Lajmet

Gjashtë zbulimet e fundit që ndryshuan mënyrën se si mendojmë mbi origjinën tonë

Zbulimet gjatë viteve të fundit kanë çekuilibruar pikëpamjet e mëparshme.

Published

on

Nga Penny Spikins

Studimi shkencor i evolucionit njerëzor, na ka siguruar historikisht një rregull ngushëllues ndaj gjërave. Ai i ka përshkruar njerëzit si më të zgjuar, më intelektualë dhe më të kujdesshëm se paraardhësit tanë. Por zbulimet gjatë 5 viteve të fundit, e kanë përmbysur këtë pikëpamje të çekuilibruar.

1. Ka më shumë lloje njerëzore nga sa e kemi imagjinuar më herët

Specie të tilla si Homo Longi janë identifikuar vetëm në vitin 2018. Deri tani njihen 21 lloje qeniesh njerëzore. Vitet e fundit kemi kuptuar se paraardhësit tanë Homo Sapiens, mund të kenë takuar deri në 8 nga këto lloje të ndryshme njerëzish, nga specie të forta shtatlarta, përfshirë Neandertalët dhe të afërmit e tyre të afërt Denisovanët, deri tek shkurtabiqët (më pak se 1.65 metra të gjatë) dhe me tru të vogël si Homo Naledi.

2. Njerëzit hibridë janë pjesë e historisë sonë

Llojet humanoide hibride, që dikur shiheshin nga ekspertët si pjellë e fanta–shkencës, mund të kenë luajtur një rol kyç në evolucionin tonë. Dëshmia e rëndësisë së tyre vjen nga gjenetika. Gjurma nuk është vetëm në ADN-në e specieve tona (që përfshin gjene të rëndësishme të trashëguara nga Neandertalët), por edhe tek skeletet e qenieve hibride. Një shembull është “Deni“ një vajzë me një nënë Neandertal dhe baba Denisovan. Eshtrat e saj u gjetën në një shpellë në Siberi.

3. Ne patëm fat

E kaluara jonë evolucionare është më e rrëmujshme nga sa e mendonin deri dje shkencëtarët. A jeni shqetësuar ndonjëherë për dhimbjen e shpinës? Apo e shihni me xhelozi pas qenin tuaj teksa përshkoi një distancë më të madhe sesa ju? Kjo duhet të ishte e mjaftueshme për t’ju treguar se jemi larg përshtatjes së përsosur me botën.

Ne e dimë prej disa kohësh se evolucioni i bashkon zgjidhjet në përgjigje të një ekosistemi që tashmë mund të ketë ndryshuar. Por shumë nga ndryshimet në linjën tonë evolucionare njerëzore mund të jenë rezultat i rastësisë.

Për shembull, aty ku popullatat e izoluara kanë një karakteristikë, siç është një aspekt i pamjes së tyre, që nuk bën shumë diferencë në mbijetesën e tyre, kjo formë vazhdon të ndryshojë tek pasardhësit. Tiparet e fytyrave të Neandertalëve (si vetullat e tyre të theksuara) ose të trupit (përfshirë kafazet e mëdha të brinjëve), mund të kenë ardhur thjesht nga zhvendosja gjenetike.

4. Fati ynë është i ndërthurur me natyrën

Neve mund të na pëlqejë ta imagjinojmë veten si padronë të mjedisit. Por është gjithnjë e më e qartë se janë ndryshimet ekologjike, ato që na kanë formësuar si qenie. Origjina e specieve tona përkoi me ndryshime të mëdha të klimës, pasi ne spikatëm në krahasim me shumë nga speciet e tjera në ato epoka.

Të gjitha llojet e tjera të njeriut, duket se janë zhdukur si rezultat i ndryshimeve klimatike.

Tre speciet kryesore njerëzore Homo Erectus, Homo Heidelbergensis dhe Homo Neanderthalensis u zhdukën pas ndryshime të mëdha të klimës siç është Ngjarja Adams, një prishje e përkohshme e fushës magnetike të Tokës 42.000 vjet më parë, e cila përkoi me zhdukjen e Neandertalëve.

5. Mirësia është një avantazh evolucionar

Studimet kanë zbuluar arsye të reja për të pasur më shumë shpresë për shoqëritë e ardhshme njerëzore. Shkencëtarët besonin deri dje se ishin pjesët e dhunshme të natyrës njerëzore, ato që na kanë dhënë avantazh në shkallaren e evolucionit. Por vitet e fundit kemi gjeturprova edhe për anën e kujdesshme të natyrës njerëzore dhe kontributin e saj në suksesin tonë.

Skeletet e lashtë tregojnë shenja të jashtëzakonshme të mbijetesës nga sëmundjet dhe lëndimet, të cilat do të ishin të vështira nëse mos të pamundura pa ndihmën e ndërsjelltë.Gjurma e dhembshurisë njerëzore daton të paktën 1 milion e gjysmë vjet më parë.

Shkencëtarët kanë zbuluar njohuritë mjekësore të paktën që nga koha e Neandertalëve.Altruizmi bart me vete shumë përfitime të rëndësishme të mbijetesës. Ai u dha mundësi anëtarëve më të moshuar të komunitetit që të transmetonin njohuri të rëndësishme. Dhe kujdesi mjekësor i mbajti gjallë gjuetarët e aftë.

6. Ne jemi një specie e ndjeshme

Evolucioni na bëri më të ekspozuar emocionalisht, sesa duam që ta imagjinojmë. Ashtu si qentë shtëpiakë, me të cilët ndajmë shumë përshtatje gjenetike, si toleranca më e madhe për të huajt dhe ndjeshmëria ndaj shenjave sociale, hipersocialiteti njerëzor ka ardhur me një kosto:dobësia jonë emocionale.

Ne jemi më të ndjeshëm ndaj mënyrës sesi ndihen njerëzit përreth nesh, dhe jemi më të prekshëm ndaj ndikimeve sociale, më të prirur ndaj çrregullimeve emocionale, ndaj vetmisë dhe depresionit sesa paraardhësit tanë. Ndjenjat tona komplekse mund të mos jenë gjithmonë të këndshme, por ato janë pjesë e transformimeve kryesore që krijuan komunitete të mëdha dhe të ndërlidhura. Kjo pasi emocionet tona janë thelbësore për bashkëpunimet njerëzore. / “The Conversation” – Bota.al

Bota

Mattarella pret mbretin Charles në Pallatin Quirinale

Published

on

Mbreti Charles III dhe mbretëresha Camilla u takuan sot me presidentin italian, Sergio Mattarella, në ditën e dytë të vizitës shtetërore në Itali. Ky është udhëtimi i parë i mbretit pas largimit nga spitali, ku ai u trajtua për kancer, sipas informacioneve të agjencisë AP.

Mbreti Charles dhe Camilla u shoqëruan nga një grup rojesh presidenciale dhe u përshëndetën nga presidenti Mattarella në oborrin e Pallatit Quirinale, ku do të zhvillohet një banket shtetëror nesër në mbrëmje. Ky banket do të shënojë jo vetëm vizitën e mbretërorëve britanikë, por edhe 20-vjetorin e martesës së çiftit mbretëror.

Mbreti Charles do të takohet nesër me kryeministren italiane, Giorgia Meloni, përpara se të mbajë një fjalim në një seancë të përbashkët të Parlamentit italian – një ngjarje historike, pasi është hera e parë që një monark britanik merr pjesë në një fjalim të tillë.

Gjatë vizitës së tij, mbreti Charles do të theksojë lidhjet e ngushta mes Britanisë së Madhe dhe Italisë, dy aleatëve të NATO-s, në një periudhë kur këto dy shtete po përpiqen të forcojnë mbështetjen për luftën e Ukrainës kundër Rusisë.

Pjesë e vizitës treditore të mbretit dhe mbretëreshës do të jetë një udhëtim në Ravena, në rajonin verior Emilia Romagna, të enjten, për të përkujtuar 80-vjetorin e çlirimit të qytetit nga forcat aleate gjatë Luftës së Dytë Botërore./UBTNews/

 

Continue Reading

Bota

Koreja e Jugut do të mbajë zgjedhjet presidenciale më 3 qershor

Published

on

Koreja e Jugut do të mbajë zgjedhjet presidenciale më 3 qershor, pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese që e hoqi Yoon Suk Yeol nga presidenca. Yoon u fajësua nga parlamenti në dhjetor për shpalljen e një deklarate të kontestuar lidhur me ligjin ushtarak. Pas një shqyrtimi të kërkesës për shkarkimin e tij, gjykata la në fuqi këtë vendim më 4 prill, duke detyruar mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme brenda 60 ditëve.

Presidenti në detyrë, Han Duck-soo, njoftoi datën e zgjedhjeve dhe theksoi se vendi duhet të “shërohet shpejt nga plagët” dhe të ecë përpara. Shpallja e ligjit ushtarak nga Yoon kishte krijuar pasiguri politike të thellë në vend, duke nxjerrë në pah ndarjet e thella shoqërore në Kore.

Yoon e shpalli ligjin ushtarak për të trajtuar kërcënimet e “forcave anti-shtetërore” dhe Koreës së Veriut, por shpejt u kuptua se kjo lëvizje ishte më shumë një pasojë e problemeve të tij të brendshme politike sesa një reagim ndaj kërcënimeve të jashtme.

Disa politikanë kanë shprehur interesin për të kandiduar në zgjedhjet presidenciale, përfshirë ministrin e punës Kim Moon-soo, i cili dha dorëheqjen këtë javë për të nisur fushatën e tij. Ahn Cheol-soo, një ligjvënës nga Partia e Pushtetit Popullor, gjithashtu ka hedhur kandidaturën për president.

Përveç krizës politike, Koreja e Jugut po përballet edhe me sfida të reja ekonomike, për shkak të tarifave të larta që janë shpallur nga Presidenti amerikan, Donald Trump. Shuma prej 25% për eksportet nga Koreja e Jugut në SHBA ka shtuar presionin mbi ekonominë e vendit, dhe autoritetet po kërkojnë negociata me administratën e Trump për të zbutur pasojat.

Continue Reading

Bota

‘Vidhnin’ turistët, Italia gjobit agjencitë e biletave të Koloseut Romak me 20 milionë euro

Published

on

Autoriteti i konkurrencës i Italisë ka vendosur gjoba në vlerë 20 milionë euro për një grup operatorësh turistikë që përdornin praktika të papërshtatshme për të grumbulluar bileta për Koloseun Romak, duke e bërë të vështirë për turistët të blinin bileta standarde me çmim të rregullt për këtë atraksion turistik të njohur.

Hetimi, i nisur në korrik të vitit 2023 pas ankesave të shumta, ka zbuluar se biletat për Koloseun ishin shpesh të papërballueshme për vizitorët individualë për shkak të strategjive të grumbullimit të biletave nga disa agjenci, duke i bërë ato të papërshtatshme dhe të pamundura për t’u blerë në çmimin standard.

Autoriteti i konkurrencës (ACGM) ka raportuar se ky grumbullim i biletave ka çuar në “mosdisponueshmëri të konsiderueshme dhe të zgjatur” të biletave me çmime zyrtare, duke detyruar turistët të blinin bileta me çmime të rritura, shpesh të shoqëruara me shërbime shtesë si guidat turistike dhe mundësinë për të shmangur radhët.

Shoqëria e Kulturës së Kooperativës, që menaxhoi shitjet e biletave për Koloseun nga viti 1997 deri në 2024, ka marrë pjesën më të madhe të gjobës, me një shumë prej 7 milionë euro, për dështimin në parandalimin e grumbullimit të biletave dhe rezervimin e një pjese të madhe për paketat turistike me udhëzues.

Gjithashtu, gjashtë operatorë turistikë nga Italia, Gjermania, Holanda dhe Irlanda janë gjobitur për përdorimin e sistemeve automatike të blerjes së biletave (bots), që shpesh kanë blerë bileta në sasi të mëdha, duke i bërë ato të papërballueshme për turistët individualë.

Çmimi i biletës për të hyrë në Koloseun për të rritur është 18 € për vizitë, përfshirë mundësinë për të qëndruar deri në 20 minuta në katin kryesor të këtij monumenti të famshëm. Koloseu ishte atraksioni më i vizituar i Italisë në vitin 2023, me mbi 12.3 milionë vizitorë.

Drejtoria e Koloseumit ka refuzuar të komentojë mbi gjobat, duke u fokusuar vetëm në faktin se kjo është një nga pikat kryesore turistike për vendin, dhe ka konfirmuar angazhimin për të siguruar një përvojë më të mirë për vizitorët e ardhshëm./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Kallas nga Tirana: Nuk ka ecuri Kosovë-Serbi, pa normalizim!

Published

on

Kryeministrja e Estonisë, Kaja Kallas, theksoi nga Tirana se progresi i dialogut mes Kosovës dhe Serbisë nuk mund të arrihet pa normalizimin e plotë të marrëdhënieve mes dy shteteve. Ajo bëri këto deklarata gjatë një vizite të rëndësishme në Shqipëri, ku u takua me kryeministrin Edi Rama. Kallas vlerësoi Shqipërinë si një partner të fortë të Bashkimit Evropian dhe theksoi rëndësinë e bashkëpunimit rajonal për stabilitetin e Ballkanit Perëndimor, sidomos në lidhje me sigurinë e Bosnjë Hercegovinës.

Kalla theksoi se Shqipëria është në përputhje të plotë me politikat e sigurisë të BE-së, duke përmendur sanksionet ndaj Rusisë dhe mbështetjen për Ukrainën si një dëshmi të përkushtimit të vendit për të mbrojtur vlerat evropiane. Ajo nënvizoi se Shqipëria është një partner i dobishëm për të krijuar një mjedis të sigurt në Bosnjë Hercegovinë dhe për forcimin e bashkëpunimit rajonal, që është jetik për paqen dhe stabilitetin e rajonit.

Kosova-Serbi: Normalizimi, kusht për ecurinë e dialogut

Sa i përket dialogut Kosovë-Serbi, Kallas theksoi rëndësinë e normalizimit të marrëdhënieve mes dy shteteve për të arritur përparim të vërtetë në proceset e integrimit evropian të të dyja vendeve. Ajo u shpreh se pa një marrëveshje të plotë të normalizimit mes Kosovës dhe Serbisë, nuk mund të ketë ecuri në dialogun për integrimin në Bashkimin Evropian. Kallas theksoi se ky proces është jetik jo vetëm për stabilitetin rajonal, por edhe për avancimin e Ballkanit Perëndimor në BE.

Vizita në Bosnjë Hercegovinë për qetësimin e situatës

Kallas po përgatitet për një vizitë në Bosnjë Hercegovinë, ku do të takohet me liderët lokalë dhe ndërkombëtarë për të diskutuar situatën aktuale dhe për të siguruar një angazhim të fuqishëm për qetësimin e tensioneve të mundshme. “Unë do të shkoj në Bosnjë dhe do të takohem me palët atje në mënyrë që të qetësohet situata,” theksoi ajo. Kjo vizitë është pjesë e një angazhimi më të gjerë të Estonisë dhe Bashkimit Evropian për të promovuar paqen dhe sigurinë në Ballkan, veçanërisht pas tensioneve që janë shfaqur kohët e fundit në rajon.

Kallas theksoi se Shqipëria ka luajtur një rol të rëndësishëm në nxitjen e stabilitetit rajonal dhe se angazhimi i saj për të mbajtur të forta lidhjet me BE-në është një model i rëndësishëm për të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor.

Continue Reading

Të kërkuara