Lajmet

India nuk po arrin të adresojë çështjet e shëndetit mendor

India nuk ka mjaftueshëm profesionistë të shëndetit mendor.

Published

on

Një sondazh që u krye së fundi nga Instituti Kombëtar i Shëndetit Mendor dhe Neuroshkencave të Indisë (NIMHANS) thekson se gati 150 milionë indianë kanë nevojë për shërbime të kujdesit të shëndetit mendor, megjithatë vetëm më pak se 30 milionë njerëz kërkojnë ndihmë shëndetësore në këtë drejtim.

“Mbi 10% e popullsisë përballet me probleme të shëndetit mendor apo përdor substanca. Shëndeti mendor është parësor dhe trajtimi për çrregullimet mendore nuk është luks, por domosdoshmëri”, tha për DW Pratima Murthy, drejtore e NIMHANS.

Anketa Kombëtare e Shëndetit Mendor shqyrtoi çështje të tilla si sëmundshmëria mendore, që lidhet me përkeqësimin fizik dhe psikologjik që rezulton nga një gjendje psikologjike. Kjo anketë trajtoi edhe neurozën dhe çrregullimet e stresit. Sondazhi erdhi në përfundim se 1% e pjesëmarrësve të anketuar janë në rrezik të lartë për vetëvrasje.

Në vitin 2017, një studim që u krye mbi shëndetin mendor në Indi nga revista mjekësore Lancet, theksoi se diagnozat e çrregullimeve psikologjike u dyfishuan nga viti 1990 deri në vitin 2017.

Nuk ka mjaftueshëm profesionistë të shëndetit mendor

Në Indi, çrregullimet e shëndetit mendor shpesh mbeten të fshehura, pasi ka mungesë edukimi dhe ndërgjegjësimi në lidhje me çrregullimet psikologjike.

“Shumë fëmijë dhe të rinj përjetojnë probleme të shëndetit mendor në Indi. Megjithatë stigmat sociale dhe qëndrimet negative ndaj shëndetit mendor i pengojnë të rinjtë të kërkojnë mbështetjen që kanë nevojë. Është koha për të thyer heshtjen rreth shëndetit mendor dhe sëmundjes”, tha një zëvendës përfaqësues nga UNICEF India, Arjan de Wagt për DW.

Madje nuk ka mjaftueshëm as profesionistë të shëndetit mendor për të trajtuar njerëzit që kërkojnë ndihmë. Kjo është veçanërisht e dukshme në pjesët rurale të Indisë.

Sipas Gazetës Indiane të Psikiatrisë, raporti është 0.75 psikiatër për çdo 100 mijë pacientë në Indi. Kjo gazetë sugjeron se raporti më i mirë do të ishte tre psikiatër për çdo 100 mijë pacientë. Por edhe ky numër është i ulët në krahasim me vendet sikurse Gjermania, ku ka më shumë se 13 psikiatër për çdo 100 mijë pacientë që nga viti 2015, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).

Pavarësisht nga të dhënat që tregojnë një rritje të çështjeve të shëndetit mendor, Ministria e Shëndetësisë e Indisë në vitin 2022 ndau më pak se 1% të buxhetit të saj për t’u marrë drejtpërdrejt me sëmundjet psikologjike.

Shëndeti mendor duhet të jetë prioritet

“India ka nevojë për një qasje të decentralizuar ndaj shëndetit mendor që nuk drejtohet nga qeveria”, tha për DW, Nelson Vinod Moses, nga Fondacioni India për Parandalimin e Vetëvrasjeve.

“Ofrimi i subvencioneve dhe granteve për sigurimin e klinikave, spitaleve, inovacioneve të teknologjisë, kërkimeve, fushatave të shëndetit publik, është nevoja e kohës”, shtoi ai.

Anjali Nagpal, një psikiatër me qendër në Delhi, tha për DW se duhet të miratohen politika për ta bërë trajtimin e shëndetit mendor një prioritet kombëtar, gjë që më pas do të ketë një efekt pozitiv në trajtimin e sëmundjeve të tjera.

“Minimizimi i stigmës do të ndihmojë jo vetëm në uljen e barrës financiare për shkak të sëmundjeve të shëndetit mendor, por gjithashtu do të ndihmojë qeverinë të arrijë objektivat e saj në fusha të tjera mjekësore si diabeti, hipotiroidizmi, hipertensioni dhe kardiologjia, të cilat ndikohen nga shpërfillja e shëndetit mendor”, tha Nagpal.

Ndikoi edhe prodhimi ekonomik

Gjatë pandemisë së koronavirusit, ka pasur një rritje të dukshme të çështjeve të shëndetit mendor në nivel global. Në Indi, problemet e shëndetit mendor u vëren veçanërisht në mesin e punëtorëve shëndetësorë.

Muajin e kaluar, një studim nga Deloitte, një kompani konsulence menaxhimi, zbuloi se 47% e profesionistëve të anketuar e konsiderojnë stresin e shkaktuar nga vendi i punës si faktorin më të madh që ndikon në shëndetin e tyre mendor, që ndiqet nga sfidat financiare.

Raporti vlerësoi se çështjet e shëndetit mendor u kushtojnë punëdhënësve indianë rreth 14 miliardë dollarë në vit për shkak të mungesës së punës, produktivitetit më të ulët dhe humbjes.

OBSh vlerëson se problemet e shëndetit mendor i kushtojnë ekonomisë globale 1 trilion dollarë në vit në humbje të produktivitetit./UBTNews/

Lajmet

Lëvizja Vetëvendosje pretendon se i ka numrat për formimin e qeverisë së re

Published

on

By

Anëtarë të Lëvizjes Vetëvendosje, të cilët janë regjistruar sot si deputetë në Kuvendin e Kosovës, kanë deklaruar se janë të bindur që ky subjekt i ka numrat për formimin e qeverisë.

Hekuran Murati, i cili është regjistruar si deputet në Kuvendin e Kosovës, tha se sa më shumë numra të kenë do të ishte më mirë.

Me votat e  deputetëve të Kuvendit… Për të gjitha këto është çështja e subjektit, sekretariatit të subjektit… Patjetër që po [i kemi numrat e qeverisë]. 61 i kërkon Kushtetuta, sa më shumë, sa ma mirë… me deputetët e Kuvendit të Kosovës”, deklaroi Hekuran Murati.

Në zgjedhjet e 9 shkurtit, LVV-ja mori 48 mandate, numër ky i pa mjaftueshëm për të qeverisur e vetme në Kosovë.

Por, Halil Thaçi nga Lëvizja Vetëvendosje deklaroi se formimi i Qeverisë do të bëhet pa partitë opozitare.

Pas regjistrimit si deputet ai u shpreh i bindur se do të arrijnë të formojnë Qeverinë me 63 vota.

Po shpresoj që do ta bëjmë edhe pa PDK-në edhe kryeministër do të jetë Kurti dhe kryeparlamentar Glauk Konjufca… Ashtu me vota, 63 vota”, deklaroi ai.

Ndërsa ministrja në detyrë e Drejtësisë, Albulena Haxhiu nuk është përgjigjur sa i përket ftesës për partitë opozitare.

 

Continue Reading

Lajmet

A duhet të pini kafe nëse jeni të sëmurë?

Published

on

Kur jeni i sëmurë, është normale të doni ushqime e pije që ju ofrojnë ngushëllim dhe për shumë njerëz, kjo përfshin edhe kafenë.

Për individët e shëndetshëm, kafeja, kur konsumohet në sasi të moderuara, ka pak efekte negative e madje ofron përfitime shëndetësore, pasi është e pasur me antioksidantë. Për më tepër, kafeina mund të kontribuojë lehtë në djegien e yndyrnave.

Shtrohet pyetja nëse është e përshtatshme të konsumoni kafe kur jeni të sëmurë.

Efektet e saj mund të jenë pozitive apo negative, në varësi të llojit të sëmundjes e ndërvepron me disa medikamente.

Mund të ndihmojë në rritjen e nivelit të energjisë

Konsumimi i kafesë në mëngjes është zakon i pandashëm, falë efektit stimulues të kafeinës, që ndihmon në zgjuarsinë dhe përqendrimin mendor. Madje, edhe kafeja pa kafeinë ka një efekt stimulues të lehtë përmes efektit placebo.

Kjo rritje e perceptuar e energjisë është arsye kryesore pse njerëzit pijnë kafe kur janë të sëmurë, sidomos kur ndihen të lodhur apo pa energji, por ndihen ende të aftë për të shkuar në punë apo shkollë.

Në rastet e një të ftohure të lehtë, kafeja mund t’ju ndihmojë të përballoni ditën pa shkaktuar efekte anësore të rëndësishme.

Mund të shkaktojë dehidrim dhe diarre

Kafeja ka edhe efekte negative, kafeina ka efekt diuretik, nxit nxjerrjen e lëngjeve përmes urinës çka në disa individë çon në dehidrim.

Konsumimi i moderuar i kafeinës rreth 2–3 filxhanë kafe në ditë nuk ka ndikim të konsiderueshëm në balancën e lëngjeve në trup. Personat që pijnë rregullisht kafe janë të përshtatur me efektin diuretik të saj, në mënyrë që nuk përjetojnë probleme me hidratimin.

Në rastet kur sëmundja shoqërohet me të vjella, diarre, grip, apo helmim ushqimor, është më mirë të shmangni kafenë dhe të zgjidhni pije më hidratuese si uji, pijet izotonike apo lëngjet e holluara të frutave.

Sidoqoftë, nëse jeni konsumues i rregullt i kafesë, ndoshta mund ta vazhdoni pa probleme edhe gjatë sëmundjes.

Mund të irritojë ulçerat në stomak

Kafeja është acidike e mund të shkaktojë irritim në stomak, veçanërisht tek ata që vuajnë nga ulçerat gastrike ose probleme tjera të sistemit tretës. Një studim me 302 persona me ulçerë në stomak zbuloi se 80% përjetuan përkeqësim të simptomave pas konsumimit të kafesë.

Një tjetër studim me mbi 8,000 persona nuk gjeti ndonjë lidhje mes konsumit të kafesë dhe ulçerës apo problemeve të tjera të ngjashme si refluksi acid. Kështu që reagimi ndaj kafesë duket të jetë shumë individual. Nëse vini re se ajo përkeqëson gjendjen, mund të konsideroni ndërprerjen e saj ose kalimin në kafe “cold brew”, e cila ka përmbajtje më të ulët aciditeti.

Ndërvepron me disa medikamente

Kafeina mund të ndërveprojë me disa lloje barnash. P.sh ajo fuqizon efektin e barnave stimulante si pseudoefedrina që përdoret për lehtësimin e simptomave të gripit apo të ftohurës. Mund të ndërveprojë me disa antibiotikë që jepen në rastet e infeksioneve bakteriale.

Edhe pse konsumuesit e rregullt të kafesë tolerojnë më mirë këto ndërveprime, është e këshillueshme të konsultoheni me një profesionist shëndetësor para se të konsumoni kafe bashkë me medikamente të tilla.

Një alternativë është kalimi në kafe pa kafeinë, pasi pikërisht përmbajtja e kafeinës është ajo që shkakton ndërveprimet me barnat. Kafeja pa kafeinë përmban vetëm gjurmë të kafeinës dhe rrallëherë shkakton ndërveprime.

Përfundim

Kafeja, është e padëmshme për të rriturit e shëndetshëm. Nëse jeni të sëmurë, është e rëndësishme të merrni parasysh disa faktorë. Nëse keni një të ftohur të lehtë, kafeja nuk përbën ndonjë rrezik të madh.

Nëse jeni duke përjetuar simptoma si të vjella a diarre, është më mirë të shmangni kafenë për të mos rritur rrezikun e dehidrimit. Nëse vuani nga ulçera apo probleme tjera të tretjes, apo nëse po merrni medikamente që ndërveprojnë me kafeinën, duhet të jeni të kujdesshëm.

Në çdo rast, konsultimi me një profesionist të kujdesit shëndetësor është mënyra më e mirë për të marrë një vendim mbi konsumimin e kafesë gjatë kohës sa jeni të sëmurë.

Continue Reading

Lajmet

Padia nga Komuna e Prishtinës, MKRS: E kanë shmangur me qëllim Ligjin për Trashëgiminë Kulturore

Published

on

By

Ministria e Kulturës ka akuzuar sërish Komunën e Prishtinës për shmangie të Ligjit për Trashëgiminë Kulturore në disa projekte të nisura në kryeqytet, përfshirë edhe atë te sheshi “George Bush”.

Në një konferencë për media, udhëheqësi i Divizionit për Hartim dhe Harmonizim të Legjislacionit në Ministrinë e Kulturës, Bislim Bislimi, tha se veprimet e Komunës së Prishtinës po i cilësojnë si të qëllimshme.

Në mënyrë të përsëritur kemi shkelje të Ligjit për Trashëgiminë Kulturore nga ana Komunës së Prishtinës derisa të vazhdojnë të hyjnë në zona të mbrojtura të trashëgimisë kulturore të cilat i nënshtrohen dispozitave ligjore pa marrje të lejes nga institucioni kompetent sikurse e përcakton ligji ehe përkundër paralajmërimeve tona. Komuna e Prishtinës siç duket me qëllim po e shmang ligjin edhe atë në disa raste radhazi”, tha ai.

Bislimi shtoi se ndërhyrjet në këto zona duhet të jenë të kontrolluara dhe se s’duhet të bëhen  pa leje të shkruar.

Këto veprime derisa janë të përsëritura i vlerëson si të qëllimshme nga ana e komunës së Prishtinës dhe me precedent të rrezikshëm për palët e tjera në Kosovë, duke inkurajuar paligjshmëri”.

Continue Reading

Lajmet

Qeveria e Maqedonisë së Veriut ul përsëri çmimin e naftës dhe benzinës

Published

on

By

Në një zhvillim të rëndësishëm për konsumatorët e Maqedonisë së Veriut, Komisioni Rregullator për Energjetikë (KRRE) njoftoi uljen e çmimit të derivateve të karburantit, e cila do të hyjë në fuqi pas mesnate. Ky vendim është një lajm i mirë për qytetarët, pasi çmimi i karburanteve do të lehtësojë ndjeshëm shpenzimet e përditshme të transportit.

Sipas njoftimit të KRRE, çmimi i benzinës BS-95 do të ulet me 2 denarë, ndërsa ai i benzinës BS-98 do të lirohet me 2,5 denarë. Po ashtu, çmimi i naftës dhe vajit ekstra të lehtë do të ulet për 2 denarë gjithashtu.

Çmimet e reja të derivateve:

Benzina BS-95 – 74,0 den/l

Benzina BS-98 – 76,0 den/l

Nafta – 66,5 den/l

Vaji ekstra i lehtë – 66,5 den/l

Ky vendim pason një tjetër ulje të çmimeve që ndodhi më 7 prill, kur çmimi i derivateve u ul për gjysmë denari. Ulja e çmimeve ka ardhur si rezultat i rënies së çmimeve të derivateve në tregjet ndërkombëtare, ku ka pasur një ulje prej 2,6 për qind.

Uljet e çmimeve të derivateve të karburantit janë një lajm i mirë për konsumatorët, duke sjellë një lehtësim në një periudhë të pasigurt ekonomike. Pavarësisht rënies së çmimeve ndërkombëtare të naftës, komisioni rregullator ka ndjekur një politikë të kujdesshme për të siguruar stabilitetin e tregut të karburanteve në vend, duke i përshtatur këto çmime me kushtet e tregut lokal.

Kjo ulje e çmimeve të karburanteve mund të ketë një ndikim pozitiv në xhepin e qytetarëve të Maqedonisë së Veriut, veçanërisht për ata që përdorin automjetet për transportin e përditshëm. Gjithashtu, kjo mund të sjellë një efekt pozitiv të lehtë edhe për sektorët e tjerë të ekonomisë që varen nga karburantet për funksionimin e tyre./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara