Aktualitet

Göbeklitepe apo “Pika zero në histori”

Lokaliteti u radhit në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në 2018, duke njohur vlerën e jashtëzakonshme universale.

Publikuar

Ministria e Kulturës dhe Turizmit e Turqisë dhe Agjencia turke e Zhvillimit dhe Promovimit të Turizmit (TGA) këtë javë organizojnë programin “Taş Tepeler” për promovimin e lokaliteteve arkeologjike të Epokës Neolitike që ndodhen në Turqinë juglindore. Në këtë program marrin pjesë arkeologë dhe gazetarë nga e gjithë bota, ndërsa pjesë e saj është edhe përfaqësia e Anadolu Agency (AA) në Shkup.

Ndër lokalitetet më të rëndësishme të vizituara deri më tani është “Göbeklitepe”, i cili ndodhet në afërsi të qytetit Şanlıurfa dhe i cili është i vjetër mbi 11.500 vjet, respektivisht daton rreth vitit 9.500 p.e.s. Në të ndodhen struktura rrethore me shtylla shkëmbi që besohet të ketë shërbyer si tempull, e që paraqesin megalitet më të vjetra në botë të zbuluara deri më tani.

Shtyllat prej guri, më e madhja e të cilave është rreth 7 metra e lartë, 3 metra e gjerë dhe peshon rreth 50 tonë, janë në formën T, ndërsa në to janë të gdhendura portrete njerëzish dhe kafshë të ndryshme.

Arkeologu përgjegjës gërmimet në Göbeklitepe, Lee Clare, pjesë e Institutit Arkeologjik Gjerman, duke rrëfyer për lokalitetin thotë se ai ka potencialin për të ndryshuar historinë e njerëzimit siç e kemi njohur deri më tani. Sipas tij, ky lokalitet dëshmon për ndryshime të mëdha në mënyrën e jetesës së njerëzve të asaj kohe, siç është bujqësia, fillimi i ruajtjes së kafshëve shtëpiake që janë përdorur për bujqësi, duke shtuar se para kësaj, njerëzit kryesisht janë marrë me gjueti.

Ai këtë e mbështet edhe në gjetjet e shumta në lokalitetin arkeologjik, që përfshijnë mjete primitive pune siç janë gurët e gdhendur.

Arkeologu Clare thotë se nuk mund të dihet saktë se për çka ka shërbyer struktura. Megjithatë, ai është i bindur se ndërtimi i saj ka kontribuuar në zhvillimin e hershëm të bujqësisë, pasi është dashur të ushqehen dhe mirëmbahen njerëzit e shumtë që janë marrë me ndërtimin e saj.

Në kuadër të lokalitetit arkeologjik ndodhet edhe një qendër për vizitorët ku janë shfaqur disa nga gjetjet arkeologjike. Qendra gjithashtu është e pajisur me kinema ku shfaqen pamje filmike për vizitorët, e njëri ndër ta është edhe dokumentari “Pika zero në histori” (Zero point in time) i përkrahur nga Ministria e Kulturës dhe Turizmit të Turqisë dhe i realizuar në bashkëpunim mes organizatës joqeveritare “Doğuş grout” dhe National Geographic.

Gërmimet dhe konservimi

Hulumtimet e para në lokalitetin arkeologjik Göbeklitepe janë bërë në vitin 1963 nga Universiteti i Stambollit dhe Universiteti i Çikagos. Rëndësia e lokalitetit u vërejt nga arkeologu gjerman Klaus Schmidt, i cili udhëhoqi gërmimet e para që filluan në vitin 1995. Që atëherë kanë vijuar gërmimet, ndërsa deri më tani besohet se janë gërmuar më pak se 5 për qind e lokalitetit të tërë.

Lokaliteti u radhit në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në 2018, duke njohur vlerën e jashtëzakonshme universale.

Në kuadër të programit u organizuan edhe seminare me pjesëmarrje të arkeologëve dhe përfaqësuesve të institucioneve të ndryshme, ku u theksua nevoja për bashkëpunim mes institucioneve qeveritare, organizatave joqeveritare dhe popullsisë vendase.

Muzeu Arkeologjik i Şanlıurfa-s

Gjatë programit është vizituar edhe Muzeu Arkeologjik dhe Mozaikeve i Şanlıurfa-s. Në të janë shfaqur gjetjet e shumta nëpër më shumë lokalitete arkeologjike përreth si dhe është bërë një rindërtim i strukturës në “Göbeklitepe”, si do të dukej ajo në të vërtetë.

Ndër gjetjet tjera më të rëndësishme që shfaqen në këtë muze, është statuja “Njeriu i Urfës”, e cila është gjetur në pjesën e vjetër të qytetit Şanlıurfa rreth liqenit Balıklıgöl dhe e cila daton rreth vitit 9.000 p.e.s, që e bën atë statujën më të vjetër të njeriut të gjetur deri më tani. Statuja është rreth 1,9 metra e gjatë, ndërsa është gjetur në vitin 1993 gjatë disa aktiviteteve ndërtimore.

Gjithashtu, në kuadër të muzeut janë të shfaqura edhe mozaikë të periudhës helene, romake dhe bizantine.

Vazhdo të lexosh

Bota

Sulme me dronë mes Moskës dhe Kievit, disa të plagosur në Ukrainë, dëmtohen cisternat e karburantit në Rusi

Publikuar

nga

Kievi dhe Moska shkëmbyen dhjetëra sulme me dronë dhe raketa gjatë natës, thanë zyrtarët e dy vendeve të premten, duke lënë disa të plagosur në Ukrainë dhe duke dëmtuar një vend depozitimi karburanti. Forcat e Armatosura të Ukrainës thanë se kundërajrorët e tyre rrëzuan të 17 dronët e llojit Shahed, me të cilët Rusia sulmoi shtatë rajone ukrainase.

Rusia lëshoi edhe 17 raketa balistike dhe lundruese, gjysma e të cilave u rrëzuan, tha ushtria ukrainase në një deklaratë. Ndërkohë, Ministria e Mbrojtjes e Rusisë tha të premten se forcat e saj  rrëzuan 87 dronë ukrainas në pesë rajone ruse, por edhe në Gadishullin e Krimesë që është pushtuar nga Kremlini.

Sipas autoriteteve lokale ruse, si pasojë e sulmeve është kufizuar furnizimi me energji elektrike në rajonin Rostov dhe u dëmtuan cisternat e naftës në Vorondezh. Sulmet e ndërsjella mes forcave ruse dhe ukrainase u kryen disa pasi liderët e G7-ës në Itali arritën marrëveshje që t’i japin Ukrainës 50 miliardë dollarë kredi nga interesat e aseteve të ngrira ruse hua./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Bota

Britania synon goditjen e sistemit financiar rus

Publikuar

nga

Britania vendos sanksione të reja ndaj Rusisë. Ky veprim erdhi si reagim ndaj luftës që kjo e fundit po vazhdon ndaj Ukrainës. Sanksionet synojnë të godasin institucionet financiare të Rusisë, industrinë e prodhimit ushtarak dhe flotën ushtarako-detare ruse.

Qeveria britanike beson se sanksionet kanë ndikim të drejtpërdrejtë në financimin e luftës në Ukrainë. Vendosja e sanksioneve është marrë në kordinim me SHBA-në. Sanksionet e para nga vendet perëndimore ndaj Rusisë kanë filluar që në shkurt të vitit 2022, me fillimin e luftës në Ukrainë.

Deri më tani, sanksionet e kanë privuar Rusinë nga  një një buxhet prej 400 miliardë dollarësh.

Mbretëria e Bashkuar ka sanksionuar mbi 2000 individë dhe subjekte të Rusisë. Në to përfshihen 29 banka që përbëjnë mbi 90 për qind të sektorit bankar rus dhe mbi 130 oligarkë që kishin një vlerë neto të kombinuar rreth 180 miliardë dollarë në kohën e pushtimit.

Paketa e re godet dhe një ndër institucionet më të rëndësishme financiare të Rusisë siç është bursa e Moskës, një veprim i bërë më herët nga SHBA./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Bota

Gjykata Evropiane e Drejtësisë gjobit Hungarinë me 200 milionë euro për politikat e azilit

Publikuar

nga

”European Court of Justice” (EJC) apo Gjykata Evropiane e Drejtësisë ka urdhëruar Hungarinë të paguajë një gjobë prej 200 milionë eurosh (216 milionë dollarë) dhe një milion euro shtesë në ditë për moszbatimin e vendimeve të mëparshme që synonin ndryshimin e politikave të saj të azilit.

Vendimi vjen pas një vendimi të mëparshëm të gjykatës në dhjetor 2020 në lidhje me procedurat për dhënien e mbrojtjes ndërkombëtare dhe riatdhesimin e shtetasve të vendeve të treta.

Sipas një njoftimi për shtyp nga gjykata, ”moszbatimi i këtij vendimi përbën një shkelje të paprecedentë dhe jashtëzakonisht të rëndë të ligjit të BE-së”.

Gjyqtarët vendosën se ”Hungaria nuk ka marrë masat e nevojshme për të respektuar vendimin e vitit 2020 në lidhje me aksesin në procedurën e mbrojtjes ndërkombëtare, të drejtën e aplikantëve për mbrojtje ndërkombëtare për të qëndruar në Hungari në pritje të vendimit përfundimtar mbi ankesën e tyre kundër refuzimit të kërkesës së tyre dhe largimin e shtetasve të vendeve të treta me qëndrim të paligjshëm”./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

BE: Serbia nuk mund të bëhet anëtare pa normalizimin e raporteve me Kosovën

Publikuar

nga

Serbia nuk mund të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian pa normalizimin e raporteve të saj me Kosovën, tha për Radion Evropa e Lirë, zëdhënësi i BE-së, Peter Stano.

“Marrëveshja e Ohrit aktualisht e bën këtë shumë të qartë: Nëse nuk ka progres në normalizim, nuk do të ketë progres në negociatat e anëtarësimit”, shtoi ai.

Kjo deklaratë erdhi pasi ambasadori amerikan në Beograd, Christopher Hill, në një intervistë për edicionin e 13 qershorit të së përjavshmes NIN nga Beogradi, tha se njohja formale e Kosovës nuk do të jetë kusht për hyrjen e Serbisë në BE.

Bashkimi Evropian, megjithatë, nuk është shprehur qartë nëse njohja formale e Kosovës do të jetë kusht për Serbinë për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, dhe Stano përsëriti se “qëndrimi i bllokut rreth kësaj çështjeje mbetet i pandryshuar”.

“Qëndrimi i BE-së rreth kësaj nuk ka ndryshuar dhe mbetet i njëjti, siç është thënë në të kaluarën dhe siç është cekur në kriteret e anëtarësimit”, tha Stano.

Prej se Kosova e shpalli pavarësinë, 15 vjet më parë, Bashkimi Evropian është shprehur vazhdimisht se çështja e njohjes së Kosovës është një çështje në kompetencë të vendeve anëtare të BE-së dhe, si bllok evropian, ka mbajtur një qëndrim neutral ndaj statusit të Kosovës.

Por, në anën tjetër, Kosova ka raporte të veçanta kontraktuale me Bashkimin Evropian, përmes Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit, ndërsa në procesin e negociatave të anëtarësimit të Serbisë në BE nuk përfshihet territori i Kosovës.

Në BE gjithmonë kanë ngulur këmbë që të përdorin normalizimin e plotë të marrëdhënieve me Kosovën si kusht për Serbinë. Interpretimin se a nënkupton “normalizimi i plotë” edhe njohjen formale të Kosovës nga Serbia, në BE ua kanë lënë palëve ta interpretojnë vetë.

Një zyrtar i BE-së, duke rikujtuar edhe ndryshimet në kornizën e negociatave të anëtarësimit të Serbisë në BE, ku në kapitullin 35 është përfshirë si kusht edhe normalizimi i raporteve me Kosovën, ka thënë se pa këtë normalizim, Serbia nuk mund të bëhet anëtare e BE-së.

Njëkohësisht, BE-ja ka thënë se lobimi i Serbisë kundër anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare përben shkelje “të qartë” të Marrëveshjes së Brukselit për normalizimin e marrëdhënieve mes dy vendeve fqinje.

“Marrëveshja për rrugën drejt normalizimit është e vlefshme dhe plotësisht detyruese për të dyja: Kosovën dhe Serbinë. Kjo përfshinë edhe Nenin 4. Lobimi i Serbisë kundër Kosovës është shkelje e qartë e kësaj marrëveshje”, tha zëdhënësi i BE-së, Peter Stano, për Radion Evropa e Lirë.

Nën ndërmjetësimin e BE-së, Kosova dhe Serbia më 2023 arritën Marrëveshjen drejt normalizimit të marrëdhënieve. Më vonë ajo u bë e njohur si Marrëveshja e Ohrit, por edhe kjo ka mbetur kryesisht e pazbatuar.

Serbia loboi kundër anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës në maj, i cili përfundimisht vendosi të mos e fuste fare në agjendë kërkesën e Prishtinës për anëtarësim, pavarësisht se ajo i kaloi dy prej tri fazave të nevojshme, shkruan REL.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara