Aktualitet

Göbeklitepe apo “Pika zero në histori”

Lokaliteti u radhit në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në 2018, duke njohur vlerën e jashtëzakonshme universale.

Published

on

Ministria e Kulturës dhe Turizmit e Turqisë dhe Agjencia turke e Zhvillimit dhe Promovimit të Turizmit (TGA) këtë javë organizojnë programin “Taş Tepeler” për promovimin e lokaliteteve arkeologjike të Epokës Neolitike që ndodhen në Turqinë juglindore. Në këtë program marrin pjesë arkeologë dhe gazetarë nga e gjithë bota, ndërsa pjesë e saj është edhe përfaqësia e Anadolu Agency (AA) në Shkup.

Ndër lokalitetet më të rëndësishme të vizituara deri më tani është “Göbeklitepe”, i cili ndodhet në afërsi të qytetit Şanlıurfa dhe i cili është i vjetër mbi 11.500 vjet, respektivisht daton rreth vitit 9.500 p.e.s. Në të ndodhen struktura rrethore me shtylla shkëmbi që besohet të ketë shërbyer si tempull, e që paraqesin megalitet më të vjetra në botë të zbuluara deri më tani.

Shtyllat prej guri, më e madhja e të cilave është rreth 7 metra e lartë, 3 metra e gjerë dhe peshon rreth 50 tonë, janë në formën T, ndërsa në to janë të gdhendura portrete njerëzish dhe kafshë të ndryshme.

Arkeologu përgjegjës gërmimet në Göbeklitepe, Lee Clare, pjesë e Institutit Arkeologjik Gjerman, duke rrëfyer për lokalitetin thotë se ai ka potencialin për të ndryshuar historinë e njerëzimit siç e kemi njohur deri më tani. Sipas tij, ky lokalitet dëshmon për ndryshime të mëdha në mënyrën e jetesës së njerëzve të asaj kohe, siç është bujqësia, fillimi i ruajtjes së kafshëve shtëpiake që janë përdorur për bujqësi, duke shtuar se para kësaj, njerëzit kryesisht janë marrë me gjueti.

Ai këtë e mbështet edhe në gjetjet e shumta në lokalitetin arkeologjik, që përfshijnë mjete primitive pune siç janë gurët e gdhendur.

Arkeologu Clare thotë se nuk mund të dihet saktë se për çka ka shërbyer struktura. Megjithatë, ai është i bindur se ndërtimi i saj ka kontribuuar në zhvillimin e hershëm të bujqësisë, pasi është dashur të ushqehen dhe mirëmbahen njerëzit e shumtë që janë marrë me ndërtimin e saj.

Në kuadër të lokalitetit arkeologjik ndodhet edhe një qendër për vizitorët ku janë shfaqur disa nga gjetjet arkeologjike. Qendra gjithashtu është e pajisur me kinema ku shfaqen pamje filmike për vizitorët, e njëri ndër ta është edhe dokumentari “Pika zero në histori” (Zero point in time) i përkrahur nga Ministria e Kulturës dhe Turizmit të Turqisë dhe i realizuar në bashkëpunim mes organizatës joqeveritare “Doğuş grout” dhe National Geographic.

Gërmimet dhe konservimi

Hulumtimet e para në lokalitetin arkeologjik Göbeklitepe janë bërë në vitin 1963 nga Universiteti i Stambollit dhe Universiteti i Çikagos. Rëndësia e lokalitetit u vërejt nga arkeologu gjerman Klaus Schmidt, i cili udhëhoqi gërmimet e para që filluan në vitin 1995. Që atëherë kanë vijuar gërmimet, ndërsa deri më tani besohet se janë gërmuar më pak se 5 për qind e lokalitetit të tërë.

Lokaliteti u radhit në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në 2018, duke njohur vlerën e jashtëzakonshme universale.

Në kuadër të programit u organizuan edhe seminare me pjesëmarrje të arkeologëve dhe përfaqësuesve të institucioneve të ndryshme, ku u theksua nevoja për bashkëpunim mes institucioneve qeveritare, organizatave joqeveritare dhe popullsisë vendase.

Muzeu Arkeologjik i Şanlıurfa-s

Gjatë programit është vizituar edhe Muzeu Arkeologjik dhe Mozaikeve i Şanlıurfa-s. Në të janë shfaqur gjetjet e shumta nëpër më shumë lokalitete arkeologjike përreth si dhe është bërë një rindërtim i strukturës në “Göbeklitepe”, si do të dukej ajo në të vërtetë.

Ndër gjetjet tjera më të rëndësishme që shfaqen në këtë muze, është statuja “Njeriu i Urfës”, e cila është gjetur në pjesën e vjetër të qytetit Şanlıurfa rreth liqenit Balıklıgöl dhe e cila daton rreth vitit 9.000 p.e.s, që e bën atë statujën më të vjetër të njeriut të gjetur deri më tani. Statuja është rreth 1,9 metra e gjatë, ndërsa është gjetur në vitin 1993 gjatë disa aktiviteteve ndërtimore.

Gjithashtu, në kuadër të muzeut janë të shfaqura edhe mozaikë të periudhës helene, romake dhe bizantine.

Continue Reading

Bota

Kremlini: Sanksionet e BE-së nuk do ta detyrojnë Rusinë të hyjë në negociata

Published

on

By

Kremlini është i bindur se paketa e 18-të e sanksioneve e planifikuar nga BE-ja nuk do të çojë në fund të luftës së Rusisë kundër Ukrainës.

Vetëm logjika dhe argumentet e arsyetuara mund ta sjellin Rusinë në tryezën e negociatave”, tha dje zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov.

Është e pamundur ta detyrosh Rusinë duke i ushtruar ndonjë lloj presioni apo dhune”, tha ai.

Peskov shprehu bindjen e tij se paketa e re e sanksioneve – të kërkuara nga BE-ja – do të miratohet përfundimisht pavarësisht kundërshtimit të Sllovakisë.

Megjithatë, ai tha se sa më të ashpra të jenë masat ndëshkuese, aq më i fortë do të jetë reagimi rus ndaj tyre.

Sanksionet janë thikë me dy presa”, theksoi ai.

BE do të vuajë edhe më shumë nga sanksionet, për shembull duke hequr dorë nga lëndët e para dhe energjia ruse”, tha Moska.

Ajo gjithashtu po anashkalon kufizimet me ndihmën e vendeve të tjera dhe ka zgjeruar ndjeshëm prodhimin e saj të armëve.

Të premten e kaluar, miratimi i paketës së 18-të të sanksioneve të BE-së fillimisht dështoi për shkak të rezistencës nga Sllovakia. Një votim i ri është shtyrë për një kohë të pacaktuar.

Rusia i konsideron sanksionet të paligjshme”, sipas Peskov.

Padyshim, pas pothuajse katër vitesh, ne kemi zhvilluar njëfarë rezistence. Dhe tashmë kemi mësuar se si të minimizojmë ndikimin e paketave të tilla”, tha ai.

Sanksionet e BE-së drejtohen kryesisht kundër ekonomisë ruse dhe synojnë ta privojnë vendin nga mjetet financiare për të vazhduar luftën e tij kundër Ukrainës, e cila është në vitin e saj të katërt.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky po i kërkon bashkësisë ndërkombëtare të intensifikojë sanksionet, duke i quajtur ato një mjet jetësor për të frenuar makinën e luftës së Moskës.

Sanksionet tani duhet të jenë një nga prioritetet më të rëndësishme – sanksionet e botës kundër Rusisë”, tha Zelensky në fjalimin e tij dje në mbrëmje.

Deklarata e tij erdhi pas nënshkrimit të tij të fundit të një dekreti që përputh politikën e sanksioneve të Ukrainës me atë të aleatëve të saj ndërkombëtarë, përfshirë Bashkimin Evropian dhe grupin e demokracive të mëdha, G7.

Zelensky njoftoi gjithashtu plane për të miratuar sanksione të BE-së kundër Iranit.

Pavarësisht dështimit të BE-së për të miratuar një paketë të re sanksionesh kundër Rusisë, Zelensky bëri thirrje për një përpjekje të rinovuar. /atsh

Continue Reading

Bota

BE zgjat sanksionet kundër Rusisë për gjashtë muaj

Published

on

By

Bashkimi Evropian ka vendosur të zgjasë për gjashtë muaj të tjerë të gjitha sanksionet ekonomike kundër Federatës Ruse. Vendimi u mor gjatë samitit të liderëve të BE-së më 26 qershor në Bruksel, dhe u konfirmua zyrtarisht nga Këshilli i BE-së në një deklaratë publike.

Këshilli zgjati masat kufizuese sektoriale të BE-së kundër Federatës Ruse deri më 31 janar 2026,” thuhet në njoftim.

Sanksionet ekonomike ndaj Rusisë u vendosën për herë të parë në korrik 2014, pas aneksimit të Krimesë dhe destabilizimit të situatës në Ukrainën lindore. Prej asaj kohe, ato janë rinovuar çdo gjashtë muaj në përgjigje të zhvillimeve në terren dhe qëndrimit të Moskës.

Masat kufizuese përfshijnë ndalime në sektorët financiar, energjetik dhe të mbrojtjes, si dhe kufizime në eksportin e teknologjive të avancuara.

Zgjatja e fundit vjen në një moment tensionesh të shtuara mes BE-së dhe Rusisë, përfshirë çështjet e sigurisë në Ukrainë, ndikimin në vendet e Ballkanit dhe politikat energjetike.

Continue Reading

Bota

Lavrov: Rritja e shpenzimeve të NATO-s do të çojë në rënien e aleancës

Published

on

By

Ministri i Jashtëm rus, Sergey Lavrov, deklaroi se rritja e konsiderueshme e shpenzimeve të NATO-s për mbrojtjen do të dëmtojë vetë aleancën, duke e çuar atë drejt shpërbërjes. Deklarata u bë pas takimit të Këshillit të Ministrave të Jashtëm të Organizatës së Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO).

Ai ndoshta mund ta kuptojë – meqenëse është një njeri kaq i mençur – se rritja katastrofike e shpenzimeve të vendeve të NATO-s do të çojë gjithashtu në rrëzimin e kësaj organizate,” tha Lavrov, duke iu referuar homologut të tij polak, Radoslaw Sikorski, i cili kishte parashikuar se përforcimi ushtarak i Rusisë do të sillte rënien e saj.

Lavrov shtoi se ndryshe nga NATO, Rusia po ndjek një qasje më të përmbajtur dhe pragmatike. Ai kujtoi se Presidenti Vladimir Putin, gjatë një takimi të fundit në Minsk, kishte theksuar synimin për të ulur shpenzimet ushtarake dhe për t’u udhëhequr nga “logjika e shëndoshë”, në vend të “kërcënimeve imagjinare”.

Vendet e NATO-s kanë rënë dakord të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të PBB-së, sipas komunikatës së miratuar pas Samitit të NATO-s të mbajtur në Hagë më 24-25 qershor.

Continue Reading

Bota

Spanja pret konferencën e OKB-së për financimin e zhvillimit global, ndërsa SHBA tërhiqet

Published

on

By

Konferenca e OKB-së mbi Financimin e Zhvillimit nis sot në qytetin spanjoll të Seviljes me fokus në trajtimin e pabarazisë globale, mes një mungese të madhe financimi pas shkurtimeve drastike të ndihmës amerikane nën drejtimin e presidentit Donald Trump.

Trump uli më shumë se 80% të financimit të USAID-it, i cili më parë përbënte afërsisht një të katërtën e financimit total ndërkombëtar të zhvillimit.

Konferenca që ndodh një herë në një dekadë, e cila zgjat deri të enjten, synon të ofrojë zgjidhje konkrete për të adresuar nevojat kritike globale, duke përfshirë urinë, varfërinë, mbrojtjen e klimës, shëndetin dhe paqen.

Ajo gjithashtu do të theksojë bashkëpunimin ndërkombëtar dhe rindërtimin e besimit shumëpalësh.

Sipas organizatorëve, një fokus qendror do të jetë ristrukturimi i financimit për 17 Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDG) të Kombeve të Bashkuara, të cilat u miratuan në vitin 2015 me një datë që synon vitin 2030.

Objektivat adresojnë çështje të tilla si varfëria, shëndetësia, arsimi, veprimi klimatik dhe barazia.

Një marrëveshje e re mbi financimin e zhvillimit global,  pritet të miratohet gjatë konferencës nga shtetet anëtare pjesëmarrëse të OKB-së.

SHBA e cila nuk merr pjesë, nuk e nënshkruan marrëveshjen paraprakisht.

Nga perspektiva e avokatëve të zhvillimit, nevojiten veprime më ambicioze.

Konferenca e fundit e tillë u mbajt në vitin 2015 në Addis Ababa. /atsh

Continue Reading

Të kërkuara