Lajmet

Gratë e reja në Kosovë e Serbi angazhohen në ndërtimin e paqes, kërkojnë pjesëmarrje në dialog

Mostransparenca është karakteristika e dialogut dhjetë vjeçar Kosovë-Serbi.

Published

on

Gratë në Kosovë e Serbi kërkojnë të japin kontributin e tyre në dialogun bilateral, që ka nisur tash e dhjetë vjet, ashtu siç në përditshmëri kontribuojnë në komunitetet e tyre.

Një iniciativë me rëndësi të veçantë sa i përket këtij procesi ka nisur nga Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis nga Kosova dhe Qendra Alternative e Vajzave nga Serbia, të përkrahura nga Kvinna tillKvinna.

Këto dy qendra, që gruan e kanë kryefjalë të tyre, në disa takime online kanë bërë bashkë gra të reja nga Kosova e Serbia, për të diskutuar, propozuar e nxjerrë konkludime dhe rekomandime rreth procesit të dialogut e çfarë do të jetë roli i gruas brenda tij. Me njohuri mbi feminizmin e të gatshme për ndërtimin e paqes këto gra të reja kanë qenë pjesë e gjashtë edicioneve të Shkollës Feministe Praverore, që zë vend dy herë në vit në Kosovë e Serbi nën organizimin e Artpolis dhe Qendrës Alternative të Vajzave.

Për udhëheqësen e këtij diskutimi, Andrijana Kocić, nuk është e rëndësishme nëse je majtas a djathtas në orientimin politik, por e rëndësishme është që gratë e reja janë mbledhur për të shpalosur idetë e tyre për procesin e dialogut, për të përpiluar rekomandimet që do t’iu dorëzohen institucioneve përkatëse në Kosovë e Serbi.

“Ne si organizatë për tëdrejtat e grave ka vite që merremi me këtëçështje, por për fat të keq as Serbia as Kosova nuk kanë pasur ndonjë pikë diskutimi për këtë. Kështuqë, ne jemi mbledhur këtu të diskutojmë mbi këto tema lirshëm dhe të paraqesim gjëra që nga ju propozohen dhe të dalim me një dokument që vlen për bisedime. Ndoshta ne nuk e dimë se çkapërmbajnë saktë pikat e bisedimeve, por qëllimi ynëështë që t’iu japim propozim për sa u përket të drejtës sëgrave në Serbi dhe Kosovë”, u shpreh ajo.

Mostransparenca është karakteristika e dialogut dhjetë vjeçar, sipas pjesëmarrëses Milena Beran, e cila shprehet se ky proces është paksa mistik, pasi nuk dinë shumë gjëra rreth tij e informacionet nga mediat lënë për të dëshiruar.

E një propozim interesant për dialogun me Serbinë erdhi pikërisht nga Berani, e cila deklaroi se pjesë e delegacionit serb duhet të jenë edhe serbët që jetojnë në Kosovë, duke theksuar se aty duhet të ketë edhe gra, duke përmendur Rada Trajkoviqin si një nga opsionet.

“Besoj që edhe serbët e Kosovës të përfshihen në dialog, mendoj se kjo qeveri ka interes për atë. Pse jo të mos jetë edhe një grua e komunitetit serb që jeton në Kosovë dhe ështëaktiviste politike, siçështëRada Trajkoviq, mendoj qëështë e duhura për këtë gjë, më shumë se të tjerët”, u shpreh Milena Beran.

Kurse menaxherja e projekteve në Artpolis, Venera Ismaili, tregoi se tashmë kjo organizatë ka marrë hapa konkretë që në delegacionin e Kosovës të përfshihen edhe gratë.

Ismaili deklaroi se e kanë përkrahjen e presidentes, Vjosa Osmani, që edhe gratë të përfshihen në dialogun Kosovë-Serbi, derisa theksoi se Artpolis ka krijuar një dokument si një kërkesë në formë proteste, drejtuar Ambasadës Norvegjeze, si mbështetëse teknike e këtij procesi, me ç’rastështë kërkuar përfshirja e grave.

“Këtë letër e kemi përgatit për t’ia dërguar pastaj Ambasadës norvegjeze, si mbështetëse teknike në procesin e dialogut. Kjo letër pritet të përfshijë edhe organizata të tjera dhe do t’iu dërgohet institucioneve relevante për këtëçështje”, tha Ismaili, me ç’rast paralajmëroi se shumë shpejt do të bëhet publike e gjithë kjo.

Ndërsa, sa i përket takimeve që kanë pasur me këto tre fokus grupe në kuadër të këtij diskutimi, Ismaili u shpreh se ekziston një pajtueshmëri te vajzat nga Serbia që shteti i tyre duhet ta njohë Kosovën, sepse kjo do të lejonte zhvillimin e të dyja vendeve.

“Nga ana e Kosovës, vajzat të gjitha janë të pajtimit që Kosova e Serbia duhet të pajtohen por duke mos u anashkaluar kërkimi për drejtësi, vrasjet, zhdukjet, përdhunimet (qoftë nga të dy palët). Të dyja palët pajtohen që nuk janë të informuar nga politikanët, por vetëm nga mediat të cilat informatat i marrin vetëm nga konteksti çka paraqitet në publik. Të dyja palët pajtohen që informimi duhet të jetë i drejtëpërdrejtë, ndoshta direkt nga tavolina negociuse, sepse në këtë mënyrë mediat nuk shpërdnajnë denziformata dhe nuk manipulojnë me publikun”, deklaroi Ismaili.

Në fund fare, të gjitha pjesëmarrëset dhanë nga një mendim të tyre në lidhje me këtë diskutim.
Aty u vu re nevoja që gratë të informohen sa më shumë për dialogun dhe ato të përfshihen në proces, pasi që, gjykimi i tyre nuk përfshin aspak nacionalitetin dhe inatet politike që këto dy shtete kanëndërvite.

Këto diskutime janë realizuar në kuadër të aktivitetit “Gratë e reja për pjesëmarrje në ndërtimin e paqes”, që synon bashkimin e grave të reja të interesuara për të kontribuuar në politikat e paqes në rajon dhe krijimin e një dokumenti rekomandimesh me qëllim të kontributit në kulturën e paqes nga një perspektivë gjinore që mbështet forcimin e demokracisë në Kosovë dhe Serbi dhe ndërtimin e një dialogu përtej kufijve midis grave të reja aktiviste.

E gjithë kjo u mundësua nga Qendra Alternative e Vajzave nga Serbia dhe Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis, e përkrahur nga KvinnatillKvinna.

Continue Reading

Aktualitet

Aksident trafiku në Klinë të Ulët, një e vdekur dhe katër të lënduar

Published

on

Një aksident trafiku ndodhi sot në rrugën rajonale Mitrovicë – Skenderaj, pikërisht në fshatin Klinë e Ulët.

Policia e Kosovës njoftoi se në aksident u përfshinë dy vetura, ku si pasojë e lëndimeve të pësuara humbi jetën viktima një femër rreth 65 vjeçare, ndërsa u lënduan edhe katër persona të tjerë, të cilët u dërguan për mjekim në Spitalin Rajonal të Mitrovicës.

Continue Reading

Lajmet

Çmimi i rrymës për bizneset pritet të rritet deri në 30 për qind

Published

on

Deri në 30 për qind pritet të shtrenjtohet çmimi i energjisë për bizneset e mëdha, paralajmërojnë përfaqësues të disa kompanive të licencuara për furnizimin me energji elektrike në Kosovë.

Këto kompani aktualisht kanë shtuar përpjekjet për sigurimin e energjisë, në prag të nisjes së procesit të liberalizimit të tregut të energjisë.

Çfarë do të thotë liberalizimi i tregut të energjisë?

Procesi i liberalizimit të tregut të energjisë në vendet e Bashkimit Evropian ka filluar në fund të viteve ‘90 me qëllim rritjen e konkurrencës, efikasitetit, sigurisë dhe zgjedhjes për konsumatorët. Ndërsa, në Ballkanin Perëndimor ky proces është ende në zhvillim.

Në Kosovë, liberalizimi i tregut të energjisë është paraparë me Ligjin për energjinë elektrike të miratuar në vitin 2017, por zbatimi i tij është shtyrë për shkak të rrethanave të ndryshme. Tashmë, Zyra e Rregullatorit për Energji ka marrë vendim që nga data 1 qershor të gjitha kompanitë e mëdha – konkretisht ato me mbi 50 të punësuar ose me qarkullim vjetor mbi 10 milionë euro – të kalojnë në tregun e hapur të energjisë. Sipas ZRRE-së, numri i tyre është mbi 1.000.

Këto biznese furnizohen nga Operatori për Furnizim me Energji, si furnizuesi kryesor i licencuar për energji me çmime të rregulluara nga ZRRE-ja.

Nga 1 qershori, kompanitë e mëdha duhet të zgjedhin vetë furnizuesin, me çmime të parregulluara, që përcaktohen nga kërkesa dhe oferta në treg.

Aktualisht, në tregun e lirë janë të licencuara 18 kompani që ofrojnë furnizim me energji elektrike, shumica janë nga Kosova, por ka edhe kompani nga rajoni. Disa prej tyre kanë nisur negociatat me prodhues të energjisë në rajon për të siguruar kapacitetet e nevojshme për furnizimin e klientëve të rinj.

Ndërkohë, disa biznese, si Frutex në Suharekë, po kërkojnë kompani vendore për të negociuar çmimin për rrymën.

Bizneset përballë zgjedhjes së furnizuesve të rinj

Drilon Brahimi, drejtor i përgjithshëm i kompanisë Tredint Group L.L.C, e cila u licencua për furnizim me energji elektrike në fund të vitit të kaluar, thotë se janë në fazën e hulumtimit të tregut për të siguruar çmime më të volitshme, por ende nuk kanë nënshkruar asnjë kontratë me kompani prodhuese nga rajoni.

“Shumë kompani vendore, konkretisht ato prodhuese, kanë filluar të na dërgojnë profilin vjetor të konsumit energjetik dhe po kërkojnë informacione rreth çmimit. Ne jemi në fazën e përgatitjes së ofertave. Përgjigjja konkrete për secilën pritet t’iu dërgohet në fillim të majit”, thotë ai për Radion Evropa e Lirë.

Megjithatë, Brahimi thekson se çmimi për muajt e parë pritet të jetë deri në 30 për qind më i lartë se tarifat aktuale të energjisë.

Aktualisht, për konsumatorët e amvisërisë dhe ata komercialë që shpenzojnë deri në 800 kilovatë në orë brenda një muaji, çmimi i rrymës gjatë ditës është 7.79 centë për kilovat, ndërsa për ata që shpenzojnë më shumë se 800 kilovatë, pjesa mbi këtë u llogaritet me çmim prej 13.29 centësh.

Nga 1 maji hyjnë në fuqi tarifat e reja, me një rritje prej 16.1 për qind, por ato nuk do të zbatohen për bizneset me mbi 50 punëtorë.

Rritjen prej 30 për qind për kompanitë e mëdha e paralajmëron edhe Diamant Dalladaku nga kompania Enerco LLC.

Edhe ai thotë se ende nuk ka nënshkruar ndonjë kontratë me kompani të huaja dhe se janë në proces të hulumtimit të tregut.

“Liberalizimi i tregut të energjisë është një proces i ri dhe gjatë zbatimit po paraqiten sfida. Si problem në kohën e përgatitjes është mungesa e informacioneve për energjinë që shpenzojnë bizneset, të cilat po dalin në tregun e hapur”, thotë Dalladaku për Radion Evropa e Lirë.

Në raportin vjetor të ZRRE-së thuhet se vitin e kaluar mbi 5.400 gigavatë në orë (GWh) ka qenë sasia e përgjithshme e energjisë së shitur te të gjithë konsumatorët në Kosovë. Nga kjo sasi, 3.156 GWh apo 58.4 për qind janë shpenzuar nga konsumatorët familjarë, kurse pjesa tjetër, 2.041 apo mbi 37 për qind, është shpenzuar nga konsumatorët jofamiljarë dhe në këtë kategori përfshihen të gjitha bizneset.

Palushi: Ende nuk kemi oferta konkrete për energjinë

Kompania për prodhimin e lëngjeve Frutex në Suharekë është një nga kompanitë që nga qershori do gjejë vetë kompaninë furnizuese për rrymë.

Pronari i saj, Shaqir Palushi, thotë se kanë dërguar kërkesë për takim në të gjitha kompanitë e licencuara për furnizim me energji, në mënyrë që të negociojnë për çmimin. Megjithatë, Palushi ende nuk ka pranuar ndonjë përgjigje nga to.

“Po pres në ditët në vazhdim… por, nuk besoj se ato janë të përgatitura për këtë proces, sidomos në kushtet e turbulencës që kanë mbizotëruar vitet e fundit lidhur me çmimet e energjisë elektrike”, thekson ai.

Palushi tregon se për një muaj shpenzon energji në vlerë deri në 40 mijë euro. Në rast të rritjes së çmimit për 30 për qind, për sasinë e njëjtë të shpenzuar ai do të paguante mbi 52 mijë euro.

“Sigurisht se kjo rrit shpenzimet operative, por do bëjmë përpjekje të ketë ndikim në uljen e profitit të kompanisë dhe jo të rrisim çmimet”, thotë ai.

Kompanitë e licencuara, të papërgatitura?

Odat ekonomike në Kosovë kanë kërkuar shtyrjen e këtij vendimi, pasi sipas tyre, edhe pse kompanitë janë të licencuara, shumica prej tyre nuk kanë pasur klientë fundorë dhe kanë ekzistuar vetëm “në letër”, pa veprimtari reale tregtare.

Ky tranzicion, sipas tyre, do të destabilizojë furnizimin dhe do të ndikojë në rritjen e çmimeve të produkteve të tjera.

Më 21 mars, Oda Ekonomike e Kosovës kërkoi nga Avokati i Popullit që të iniciojë këtë çështje në Gjykatën Kushtetuese dhe të kërkojë pezullimin e vendimit për të paktën një vit. Avokati i Popullit konfirmoi për Radion Evropa e Lirë se e ka pranuar ankesën e Odës Ekonomike të Kosovës dhe është duke e shqyrtuar.

“Për Avokatin e Popullit kjo është një situatë komplekse për faktin se këto zhvillime janë bërë në kohën kur institucionet kryesore janë në krijim e sipër”, thuhet në përgjigje, ku shtohet se shtrenjtimi i tarifave të rrymës do të ketë pasoja në të drejtat socio-ekonomike për qytetarët.

Megjithatë, ZRRE-ja përsëriti se kapacitetet ekzistuese janë të mjaftueshme për t’i furnizuar bizneset me energji pas liberalizimit të tregut.

“Shumica e furnizuesve janë duke bërë përgatitjet e nevojshme teknike dhe administrative për të qenë funksionalë në treg”, thuhet në një përgjigje që ZRRE-ja i dërgoi Radios Evropa e Lirë.

ZRRE-ja thotë se është duke zhvilluar takime të rregullta dhe informuese me të gjithë furnizuesit e licencuar me qëllim që të informohen në mënyrë sa më të qartë rreth hapave dhe mundësive që ofron liberalizimi i tregut.

Continue Reading

Aktualitet

Punëtorët e KEK-ut protestojnë më 1 maj

Published

on

Sindikata e Re e Korporatës së Energjisë së Kosovës njoftoi për organizimin e një proteste më 1 Maj, Ditën Ndërkombëtare të Punëtorëve, për të kërkuar paga më dinjitoze dhe kushte më të mira pune për punëtorët e sektorit energjetik.

Protesta do të mbahet të mërkurën, në ora 12:00, në sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë.

Në njoftimin e bërë publik, Sindikata thekson se puna e tyre përmban lodhje ekstreme, rrezik të përhershëm dhe sakrificë të përditshme, duke theksuar se “kjo punë nuk ka para që mund ta paguajë”.

Për të ilustruar realitetin e vështirë, sindikata ka shpërndarë edhe një fotografi të një punëtori me fytyrë të mbuluar nga pluhuri i zi, simbol i kushteve të rënda në të cilat punojnë minatorët dhe teknikët e KEK-ut.

“Protestojmë për një pagë dinjitoze dhe respekt për punën tonë”, thuhet në thirrjen publike, ku organizatorët ftojnë qytetarët dhe përfaqësuesit sindikalë të solidarizohen me kërkesat e tyre.

Continue Reading

Aktualitet

Zhduket një person në Shtime

Published

on

Një person është raportuar i zhdukur në Shtime tash e dy ditë.

Sipas njoftimit nga Policia, babai i viktimës ka raportuar në polici të hënën pasdite se djali i tij është  larguar nga shtëpia dhe nuk është kthyer më.

Rasti vazhdon të hetohet.

Continue Reading

Të kërkuara