Aktualitet

‘Hiq Viq’, nisma kundër asimilimit të shqiptarëve në Mal të Zi

Publikuar

Të rinj aktivistë të trevave shqiptare në Mal të Zi janë bërë bashkë për një kauzë: t’i shpëtojnë asimilimit të shqiptarëve në trevat malazeze, duke hequr nga mbiemrat e tyre dy prapashtesat me prejardhje sllave – viq dhe – iq.

“Për vetëm 30 minuta angazhim fëmijët, nipat, stërnipat… dhe i gjithë fisi juaj nuk do të ketë më – viq sot e 1000 vjet!” shkruhet në faqen zyrtare të nismëtarëve.

Kryetari i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi, Faik Nika, tregon për Albanian Post se ideja e kësaj nisme ka nisur para shumë kohësh, pasi “i shqetëson jashtë mase ky fenomen deformues i identitetit kombëtar të shqiptarëve në Malin e Zi, duke i përafruar ato me prapashtesat e mbiemrave të shumicës sllavofone këtu dhe ish-Jugosllavi”.

Ndërgjegjësim dhe informim janë dy pikat kyçe të web-faqes së krijuar për “pastrimin” nga mbiemrat shqiptarë të prapashtesave me origjinë sllave.

“Mbi të gjitha”, thotë Nika “tani ligji e mundëson fare thjesht një gjë të tillë”.

Më tej, ai i cilëson nismëtarët e “-iq dhe -viq” si “patriotë shqiptarë që kanë trashëguar vetëdijen e lartë dhe guximin, nga të parët e tyre, që në kohët e Jugosllavisë”, përcjell Albinfo.ch.

Pse pikërisht tani?

Në kohët e mëparshme, shpjegon më tej ai, nuk ishte aspak e lehtë ndryshimi i mbiemrit, pasi duheshin muaj të tërë procedurash burokratike dhe pyetje të shumta nga organet përgjegjëse për arsyet e heqjes së këtyre dy prapashtesave.

“Por që nga viti 2009, me ndryshimin e ligjit për procedurat e ndryshimit dhe plotësimit të identitetit, tani pothuajse thjesht fare, mund të korrigjohet mbiemri”.

Si mund të “pastrohen” nga mbiemri këto dy prapashtesa?

“Mjafton të aplikosh për një akt të tillë dhe të paguash tarifat e caktuara me ligje për ndryshim”, thotë kreu i Këshillit.

Ky lajm i ka gëzuar shumë shqiptarët patriotë të Malit të Zi, ndonëse për të dhënat e numrit të personave që kanë ndryshuar mbiemrin “duhet të presim fundit e vitit kalendarik”.

Megjithatë, nismëtarët janë të bindur se çdo ditë e më shumë njerëzit po i rikthehen mbiemrit të të parëve të tyre dhe jo prapashtesë e imponuar në një kohë të caktuar, nga një sistem autoritar, pa dëshirën e askujt.

Për Faik Nikën, kjo nismë “është një thirrje e ndërgjegjes kombëtare të komunitetit shqiptar në Mal të Zi, vetëdijesimit të tyre”.

Sistemi i asaj kohe, shpjegon më tej kryetari i Këshillit, synonte “uniformizimin e popullsisë brenda Jugosllavisë dhe zhdukjen e identitetit kombëtar, sidomos të popujve jo-sllav”.

“Pastrimi” – siç e quan Nika heqjen e prapashtesave sllave nga mbiemrat – është një thirrje edhe për ata shqiptarë që nuk ndodhen në territorin malazez, por kanë emigruar në vende të tjera dhe duan ta ruajnë identitetin e të parëve të tyre.

“Edhe për ata është një thirrje që, në momentin kur të kthehen për pushime, të nisin procedurat për heqjen e prapashtesave – viç dhe – iç nga mbiemrat”.

Pyetjes nëse deri më tani kanë hasur “shkopinj nën rrota” nga institucionet vendëse, Nika i përgjigjet se “një gjë e tillë (ndryshimi i mbiemrit) parashihet me ligjet në fuqi dhe çdokush që ka dëshirë të korrigjojë të dhënat e identitetit të vet, mund ta bëjë pa asnjë pengesë”.

“Nisma nuk është kundër askujt, por i bën thirrje ndërgjegjes së shqiptarëve për heqjen e prapashtesave që nuk janë shqiptare dhe kthimit në identitet”, përmbyll ai.

Edhe një ndër anëtarët e grupit të “Tifozëve Kuq e Zi” (TKZ), Petrit Osmani, shprehet mbështetës ndaj “çdo nisme që synon mbrojtjen e qenies sonë dhe të bashkëkombësve tanë”.

Ultrasi kuqezi thotë se “ndryshimi i mbiemrit nuk është një fenomen që ka ndodhur vetëm në Malin e Zi, por në shumë troje të tjera shqiptare, ku prezenca e shteteve të tjera ka qenë e madhe”.

“Njëjtë”, shprehet anëtari i tifo-grupit mbështetës së Kombëtares shqiptare, “ka vepruar edhe pushteti serb në luginën e Preshevës, sllavo-maqedonasit në Maqedoninë e Veriut, po ashtu edhe grekët. Në shumicën e rasteve, mbiemrat u janë ndërruar me dhunë, në raste të tjera kur kanë pasur mundësi ta mbajnë mbiemrin pa këtë prapashtesë, janë stigmatizuar dhe diskriminuar në shkollim me vende pune të ngjashme”.

TKZ, e cila numëron në faqen e saj zyrtare në Facebook mbi 325 mijë ndjekës, me anë të përfaqësuesit të saj, Petrit Osmani, deklaron që “Shqipëria e TKZ-së nuk është vetëm ajo administrative, është shumë më e madhe”, duke nënkuptuar se mbron dhe mbështet interesat e shqiptarëve kudo që janë. /albinfo

Bota

Mijëra njerëz vuajnë pasojat shkatërruese të përmbytjeve në Afganistan

Publikuar

nga

Mijëra njerëz strehohen në tenda, pasi më shumë se 300 u vranë dhe dhjetëra të tjerë janë zhdukur në Baghlan të Afganistanit, duke mbajtur pjesën më të madhe të kërdisë së shkaktuar nga përmbytjet.

Reshjet e dendura shkaktuan përmbytje në provinca të shumta afgane, ku Baghlan u godit më rëndë, duke shkatërruar 2.500 deri në 3.000 shtëpi, duke vrarë qindra bagëti dhe duke dëmtuar rrugët dhe infrastrukturën tjetër gjatë tre ditëve të fundit.

Bilanci i viktimave nga përmbytjet shkatërruese në provincën veriore Baghlan të Afganistanit është rritur në 315, me 1.630 të lënduar, njoftoi më 12 maj Ministria e Refugjatëve dhe Riatdhesimit.

Muajin e kaluar, të paktën 70 njerëz u vranë dhe dhjetëra të tjerë u plagosën nga shirat e dendur dhe përmbytjet në zona të ndryshme të vendit të shkatërruar nga lufta.

Ministri i përkohshëm i Ekonomisë Din Mohammad Hanif i ka kërkuar OKB-së, agjencive humanitare dhe biznesit privat të ofrojnë mbështetje për ata që janë goditur nga përmbytjet.

Vazhdo të lexosh

Aktualitet

Sot i jepet lamtumira e fundit policit që u vra para dy ditësh në Fier

Publikuar

nga

Në hollin e Teatrit Bylis në Fier është vendosur arkmorti me trupin e pajetë të efektivit të policisë ku do të kryhen homazhe nga familjarë, kolegë, qytetarë dhe autoritete për t’i dhënë lamtumirën e fundit.

Më pas arkmorti me trupin e tij do të përcillet në banesën e fundit në varrezat e fshatit Baltëz.

Efektivi i policisë Novruz Cenalia u vra dy ditë më parë në fshatin Baltëz pas një konflikti të çastit me 23 vjeçarin Azgan Mernica i cili pas kryerjes se kësaj vrasje është në arrati. Prej dy ditësh forcat e policisë, forcat speciale RENEA kanë vijuar kërkimet për gjetjen e autorit duke u shtrirë në disa qytete të jugut të vendit.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Parullat fashiste në sport: Kritikat e Bashës për Euro 2027 dhe bashkëpunimin Shqipëri-Serbi

Publikuar

nga

Federata Shqiptare e Futbollit dhe ajo e Serbisë janë bërë bashkë dhe kanë dorëzuar në UEFA kërkesën e përbashkët për të organizuar finalet e Euro 2027 për moshat U-21.Deputeti i Vetëvendosjes, Dimal Basha, ka denoncuar bashkëpunimin e Federatës Shqiptare të Futbollit me Federatën e Serbisë për organizimin e Euro 2027 për moshat U-21, duke e quajtur “e turpshme”.

Basha argumenton se parullat fashiste të tifozëve serbë, të cilat përfshijnë thirrjet për vrasjen e shqiptarëve, përbëjnë një shkelje të qartë të vlerave humane dhe sportive. Ai thekson se kjo është një formë e diskriminimit ndaj shqiptarëve, pa marrë parasysh vendndodhjen e tyre gjeografike.

Basha fton Federatën Shqiptare të tërhiqet nga kjo bashkëpunim dhe të kërkojë falje për çdo ndikim të tillë të parullave fashiste në sport. Ky shqetësim rrit tensionet ndërmjet dy vendeve dhe nxit diskutime mbi etikën dhe politikat e futbollit në Ballkan.

“Dëgjova se Federata Shqiptare paska apliku me Federatën e Serbisë për organizimin e Evropianit 2027 për U21! E turpshme! Duhet me ditë federata shqiptare që motoja kryesore e fansave te Zvezdës e Partizanit (por edhe fansave të Serbisë) është “Kosova je Serbija” dhe ubij shiptari” (vriti shqiptarët).  Pra nuk kërkojnë me na vra veç neve n’Kosovë, por SHQIPTARËT, pa dallim vendit ku jetojnë! Tërhiquni dhe kërkoni falje”, jep qëndrimin e tij deputeti Basha në rrjetin social në Facebook. /UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Bota

Kërcënimi i Biden për të ndaluar dërgesat e armëve, ndez zemërim dhe grindje mes zyrtarëve izraelitë

Publikuar

nga

Zyrtarët izraelitë kanë goditur Shtetet e Bashkuara dhe kanë hyrë në një përplasje të brendshme për deklaratat e presidentit amerikan Joe Biden se ai do të ndalonte disa dërgesa të armëve amerikane në Izrael nëse një operacion tokësor në shkallë të plotë niset në qytetin e Rafahut.

Pasi Biden bëri komentet e tij, në një intervistë me Erin Burnett të CNN, Gilad Erdan, ambasadori i Izraelit në Kombet e Bashkuara, tha se ai besonte se vendimi “mund të inkurajojë armiqtë e shtetit të Izraelit dhe kombit izraelit”, ndërsa kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu reagoi ndaj njoftimit duke postuar një video të shkurtër të një fjalimi të mbajtur disa ditë më parë, në të cilin ai tha: “Nëse Izraeli detyrohet të qëndrojë i vetëm, Izraeli do të qëndrojë i vetëm”.

Kabinetet izraelite të luftës dhe të sigurisë do të mblidhen të enjten në mbrëmje pas kërcënimit të Bidenit, i thanë CNN dy zyrtarë izraelitë.

Njoftimi i presidentit se ai ishte i përgatitur të kushtëzonte armatimin amerikan me veprimet e Izraelit përbën një pikë kthese në konfliktin shtatë-mujor midis Izraelit dhe Hamasit. Dhe pranimi i tij se bombat amerikane ishin përdorur për të vrarë civilë në Gaza ishte një njohje e qartë e rolit të Shteteve të Bashkuara në luftë.

Presidenti ka qenë nën presion të jashtëzakonshëm, përfshirë nga anëtarët e partisë së tij, për të kufizuar dërgesat e armëve në mes të një krize humanitare në Gaza.

Komenti nga Biden për CNN është një pengesë e madhe për luftën e Izraelit. SHBA-ja është deri tani aleati më i rëndësishëm dhe më i fuqishëm i Izraelit dhe pa mbështetjen e tij, fuqia e zjarrit dhe ambiciet e Izraelit në Gaza do të dobësoheshin.

Biden thotë se do të ndalojë dërgimin e bombave dhe predhave të artilerisë në Izrael nëse ai fillon pushtimin e madh të Rafahut. Administrata Biden prej muajsh ka ushtruar presion mbi Izraelin që të bëjë më shumë për të mbrojtur civilët në Gaza dhe për të siguruar që më shumë ndihma humanitare mund të dërgohet atje.

SHBA i ka bërë gjithashtu vazhdimisht thirrje Netanyahut dhe qeverisë së tij që të rishqyrtojnë planet e saj për një pushtim të plotë të Rafah, qyteti më jugor i Gazës, ku më shumë se 1 milion njerëz janë strehuar pasi janë larguar nga luftimet diku tjetër në rrip.

Izraeli, deri më tani, ka kryer një operacion të kufizuar rreth qytetit, duke marrë nën kontroll anën palestineze të kalimit Rafah – një pikë kyçe hyrëse për ndihma në Gaza – dhe duke kryer sulme ushtarake në skajet e qytetit.

Imazhet e reja satelitore të marra nga CNN nga Planet Labs tregojnë se sulmi i Izraelit në Rafah është zgjeruar nga sulmet ajrore në operacionet tokësore ditët e fundit.

Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) të hënën u kanë thënë disa njerëzve në Rafah lindor që të “evakuohen menjëherë” përpara një operacioni ushtarak në qytet. Atyre iu tha të shkonin në Al-Mawasi, një qytet bregdetar pranë qytetit të Khan Younis që grupet e ndihmës e kanë përshkruar si të mbipopulluar dhe jo të përshtatshëm për banim. Agjencia e OKB-së për refugjatët palestinezë (UNRWA) vlerësoi se rreth 79,000 njerëz janë larguar nga qyteti që nga e hëna.

Pavarësisht presionit ndërkombëtar në rritje, administrata Biden ka qëndruar e palëkundur me Izraelin, duke ofruar armë dhe mbështetje të tjera. Kërcënimi të mërkurën erdhi vetëm një ditë pasi Biden përdori fjalimin e tij në Muzeun Përkujtimor të Holokaustit në SHBA për t’i kujtuar njerëzve tmerret e sulmeve të 7 tetorit në Izrael, kur luftëtarët e udhëhequr nga Hamasi vranë rreth 1200 njerëz në Izrael dhe rrëmbyen më shumë se 250. Shumë nga pengjet e marra në Gaza atë ditë mbahen ende në rrip.

“Shumë njerëz që mohojnë, nënvlerësojnë, racionalizojnë dhe injorojnë tmerret e Holokaustit dhe 7 tetorit – duke përfshirë përdorimin e tmerrshëm të dhunës seksuale nga Hamas për të torturuar dhe terrorizuar hebrenjtë. Është absolutisht e neveritshme – dhe duhet të ndalet”, tha ai të martën, duke ngritur zërin.

Presidenti dha një notë shumë të ndryshme të mërkurën. “E kam bërë të qartë se nëse ata shkojnë në Rafah – ata nuk kanë shkuar ende në Rafah – nëse shkojnë në Rafah, unë nuk do të furnizoj armët që janë përdorur historikisht për t’u marrë me Rafah, për t’u marrë me qytetet – që merren me atë problem”, tha Biden, duke shtuar se SHBA do të vazhdojë të furnizojë Izraelin me armë mbrojtëse.

Komentet e Bidenit kanë shkaktuar zemërim të konsiderueshëm në mesin e disa politikanëve izraelitë.

Duke folur në një ngjarje për nderimin e ushtarëve të rënë izraelitë dhe viktimave të sulmeve terroriste, ministri izraelit i mbrojtjes Yoav Gallant tha: “U drejtohem armiqve të Izraelit, si dhe miqve tanë më të mirë dhe them – Shteti i Izraelit nuk mund të nënshtrohet, jo IDF. , jo strukturat e mbrojtjes dhe jo Shtetin e Izraelit. Ne do të qëndrojmë të fortë, do t’i arrijmë qëllimet tona – do të godasim Hamasin, do të godasim Hezbollahun dhe do të arrijmë sigurinë”.

Miki Zohar, një ministër nga partia Likud e Netanyahut, tha se ishte “e mahnitshme të zbulosh se bota ka harruar atë që ndodhi në Izrael më 7 tetor”.

Trupat e artilerisë izraelite të vendosura në kufirin Rafah nisin sulmin në Rripin jugor të Gazës në Izrael më 8 maj 2024. /UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara