Lajmet

Gjashtë zbulimet e fundit që ndryshuan mënyrën se si mendojmë mbi origjinën tonë

Zbulimet gjatë viteve të fundit kanë çekuilibruar pikëpamjet e mëparshme.

Published

on

Nga Penny Spikins

Studimi shkencor i evolucionit njerëzor, na ka siguruar historikisht një rregull ngushëllues ndaj gjërave. Ai i ka përshkruar njerëzit si më të zgjuar, më intelektualë dhe më të kujdesshëm se paraardhësit tanë. Por zbulimet gjatë 5 viteve të fundit, e kanë përmbysur këtë pikëpamje të çekuilibruar.

1. Ka më shumë lloje njerëzore nga sa e kemi imagjinuar më herët

Specie të tilla si Homo Longi janë identifikuar vetëm në vitin 2018. Deri tani njihen 21 lloje qeniesh njerëzore. Vitet e fundit kemi kuptuar se paraardhësit tanë Homo Sapiens, mund të kenë takuar deri në 8 nga këto lloje të ndryshme njerëzish, nga specie të forta shtatlarta, përfshirë Neandertalët dhe të afërmit e tyre të afërt Denisovanët, deri tek shkurtabiqët (më pak se 1.65 metra të gjatë) dhe me tru të vogël si Homo Naledi.

2. Njerëzit hibridë janë pjesë e historisë sonë

Llojet humanoide hibride, që dikur shiheshin nga ekspertët si pjellë e fanta–shkencës, mund të kenë luajtur një rol kyç në evolucionin tonë. Dëshmia e rëndësisë së tyre vjen nga gjenetika. Gjurma nuk është vetëm në ADN-në e specieve tona (që përfshin gjene të rëndësishme të trashëguara nga Neandertalët), por edhe tek skeletet e qenieve hibride. Një shembull është “Deni“ një vajzë me një nënë Neandertal dhe baba Denisovan. Eshtrat e saj u gjetën në një shpellë në Siberi.

3. Ne patëm fat

E kaluara jonë evolucionare është më e rrëmujshme nga sa e mendonin deri dje shkencëtarët. A jeni shqetësuar ndonjëherë për dhimbjen e shpinës? Apo e shihni me xhelozi pas qenin tuaj teksa përshkoi një distancë më të madhe sesa ju? Kjo duhet të ishte e mjaftueshme për t’ju treguar se jemi larg përshtatjes së përsosur me botën.

Ne e dimë prej disa kohësh se evolucioni i bashkon zgjidhjet në përgjigje të një ekosistemi që tashmë mund të ketë ndryshuar. Por shumë nga ndryshimet në linjën tonë evolucionare njerëzore mund të jenë rezultat i rastësisë.

Për shembull, aty ku popullatat e izoluara kanë një karakteristikë, siç është një aspekt i pamjes së tyre, që nuk bën shumë diferencë në mbijetesën e tyre, kjo formë vazhdon të ndryshojë tek pasardhësit. Tiparet e fytyrave të Neandertalëve (si vetullat e tyre të theksuara) ose të trupit (përfshirë kafazet e mëdha të brinjëve), mund të kenë ardhur thjesht nga zhvendosja gjenetike.

4. Fati ynë është i ndërthurur me natyrën

Neve mund të na pëlqejë ta imagjinojmë veten si padronë të mjedisit. Por është gjithnjë e më e qartë se janë ndryshimet ekologjike, ato që na kanë formësuar si qenie. Origjina e specieve tona përkoi me ndryshime të mëdha të klimës, pasi ne spikatëm në krahasim me shumë nga speciet e tjera në ato epoka.

Të gjitha llojet e tjera të njeriut, duket se janë zhdukur si rezultat i ndryshimeve klimatike.

Tre speciet kryesore njerëzore Homo Erectus, Homo Heidelbergensis dhe Homo Neanderthalensis u zhdukën pas ndryshime të mëdha të klimës siç është Ngjarja Adams, një prishje e përkohshme e fushës magnetike të Tokës 42.000 vjet më parë, e cila përkoi me zhdukjen e Neandertalëve.

5. Mirësia është një avantazh evolucionar

Studimet kanë zbuluar arsye të reja për të pasur më shumë shpresë për shoqëritë e ardhshme njerëzore. Shkencëtarët besonin deri dje se ishin pjesët e dhunshme të natyrës njerëzore, ato që na kanë dhënë avantazh në shkallaren e evolucionit. Por vitet e fundit kemi gjeturprova edhe për anën e kujdesshme të natyrës njerëzore dhe kontributin e saj në suksesin tonë.

Skeletet e lashtë tregojnë shenja të jashtëzakonshme të mbijetesës nga sëmundjet dhe lëndimet, të cilat do të ishin të vështira nëse mos të pamundura pa ndihmën e ndërsjelltë.Gjurma e dhembshurisë njerëzore daton të paktën 1 milion e gjysmë vjet më parë.

Shkencëtarët kanë zbuluar njohuritë mjekësore të paktën që nga koha e Neandertalëve.Altruizmi bart me vete shumë përfitime të rëndësishme të mbijetesës. Ai u dha mundësi anëtarëve më të moshuar të komunitetit që të transmetonin njohuri të rëndësishme. Dhe kujdesi mjekësor i mbajti gjallë gjuetarët e aftë.

6. Ne jemi një specie e ndjeshme

Evolucioni na bëri më të ekspozuar emocionalisht, sesa duam që ta imagjinojmë. Ashtu si qentë shtëpiakë, me të cilët ndajmë shumë përshtatje gjenetike, si toleranca më e madhe për të huajt dhe ndjeshmëria ndaj shenjave sociale, hipersocialiteti njerëzor ka ardhur me një kosto:dobësia jonë emocionale.

Ne jemi më të ndjeshëm ndaj mënyrës sesi ndihen njerëzit përreth nesh, dhe jemi më të prekshëm ndaj ndikimeve sociale, më të prirur ndaj çrregullimeve emocionale, ndaj vetmisë dhe depresionit sesa paraardhësit tanë. Ndjenjat tona komplekse mund të mos jenë gjithmonë të këndshme, por ato janë pjesë e transformimeve kryesore që krijuan komunitete të mëdha dhe të ndërlidhura. Kjo pasi emocionet tona janë thelbësore për bashkëpunimet njerëzore. / “The Conversation” – Bota.al

Lajmet

​Fullkrug mbërrin në Milano, Allegri gjen më në fund numrin 9

Published

on

Niclas Fullkrug ka mbërritur në Itali për të finalizuar transferimin e tij te Milani nga West Ham United, në formë huazimi me mundësi blerjeje.

Sulmuesi 32-vjeçar pritet t’i kryejë vizitat mjekësore të martën në Milano dhe të zhvillojë seancën e parë stërvitore nën drejtimin e Massimiliano Allegrit të mërkurën, në prag të Krishtlindjeve.

Marrëveshja fillimisht u raportua me një opsion blerjeje prej 11–13 milionë eurosh, por sipas Sky Sport Italia, shifra reale është rreth 5 milionë euro dhe huazimi është pa komision.

Fullkrug pritet të zyrtarizohet në fillim të janarit dhe, falë ndryshimeve të fundit në rregullore, mund të jetë i gatshëm për ndeshjen ndaj Cagliarit më 2 janar.

Milani kishte nevojë urgjente për një qendërsulmues, pasi Santiago Gimenez është i dëmtuar dhe do të mungojë për disa muaj. Fullkrug vjen si alternativë e rëndësishme në skemën 3-5-2 të Allegrit, edhe pse sezoni i tij te West Ham ka qenë i vështirë, pa gola në tetë paraqitje në Premier League këtë edicion./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Themelohet Forumi i Sektorit Privat në Kosovë

Published

on

By

Me iniciativë të Odës Ekonomike të Kosovës, është themeluar Forumi i Sektorit Privat në Republikën e Kosovës, si një mekanizëm i përbashkët bashkëpunimi ndërmjet organizatave përfaqësuese të biznesit në vend.

Forumi ka për qëllim paraqitjen e qëndrimeve të unifikuara të sektorit privat, forcimin e dialogut me institucionet shtetërore dhe avokimin për krijimin e një klime më të favorshme për biznesin, investimet dhe zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik.

Në njoftim bëhet e ditur përveç përfaqësimit të interesave të bizneseve vendore, Forumi përfshin edhe organizata që përfaqësojnë interesat tregtare dhe investuese të huaja në Kosovë, duke synuar koordinim më të mirë ndërmjet sektorit privat vendas dhe atij ndërkombëtar, si dhe forcimin e rolit të Kosovës në ekonominë rajonale dhe globale.

I ndërtuar mbi parimet e transparencës, përfaqësimit dhe funksionimit të rregullt institucional, Forumi shërben si një platformë e strukturuar për koordinim, avokim dhe trajtim të çështjeve me interes të përbashkët ekonomik. Veprimtaria e tij rregullohet përmes Rregullores së Punës, e cila përcakton anëtarësinë, organet drejtuese, kryesimin rotativ, Sekretariatin dhe mënyrën e organizimit të takimeve.”, thuhet në komunikatë.

Këshilli përcakton prioritetet e avokimit, miraton qëndrimet e përbashkëta dhe zgjedh udhëheqjen e Forumit. Kryesimi realizohet në mënyrë rotative me mandat njëvjeçar, duke garantuar përfaqësim të barabartë dhe vazhdimësi institucionale, ndërsa organizata kryesuese ushtron edhe funksionin e Sekretariatit.

Continue Reading

Lajmet

​Neymar operohet me sukses, shpresa për Botërorin mbetet gjallë

Published

on

Neymar i është nënshtruar me sukses një operacioni artroskopik në gju, njoftoi klubi i tij Santos, ndërsa ylli brazilian përpiqet të rikthehet në formë për të mbajtur gjallë shanset për Kupën e Botës.

“Një artroskopi u krye për të trajtuar një dëmtim të meniskut medial. Ndërhyrja kirurgjikale ishte e suksesshme dhe atleti është mirë”, thuhet në deklaratën e klubit, ku theksohet se operacioni u krye nga mjeku i përfaqësueses braziliane, Rodrigo Lasmar.

33-vjeçari ishte në formë të mirë me Santosin para ndërhyrjes, duke luajtur edhe me dhimbje dhe duke shënuar pesë gola në katër ndeshjet e fundit, rol kyç në mbijetesën e ekipit në elitën braziliane.

Edhe pse klubi nuk dha një afat zyrtar rikuperimi, mediat braziliane raportojnë se ai mund të mungojë deri në një muaj.

Neymar, golashënuesi më i mirë në historinë e Brazilit me 79 gola, nuk ka luajtur për kombëtaren që nga viti 2023 për shkak të lëndimeve të shpeshta.

Trajneri Carlo Ancelotti ka qenë i qartë: ai duhet të jetë “në formë të mirë” për t’u rikthyer në skuadër për Kupën e Botës që zhvillohet verën e ardhshme në Kanada, Meksikë dhe SHBA. Shëndeti dhe koha tani janë vendimtare për rikthimin e tij./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Studentët e UBT-së thellojnë njohuritë praktike mbi hekurudhat në Fushë Kosovë

Published

on

Studentët e Fakultetit të Inxhinierisë së Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT, të programit Ndërtimtari dhe Infrastrukturë, realizuan një vizitë studimore në Stacionin Hekurudhor të Fushë Kosovës, në kuadër të lëndës “Hekurudhat”.

Qëllimi i vizitës ishte njohja praktike me infrastrukturën e transportit hekurudhor, funksionimin e stacionit, sistemet e sinjalizimit dhe komunikimit, si dhe ndërlidhjen me format e tjera të transportit multimodal.

Vizita u zhvillua me 23 studentë, nën monitorimin e Dr. sc. Visar Baxhukut, ndërsa studentët u informuan nga z. Sabit Thaqi, Drejtor i Divizionit të Udhëheqjes së Trenave. Programi përfshiu një pjesë teorike mbi historikun e hekurudhave të Kosovës dhe një pjesë praktike në terren.

Gjatë vizitës, studentët u njohën me trasen e hekurudhës, binarët dhe lidhjet e tyre, pajisjet e sinjalizimit dhe komunikimit, sistemet e kontrollit të lëvizjes së trenave, si dhe sfidat aktuale në funksionimin e trafikut hekurudhor.

Bazuar në vlerësimet e ligjëruesve dhe reagimet e studentëve, u konstatua se vizita studimore arriti qëllimin e saj, duke ofruar përvojë praktike të vlefshme dhe duke forcuar lidhjen mes teorisë dhe praktikës profesionale.

Continue Reading

Të kërkuara