

Lajmet
Gjashtë zbulimet e fundit që ndryshuan mënyrën se si mendojmë mbi origjinën tonë
Zbulimet gjatë viteve të fundit kanë çekuilibruar pikëpamjet e mëparshme.
Published
3 years agoon
By
UBT newsNga Penny Spikins
Studimi shkencor i evolucionit njerëzor, na ka siguruar historikisht një rregull ngushëllues ndaj gjërave. Ai i ka përshkruar njerëzit si më të zgjuar, më intelektualë dhe më të kujdesshëm se paraardhësit tanë. Por zbulimet gjatë 5 viteve të fundit, e kanë përmbysur këtë pikëpamje të çekuilibruar.
1. Ka më shumë lloje njerëzore nga sa e kemi imagjinuar më herët
Specie të tilla si Homo Longi janë identifikuar vetëm në vitin 2018. Deri tani njihen 21 lloje qeniesh njerëzore. Vitet e fundit kemi kuptuar se paraardhësit tanë Homo Sapiens, mund të kenë takuar deri në 8 nga këto lloje të ndryshme njerëzish, nga specie të forta shtatlarta, përfshirë Neandertalët dhe të afërmit e tyre të afërt Denisovanët, deri tek shkurtabiqët (më pak se 1.65 metra të gjatë) dhe me tru të vogël si Homo Naledi.
2. Njerëzit hibridë janë pjesë e historisë sonë
Llojet humanoide hibride, që dikur shiheshin nga ekspertët si pjellë e fanta–shkencës, mund të kenë luajtur një rol kyç në evolucionin tonë. Dëshmia e rëndësisë së tyre vjen nga gjenetika. Gjurma nuk është vetëm në ADN-në e specieve tona (që përfshin gjene të rëndësishme të trashëguara nga Neandertalët), por edhe tek skeletet e qenieve hibride. Një shembull është “Deni“ një vajzë me një nënë Neandertal dhe baba Denisovan. Eshtrat e saj u gjetën në një shpellë në Siberi.
3. Ne patëm fat
E kaluara jonë evolucionare është më e rrëmujshme nga sa e mendonin deri dje shkencëtarët. A jeni shqetësuar ndonjëherë për dhimbjen e shpinës? Apo e shihni me xhelozi pas qenin tuaj teksa përshkoi një distancë më të madhe sesa ju? Kjo duhet të ishte e mjaftueshme për t’ju treguar se jemi larg përshtatjes së përsosur me botën.
Ne e dimë prej disa kohësh se evolucioni i bashkon zgjidhjet në përgjigje të një ekosistemi që tashmë mund të ketë ndryshuar. Por shumë nga ndryshimet në linjën tonë evolucionare njerëzore mund të jenë rezultat i rastësisë.
Për shembull, aty ku popullatat e izoluara kanë një karakteristikë, siç është një aspekt i pamjes së tyre, që nuk bën shumë diferencë në mbijetesën e tyre, kjo formë vazhdon të ndryshojë tek pasardhësit. Tiparet e fytyrave të Neandertalëve (si vetullat e tyre të theksuara) ose të trupit (përfshirë kafazet e mëdha të brinjëve), mund të kenë ardhur thjesht nga zhvendosja gjenetike.
4. Fati ynë është i ndërthurur me natyrën
Neve mund të na pëlqejë ta imagjinojmë veten si padronë të mjedisit. Por është gjithnjë e më e qartë se janë ndryshimet ekologjike, ato që na kanë formësuar si qenie. Origjina e specieve tona përkoi me ndryshime të mëdha të klimës, pasi ne spikatëm në krahasim me shumë nga speciet e tjera në ato epoka.
Të gjitha llojet e tjera të njeriut, duket se janë zhdukur si rezultat i ndryshimeve klimatike.
Tre speciet kryesore njerëzore Homo Erectus, Homo Heidelbergensis dhe Homo Neanderthalensis u zhdukën pas ndryshime të mëdha të klimës siç është Ngjarja Adams, një prishje e përkohshme e fushës magnetike të Tokës 42.000 vjet më parë, e cila përkoi me zhdukjen e Neandertalëve.
5. Mirësia është një avantazh evolucionar
Studimet kanë zbuluar arsye të reja për të pasur më shumë shpresë për shoqëritë e ardhshme njerëzore. Shkencëtarët besonin deri dje se ishin pjesët e dhunshme të natyrës njerëzore, ato që na kanë dhënë avantazh në shkallaren e evolucionit. Por vitet e fundit kemi gjeturprova edhe për anën e kujdesshme të natyrës njerëzore dhe kontributin e saj në suksesin tonë.
Skeletet e lashtë tregojnë shenja të jashtëzakonshme të mbijetesës nga sëmundjet dhe lëndimet, të cilat do të ishin të vështira nëse mos të pamundura pa ndihmën e ndërsjelltë.Gjurma e dhembshurisë njerëzore daton të paktën 1 milion e gjysmë vjet më parë.
Shkencëtarët kanë zbuluar njohuritë mjekësore të paktën që nga koha e Neandertalëve.Altruizmi bart me vete shumë përfitime të rëndësishme të mbijetesës. Ai u dha mundësi anëtarëve më të moshuar të komunitetit që të transmetonin njohuri të rëndësishme. Dhe kujdesi mjekësor i mbajti gjallë gjuetarët e aftë.
6. Ne jemi një specie e ndjeshme
Evolucioni na bëri më të ekspozuar emocionalisht, sesa duam që ta imagjinojmë. Ashtu si qentë shtëpiakë, me të cilët ndajmë shumë përshtatje gjenetike, si toleranca më e madhe për të huajt dhe ndjeshmëria ndaj shenjave sociale, hipersocialiteti njerëzor ka ardhur me një kosto:dobësia jonë emocionale.
Ne jemi më të ndjeshëm ndaj mënyrës sesi ndihen njerëzit përreth nesh, dhe jemi më të prekshëm ndaj ndikimeve sociale, më të prirur ndaj çrregullimeve emocionale, ndaj vetmisë dhe depresionit sesa paraardhësit tanë. Ndjenjat tona komplekse mund të mos jenë gjithmonë të këndshme, por ato janë pjesë e transformimeve kryesore që krijuan komunitete të mëdha dhe të ndërlidhura. Kjo pasi emocionet tona janë thelbësore për bashkëpunimet njerëzore. / “The Conversation” – Bota.al
Aktualitet
Gjermania do të forcojë mbështetjen e mbrojtjes ajrore për Poloninë
Published
2 minutes agoon
September 12, 2025By
UBT News
Gjermania njoftoi se do të forcojë mbështetjen e sigurisë për aleatin e saj në NATO, Poloninë, në përgjigje të inkursioneve të fundit me dronë rusë.
Zëdhënësi i kancelarit Friedrich Merz tha se Berlini do të ndërmarrë masa të përforcuara të mbikëqyrjes ajrore dhe mbrojtjes përgjatë krahut lindor të NATO-s në përgjigje të shkeljeve të fundit të hapësirës ajrore polake.
“Përveç angazhimeve të saj ekzistuese në shtetet baltike dhe Poloni, qeveria gjermane do të zgjerojë dhe zgjerojë misionin e saj të policimit ajror mbi Poloninë,” tha Stefan Kornelius.
“Për më tepër, qeveria gjermane do të intensifikojë mbështetjen e saj për Ukrainën. Brenda BE-së, ajo do të punojë për miratimin e shpejtë të një pakete të 19-të të fuqishme sanksionesh kundër Rusisë”, transmeton Anadollu.
Ministria gjermane e Mbrojtjes tha se skuadrilja e mbrojtjes ajrore, aktualisht e stacionuar në bazën ajrore Laage, e cila është gati për misione të mbrojtjes ajrore në hapësirën ajrore polake, do të ketë vendosjen e saj të zgjatur deri më 31 dhjetor.
Misioni fillimisht ishte planifikuar të përfundonte më 30 shtator.
Polonia, anëtare e BE-së dhe NATO-s, shërben si një qendër kritike për ndihmën ushtarake perëndimore për Ukrainën./S.K/KP/
Aktualitet
Operacioni “Prova” godet grupin kriminal në Kuçovë
Published
5 minutes agoon
September 12, 2025By
UBT News
Policia e Shtetit në Berat ka arrestuar tre persona si pjesë e grupit kriminal që shiste kanabis në doza në Kuçovë.
Në kuadër të operacionit Prova u ekzekutua masa e sigurisë arrest në burg, caktuar nga Gjykata e Beratit, për veprën penale prodhimi dhe shitja e narkotikëve, kryer në bashkëpunim, për shtetasit Ll. N., (33), L. M. (24) dhe D. D. (26), të tre banues në Kuçovë.
Arrestimi erdhi si rezultat i hetimit të ndjekur për tetë muaj, me metoda pro-aktive, në drejtimin e Prokurorisë, me objektiv nxjerrjen përpara përgjegjësisë penale të disa shtetasve, të cilët të organizuar si grup, shitnin doza narkotike.
Gjatë periudhës hetimore janë siguruar prova se këta shtetas, të organizuar si grup, siguronin kanabis sativa, e ndanin në doza dhe më pas e shitnin në Kuçovë.
Materialet procedurale iu referuan Prokurorisë së Beratit, për veprime të mëtejshme./S.K/KP/
Aktualitet
Krimet e ekstremistëve të krahut të djathtë në Austri rriten mbi 40% në vitin 2025
Published
6 minutes agoon
September 12, 2025By
UBT News
Krimet e ekstremistëve të krahut të djathtë në Austri u rritën me më shumë se 40% në gjysmën e parë të vitit 2025, duke arritur një nivel të ri rekord, sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme.
Në përgjigje të një hetimi parlamentar nga ligjvënësja socialdemokrate Sabine Schatz, ministri i Brendshëm Gerhard Karner tha se 787 krime me sfond ekstremist të krahut të djathtë u regjistruan në gjashtë muajt e parë të këtij viti.
Kjo përfaqëson një rritje prej 41.5% krahasuar me 556 raste në të njëjtën periudhë në vitin 2024, e cila tashmë kishte shënuar një nivel rekord.
Ministria tha se 91% e autorëve ishin burra, kurse ndër veprat penale, 21 u klasifikuan si antisemite dhe 11 si islamofobe, raporton Anadollu.
Vjena kryesoi listën me 236 raste, e ndjekur nga Austria e Sipërme me 171 dhe Austria e Poshtme me 103. Rreth 27% e të gjitha krimeve të ekstremistëve të krahut të djathtë ndodhën në internet, sipas përgjigjes së ministrisë.
Schatz shtoi se një plan veprimi kombëtar i premtuar në marrëveshjen e koalicionit të qeverisë po punohet intensivisht.
Austria është qeverisur nga një koalicion tre-partiak i Partisë Popullore konservatore (OVP), Social Demokratëve (SPO) dhe Neos liberal që nga marsi 2025.
Partia e Lirisë (FPO) e ekstremit të djathtë, e cila fitoi pjesën më të madhe të votave në zgjedhjet e shtatorit 2024 me 28.8%, e që mbetet jashtë koalicionit./S.K/KP/
Aktualitet
Gërmimet për mbetje mortore në Kozhle të Novi Pazarit shtyhen për shkak të shiut
Published
8 minutes agoon
September 12, 2025By
UBT News
Pavarësisht se ishte planifikuar të fillonin gërmimet në Kozhle të Novi Pazarit, ato janë shtyrë për shkak të reshjeve të dendura të shiut që kanë vështirësuar kushtet për punë në terren.
Zona ku do të kryhen gërmimet dyshohet se mund të ketë mbetje mortore të viktimave nga lufta e fundit në Kosovë.
Gërmimet pritet të nisin sot ndërsa planifikimet janë që të përfundojnë brenda dy javësh.
Të mërkurën, anëtarë të Komisionit Qeveritar për Persona të Zhdukur së bashku me mjekë nga Instituti i Mjekësisë Ligjore kanë përfunduar inspektimet në Kozhle afër Novi Pazarit ku po dyshohet për varrezë masive.
Mjeku i Institutit të Mjekësisë Ligjore, Valon Hyseni tha se kushtet atmosferike, por edhe ato në terren e kanë pamundësuar nisjen e gërmimeve.
“Dje veç kemi filluar punimet e para, mirëpo sot është dashur që ekipi i mjekësisë ligjore të jetë atje prej orës 10:00, por në bashkërendim me kompaninë që është duke kryer gërmimet jemi ra dakord që sot të pushojnë punët pasi që atje është një shi i dendur që nga nata dhe ka qenë e pamundur të dilet poshtë në lokacion për shkak se është vend malor dhe deponi e mbeturinave…Nga sot ekipet tona do të jenë të pranishme atje deri në përfundimin e punimeve”, deklaroi Hyseni.
Ai thekson se terreni është i vështirë për shkak se lokacioni ku dyshohet se është varrezë masive është edhe deponi mbeturinash.
Mjeku ligjor i Institutit të Mjekësisë Ligjore thotë se informacionet preliminare tregojnë se bëhet fjalë për varrezë masive, ndonëse nuk ka shifra të sakta.
Kujtojmë, trupat e rreth 1600 qytetarëve të vrarë gjatë luftës së fundit në Kosovë mungojnë, të cilët janë zhdukur me dhunë nga Serbia. Autoritetet shtetërore në Kosovë kanë kërkuar që Serbia të hapë arkivat shtetërore, që sipas tyre, do të ndihmonin në zbardhjen e fatit të të pagjeturve./S.K/KP/

Gjermania do të forcojë mbështetjen e mbrojtjes ajrore për Poloninë

Operacioni “Prova” godet grupin kriminal në Kuçovë

Krimet e ekstremistëve të krahut të djathtë në Austri rriten mbi 40% në vitin 2025

Gërmimet për mbetje mortore në Kozhle të Novi Pazarit shtyhen për shkak të shiut

Parashikimi i motit

UBT bëhet anëtar i ACEEU

UBT hap thirrjen për punime shkencore në Konferencën e 14-të Ndërkombëtare për Shkenca Kompjuterike dhe Inxhinieri të Komunikimit

Presidenti i UBT-së folës në Forumin Global të ACEEU në Pragë

James Webb zbulon lindjen e mijëra yjeve në Pismis 24
Të kërkuara
-
Aktualitet3 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26