Kulturë

Guri i parë i trashëgimisë kombëtare: 10 korrik 1920, themelimi i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë

Published

on

Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë është një nga institucionet kulturore më të rëndësishme të vendit, e cila ka një histori të gjatë dhe të pasur në ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore shqiptare.

 

Themelimi i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë daton nga 10 korriku 1920, duke e bërë atë institucionin e parë shtetëror, publik dhe laik të këtij lloji në vend. Vendimi për themelimin e saj u mor në Kongresin e Lushnjës, një ndër ngjarjet më të rëndësishme në historinë kombëtare të Shqipërisë, ku u shpall edhe Tirana kryeqytet.

Koleksioni historik i Bibliotekës Kombëtare nisi të formohej që në vitin 1917, me fillimin e fondit të bibliotekës së Komisionit Letrar Shqiptar, një organizëm i përbashkët shqiptaro-austriak që kishte qëllim promovimin e kulturës dhe literaturës shqiptare. Ky fond u vendos në Ministrinë e Arsimit në Tiranë në vitin 1920 dhe më 10 dhjetor 1922, koleksioni i bibliotekës numëronte rreth 6000 vëllime. Sot, koleksioni i saj ka kaluar mbi një milion vëllime, duke e bërë atë një nga bibliotekat më të pasura dhe më të rëndësishme në rajon.

Pas Luftës së Dytë Botërore, koleksionet me karakter albanologjik të Bibliotekës Kombëtare u rritën në mënyrë të konsiderueshme, pjesërisht si rezultat i konfiskimit të disa librarive dhe koleksioneve private të personaliteteve të kulturës nga regjimi komunist i atëhershëm. Kjo periudhë shënon një fazë të rëndësishme në zhvillimin e bibliotekës, duke e pasuruar atë me dokumente dhe materiale të rëndësishme historike dhe kulturore.

Pas ndryshimeve demokratike të viteve ’90, Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë ka transformuar politikat dhe praktikat e saj në drejtim të hapjes dhe përdorimit të lirë të informacionit dhe shërbimeve për publikun e gjerë. Në mënyrë që të përmbushë rolin e saj si qendra arkivore e të gjitha botimeve, ajo mbledh, përpunon, restauron, ruajt dhe ofron për përdorim të publikut trashëgiminë e shkruar kulturore të popullit shqiptar në mënyrë të kujdesshme dhe profesionale.

Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë është një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e kulturës dhe arsimit në vend, duke luajtur një rol të rëndësishëm në mbrojtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore kombëtare dhe në shërbimin ndaj qytetarëve dhe kërkuesve të dijes./UBTNews/

Magazinë

Sukses i jashtëzakonshëm për Dua Lipa! “Levitating” kalon kufirin e 1 miliard shikimeve

Published

on

Hiti i Dua Lipës, “Levitating”, ka kaluar shifrën e një miliard shikimeve në YouTube, duke u bërë videoklipi i tretë i artistes me prejardhje kosovare që arrin këtë sukses, pas “New Rules” dhe “No Lie”.

Kënga, pjesë e albumit Future Nostalgia (2020), u shndërrua në një nga hitet më të mëdha të dekadës, duke arritur deri në vendin e dytë të Billboard Hot 100. Sipas të dhënave të vitit 2025, “Levitating” është renditur si kënga e nëntë më e madhe e shekullit në këtë listë.

Sot, ndërsa Lipa po shijon suksesin e albumit të saj të fundit Radical Optimism dhe fejesën me aktorin Callum Turner, ky hit mbetet një nga projektet më të fuqishme të karrierës së saj.

Continue Reading

Kulturë

Vjedhja që tronditi botën: Zhdukja e Mona Lisës në Paris, 21 gusht 1911

Published

on

Paris, 21 gusht 1911. Mëngjes herët, ndërsa Muzeu i Luvrit pushonte në heshtjen e zakonshme të së hënës, një nga veprat më të njohura të artit botëror, Mona Lisa e Leonardo da Vinçit, u zhduk pa lënë gjurmë. Askush nuk e pa, askush nuk e dëgjoi. Thjesht… nuk ishte më.

Një ditë më vonë, piktori Louis Berou, i cili kishte ardhur të pikturonte vetë Mona Lisën, zbuloi boshllëkun në mur dhe ngriti alarmin. Mendohej se piktura ishte zhvendosur për mirëmbajtje a fotografim. Por, kur orët kalonin e Da Vinçi nuk po gjendej, muzeu u përfshi nga paniku.

Ajo që dukej e pamundur ishte bërë realitet: dikush kishte vjedhur Mona Lisën.

Skandal në Paris: Dyshohet Picasso!

Pas hetimeve të para, policia nisi të hetojë botën e artit e shpejt dyshimet ranë mbi emra të mëdhenj. Ndër të arrestuarit u përfshi edhe një artist i ri dhe i guximshëm, një farë Pablo Picasso. Ai dhe poeti Guillaume Apollinaire u morën në pyetje për lidhje me një tjetër vjedhje arti, por mungesa e provave i çliroi.

Misteri i vjedhjes së Mona Lisës vazhdoi të mbetej i pazgjidhur për më shumë se dy vjet, duke ndezur teori të shumta konspirative, nga vjedhje e porositur nga koleksionistë të fshehtë, te rrëmbime me sfond politik.

Rikthimi i papritur dhe një “hajdut patriot”

Në dhjetor 1913, në një zyrë të qetë arti në Firence, Italia mori frymë ndryshe. Një burrë i panjohur i quajtur Vincenzo Perugia, ish-zdrukthëtar në Luvër, u shfaq me një ofertë të pabesueshme: të shiste Mona Lisën. Piktura u verifikua si origjinale dhe Perugia u arrestua. Në hetim, deklaroi se kishte vepruar nga ndjenja patriotike, Mona Lisa, krijuar nga një mjeshtër italian, sipas tij, i takonte Italisë, jo Francës.

Akti i guximshëm qe i thjeshtë: veshur si punonjës muzeu, hyri herët në mëngjesin e 21 gushtit, hoqi pikturën nga muri, e futi në përparëse dhe u largua.

Një kthim triumfal dhe një famë e pavdekshme

Pas arrestimit të Perugias, piktura u ekspozua me entuziazëm në Galerinë Uffizi në Firence, ku mijëra italianë e pritën si një fitore kombëtare. Më pas, në janar 1914, ajo u rikthye në shtëpinë e saj në Paris, nën siguri të rreptë.

Perugia u dënua me vetëm një vit e 15 ditë burg. Për shumë italianë nuk ishte hajdut, ishte hero. Në të vërtetë, ai kreu vetëm 7 muaj burg.

Nga një vepër e çmuar në ikonë botërore

Paradoksalisht, ishte kjo vjedhje që bëri Mona Lisën të pavdekshme. Para vitit 1911, ishte vepër e njohur, por jo legjendare. Pas zhdukjes, u kthye në një ikonë kulturore globale, një simbol i misterit, artit dhe magjepsjes njerëzore.

Një vjedhje. Një legjendë. Një emër: Mona Lisa.

Continue Reading

Magazinë

Vokalisti i “Coldplay” komenton skandalin në koncert: Nëse nuk jeni gati të dilni në lajme ndërkombëtare, ju lutem shmanguni

Published

on

Vokalisti i “Coldplay”, Chris Martin, ka folur për incidentin famëkeq të ‘puthjes në kamerën’ që u bë një nga momentet më virale të vitit pak më shumë se një muaj më parë.

Si kujtesë, një video e një çifti të kapur duke kaluar një moment intim në një koncert në Boston u bë shpejt virale, me ‘detektivët e internetit’ që zbuluan shpejt se të dy ishin CEO dhe drejtoresha e Burimeve Njerëzore e kompanisë teknologjike ‘Astronomer’.

Edhe pse Martin bëri shaka për çiftet në audiencë në shfaqjet pasuese, ai kishte shmangur komentet e drejtpërdrejta mbi skandalin deri këtë javë.

Kjo ndryshoi të hënën, më 18 gusht, në një koncert në Hull, teksa lexonte pankartat e turmës, vuri re një fans i cili shkroi se e kishte parë grupin “tri herë në tre muaj”, përfshirë koncertin kontrovers të Bostonit.

“Ti ishe në atë koncert të Bostonit”, tha Martin. “Epo, në rregull, faleminderit që u ktheve pas atij rasti”.

Këngëtari vazhdoi: “Ne kemi bërë Jumbotron për një kohë të gjatë dhe vetëm kohët e fundit u bë… po. Jeta të hedh limonë dhe ti duhet të bësh limonadë. Kështu që ne do të vazhdojmë ta bëjmë sepse do të takojmë disa prej jush”.

Më pas, Martini lëshoi një paralajmërim për audiencën, duke iu referuar skandalit.

“Kjo quhet jumbotron dhe e kemi bërë këtë për kohë të gjatë, zgjedhim njerëz për t’i përshëndetur dhe ndonjëherë rezultojnë të jenë një skandal ndërkombëtar”, shtoi mes tjerash.

“Por shumicën e kohës përpiqemi t’u themi përshëndetje disa njerëzve, kaq është. Tani të gjitha këto gjëra”, tha ai duke qeshur, duke shtuar: “Do të bëjmë kamerën tonë të puthjeve… Kështu që nëse nuk jeni gati të jeni në lajmet ndërkombëtare, ju lutem shmanguni”.

Continue Reading

Magazinë

Në ditëlindjen e 50-të, Taika e quan Ritën si “lideren supreme të jetës së tij”

Published

on

Regjisori i njohur hollywoodian, Taika Waititi, ka festuar 50-vjetorin e lindjes në një festë madhështore në Ibiza, ku të pranishëm ishin miq të ngushtë, familjarë dhe figura të njohura të botës së artit dhe muzikës.

Në një postim në Instagram, fituesi i Oscar-it ndau disa foto nga festa e falënderoi të gjithë, duke veçuar bashkëshorten, këngëtaren shqiptare Rita Ora, të cilën e quajti “regjisoren e vërtetë” të surprizës.

“Po, është e vërtetë, heroi, mentori dhe figura hyjnore ka mbushur më në fund 50 vjeç. Jam mirënjohës që isha i rrethuar nga një grup kaq i mrekullueshëm njerëzish, që më bënë të ndihem i veçantë duke ardhur në ditëlindjen time. Një falënderim për Vas J Morgan dhe Michael që u morën me organizimin – nën mbikëqyrjen e lideres supreme të jetës sime dhe gruas absolute të festave, Rita Ora. Ti vërtet e tejkalove veten këtë herë, e dashur”, shkroi Waititi.

Ai g i dha komplimente Ritës, duke e cilësuar si më të shkëlqyerën e mbrëmjes: “Sigurisht që i zbehe të gjithë me flokët, fytyrën, veshjen dhe sharmin e zakonshëm plot shkëlqim”.

Festa në vilën luksoze përfshinte performanca live, muzikë nga DJ e surprizë nga kushërinjtë e tij, që realizuan një haka tradicionale në nder të regjisorit.

“Më bënë dhurata, pije dhe mbi të gjitha më mbushën me DASHURI. Ndihesha i lumtur dhe i rrethuar nga njerëz që dua. Të 50-tat ndihen kaq mirë – ndihem i dashur, i lumtur, i ri… dhe i pashëm. Edhe pse gjuri më dhemb”, shtoi ai me humor.

Në fund, Waititi paralajmëroi se festimet nuk do të ndalen me kaq: “Në stil tipik të një Luani, do të festoj deri në fund të vitit, ndaj nëse e keni ditëlindjen nga tani deri në dhjetor – bëhuni gati të më lini rrugë”.

Continue Reading

Të kërkuara