Lajmet

Gjuha seksiste e gjyqtarëve nën llupën e Gjykatës Supreme

Shqetësimet për përdorimin e kësaj gjuhe janë ngritur nga shoqëria civile, pas raportimit që ka bërë portali “Betimi për Drejtësi”.

Published

on

Gjykata Supreme e Kosovës do të shqyrtojë pretendimet e ngritura për përdorimin e gjuhës paragjykuese, seksiste dhe ofenduese në një aktvendim dhe arsyetim të aktvendimit të dalë nga Gjykata Themelore e Gjilanit.

Këtë e ka konfirmuar për Radion Evropa e Lirë, kryetari i Gjykatës Supreme të Kosovës, Enver Peci.

Shqetësimet për përdorimin e kësaj gjuhe janë ngritur nga shoqëria civile, pas raportimit që ka bërë portali “Betimi për Drejtësi” në emisionin me titull “Seksizmi në vendimin e Gjykatës së Gjilanit”, të publikuar më 4 dhjetor të këtij viti.

Në emision është folur për aktvendim dhe arsyetimin e vendimit që ka dalë më 2014 nga trupi gjykues i drejtuar nga gjyqtari, Aziz Shaqiri dhe anëtarët e këtij trupi, gjyqtarët Naser Maliqi dhe Ramiz Azizi, në Gjykatën Themelore në Gjilan, i cili aktvendim kishte liruar katër të akuzuar nga Prokuroria për dhunën seksuale ndaj një gruaje. Gjuha e përdorur në aktvendim dhe në arsyetimin e tij, pretendohet të jetë “paragjykuese, seksiste dhe ofenduese” ndaj të dëmtuarës.

Peci: Do të ndërmarrim veprime sipas ligjit

Kryetari i Gjykatës Supreme të Kosovës, Enver Peci, thotë për Radion Evropa e Lirë, se si autoritet kompetent, ka kërkuar informacionet shtesë nga “Betimi për Drejtësi” për të parë nëse ka pasur sjellje të pahijshme eventuale të pasqyruara në aktvendimin e Gjykatës Themelore në Gjilan.

“Si autoritet kompetent, do t’i shikoj të gjitha, dokumentacionin dhe emisionin, si dhe do të ndërmarrim veprime ashtu siç e parasheh edhe ligji, nëse ka elemente të sjelljes së pahijshme të bartësve të funksioneve gjyqësore në këtë rast”, thotë Peci.

Rasti dhe çfarë thuhet në aktvendimin e gjykatës

Siç ka raportuar “Betimi për Drejtësi”, në nëntor të vitin 2012 një grua kishte raportuar në Policinë e Kosovës se kishte qenë viktimë e dhunimit nga pesë persona, në vende të ndryshme, gjatë muajit maj të po atij viti.

Deklaratën e të dëmtuarës, Prokuroria e ka shndërruar në aktakuzë ndaj pesë personave për dhunim seksual.

Më 25 shkurt 2013, Gjykata Themelore në Gjilan, kishte shpallur aktgjykim dënues dhe të pandehurit i kishte dënuar me burgim efektiv. Një i akuzuar në këtë rast ishte dënuar me burgim efektiv prej dy vjetësh. Tre të tjerë u dënuan me nga një vit burgim efektiv dhe një tjetër me nëntë muaj burgim efektiv.

Ndaj aktgjykimit, Prokuroria e Gjilanit dhe mbrojtja e të akuzuarve ishin ankuar në Gjykatën e Apelit. Kjo e fundit e kishte anuluar aktgjykimin, duke e rikthyer lëndën në rigjykim.

Rigjykimin e ka udhëhequr gjyqtari Aziz Shaqiri, si kryetar i trupit gjykues, si dhe Naser Maliqi dhe Ramiz Azizi, si anëtarë të trupit gjykues. Për njërin të akuzuar, procedura ishte veçuar. Ndërkaq, e dëmtuara nuk kishte arritur të gjendet nga gjykata dhe nuk kishte dëshmuar në rigjykim. Deklarata e saj e dhënë në polici ishte administruar si provë nga gjykata.

Pas rigjykimit, trupi gjykues i kishte liruar katër të akuzuarit nga akuza për dhunim.

Gjykatësi Aziz Shaqiri, si kryetar i trupit gjykues, në arsyetimin e aktvendimit, pjesë të së cilit i ka publikuar “Betimi për Drejtësi”, ka shkruar se “…e dëmtuara si femër e moshës 19 vjeçe në kohën kur ka ndodhur ngjarja lëndore me dëshirën e saj ka pranuar fillimisht që ditën kritike të udhëtojë me taksi me të akuzuarin e parë për në Gjilan, edhe pse e ka ditur se ai është i gjinisë mashkullore…” .

Po ashtu, në arsyetim thuhet, sipas dokumentit të publikuar nga Betimi për Drejtësi”, se “…Duke pasur parasysh këtë sjellje të të dëmtuarës që me lehtësi ka pranuar të udhëtojë me taksi me të akuzuarin e parë për në Gjilan, jep të kuptosh logjikisht se e njëjta vërtetë ka pasur konflikt me familjen e saj për shkak të bredhjes së saj dhe shoqërimit me meshkuj…”.

Në aktgjykim, gjithashtu, thuhet që “Të jesh në një hapësirë banimi me persona të rinj, vetvetiu nënkupton se kjo e dëmtuar ka qenë e pajtimit që me ta edhe të lëshohet në aventura seksuale, duke përfshirë edhe të akuzuarin e parë, i cili ka qenë me moshë më i shtyrë se e dëmtuara… Vërtet e dëmtuara me shprehi, vërtet, jo të mira sidomos në aspektin moral, ka shfrytëzuar rastin që të kalojë një kohë duke shuar edhe epshin seksual me të akuzuarit në fjalë”.

Gjykata Themelore e Gjilanit dhe Këshilli Gjyqësor i Kosovës, heshtin

Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Gjykatës Themelore të Gjilanit dhe gjyqtarit Aziz Shaqiri, i cili ishte kryetar i trupit gjykues në rastin për të cilin bëhet fjalë. Por, ai nuk ka dashur të komentojë asgjë përderisa Këshilli Gjyqësor i Kosovës (KGJK) nuk do të dalë me reagim.

Radio Evropa e Lirë i është drejtuar edhe Këshillit Gjyqësor të Kosovës me pyetjet: a i ka marrë KGJK-ja parasysh pretendimet e ngritura për përdorimin e gjuhës seksiste në vendimet e Gjykatës së Gjilanit dhe a i ka shqyrtuar shqetësimet e ngritura nga shoqëria civile. Por, deri në publikimin e këtij teksti, KGJK-ja nuk ka kthyer përgjigje.

Miftaraj: Gjuhë e padenjë ndaj viktimës

Ehat Miftaraj, drejtor ekzekutiv në Institutin e Kosovës për Drejtësi, thotë për Radion Evropa e Lirë se ky institut, pa e komentuar meritën e rastit për të cilin bëhet fjalë, i konsideron “të padenja gjuhën dhe cilësimin, me të cilën në aktgjykim të Gjykatës Themelore në Gjilan, i drejtohen viktimës”.

“Një gjuhë e tillë, padyshim që nuk përkon, në radhë të parë, me detyrat e trupit gjykues, duke marrë për bazë që trupi gjykues duhet të sigurohet që viktimën ta trajtojë me dinjitet dhe viktimës t’ia realizojnë të drejtat që i garantohen me Kushtetutë dhe ligj”, thekson Miftaraj.

Miftaraj shton se Kushtetuta e Kosovës e përcakton në mënyrë të qartë garantimin e dinjitetit dhe integritetit personal të çdo qytetari të Kosovës, me përjashtim të rasteve kur përcaktohet ndryshe me ligj.

Sipas tij, edhe Kodi i Procedurës Penale e përcakton në mënyrë të qartë që trajtimi i palëve në procedurë penale duhet të zbatohet në mënyrë të drejtë dhe të gjithë duhet të trajtohen të barabartë.

Po ashtu, siç thotë Miftaraj, Këshilli Gjyqësor i Kosovës e ka të miratuar Kodin e etikës dhe sjelljes profesionale të gjykatësve, ku përcaktohen bazat, parimet se çfarë sjellje duhet të ketë gjyqtari me prokurorët, me palët, me viktimat dhe me të pandehurit.

Sipas tij, “në asnjë rrethanë gjyqtari nuk guxon të cenojë dinjitetin apo integritetin personal, qoftë të viktimës, qoftë të palës së akuzuar për vepër penale”.

Berisha: KGJK-ja të merret me këta gjyqtarë

Rrjeti i Grave të Kosovës, më 7 dhjetor, ka protestuar para Këshillit Gjyqësor të Kosovës për të kundërshtuar, siç është thënë, “aktgjykimin seksist të Gjykatës Themelore në Gjilan që shfajësoi pesë burra të akuzuar për përdhunim në grup të një vajze 19-vjeçare”.

Adelina Berisha, menaxhere për adresimin e dhunës në baza gjinore në kuadër të Rrjetit të grave të Kosovës, thotë për Radion Evropa e Lirë se faktet e pasqyruara në emisionin e “Betimit për Drejtësi” kanë qenë shqetësuese se si trajtohen rastet e dhunës në baza gjinore prej institucioneve të vendit.

“Ajo çfarë presim është që Këshilli Gjyqësor i Kosovës të merret me këta gjyqtarë, t’i shohë mënyrat për masat disiplinore për ta apo edhe në rastet kur puna e tyre është në dëm të palëve, atëherë ndoshta edhe ndërprerje e punës së tyre”, thotë Berisha.

Dukuri dhe jo raste të izoluara

Përfaqësuesit e organizatave joqeveritare vlerësojnë se rasti që ka ndodhur në Gjykatën Themelore të Gjilanit, nuk është i izoluar.

Miftaraj nga Instituti i Kosovës për Drejtësi thotë që në praktikat hulumtuese të këtij instituti janë parë mjaft raste të gjuhës së padenjë të përfaqësuesve të sistemit të drejtësisë.

“Ka pasur edhe prokurorë që edhe në publik kanë pasur gjuhë jo të përshtatshme në komunikim me media, duke i konsideruar rastet kur dikush e denoncon dikë për dhunim, kanë përdorur gjuhë jo të përshtatshme, gjë që pastaj reflekton edhe te viktimat tjera, të cilat në njëfarë mënyre, u drejtohen me mosbesim institucioneve të drejtësisë, kur të njëjtit mund të jenë subjekt të dhunës në familje apo dhunës seksuale apo çfarëdo lloji tjetër të dhunës”, thotë Miftaraj.

Adelina Berisha, nga Rrjeti i Grave të Kosovës, thekson që praktikat e deritashme nga kontaktet me viktimat e dhunës, tregojnë që fjalori denigrues ndaj viktimave nga zyrtarë brenda sistemit të drejtësisë nuk është vetëm në raste të izoluara.

“Kemi parë shpesh që institucionet kanë përdorur gjuhë të tillë, kanë përdorur fajësim të viktimës, kanë pasur stereotipe kur i kanë trajtuar rastet e tilla. Të gjitha këto ndikojnë shumë keq për drejtësinë dhe ndikojnë shumë keq për viktimat e ardhshme potenciale, që ato të mos ndihen të sigurta që t’i drejtohen institucioneve që të kërkojnë mbështetje dhe mbrojtje prej tyre, ndonëse kjo mbështetje dhe mbrojtje ju garantohet me ligj”, thekson Berisha.

Organizatat joqeveritare kanë shfaqur shpresën që në rast se Kosova realizon reformat në drejtësi, përfshirë edhe vetingun, do të ndikohet që të përmirësohet situata në sistemin e drejtësisë dhe aty të mbesin gjyqtarët dhe prokurorët e denjë dhe që punën e kryejnë me dinjitet./REL

Lajmet

Gjermania nuk do të ndryshojë qëndrimin e saj ndaj Izraelit pas vendimit të ICC

Published

on

By

Gjermania është një nga mbështetësit më të mëdhenj të GJNP-së, por ka edhe një përgjegjësi të veçantë kur bëhet fjalë për Izraelin, tha zëdhënësi i qeverisë gjermane.

Gjermania do të vazhdojë të furnizojë me armë Izraelin, pavarësisht nga një urdhër-arresti për kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, u njoftua të premten.

Vendimet për dërgesat e armëve në Izrael janë marrë gjithmonë rast pas rasti dhe asgjë nuk ka ndryshuar atje. Marrëdhënia jonë me Izraelin mbetet e pandryshuar”, tha një zëdhënës i qeverisë gjermane kur u pyet se si do të reagonte Gjermania ndaj urdhrit të arrestit të Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) kundër kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe ish-ministrit të Mbrojtjes Yoav Gallant.

Para kësaj, qeveria gjermane ka lëshuar një deklaratë duke thënë se Gjermania ende nuk ka vendosur se si do të reagojë ndaj vendimit të djeshëm të GJNP-së, transmeton Hina.

Pasojat e vendimit të GJNP

Gjermania do të shqyrtojë pasojat e brendshme politike të këtij vendimi”, thuhet në njoftim.

Në të njëjtën kohë, thuhet se “të gjithë hapat e mëtejshëm, përfshirë çështjen e arrestimit, do të jenë në rendin e ditës nëse Netanyahu apo Gallant synojnë të qëndrojnë në Gjermani.

Gjermania është një nga mbështetësit më të mëdhenj të ICC-së dhe ka punuar në mënyrë aktive për formimin e saj, e cila është e lidhur edhe me historinë gjermane. Por ka gjithashtu një marrëdhënie dhe përgjegjësi të veçantë që lidhet me historinë gjermane kur bëhet fjalë për Izraelin”, tha zëdhënësi i qeverisë gjermane, Steffen Hebestreit.

Continue Reading

Lajmet

​Punëtoret teknike në Kuvend refuzojnë takimin me anëtarët e Komisionit për të drejtat e njeriut

Published

on

By

Gratë greviste, punëtore teknike në Kuvendin e Kosovës, kanë refuzuar të marrin pjesë në takimin me anëtarët e komisionit parlamentar për të drejtat e njeriut. Sipas tyre, deputetët s’kanë bërë asgjë dhe i kanë anashkaluar kërkesat e grave greviste, andaj takimi tani është i padobishëm.

Në emër të grave greviste foli kryetari i Sindikatës së Punëtorëve të Sektorit Privat, Jusuf Azemi, i cili tha se zëvendësimi i tyre në Kuvendin e Kosovës, është çështje ligjore dhe po presin raportin e Inspektoratin e Punës.

Nuk kemi bërë asgjë për neve. Na keni lënë në temperatura -5 këtu dhe tani e gjithë kjo do të përfundojë në Inspektorat të Punës. Keni thënë nga Kuvendi se kjo ka prapavijë politike dhe shumë gjëra. Ne kemi kërkuar 550 euro dhe i kemi pas 270 euro, mirëpo s’keni bërë asgjë. Marre për Kuvendin e Kosovës. Ne kemi besuar në ligj dhe sot po besojmë në ligj. Tani s’na nevojitet askush, mirëpo na nevojitet raporti i Inspektoratit të Punës. Ju jeni ata që na keni qit në holl të Kuvendit, që keni thyer ligjin e grevës dhe ne jemi gjithçka në rregull”, tha ai.

Për të diskutuar me gratë greviste doli kryetarja e komisionit, deputetja Duda Balje, e cila kërkoi nga punëtoret teknike të Kuvendit të mbajnë takim, mirëpo që edhe ajo u refuzua.

Ne kemi lënë Kuvendin dhe personat përgjegjës për me gjetë zgjidhje për këtë punë. Ne kemi menduar si komision që me gjetë zgjidhje. Nëse doni me hy brenda ne si komision mendojmë se është shkelje e drejtave dhe i kemi thirrë gratë me bisedu me neve. Keni thirrje publike që me hy brenda dhe me gjetë zgjidhje”, tha ajo.

Pas refuzimit, deputetja Balje vazhdoi mbledhjen e komisionit. Ajo tha se pas takimit me gratë greviste kanë menduar të thërrasin Sekretarin e Kuvendit dhe përgjegjësit e kompanisë së pastrimit në Kuvend.

Në momentin kur kemi konstatu si komision se është problemi i madh. Ne sot kemi vendos me thirrë dhe bisedu me gratë. Kurse javën tjetër me thirrë sekretarin dhe pronarin e firmës që është përgjegjës dhe me punu me gjetë një zgjidhje. Ato refuzuan me qenë me neve”, shtoi ajo.

Ndërkaq, anëtarja e komisionit, deputetja e LVV-së, Fatmire Kollçaku, tha se shkëputja e njëanshme e kontratës nuk i kontribuon këtij rasti.

Mirëpo ajo tha se ende si komision nuk i disponojnë të gjitha informatat për këtë rast dhe se tani po trajtojnë a janë shkel të drejtat e punëtorëve, rrjedhimisht edhe të njeriut.

Një shkëputje e njëanshme nuk i kontribuon këtij rasti, mirëpo ende ne nuk disponojmë të gjitha informatat. Ne tash kemi fillu me trajtu nga këndvështrimi a janë shkel të drejtat të punëtorëve dhe të njeriut”, theksoi ajo.

Deputetja e PDK-së, Eliza Hoxha tha se janë shkelur të drejtat e njeriut me rastin e punëtorëve teknike të Kuvendit të Kosovës.

Më vjen keq që s’kanë ardhur zonjat, mirëpo ato e kanë të drejtën e tyre mos me ardh. Kompania është çelësi dhe thelbi kryesor që duhet me u marrë. Nëse ka ndonjë klauzolë në secilën kompani që ka shërbyer në këtë kuvend pasi ka qenë shërbim i privatizuar nga jashtë, mirëpo me klauzolën që do të përdoren njerëzit që punojnë brenda. Kushdo qoftë që ka qenë kompania të njëjtat gra i ka aktivizuar në proces të punës. Çka ka ndodh tash është thelbi i problemit. E para që s’janë kontributet e tyre herë pas here dhe e treta i kanë dërgu gratë me punu zyra të tjera jashtë kuvendit dhe askush s’është merr me atë punë. Ne jemi vonu me i dëgju që kanë qëndru para derës sonë aty”, theksoi Hoxha.

Continue Reading

Lajmet

​Shqipja në Maqedoninë e Veriut, çfarë po e pengon zbatimin e ligjit të gjuhëve?!

Published

on

By

Përdorimi i gjuhës shqipe dhe aspekte të tjera, si përdorimi i simboleve kombëtare, përfaqësimi në Parlament dhe në institucione tjera, patën nxitur konflikt të armatosur më 2001, mes shqiptarëve dhe maqedonasve, i cili përfundoi me Marrëveshjen e Ohrit.

Me këtë marrëveshje, Kushtetuta u ndryshua përmes 15 amendamenteve, të cilat rregulluan edhe përdorimin e gjuhëve të tjera në vend, përveç asaj maqedonase. U vendos që gjuhë zyrtare në Maqedoninë e Veriut janë gjuha maqedonase dhe gjuhët e tjera që fliten nga mbi 20 për qind e qytetarëve të vendit.

Kështu, shqiptarëve dhe komuniteteve tjera iu dha mundësia e integrimit në shoqëri, shpjegon REL. Sipas regjistrimit të popullsisë më 2022, Maqedonia e Veriut i ka rreth 2 milionë banorë, nga të cilët 54 për qind janë maqedonas, 29 për qind shqiptarë, ndërsa pjesa tjetër janë pjesëtarë të komuniteteve më të vogla. Përdorimi i gjuhës shqipe është rregulluar ndërkohë edhe me ligje të tjera, përfshirë një të vitit 2008, ndonëse ai, sipas njohësve të drejtësisë, përfshinte një interpretim të ngushtë. Partia VMRO-DPMNE, e cila më 2018 ishte në opozitë, ndërsa sot në pushtet, e kundërshtoi ashpër miratimin e Ligjit, nuk mori pjesë në votim dhe e dërgoi këtë dokument menjëherë në Gjykatën Kushtetuese.

Përveç Ligjit për gjuhët, në Gjykatë u paraqitën edhe kundërshtime tjera dhe, tani, të gjitha ankesat e parashtruara, 13 të tilla, pritet të marrin zgidhje me një vendim që do të bëhet publik në dhjetor. Por ekspertët nuk janë shumë optimistë, e kujtojnë se rasti i shfuqizimit të Balancuesit, mekanizmi që rregullonte përfaqësimin “e drejtë ” të komuniteteve në institucionet shtetërore në këtë vend, tregon se qëllimi mund të jetë një interpretim shumë më i rreptë i të drejtave që burojnë nga marrëveshjet e së shkuarës.

Continue Reading

Lajmet

Sa importon dhe eksporton energji elektrike Kosova?

Published

on

By

Importi i energjisë elektrike në shtator 2024 ishte 166.73 GWh, kurse eksporti i energjisë elektrike në këtë periudhë ishte 114.34 GWh (këtu është e përfshirë edhe sasia e transmisionit).

Ndërsa, gjatë këtij muaji, energjia elektrike bruto në dispozicion ishte 450.55 GWh, kurse konsumi i energjisë elektrike ishte 343.61 GWh ose 4,55 për qind më i vogël krahasuar me muajin e njëjtë të vitit paraprak.

Ndërsa, pjesëmarrja e energjisë elektrike alternative në kuadër të konsumit të përgjithshëm ishte 9,79%.

Importi i energjisë elektrike në shtator 2024 ishte 166.73 GWh, kurse eksporti i energjisë elektrike në këtë periudhë ishte 114.34 GWh (këtu është e përfshirë edhe sasia e transmisionit)”, thuhet në raportin e Agjencia e Statistikave të Kosovës të publikuar “Statistikat e Energjisë” për muajin shtator 2024 me të dhëna për prodhimin dhe konsumin e thëngjillit, prodhimin dhe konsumin e energjisë, importin dhe eksportin e energjisë, si dhe importin dhe eksportin e energjentëve të tjerë..

Ndësa, sipas ASK-së, prodhimi i thëngjillit ishte rreth 599.92 mijë ton, ose 0,42 për qind më pak sesa në muajin e njëjtë të vitit paraprak.

Continue Reading

Të kërkuara