Aktualitet
Hetimi amerikan për origjinën e Coronavirusit
Sa e rëndësishme është që ta kuptojmë origjinën?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiFillimisht e hedhur poshtë nga ekspertë për kujdes shëndetësor dhe zyrtarë qeveritarë, hipoteza se coronavirusi ka dalë aksidentalisht nga një laborator kinez, tani po merr vëmendje të re nga autoritetet amerikane.
Ekspertët kanë thënë se hetimi 90-ditor, i kërkuar më 26 maj nga presidenti amerikan Joe Biden, do të shtyjë agjencitë e inteligjencës në Shtetet e Bashkuara që të mbledhin më shumë të dhëna dhe të analizojnë ato që veçse kanë.
Ish-zyrtarë të Departamentit amerikan të Shtetit, gjatë administratës së ish-presidentit Donald Trump, kanë bërë thirrje publike për hetime shtesë, ashtu sikurse shkencëtarë tjerë dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë.
Shumë shkencëtarë, përfshirë mjekun Anthony Fauci, kanë thënë se ende besojnë se virusi vjen nga natyra dhe është bartur nga kafshët te njerëzit. Hulumtuesit e virusit nuk kanë identifikuar publikisht ndonjë të dhënë të re shkencore që mund ta bëjë më të mundshme hipotezën për rrjedhje të coronavirusit nga laboratori.
Virologët kanë thënë po ashtu se ka pak mundësi që ndonjë përgjigje përfundimtare për origjinën e coronavirusit të bëhet publike në 90 ditë.
Puna për konfirmim të plotë të origjinës së viruseve në të kaluarën – siç kanë qenë SARS apo HIV/AIDS – kanë marrë vite apo dekada.
Çfarë janë duke analizuar agjencitë e inteligjencës?
Biden ka urdhëruar rishikim të atyre që Shtëpia e Bardhë i ka konsideruar “dy skenarë të mundshëm”, të bartjes së virusit nga kafshët te njeriu apo rrjedhja nga laboratori.
Në një deklaratë të Shtëpisë së Bardhë është thënë se dy agjenci në komunitetin e inteligjencës – prej 18 të tillave – anojnë nga hipoteza për bartje të virusit nga natyra.
Një dokument që ka fituar vëmendje të re është nga Departamenti amerikan i Shtetit, i publikuar në ditët e fundit të administratës Trump. Në të theksohet se Shtetet e Bashkuara besojnë që tre hulumtues në Vuhan të Kinës kanë kërkuar trajtim mjekësor për sëmundje të frymëmarrjes në nëntor të vitit 2019.
Megjithatë raporti nuk është përfundimtar: origjina dhe shkalla e sëmurjes së stafit nuk dihet – dhe shumë njerëz në Kinë shkojnë vazhdimisht në spitale, jo për urgjenca, por për kontrolle rutinore.
Në dokument po ashtu theksohet se eksperimentet për ndryshim të viruseve dhe sëmundjeve – çka potencialisht mund të nxisin vdekje apo përhapje – janë bërë në një laborator në Vuhan me mbështetjen amerikane.
Megjithatë, drejtori i Instituteve Kombëtare të Shëndetit, Franic Collins ka mohuar se ka pasur mbështetje amerikane në eksperimente të tilla në coronaviruse në Vuhan.
David Feith, i cili ka shërbyer si zëvendës-ndihmës i Sekretarit të Shtetit për Azinë Lindore dhe Çështjet në Paqësor gjatë administratës Trump, ka thënë se ka mbështetur thirrjen e Bidenit për rishikim tjetër.
“Në deklaratën e presidentit është nënkuptuar se ka më shumë për të analizuar dhe më shumë të dhëna për t’u mbledhur”, ka thënë Feith.
Mirëpo shefi i Inteligjencës Kombëtare ka mohuar të komentojë në këtë çështje, transmeton agjencia e lajmeve Associated Press.
Pse po i pengon Kina hetimet?
Në deklaratën e Shtëpisë së Bardhë, Kina është kritikuar për mungesë të transparencës.
“Dështimi për të dërguar inspektorët në teren në muajt e parë do të pengojë gjithmonë hetimet për origjinë të coronavirusit”, ka thënë Shtëpia e Bardhë.
Kina është raportuar se ka detyruar disa gazetarë të largohen nga shteti në vitet e fundit dhe ka heshtur apo burgosur informatorët nga Vuhani dhe vendet tjera.
Mungesa e transparencës në Kinë është shumë e rëndësishme dhe sfidë tashmë e ditur. Mirëpo kjo gjë në realitet nuk tregon se diçka është duke u fshehur.
“Problemi qëndron në atë se kur ju bëni ndonjë njoftim (sikur thirrja e Bidenit për hetime) në një ambient tejet politik, kjo gjë e bën më pak të mundshëm bashkëpunimin nga ana e Kinës, në drejtim të gjetjes së origjinës së virusit”, ka thënë Yanzhong Huang, hulumtues i lartë për shëndet global në Këshillin për Marrëdhënie të Huaja.
Çfarë besojnë shkencëtarët sa i përket origjinës së virusit?
Argumenti më bindës për hetim të mundësisë së daljes së virusit nga laboratori, nuk bazohet në ndonjë të dhënë të re, por në faktin që mundësitë tjera të qarkullimit të virusit nuk janë të konfirmuara 100 për qind.
“Mundësia më e madhe ende është ajo se virusi ka dalë nga gjallesat e egra”, ka thënë Arinjay Banerjee, virolog në Organizatën për Vaksina dhe Sëmundje Infektive në Saskatchewan, Kanada.
Ai ka thënë se janë të zakonshme rastet kur virusi bartet nga kafshët në njerëz dhe se shkencëtarët tashmë kanë njohuri për dy coronaviruse të ngjashme që janë zhvilluar në lakuriqë dhe kanë shkaktuar epidemi kur njerëzit janë infektuar: SARS1 dhe MERS.
Megjithatë, rasti nuk është plotësisht i mbyllur.
“Ka mundësi e mundësi. Meqë askush nuk e ka identifikuar një virus në kafshë, që është 100 për qind identik me coronavirusin e ri, ende ka hapësirë për kërkime dhe për gjetje të mundësive tjera”.
Sa gjatë zgjat procesi i konfirmimit të origjinës së virusit?
Konfirmimi me 100 për qind siguri për origjinën e coronavirusit, nuk është proces i shpejtë, i lehtë dhe gjithmonë i mundshëm.
Shembull, shkencëtarët nuk e kanë konfirmuar kurrë origjinën e lisë, para se sëmundja të çrrënjosej përmes një programi global të vaksinimit.
Në rastet e sëmundjeve SARS, një prej të cilave shkaktohet edhe nga coronavirusi i ri, shkencëtarët kanë identifikuar viruse të tilla në shkurt të vitit 2013.
Më vonë gjatë vitit, shkencëtarët kanë zbuluar çka mund të ketë ndërmjetësuar sëmundjen: macet e llojit civet janë gjetur në tregjet e kafshëve në tregjet në Guangdong, Kinë.
Mirëpo deri më 2017, hulumtuesit nuk kanë gjetur burimin origjinal të këtij virusi në shpellat e lakuriqëve në provincën Yunnan të Kinës.
Sa e rëndësishme është që ta kuptojmë origjinën?
Nga perspektiva shkencore, hulumtuesit kanë gjithmonë dëshirë që të kuptojnë më shumë si zhvillohen sëmundjet. Nga perspektiva e shëndetit publik, nëse një virus kalon lehtësisht nga njeriu në njeri, zbulimi i origjinës nuk është thelbësor për hartim të strategjive për ndalje të sëmundjes.
“Pyetjet për origjinë dhe kontrollim të sëmundjes nuk përbëjnë të njëjtën gjë kur përhapja nga njeriu në njeri bëhet gjë e shpeshtë”, ka thënë Deborah Seligsohn, eksperte për shëndetin publik dhe atë të ambientit në Universitetin Villanova.
Republikanët kanë shtyrë përpara idenë për më shumë hetime të idesë se virusi ka dalë nga laboratori dhe fajësim të Kinës.
Vetëm në Shtetet e Bashkuara gati 600,000 persona kanë vdekur me coronavirus, njëherësh numri më i lartë i viktimave në krahasim me shtetet tjera.
Çfarë ndodh pas 90 ditëve?
Shumë shkencëtarë besojnë se nuk ka mundësi që një hetim 90-ditor të japë përgjigje përfundimtare.
“Rrallë ndodh një gjë e tillë”, ka thënë Stephen Morse, hulumtues sëmundjesh në Universitetin Columbia.
“Edhe në rrethanat më të mira, rrallë ndodh të kemi aq shumë siguri”.
Çfarëdo gjetjeje ka mundësi të jetë politikisht shpërthyese, sidomos nëse do të ketë të dhëna që mbështesin apo hedhin poshtë ndonjërën teori.
Dhe dështimi për të arritur në përfundime, çka mund të jetë i pashmangshëm pas 90 ditëve, do të mund të forcojë teoritë konspirative.
Ndërkohë ekspertët si Huang nga Këshilli për Marrëdhënie me Jashtë, dyshojnë se Kina mund të izolohet edhe më shumë, çka potencialisht mund të komplikojë marrëdhëniet veçse të tensionuara me Shtetet e Bashkuara.
“Kjo gjë ka mundësi të bëjë edhe më sfiduese dhënin e lejes për një tjetër ekip që ta vizitojë Vuhanin, apo qasjen e pakufizuar në hetime atje”, ka thënë ai.
Bota
Dëmtohet ambasada e Maqedonisë së Veriut nga sulmet ruse në Kiev
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBTnewsSulmet me raketa që goditën kryeqytetin ukrainas, Kiev, mëngjesin e së premtes, kanë dëmtuar edhe ndërtesën ku ndodhet ambasada e Maqedonisë së Veriut.
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Tregtisë së Jashtme e këtij vendi njoftoi se personeli diplomatik i pranishëm në ambasadë, nuk është lënduar. Në reagimin e saj, ministria dënoi ashpër sulmet me raketa të kryera nga ushtria ruse.
“Shërbimet kompetente kanë kryer kontrollin fillestar të dëmtimeve në vend dhe tashmë po punohet për riparimin e tyre”, njoftuan të premten nga ministria.
Sipas raportimeve, mësohet se në shënjestër ka qenë një ndërtesë pranë ambasadës maqedonase, e përdorur nga shërbimet e sigurisë ushtarake të Ukrainës.
Ndërkohë, autoritetet lokale në Ukrainë njoftojnë se të paktën dy persona kanë humbur jetën dhe disa të tjerë janë plagosur gjatë valës intensive nga bombardimet ruse që goditën Kievin bashkë me rajonin jugor të Hersonit.
Në të gjithë Ukrainën u lëshuan sirena për të paralajmëruar sulme ajrore për disa orë.
Sipas kreut të administratës ushtarake të Kievit, Serhiy Popko, Rusia hodhi tetë raketa – përfshirë raketa hipersonike Kinzhal dhe raketa balistike Iskander/KN-23 – vetëm në Kiev.
Bombardimet e së premtes në Ukrainë pasuan deklaratën e presidentit rus, Vladimir Putin, i cili të enjten propozoi “një duel të armëve të shekullit 21”, mes Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, për të treguar fuqinë e raketës së re hipersonike balistike të Rusisë, të quajtur Oreshnik, për të cilën tha se nuk mund të shkatërrohet nga mbrojtjet ajrore të Perëndimit.
Zyrtarët perëndimorë i hedhin poshtë këto pretendime.
Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.
Presidenti rus, Vladimir Putin, e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.
Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.
Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre./REL/
Bota
Diplomatët amerikanë vizitojnë Sirinë për herë të parë pas rënies së Assadit
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBTnewsDisa diplomatë amerikanë kanë mbërritur në Damask të premten për të biseduar me liderët e rinj të Sirisë dhe për të kërkuar të dhëna për vendndodhjen e gazetarit të zhdukur amerikan, Austin Tice. Kjo është vizita e tyre e parë e zyrtarëve amerikanë në Siri që nga rënia e presidentit Bashar al-Assad javë më parë.
Ndihmëssekretarja amerikane e Shtetit për Çështjet e Lindjes së Afërt, Barbara Leaf, ish-i dërguari i posaçëm për Sirinë, Daniel Rubinstein, dhe i dërguari kryesor i administratës Biden për negociatat për pengjet, Roger Carstens, vizituan Sirinë për bisedime me udhëheqësit e përkohshëm sirianë, bëri të ditur Departamenti amerikan i Shtetit të premten në mëngjes.
Kjo është vizita e parë zyrtare e diplomatëve amerikanë në Siri pas më shumë se një dekade, që nga mbyllja e Ambasadës amerikane në Damask në vitin 2012.
“Ata do të angazhohen drejtpërdrejt me popullin sirian, duke përfshirë përfaqësues të shoqërisë civile, aktivistë, anëtarë të komuniteteve të ndryshme dhe zëra të tjerë sirianë për të biseduar për vizionin e tyre për të ardhmen e vendit të tyre dhe për mënyrën se si Shtetet e Bashkuara mund t’i mbështesin”, tha Departamenti i Shtetit.
Në krye të agjendës së tyre do të jetë mbledhja e të dhënave për gazetarin amerikan Austin Tice, i cili u zhduk në Siri në vitin 2012. Gjithashtu, ata do të theksojnë se parimet e gjithëpërfshirjes, mbrojtja e pakicave dhe heqja dorë terrorizmi dhe armët kimike, janë vendimtare për çdo mbështetje amerikane për Qeverinë e re siriane.
Tice, i cili ka punuar për media si The Washington Post dhe gazetat, u zhduk në një pikë kontrolli në një zonë të kontestuar në perëndim të Damaskut, kur lufta civile në Siri po përshkallëzohej.
Një video e publikuar disa javë pas zhdukjes së tij shfaqte Ticen me sy të lidhur, i mbajtur nga burra të armatosur, duke thënë: “O, Jezus”. Që nga atëherë nuk është dëgjuar më prej tij.
Qeveria e Bashar al-Assadit e kishte mohuar publikisht se e mbante atë.
Grupi rebel që udhëhoqi sulmin ndaj Damaskut, i cili e detyroi Assadin të ikë nga vendi, Hayat Tahrir al-Sham (HTS), është i shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera. Megjithatë, kjo nuk ua ndalon zyrtarëve amerikanë të flasin me anëtarët ose udhëheqësit e grupit.
Departamenti amerikan i Shtetit tha se Rubinstein, Leaf dhe Carstens do të takohen me zyrtarët e HTS-së, por nuk tregoi nëse lideri i grupit, Ahmad al-Sharaa, dikur i lidhur me al-Qaedan, do të jetë një nga ta.
Zyrtarët amerikanë kanë përshëndetur deklaratat publike të al-Sharaa-s për mbrojtjen e të drejtave të pakicave dhe grave, por janë skeptikë nëse ai do ta bëjë këtë në të ardhmen afatgjate.
SHBA-ja nuk ka prani diplomatike zyrtare në Siri që nga viti 2012, kur e pezulloi punën e Ambasadës në Damask gjatë luftës civile në vend, megjithëse ka vendosur trupa ushtarake në disa pjesë të vogla të Sirisë në luftën kundër grupit militant Shteti Islamik (IS).
Pentagoni njoftoi të enjten se SHBA-ja e kishte dyfishuar numrin e forcave të saj në Siri për ta luftuar IS-in para rënies së Assadit.
Vizita e diplomatëve në Damask nuk do të rezultojë në rihapjen e menjëhershme të Ambasadës amerikane, e cila është nën mbrojtjen e Qeverisë çeke, sipas zyrtarëve amerikanë. Ata thanë se vendimet mbi njohjen diplomatike do të merren kur autoritetet e reja siriane t’i bëjnë të qarta qëllimet e tyre./REL/
Bota
Ushtria franceze po dëbohet nga shumë vende afrikane
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBT NEWSNdikimi i Francës në Afrikë po përjeton një tronditje historike, teksa dy nga partnerët e saj më të afërt, Çadi dhe Senegali, kanë vendosur t’i japin fund pranisë ushtarake franceze në territoret e tyre. Vendimet shënojnë një kthesë të madhe në marrëdhëniet post-koloniale, duke sfiduar modelin e vjetër të dominimit ushtarak dhe politik të njohur si “Françafrique”.
Në një deklaratë të bërë në Ditën e Pavarësisë, qeveria e Çadit njoftoi se do të ripërcaktojë sovranitetin e saj duke i dhënë fund bashkëpunimit të mbrojtjes me Francën. Ky vendim, i cili erdhi pas dekadash të marrëdhënieve të ngushta ushtarake, shënon një pikë kthese në politikën e jashtme të Çadit, duke sinjalizuar një zhvendosje drejt partneriteteve të reja. Presidenti i ri i Senegalit, Bassirou Diomaye Faye, në një intervistë për Le Monde, deklaroi se prania ushtarake franceze në Senegal së shpejti do të marrë fund.
“Vetëm sepse francezët kanë qenë këtu që nga periudha e skllavërisë, nuk do të thotë se është e pamundur të bëhet ndryshe,” tha Faye, duke theksuar rëndësinë e rivlerësimit të marrëdhënieve historike. Vendimet e Çadit dhe Senegalit pasojnë dëbimin e trupave franceze nga Nigeri, Mali dhe Burkina Faso, vende ku ndjenjat anti-franceze janë përkeqësuar vitet e fundit. Rritja e bashkëpunimit me aktorë të rinj si Rusia, Kina dhe Turqia ka krijuar alternativa për këto vende, duke sfiduar dominimin tradicional të Parisit në rajon.
Përballë këtyre zhvillimeve, Franca ka hartuar një strategji të re për të zvogëluar praninë e saj të përhershme ushtarake në Afrikë. Ndërsa detajet e planit mbeten të paqarta, zyrtarët francezë theksojnë se fokusi do të kalojë në trajnime specifike dhe mbështetje teknologjike, si dronët dhe inteligjenca ushtarake.
Ekspertët paralajmërojnë se largimi i trupave franceze mund të krijojë një vakum sigurie, siç është parë në vendet ku Rusia dhe aktorë të tjerë kanë mbushur boshllëkun. Megjithatë, për popullatat lokale, ky është një hap drejt autonomisë dhe largimit nga trashëgimia koloniale.
“Vendimi i Çadit shënon gozhdën e fundit në arkivolin e dominimit ushtarak post-kolonial të Francës,” tha analisti Mucahid Durmaz, duke vënë në dukje se ky moment mund të shënojë fundin e një epoke për marrëdhëniet frankofone-afrikane. Rënia e ndikimit francez në Afrikë është dëshmi e një rajoni që kërkon të rishkruajë të ardhmen e tij, duke eksploruar partneritete të reja dhe duke kërkuar një vend më të barabartë në skenën globale./UBTNews/
Bota
SHBA dhe Britania sanksionojnë zyrtarët e Ministrisë së Brendshme të Gjeorgjisë
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBTnewsShtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar kanë vendosur sanksione ndaj ministrit të Brendshëm të Gjeorgjisë, Vakhtang Gomelauri, dhe zyrtarëve të tjerë të lartë në Ministri, si përgjigje ndaj rolit të tyre të dyshuar në shtypjen e dhunshme të gazetarëve, figurave opozitare dhe protestuesve antiqeveritarë.
Shtetet e Bashkuara vendosën gjithashtu sanksione ndaj Mirza Kezevadze, zëvendësshefit të departamentit të forcave speciale në Ministrinë e Brendshme të Gjeorgjisë, njoftoi Departamenti amerikan i Thesarit në një komunikatë më 19 dhjetor.
Departamenti i Thesarit deklaroi se këto veprime janë ndërmarrë në bashkëpunim me Britaninë, e cila më 19 dhjetor vendosi sanksione ndaj Gomelaurit dhe katër zyrtarëve të tjerë të Ministrisë së Brendshme për shkelje të dyshuara të të drejtave të njeriut.
Një zyrtar i Departamentit amerikan të Thesarit tha se arsyet e cituara nga të dyja qeveritë për vendosjen e sanksioneve janë të ngjashme.
“Pas zgjedhjeve në Gjeorgji, zyrtarë kyçë në Ministrinë e Punëve të Brendshme u përfshinë në shtypjen e popullit të vet në mënyrë të egër, duke përfshirë shënjestrimin e qëllimshëm të gazetarëve dhe përdorimin e dhunës”, tha Bradley T. Smith, nënsekretari i përkohshëm i Thesarit për Terrorizëm dhe Inteligjencë Financiare.
Çdo aset i zotëruar nga Gomelauri dhe Kezevadze në juridiksionin amerikan është bllokuar, tha Departamenti i Thesarit.
Përveç Gomelaurit, Britania vendosi sanksione edhe ndaj zëvendësministrit të Brendshëm Aleksandre Darakhvelidze, Sulkhan Tamazashvili, Zviad Kharazishvili dhe Mileri Lagazauri, sipas një komunikate të Qeverisë britanike, shkruan REL.
Mijëra njerëz demonstruan përsëri në Tbilisi në natën e 19 dhjetorit. Kjo ishte dita e 22-të radhazi e protestave kundër vendimit të Qeverisë për t’i ndërprerë praktikisht bisedimet për anëtarësimin e vendit në BE.
Protestuesit e kanë vënë në pikëpyetje legjitimitetin e fitores së partisë Ëndrra Gjeorgjiane në zgjedhjet që u mbajtën në fund të tetorit.
Protestat u rritën pasi kryeministri gjeorgjian, Irakli Kobakhidze, njoftoi se Tbilisi i pezulloi deri në vitin 2028 bisedimet me Brukselin për anëtarësimin e Gjeorgjisë në Bashkimin Evropian.
Presidentja proevropiane e Gjeorgjisë, Salome Zurabishvili, ka thënë se zgjedhjet e 26 tetorit u manipuluan me ndihmën e Moskës dhe është zotuar se nuk do të largohet nga detyra edhe kur pasardhësi i saj – i përzgjedhur nga ai që protestuesit e quajnë Parlament të paligjshëm – të betohet më 29 dhjetor.
Zurabishvili i ka dënuar “sulmet brutale ndaj popullit dhe mediave gjeorgjiane”, duke e krahasuar shtypjen e tyre nga autoritetet me “represionin në stilin rus”.
Protestat janë shpërndarë vazhdimisht në mënyrë të dhunshme, aktivistët janë arrestuar dhe politikanët e opozitës dhe përfaqësuesit e medias janë sulmuar.
Gjeorgjia e mori statusin e vendit kandidatit për BE në dhjetor 2023 dhe, sipas sondazheve, shumica e gjeorgjianëve e mbështesin anëtarësimin e vendit në BE.
UBT nderon bashkëpunëtorët profesionistë për dekadën e tyre të angazhimit
Dekadat e suksesit: UBT kurorëzon 2024 me vizionin 20-vjeçar të së ardhmes
Pirro i’a fshiu këngën Parashqevit, flasin nga kompania menaxhuese për të drejtat e autorit
Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare
Dëmtohet ambasada e Maqedonisë së Veriut nga sulmet ruse në Kiev
“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen
BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë
Diplomatët amerikanë vizitojnë Sirinë për herë të parë pas rënies së Assadit
Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman