Qasja në lajme nuk ka qenë kurrë më e lehtë, por për shumë njerëz, pikërisht ky është problemi. Të “tejngopur” me informacion dhe përditësime të vazhdueshme, gjithnjë e më shumë njerëz në mbarë botën po zgjedhin të “shkëputen”.
Vendimi për të kufizuar ose ndaluar së shikuari lajme vjen për një sërë arsyesh. Për disa, sasia e informacionit është e madhe, për të tjerët, titujt negativë ndikojnë në psikologjinë e tyre, ose ka mungesë besimi në media.
Në forumet e vetëdijes dhe shëndetit mendor, shumë diskutojnë mënyra për të bërë një hap prapa: nga vendosja e kufijve deri te heqja krejtësisht e lajmeve nga jeta e tyre e përditshme.
“Që kur kam ndaluar së pari lajmet, nuk ndihem më në ankth. Nuk kam frikë”, i tha Guardian Mardette Burr, një pensioniste nga Arizona e cila ndaloi së pari lajmet rreth tetë vjet më parë.
“Kishte netë kur zgjohesha në orën dy ose tre të mëngjesit e shqetësuar për diçka që po ndodhte në botë dhe nuk kisha kontroll mbi të.”
Ky trend nuk ka të bëjë me individët. Shmangia e lajmeve është në nivele rekord. Sipas një ankete nga Instituti Reuters për Studimin e Gazetarisë, të publikuar në qershor 2025, 40% e në gati 50 vende thonë se i shmangin lajmet ndonjëherë ose shpesh, nga 29% në vitin 2017.
Në SHBA, shifra është 42%, në Mbretërinë e Bashkuar, 46%. Arsyeja kryesore pse njerëzit i shmangin ato është efekti negativ në humor.
Shumë prej tyre ndihe të lodhur nga mbingarkesa me informacion, mbulimi i gjerë i luftërave e konflikteve, ose mendojnë se nuk mund të bëjnë asgjë me informacionin. Julian Burrett, ekspert marketingu nga Mbretëria e Bashkuar, shpjegon për të njëjtën media se me vetëdije ndaloi së shikuari lajmet pas pandemisë, sepse ndihej i varur nga informacionet e vazhdueshme negative.
Ai fshiu shumicën e aplikacioneve të lajmeve nga telefoni i tij dhe nuk ndiqte transmetimet e tyre në TV.
Psikologia Roxane Cohen Silver, profesoreshë në Universitetin e Kalifornisë, Irvine, ka studiuar efektet e konsumit të lajmeve në kriza, nga 11 shtatori dhe pandemia Covid-19 deri te fatkeqësitë natyrore dhe të shtënat masive.
Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj lajmeve negative rrit ankthin, depresionin e simptomat e stresit post-traumatik. Në vitet e fundit, polarizimi politik ka qenë faktor kyç në stresin psikologjik, ndërsa imazhet e videot shqetësuese kontribuojnë në barrën emocionale të lajmeve.
Për të mbrojtur shëndetin mendor, Silver sugjeron të caktoni orare specifike për leximin e lajmeve, të shmangni videot dhe mediat sociale dhe të abonoheni në buletine ose përmbledhje nga burime të besueshme.
Benjamin Toff, drejtor i Qendrës së Gazetarisë së Minesotës, bën dallimin midis atyre që i shmangin lajmet dhe atyre që e kufizojnë konsumin. Ky i fundit është “absolutisht i shëndetshëm”, thotë ai, duke vënë në dukje se mosangazhimi i plotë mund të përforcojë pabarazitë sociale, duke lënë disa grupe jashtë jetës politike ose të kuptuarit të ngjarjeve të rëndësishme.
Shmangia e lajmeve është më e zakonshme tek të rinjtë dhe grupet socio-ekonomikisht të pafavorizuara.