Shëndet
Gjithçka që duhet të dini për të luftuar djegiet nga dielli, plakjen e parakohshme dhe kancerin e lëkurës
Djegiet nga dielli janë provë se nuk jeni mbrojtur gjatë ekspozimit në diell.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNjolla e kuqe, lëkura e butë, lëkurë e irrituar janë vetëm një pjesë e historisë së djegieve nga dielli.
Djegiet nga dielli janë provë se nuk jeni mbrojtur gjatë ekspozimit në diell, por ajo që shpesh nuk e shohim menjëherë është plakja e përshpejtuar e lëkurës dhe rreziku i kancerit të lëkurës që mund të shoqërohet me to.
“Fatkeqësisht, shkalla e kancerit të lëkurës është ende në rritje dhe ne bëjmë gjithçka që mundemi për ta minimizuar atë dhe përdorimi i kremrave kundër diellit është një komponent i kësaj”, tha Dr. Darrell Rigel, profesor klinik i dermatologjisë në Shkollën e Mjekësisë Mount Sinai Icahn në qytetin e Nju Jorkut.
Grupi i Punës për Mjedisin publikoi të enjten udhëzuesin e tij vjetor për përdorimin e kremrave kundër diellit, me lista të kremrave të tij të rekomanduar, duke përfshirë opsionet për fëmijët, varietetet minerale dhe jominerale, si dhe hidratuesit dhe balsamët.
Udhëzuesi vjen në kohë për muajt e ngrohtë, pasi shumë njerëz fillojnë të kalojnë më shumë kohë jashtë, por mbrojtja e mirë nga dielli është e rëndësishme edhe nëse është ftohtë ose me re dhe nëse jeni ulur pranë dritares, duke bërë ski ose në plazh, thanë dermatologët.
“Natyrisht, gjatë verës ne jemi më të ekspozuar ndaj diellit, por çdo ditë duhet të jemi të vetëdijshëm për faktin se rrezatimi ultravjollcë është një kancerogjen i njohur, përveç faktit që mund të përshpejtojë plakjen e lëkurës”, tha. Dr. Adam Friedman, profesor dhe kryetar i departamentit të dermatologjisë në Shkollën e Mjekësisë dhe Shkencave Shëndetësore George Washington.
Kush ka nevojë për kremin kundër diellit?
Përgjigje e shkurtër: Të gjithë.
Përgjigja më e gjatë: Lëkura më e errët siguron më shumë mbrojtje kundër diellit, por kjo nuk do të thotë se është plotësisht imun ndaj dëmtimit të diellit, thanë ekspertët.
Sipas të dhënave të ShBA-së, njerëzit me ngjyrë janë në rrezik më të ulët për melanoma sesa njerëzit e bardhë, por ata ende përballen me rrezik, tha Rigel.
Nëse shikoni imazhet e djegies nga dielli, ka të ngjarë të shihni shenjat e kuqe të ndezura të gjendjes në lëkurën e zbehtë, por kjo ka të bëjë me mungesën e përfaqësimit, tha Friedman. Djegiet nga dielli mund të shfaqen në të gjitha llojet e lëkurës, në shumë ngjyra dhe mund të rezultojnë në plakje të parakohshme për këdo.
Si ta aplikoni kremin kundër diellit?
“Ne rekomandojmë zgjedhjen e locioneve (mbi) produkte me shkopinj, është shumë më e lehtë për të marrë atë shtresë adekuate të njëtrajtshme mbrojtjeje”, tha Rigel.
Ka dy lloje kremrash kundër diellit, ato që përdorni çdo ditë dhe ato që përdorni kur planifikoni të kaloni kohë të gjatë jashtë.
Problemi është se përfaqësimi është gjithashtu i kufizuar në mbrojtjen nga dielli. Edhe në lëkurën e lehtë, kremi kundër diellit shpesh bëhet i trashë, i rëndë dhe shumë i bardhë. Për njerëzit me ngjyrë, është akoma më problematike.
Në daljet e përditshme, Rigel rekomandoi gjetjen e produkteve që dyfishohen si hidratues për t’u siguruar që mbrojtjen nga dielli ta bëni një pjesë të lehtë të rutinës suaj.
Nëse po dilni për një ditë në diell, ajo tha se është e rëndësishme të mbani mend të ripërdorni kremin tuaj kundër diellit çdo dy orë ose pasi të keni luajtur në ujë, për të ruajtur nivelin e duhur të mbrojtjes.
Në secilin rast, mbrojtja nga dielli duhet të shkojë kudo që lëkura është e ekspozuar ndaj diellit. Kjo nënkupton fytyrën, duart, veshët ose pjesën në flokët tuaj, buzët tuaja dhe sipërfaqet rreth syve tuaj janë të holla dhe të ndjeshme ndaj dëmtimit të diellit, kështu që sigurohuni që ato të kenë gjithashtu krem kundër diellit./UBTNews/
Shëndet
Ish-anesteziologu francez dënohet me burgim të përjetshëm për helmimin e 30 pacientëve
Published
1 day agoon
December 19, 2025By
UBTnews
Një ish-anesteziolog francez është dënuar me burgim të përjetshëm pasi u shpall fajtor për helmimin e qëllimshëm të 30 pacientëve, 12 prej të cilëve humbën jetën.
Frédéric Péchier, 53 vjeç, u dënua të premten pas përfundimit të një gjyqi katërmujor në qytetin lindor të Besançon, në një nga rastet më të rënda të keqpërdorimit mjekësor të regjistruara ndonjëherë në Francë.

Sipas hetimeve dhe aktakuzës, Péchier kishte futur substanca kimike si klorur kaliumi ose adrenalinë në qeset e infuzionit të pacientëve, duke shkaktuar arreste kardiake ose hemorragji të papritura gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale.
Viktima më e re ishte një fëmijë katërvjeçar, i cili i mbijetoi dy arresteve kardiake gjatë një operacioni rutinë të bajameve në vitin 2016. Viktima më e moshuar ishte 89 vjeç.
“Ju jeni Doktor Vdekja. Një helmues, një vrasës. Ju turpëroni gjithë profesionin mjekësor”, deklaruan prokurorët gjatë seancave përmbyllëse, duke shtuar se ai “e kishte kthyer klinikën në një varrezë”.
Sipas prokurorisë, Péchier shpesh nuk ishte anestezisti kryesor në operacione. Ai dyshohet se mbërrinte herët në klinikë për të manipuluar qeset e infuzionit, ndërsa më pas, kur pacientët pësonin komplikacione, ndërhynte vetë për t’u paraqitur si “shpëtimtari”.
Në 12 raste, ndërhyrja erdhi shumë vonë ose nuk ndodhi fare, duke përfunduar me vdekjen e pacientëve.
Hetimi nisi në vitin 2017, kur në qesen e infuzionit të një pacienteje u gjet një tepricë e rrezikshme kloruri kaliumi. Autoritetet zbuluan një model alarmues “ngjarjesh serioze të padëshiruara” në klinikën private Saint-Vincent në Besançon.
Ndërsa mesatarja kombëtare për vdekje nga arresti kardiak nën anestezi ishte 1 në 100 mijë, në këtë klinikë shifra ishte më shumë se gjashtë herë më e lartë. Anomalia u zhduk kur Péchier u largua përkohësisht dhe u rikthye sapo ai u kthye në klinikë. Pas pezullimit të tij nga profesioni në vitin 2017, rastet u ndalën përfundimisht.
Gjatë gjyqit, Péchier mohoi vazhdimisht akuzat, duke deklaruar se kishte respektuar “betimin e Hipokratit”. Megjithatë, dëshmia e tij ndryshoi disa herë dhe ai pranoi se mund të ketë pasur “një helmues tjetër” në klinikë.
Psikologu i gjykatës e përshkroi atë si një person me personalitet të dyfishtë, i aftë të shfaqej i respektueshëm në publik, por edhe të shkaktonte dëme të mëdha.
Tani, Péchier pritet të kalojë të paktën 22 vite pas hekurave. Ai ka 10 ditë kohë për të apeluar vendimin.
“Është fundi i një makthi”, tha Sandra Simard, një nga pacientet që i mbijetoi helmimit. Një tjetër i mbijetuar, Jean-Claude Gandon, u shpreh: “Tani mund të kemi një Krishtlindje më të qetë”./BBC
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
4 days agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
5 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
5 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut
Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë
Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja
Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave
Ambasada amerikane e quan sukses të madh ushtrimin e përbashkët me Policinë
Simboli i Ujkut, FSK dëshmon nivelin e lartë të përgatitjes profesionale
Fotot më të fuqishme të vitit 2025
Këshilli i Evropës do të vëzhgojë zgjedhjet në Kosovë
Elezi: Për tri ditë janë shpërndarë me sukses 93% e pakove me fletëvotime për votimin me postë të diasporës
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
