Kulturë

Guri i parë i trashëgimisë kombëtare: 10 korrik 1920, themelimi i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë

Published

on

Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë është një nga institucionet kulturore më të rëndësishme të vendit, e cila ka një histori të gjatë dhe të pasur në ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore shqiptare.

 

Themelimi i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë daton nga 10 korriku 1920, duke e bërë atë institucionin e parë shtetëror, publik dhe laik të këtij lloji në vend. Vendimi për themelimin e saj u mor në Kongresin e Lushnjës, një ndër ngjarjet më të rëndësishme në historinë kombëtare të Shqipërisë, ku u shpall edhe Tirana kryeqytet.

Koleksioni historik i Bibliotekës Kombëtare nisi të formohej që në vitin 1917, me fillimin e fondit të bibliotekës së Komisionit Letrar Shqiptar, një organizëm i përbashkët shqiptaro-austriak që kishte qëllim promovimin e kulturës dhe literaturës shqiptare. Ky fond u vendos në Ministrinë e Arsimit në Tiranë në vitin 1920 dhe më 10 dhjetor 1922, koleksioni i bibliotekës numëronte rreth 6000 vëllime. Sot, koleksioni i saj ka kaluar mbi një milion vëllime, duke e bërë atë një nga bibliotekat më të pasura dhe më të rëndësishme në rajon.

Pas Luftës së Dytë Botërore, koleksionet me karakter albanologjik të Bibliotekës Kombëtare u rritën në mënyrë të konsiderueshme, pjesërisht si rezultat i konfiskimit të disa librarive dhe koleksioneve private të personaliteteve të kulturës nga regjimi komunist i atëhershëm. Kjo periudhë shënon një fazë të rëndësishme në zhvillimin e bibliotekës, duke e pasuruar atë me dokumente dhe materiale të rëndësishme historike dhe kulturore.

Pas ndryshimeve demokratike të viteve ’90, Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë ka transformuar politikat dhe praktikat e saj në drejtim të hapjes dhe përdorimit të lirë të informacionit dhe shërbimeve për publikun e gjerë. Në mënyrë që të përmbushë rolin e saj si qendra arkivore e të gjitha botimeve, ajo mbledh, përpunon, restauron, ruajt dhe ofron për përdorim të publikut trashëgiminë e shkruar kulturore të popullit shqiptar në mënyrë të kujdesshme dhe profesionale.

Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë është një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e kulturës dhe arsimit në vend, duke luajtur një rol të rëndësishëm në mbrojtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore kombëtare dhe në shërbimin ndaj qytetarëve dhe kërkuesve të dijes./UBTNews/

Kulturë

“Sekretet e Ritz-it në Prishtinë”, Philippe Collin zbardh heroin e heshtur të Parisit

Published

on

Sot, në Institutin Francez në Prishtinë u prezantua romani “Barmeni i Ritzit”, në praninë e autorit francez Philippe Collin dhe përkthyeses së tij në shqip, Lindita Gjatani.

Drejtori i institutit, Edouard Mayoral, e hapi ngjarjen duke e kthyer prezantimin në një udhëtim dramatik drejt Parisit të pushtuar gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe botës së fshehtë pas mureve të famshme të Ritz Paris.

Romani zhvillohet në hotelin legjendar Ritz, i cili mbeti i hapur edhe gjatë okupimit nazist të vitit 1940.

Ai u shndërrua në një hapësirë ku takoheshin nazistë, zyrtarë të lartë, kollaboracionistë, artistë, aristokratë e rezistentë.

Në qendër të ngjarjes është Frank Meier, barmeni i njohur i Ritz-it: një figurë e përkushtuar, me mustaqe të holla, me xhaketë të bardhë dhe kravatë të zezë, që fsheh identitetin e tij hebre.

Meier përballet me dilema të thella morale pas pushtimit të Parisit.

Ai përpiqet të ruajë normalitetin e vendit të punës, të mbrojë identitetin e të ndihmojë ata që rrezikohen, duke u shndërruar në lloj “diplomati të barit” – një hero të heshtur që lufton për mbijetesë dhe dinjitet.

Autori Philippe Collin theksoi se romani ndërtohet mbi një histori të jashtëzakonshme rreth një personazhi real dhe një vendi unik për kohën e tij. Ai përshkroi barin e Ritz-it si një hapësirë të vogël me vetëm 53 vende, ku çdo natë takoheshin njerëz nga botë të kundërta: nazistë, ushtarë gjermanë, partizanë dhe spiunë, ndërsa i vetmi që mbetej i pandryshueshëm ishte barmeni që vëzhgonte gjithçka.

Përkthyesja Lindita Gjatani tha se këndvështrimi i romanit e zhyt lexuesin brenda mureve të Ritz-it, aty ku përplasen emocione të forta njerëzore.

Ajo tregoi se libri nis me hyrjen e trupave gjermane në Ritz dhe përmbyllet me largimin e tyre, duke sjellë edhe një moment të veçantë: ardhjen e Ernest Hemingueyt.

Sipas saj, leximi i romanit i jep ndjesinë e qëndrimit pranë Frank Meierit në bar, duke parë të gjithë shoqërinë franceze dhe funksionarët nazistë që kalojnë para syve, ndërsa zbulohen njëkohësisht frika, dashuria, urrejtja, melankolia dhe nostalgjia e asaj periudhe.

“Barmeni i Ritzit” rrëfen historinë e një njeriu të zakonshëm, i cili në zemër të një qyteti të pushtuar shndërrohet në hero të heshtur që dëgjon, vëzhgon e mbijeton në një botë ku historia ndryshon çdo natë. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Prishtina pret edicionin e dytë të ‘Frames of the Future’

Published

on

Në Kino Armata, sot dhe nesër mbahet edicioni i dytë i ngjarjes dyditore unike “Frames of the Future”, ku prezantohet talenti i brezit të ri të kineastëve nga Fakulteti i Arteve i Universitetit të Prishtinës.

Ky vit, edicioni shndërrohet në ngjarje garuese, audienca ka mundësinë të votojë për filmin më të mirë të studentëve, filmi fitues do të sigurojë një vend direkt në garën për Filmin më të mirë të shkurtër në edicionin e 18-të të PriFest, që do të mbahet në shtator 2026.

Dita e parë nis me hapjen zyrtare nga:

Fatos Berisha, drejtor i PriFest

Hazir Haziri, dekan i Fakultetit të Arteve

Ismet Sijarina, Shef i Katedrës së Regjisë së Filmit dhe Televizionit

Pas hapjes, do të shfaqen filmat e studentëve të Fakultetit të Arteve. Secili film do të shoqërohet me fjalë rasti nga ekipet e tij, si dhe sesione Open Q&A, ku publiku mund të bëjë pyetje.

Dita e dytë i dedikohet filmave garues të studentëve dhe projekteve të veçanta të realizuara nga Prishtina Kino Kabaret.

Këto projekte, bashkëprodhim i PriFest dhe Katror Media, janë jashtë garës dhe realizohen nën mentorimin e Valter Lucajt gjatë një jave intensive kreative.

Pas shfaqjes së filmave, do të mbahet një bisedë me Fatos Berishën mbi temën “Nga aplikimi në përzgjedhje”, ku drejtori i PriFest do të flasë për rëndësinë e festivaleve, procesin e aplikimit dhe mundësitë që ofrojnë festivale ndërkombëtare për studentët e filmit.

Në fund, do të shpallet filmi fitues i audiencës, i cili do të jetë filmi i parë zyrtar i edicionit të 18-të të PriFest. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Ivanka Trump zbulon librat për historinë shqiptare: Çfarë e tërheq?

Published

on

Ivanka Trump, vajza e ish-presidentit të SHBA-së, Donald Trump, ka tërhequr vëmendjen e ndjekësve të saj në Instagram duke publikuar disa libra që fokusohen në historinë dhe identitetin shqiptar.

Në postimin e saj, Ivanka ka ndarë veprat “The Albanians” nga Miranda Vickers dhe “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” nga Ismail Kadare, dy tituj të njohur që pasqyrojnë historinë, kulturën dhe trashëgiminë e pasur të Shqipërisë.

Librat trajtojnë tema të rëndësishme si ngjarjet historike, sfidat kulturore dhe identitetin kombëtar shqiptar, duke ofruar një perspektivë të thelluar mbi këtë vend ballkanik.

Postimi shoqërohet me një mbishkrim të thjeshtë, por të fuqishëm: “Hulumtim!”, duke treguar interesin e saj për të njohur dhe për të mësuar më shumë rreth historisë dhe kulturës shqiptare.

Ky veprim ka tërhequr reagime pozitive nga ndjekësit dhe dashamirësit e letërsisë shqiptare, duke nxitur diskutime mbi rëndësinë e ruajtjes dhe promovimit të trashëgimisë kulturore.

Përveç vëmendjes ndaj historisë dhe kulturës, postimi i Ivankës nënvizon rëndësinë e leximtarisë si një mjet për të zgjeruar horizontet dhe për të thelluar njohuritë mbi vende dhe popuj të ndryshëm.

Ky postim është shembull i ndikimit të figurave publike në promovimin e literaturës dhe trashëgimisë kulturore, duke nxitur lexues të rinj dhe të vjetër të interesohen për historinë dhe identitetin shqiptar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Nga Kosova në Hannover, Jehona Kicaj rrëmben çmimin letrar “HANNA 2025”

Published

on

Shkrimtarja me origjinë nga Kosova, Jehona Kicaj, po korr suksese të jashtëzakonshme në skenën letrare gjermane.

Pas përfshirjes në listën e ngushtë për Çmimin Gjerman të Librit 2025 me romanin e saj debutues “ë”, ajo është shpallur fituese e Çmimit Letrar të Qytetit të Hannoverit “HANNA” për vitin 2025.

Romani “ë” sjell historinë e një familjeje që u detyrua të largohej nga Kosova gjatë luftës, përmes perspektivës së një fëmije, duke krijuar një rrëfim të ndjeshëm, të sinqertë dhe thellësisht njerëzor.

Jehona erdhi në Gjermani në moshën njëvjeçare, ka ndërtuar jetën në Göttingen më pas në Hannover, qytet ku filloi studimet më 2011 dhe ku vazhdon të jetojë.

Pas marrjes së çmimit, Jehona Kicaj nënshkroi Librin e Artë të qytetit të Hannoverit, duke theksuar lidhjen e saj të fortë me këtë vend:

“Hannover është qyteti që më çoi drejt letërsisë, më mprehu mendimin dhe më hapi rrugën e shkrimit.”

Ajo u shpreh se ky vlerësim ka qenë një përvojë e çlirueshme:

“Në Göttingen, njihja çdo gur. Hanoveri është më metropolitan, më plot kulturë. Këtu ende mund të zbuloj gjëra të reja.”

Jehona po shndërrohet me shpejtësi në një zë të ri të rëndësishëm të letërsisë gjermane, duke dëshmuar se talenti, përkushtimi dhe rrënjët kulturore mund të krijojnë histori suksesi që tejkalojnë kufijtë.

Romanin e saj të parë, kritika e ka pritur me entuziazëm, duke e konsideruar një debutim mbresëlënës dhe premtues.

Krijimtaria e saj po i jep letërsisë gjermane një perspektivë të re, ndërsa për komunitetin shqiptar, ajo përfaqëson një shembull frymëzues të arritjes në skenën ndërkombëtare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara