jetësore i CDC-së ka zbuluar një pamje shqetësuese të konsumit të alkoolit midis banorëve të SHBA-së.

Që nga viti 1999, vdekjet e lidhura me alkoolin pothuajse janë dyfishuar, me një rritje të veçantë gjatë pandemisë COVID-19 dhe një rritje të konsiderueshme të vdekjeve midis grave të moshës 25 deri në 34 vjeç.

Detajet e analizës u botuan në “PLOS Global Public Health” ku studiuesit u përqendruan në 14 shkaqe vdekjeje që lidhen me konsumin e alkoolit, duke përfshirë sëmundjen e mëlçisë të shoqëruar me alkoolin (ALD ), çrregullimet mendore dhe të sjelljes si sindroma e tërheqjes nga alkooli dhe psikoza, si dhe dehja.

Analiza zbuloi se midis viteve 1999 dhe 2024, vdekjet e lidhura me alkoolin në Shtetet e Bashkuara u rritën me 89%. Shumica e vdekjeve ishin për shkak të ALD dhe në një masë më të vogël, çrregullimeve mendore dhe të sjelljes.

Kulmi më i lartë u regjistrua në vitin 2021, kur vdiqën mbi 54,000 amerikanë. Në atë kohë, ne po përjetonim izolime të ashpra për shkak të pandemisë COVID, dhe shumë njerëz që vuanin nga çrregullime të përdorimit të alkoolit kishin vështirësi në aksesin në trajtim. Në vitin 2024, numri i të vdekurve ra, por ishte ende rreth 25% më i lartë se periudha para pandemisë.

Popullatat më të prekura të SHBA-së ishin amerikanët vendas kontinentalë dhe amerikanët vendas të Alaskës të quajtur AIAN. Vdekshmëria e lidhur me alkoolin tek burrat AIAN ishte tre herë më e lartë se ajo e burrave të bardhë dhe tek gratë AIAN katër herë më e lartë se ajo e grave të bardha.

Një grup tjetër i synuar nga rritja e vdekjeve është ai i grave të moshës 25 deri në 34 vjeç. Në këtë rast, vdekjet e lidhura me alkoolin parashikohet të jenë rritur nga 0.9/100,000 në vitin 1999 në 3.2/100,000 në vitin 2024 – një rritje prej 255%. Vdekjet e lidhura me alkoolin tek burrat në të njëjtin grupmoshë janë rritur gjithashtu, nga 2.3/100,000 në vitin 1999 në 6.5/100,000 në vitin 2024 (një rritje prej 188%).

Edhe pse të frikshme, këto shifra ka të ngjarë të jenë nënvlerësuar, pasi analiza nuk mori parasysh vdekjet që lidhen me sëmundjet kronike të shkaktuara nga konsumimi i alkoolit, siç janë disa lloje kanceri ose kardiovaskulare./S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara