Kulturë

Instrumentet muzikore më unike në botë

Bota e instrumenteve muzikore është shumë e pasur, e larmishme dhe origjinale.

Published

on

Kush thotë se ka vetëm kitara, piano dhe bateri? Bota e instrumenteve muzikore është shumë e pasur, e larmishme dhe origjinale.

Në fakt, ka instrumente që janë pak të njohur në të gjithë botën, por po aq interesante si për mënyrat e funksionimit, ashtu edhe për llojin e tingullit që prodhojnë.

Disa nga këto instrumente përfaqësojnë variante të instrumenteve tradicionale si flauti apo kontrabasi, ndërsa të tjerat janë krejtësisht origjinale, të lindura nga shpikja dhe krijimtaria e muzikantëve, zejtarëve por edhe e shkencëtarëve.

Harp lazer- Harpa lazer është një instrument muzikor elektronik i formuar nga një seri rrezesh lazer që luhen sikur të ishin telat e një harpe. Për të prodhuar zë, harpa duhet të lidhet me një sintetizues ose një kompjuter, me të cilin mund të merren melodi të veçanta.

Zeusofoni- Ky është absolutisht një nga instrumentet muzikore më absurde, është një lloj altoparlanti plazma, i cili përdor të ashtuquajturën spirale “Tesla”, e modifikuar për të prodhuar nota muzikore. Spiralja Tesla është një transformator i tensionit të lartë i aftë për të gjeneruar rrufe shumë të ngjashme me ato me origjinë atmosferike. Zeusofoni, riprodhon notat muzikore duke moduluar shkëndijat e spirales.

Theremin- Theremin është një instrument muzikor elektronik që nuk përfshin kontaktin fizik të interpretuesit me vetë instrumentin. Ai u shpik në 1919 nga fizikani sovjetik Lev Sergeevič Termen dhe bazohet në oshilatorë, këta të fundit prodhojnë tingull kur ndryshojnë karakteristikat e tyre, veçanërisht kur duart e muzikantit hyjnë në fushën e valës. Kontrolli bëhet duke i larguar duart dhe duke i afruar antenat. Timbri mund të ndryshojë nga ai i kontrabasit deri te tingulli i violinës. Në vitin 1982, Michael Jackson dhe bashkëpunëtorët e tij e përdorën atë kur krijuan një nga këngët e tij më të famshme, “Thriller”.

Oktobasi- Oktobasi është një lloj kontrabasi i madh me tre tela, rreth 3.85 metra i lartë dhe i bërë për herë të parë nga lutisti francez Jean-Baptiste Vuillaume në shekullin e nëntëmbëdhjetë. Instrumenti nuk është vendosur kurrë në stafin e orkestrës edhe për shkak të vështirësisë në luajtjen e tij. Telat e oktobasit nuk shtypen me gishta, por me një sistem levash, të vendosura në bazën e qafës dhe me pedale.

Harpa e hebrenjve- Ky instrument konsiderohet si një nga më të vjetrit në botë. Besohet se ishte i famshëm edhe ndër romakët e lashtë, të cilët më pas do ta eksportonin në Francë dhe në Britaninë e Madhe. Ky instrument përbëhet nga një strukturë metalike, në mes të së cilës ndodhet një lamelë e hollë.

Flaut nënkontrabas- Flauti i nënkontrabasit është një nga instrumentet më të mëdhenj në familjen e flautit, me një lartësi mbi 1.8 metra dhe mbi 4.5 metra të gjatë. Pavarësisht përmasave të tij, tingulli që prodhon këtë flaut është shumë delikat, por vështirë se ky instrument përdoret jashtë ansambleve muzikore të përbëra vetëm nga flauta./syri.net/

Kulturë

Halloween-i: Një festë e ndërthurur me rrëfime pagane!

Published

on

Ndërsa errësira e natës së Halloween-it mbulon botën, festat e ndryshme dhe ritualet e saj të lashta rikthehen në pah, duke na sjellë tradita që kanë mbijetuar për më shumë se dy mijë vjet. Me kostume ngjyrash të ndezura, maska frikshme dhe aktivitetet festive si “trick or treat”, Halloween-i shndërrohet në një ngjarje globale, por rrënjët e tij thellohen në festivalin e lashtë keltik të Samhain. Ky festival, që shënon fundin e verës dhe fillimin e dimrit, është një festë e mbushur me histori dhe simbolikë, duke na kujtuar lidhjen tonë me të kaluarën dhe ritualet që pasqyrojnë ndjeshmërinë ndaj jetës dhe vdekjes.

Samhain, i festuar nga 31 tetori deri më 1 nëntor, ishte një moment thelbësor në kalendarin keltik, duke shënuar vitin e ri dhe ciklin sezonor të rilindjes dhe vdekjes. Antropologia Lyn Baylis reflekton mbi këtë kohë të shenjtë, duke theksuar rëndësinë e ritualeve të zjarrit, ku komunitetet mblidheshin rreth zjarreve të mëdha, duke ndarë histori për jetën, vdekjen dhe rigjallërimin. Flakët jo vetëm që ndriçonin errësirën, por gjithashtu shërbenin si një sinjal, duke udhëhequr shpirtrat nga botët e vdekjes për t’u bashkuar me të gjallët.

Komunitetet do të shuanin zjarret e shtëpive të tyre, duke ndezur një zjarr të vetëm të madh për të simbolizuar unitetin dhe qëllimin e përbashkët, duke ofruar sakrifica të grurave dhe kafshëve për hyjnitë, në shenjë falenderimi për të mirat e vitit.

Me përhapjen e krishterimit, traditat pagane të gjalla filluan të ndërthuren me besime të reja. Misioni Gregorian synoi të transformonte festimet e Samhain në një observancë krishtere, duke dhënë lindje të Ditës së Shpirtrave më 1 nëntor. Ky kalim e përcaktoi festimin, duke bashkuar kujtimin e të vdekurve me nderimin e shenjtorëve. Kështu, 31 tetori u shndërrua në Ditën e Parë të Shenjtë Halloween, një natë që ende pasqyron nderimin e së kaluarës.

Kostumet, që një herë shërbenin për të frikësuar shpirtrat, evoluan përkrah këtyre ndryshimeve. Në kohët e hershme, festuesit vishnin maska dhe kostume, një praktikë e njohur si “mumming” ose “guising”, e cila kishte për qëllim të mashtronte çdo shpirt që endej. Sot, megjithatë, kostumet kanë marrë forma të ndryshme, nga ato humoristike deri te ato provokuese, duke reflektuar kulturën bashkëkohore dhe përqafimin e vetë-shprehjes.

Praktika e gdhendjes së llambave nga perimet rrënjësore gjithashtu vazhdon, ndonëse kungujt tani kanë zëvendësuar turnipët. Kjo traditë ka origjinë nga tregimi i Xhakut, një njeri i mençur por mashtrues që u dëbua për të endur në errësirë, duke udhëhequr rrugën e tij me një qymyr të vendosur brenda një turnipi të zbrazur.

Sot, ndërsa festuesit modernë angazhohen në tradita të lashta pavarësisht nëse është përmes “bobbing” ndarjes së kekëve të shpirtrave, apo ndezjes së qirinjve në kujtim të të vdekurve ata lidhen me një histori të pasur që kalon përtej kohës. Këto praktika, të mbushura me komunitet dhe kujtim, reflektojnë dëshirën tonë të natyrshme për lidhje dhe vazhdimësi, si dhe pranimin e vdekshmërisë sonë.

Në vitet e fundit, ka pasur një ringjallje të interesit për praktikat pagane dhe traditat popullore. Artistë dhe praktikantë të druidizmit theksojnë rëndësinë e ritualeve që nderojnë paraardhësit tanë dhe promovojnë bashkëpunimin. Siç shprehet Baylis, Halloween nuk është thjesht një festë e makabre; është një kohë e shenjtë për kujtim dhe dashuri, duke ftuar çdo njeri pavarësisht nga besimi të marrë pjesë në magjinë e saj./BBC/

Continue Reading

Lifestyle

Këshilla për ditën e parë të palestrës

Published

on

Të nisësh diçka të re ka anët e saj pozitive por dhe negative. Kështu ndodh edhe kur bëhet fjalë për palestrën.

Mos harroni që të gjithë në një pikë kanë qenë fillestarë, por tani e tutje ndiqni këto këshilla:

Vendosni qëllime të arritshme

Pyesni veten se çka doni të arrini: Humbje peshe, rritje të masës muskulore, përmirësim apo thjeshtë një jetë më aktive. Vendosja e qëllimeve konkrete ju ndihmon të qëndroni tek synimi juaj.

Kërkoni ndihmën e një trajneri

Nëse jeni fillestarë, një trajner personal mund të jetë i vlefshëm. Ata ju ndihmojnë të krijoni program stërvitjeje të përshtatur për nevojat tuaja, të mësojnë teknikat e duhura dhe të sigurojnë që po ushtroni në mënyrë të sigurt. Këto mund të përfshijnë ushtrime si “squat”, “bench press” dhe “pull-up”.

Bëni nxehje përpara stërvitjes

Kjo është e domosdoshme për të shmangur lëndimet dhe për të përmirësuar performancën. Filloni me një vrap prej 5-10 minutash, pastaj me pesha të lehta më pas, rritni gradualisht. Kur filloni, përdorni pesha të lehta. Teksa forca rritet, shtoni gradualisht peshë për të sfiduar muskujt dhe për të përmirësuar zhvillimin.

Përpiquni të stërviteni 3-4 herë në javë, mbani orar të rregullt. Krijimi i një rutine ju ndihmon të zhvilloni zakone të shëndetshme, të përmirësoni performancën.

Qëndroni të ushqyer dhe të hidratuar

Ushqimi dhe hidratimi janë të rëndësishme për stërvitje. Konsumoni një dietë të balancuar që përfshin proteina, karbohidrate dhe yndyra të shëndetshme.

Mos harroni të pini ujë gjatë ditës, veçanërisht para dhe pas stërvitjes, ëhtë e rëndësishme të dëgjoni trupin e të merrni pushime kur ndjeni lodhje ose dhimbje.

Pushimi ndihmon në rigjenerimin e muskujve e parandalon lëndimet. Mos kini frikë të bëni pushime të rregullta dhe të lejoni trupin të rikuperohet, mbani qëllimet në mendje e mos nguroni të kërkoni ndihmë kur ju nevojitet. Me kalimin e kohës, do të shihni përmirësime të dukshme në shëndetin dhe formën fizike. /UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Art dhe propagandë: Ndikimi i kinemasë britanike në kulturën globale!

Published

on

Pas luftës, filmat propagandistikë nuk u ndalën së prodhuari por përkundrazi u zhvilluan në një mjet të ri komunikimi me audiencën. Ata filluan të përdoren për të promovuar trashëgiminë kulturore britanike, duke nxitur turizmin dhe duke ndikuar në mënyrën se si kultura britanike përceptohet dhe ndryshon. Në vend që të mbeteshin vetëm mjete politike, ata u bënë instrumente për formësimin e imazhit kombëtar dhe përhapjen e tij në botë!

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, kinemaja britanike u shndërrua në një mjet të fuqishëm propagandistik. Në atë kohë, kinemaja ishte forma më e përhapur e argëtimit masiv dhe qeveria britanike ndërhyri aktivisht në prodhimin e filmave për të ndikuar në opinionin publik.

Emra të mëdhenj të kinemasë britanike si Alexander Korda dhe Humphrey Jennings, bashkë me filmat e tyre të shquar si “Desert Victory”, “Mrs. Miniver” dhe “The Life and Death of Colonel Blimp”, përfaqësonin atë që shpesh quhet “epoka e artë” e kinemasë britanike. Megjithatë, kjo periudhë ishte po ashtu një kohë kur filmat britanikë ishin të formësuar qartë nga kërkesat e propagandës së luftës.

Edhe pse Lufta e Dytë Botërore ende përbën një kornizë të rëndësishme për të kuptuar botën e sotme, aspekti i ndikimit të propagandës përmes filmit ka marrë pak vëmendje. Shumë njerëz gabimisht e barazojnë propagandën me pavërtetësinë ose mashtrimin, dhe kjo bashkë me faktin se Britania po luftonte kundër nazizmit, ka bërë që ky fenomen të mos analizohet thellë.

Por, në realitet, propaganda ishte një instrument i fuqishëm në formësimin e përceptimeve të njerëzve dhe ndërtimin e një imazhi të ri kombëtar gjatë dhe pas luftës. Me aftësinë për të ndërthurur faktin dhe trillimin në mënyra tërheqëse, filmi u bë një vegël ideale për t’i shërbyer këtij qëllimi. Në këtë mënyrë, zhvillimi i propagandës është i ndërthurur ngushtë me historinë e filmit britanik dhe evolucioin e shtetit modern.

Nëse filmat propagandistikë do të kishin qenë një aktivitet që ishte pranuar vetëm me ngurrim, historia e tyre duhet të kishte përfunduar në vitin 1945. Por, në realitet, pas Krizës së Suezit dhe përballë dekolonizimit dhe kërcënimeve të Luftës së Ftohtë, propaganda filmike mori një formë të re.

Lufta e Dytë Botërore nuk ishte një përjashtim në përdorimin e filmave për qëllime propagandistike; përkundrazi, ajo përfaqësonte një standard të ri të përdorimit të kinemasë për të ndikuar në perceptimin publik.

Filmi propagandistik britanik shfrytëzoi një gamë të gjerë kulturore për të arritur mesazhet e tij. Një shembull i qartë është seriali televiziv “The Pacemakers”, ku Zyra Qendrore e Informacionit (COI) nxiti një brez të ri profesionistësh britanikë, të cilët ishin të angazhuar në ndryshimin e dinamikave të botës kulturore

Edhe pse kurrë nuk u shfaqën në Britani, për dekada me radhë, seriale të COI-së si London Line, This Week in Britain, British Sporting Personalities, The Enthusiasts dhe The Pacemakers tërhiqnin miliona shikues jashtë vendit

Për më tepër, versioni afrikan i London Line, i cili i ofroi një platformë figurave si Lionel Ngakane, Jumoke Debayo dhe (tani) Lord Boateng, shiti universitete britanike, ilaçe dhe ekspertizë në ndërtimin prefabrik përtej kufijve.

Kjo propagandë pro-demokracisë vetëdijshëm e pozicionoi veten në kundërshtim me normat e vendosura nga totalitarizmi ndërmjet luftërave. Por edhe në atë kohë, ajo gjeneroi përgjigje të paqarta.Një komentues i njohur ishte sociologu francez Jacques Ellul, i cili vuri re se periudha pas luftës kishte parë një orientim të propagandës nga menaxhimi i politikës masive në shërbim të ankthit psikologjik të një klase të mesme në rritje.

Nëse filmi propagandistik i fillimit të shekullit të 20-të kishte parë ambiciet e tij politike të zëvendësuara nga një fokus të ri pas luftës në forcimin e identitetit individual, kjo nuk ishte për shkak se ishte bërë paqësor, por sepse apetitet e tij ideologjik kishin zgjeruar. Propaganda, kishte frikë Ellul, ishte bërë endemike: njerëzit e kërkonin atë, ata kërkonin sigurinë, shabllonet, dhe modelet e saj për të përballuar kontradiktat e botës moderne.

Teza e Ellul-it nuk ishte pa kritikët e saj, por parashikimi i tij u dëshmua i saktë; madje edhe pas rënies së Bashkimit Sovjetik, historia e filmit propagandistik (përsëri) nuk erdhi në fund.

Fillimisht, kishte një kalim të dukshëm nga financimi shtetëror i kulturës si një e mirë në vetvete në një formë subvencioni që e shihte filmin si një mënyrë të rëndësishme për të paketuar trashëgiminë kulturore nga Derek Jarman te Paddington  në një formë që inkurajonte investimin e brendshëm; ose më realist, shiste pushime për vizitorët e huaj. Por, që prej shtatë nga shtatë, sponsorë të rinj institucionalë si Njësia e Kërkimeve, Informacionit dhe Komunikimeve (Ricu) kanë mbushur hapësirën digjitale me propagandë audio-vizuale.

Vlerësohet se shekulli 21, po kalon nëpër një periudhë që konsiderohet e begatë për filmin propagandistik, ku volumi i përmbajtjes është më i lartë se kurrë. Filmat e shkurtër ndoshta nuk janë shumë tërheqës në vetvete; megjithatë, qëllimi është të formohet një kulturë e caktuar. Sot, filmi propagandistik është bërë një pjesë e pandashme e përditshmërisë.

Prej “Njësisë kundër Dezinformimit deri te Brigada 77 e Ushtrisë”, puna e këtyre agjencive të reja justifikohet gjithmonë si një përgjigje ndaj kërcënimeve ndaj sigurisë kombëtare.

Në esenë e tij Bullshit Jobs, David Graeber argumentoi se ekonomia post-industriale krijon shumë punë të bardha që nga pikëpamja funksionale nuk kanë nevojë të ekzistojnë, por që në vend të kësaj inkurajojnë një pjesë të madhe të shoqërisë të identifikohet me perspektivat e financës së madhe.

Jetojmë në një kohë ku shteti britanik është bërë reklamuesi më i madh i kombit, ndërsa industria mediatike po absorbon numra të mëdhenj të të diplomuarve. Ricu duket se ka shitur ekspertizën e saj për qeveritë në të gjithë Azinë, Afrikën dhe Europën, si dhe për Bashkimin Evropian përmes një dege ndërkombëtare. Filmi propagandistik është bërë një shërbim që mund të eksportohet.

Shumë intelektualë, shkrimtarë dhe krijues filmash janë aktivisht të angazhuar në ripërcaktimin psikologjik, teknologjik dhe sociologjik të botës, një skenar që ndoshta i bën ata gjithashtu më të ekspozuar dhe më të prirur ndaj pretendimeve të filmit propagandistik.

Pasqyrë e kinemasë britanike nga studentja e Shkencave Politike, Erëta Hasani

 

 

 

Continue Reading

Kulturë

Ndahet nga jeta Parashqevi Sahatçi, historiane, etnografe dhe koleksioniste e njohur

Published

on

Qyteti i Beratit ka humbur një figurë të shquar të kulturës dhe historisë së tij, historianen dhe koleksionisten e njohur Parashqevi Sahatçi (Salepi). Kryebashkiaku i Beratit, Ervin Demo, e përshkroi atë si “Zonjën e Fotografisë”, duke e vlerësuar kontributin e saj të jashtëzakonshëm në ruajtjen dhe promovimin e historisë dhe traditës të qytetit.

Dashuria e Parashqevi Sahatçit për Beratin shprehej në çdo aspekt të jetës së saj. Ajo ndjeu thellësisht lidhjen me qytetin e saj, gjë që i ngjizi një pasion të veçantë për fotografinë. Me aparatin në dorë, ajo përjetësoi ngjarje të rëndësishme të jetës shoqërore, politike dhe kulturore, duke krijuar një koleksion të pasur fotografish që dokumentojnë historinë e qytetit të saj të dashur.

Kryetari i bashkisë, Ervin Demo, në një postim në rrjetet sociale, shprehu ngushëllimet e tij më të sinqerta për familjen e Parashqevi Sahatçit, duke nënvizuar se falë punës dhe koleksionit të saj, qyteti ka sot një album të pasur të kujtesës historike. Ai e cilësoi veprën e saj si një trashëgimi të përjetshme, e cila do të vazhdojë të jetë një burim frymëzimi për brezat e ardhshëm.

Parashqevi Sahatçi njihej si një mësuese e dashur, e cila arriti të edukonte me pasion dhe përkushtim breza të tërë në qytetin e “një mbi një dritareve”. Ajo ishte e njohur për metodën e saj mësimore, që kombinonte dijen me dashurinë për kulturën dhe traditat vendase. Për meritat e saj të jashtëzakonshme, ajo u nderua me tituj të lartë: “Mjeshtër i Madh” nga presidenti Bujar Nishani dhe “Naim Frashëri” si historiane dhe etnografe në vitin 1979. Në vitin 1990, ajo mori “Medaljen për Shërbime Shtetërore dhe Shoqërore”, duke konfirmuar vendin e saj si një nga figurat më të rëndësishme të kulturës shqiptare.

Humbja e Parashqevi Sahatçit lë një boshllëk të madh në jetën kulturore të Beratit dhe të gjithë Shqipërisë, por veprat e saj do të jetojnë përjetësisht, duke shërbyer si një udhërrëfyes për ata që e ndjejnë thirrjen e historisë dhe trashëgimisë kulturore./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara