A keni dëgjuar ndonjëherë për studimin e Harvardit, i cili ka zgjatë 75 vite vetëm për të zbuluar se çfarë na bën neve të lumtur? Është studim revolucionar në psikologji?

Studimi i ka monitoruar jetët e dy grupeve me meshkuj për mbi 75 vite, ka arritur të zbulojë faktorin më të rëndësishëm për lumturinë e njerëzve. Pra, çfarë na bën njerëzve të lumtur dhe të shëndetshme përgjatë jetës?

Nëse mendoni se fama dhe paratë, nuk jeni vetëm – por, sipas psikiatrit Robert Waldinger, e keni gabim.

Sipas Waldinger, faktori numër një i lumturisë dhe mirëqenies janë lidhjet e mira me tjerët, ky është mesazhi që e kishin marrë nga hulumtimi. Pra, parashikuesi më i mirë i lumturisë dhe përmbushjes së përgjithshme në jetën tuaj është dashuria.

Për të qenë më specifik, hulumtimi ka treguar se duke e pasur dikë në të cilin/cilën mbështetni ndihmon në relaksimin e sistemit nervor, dhe e ndihmon trurin të qëndrojë i shëndetshëm, e gjithashtu i zvogëlon dhimbjet emocionale.

Të dhënat e studimit kanë treguar se ata të cilët ndihen të vetmuar janë më të prirë të vuajnë nga shëndeti i dobët fizik më herët se tjerët dhe të vdesin më të rinj.

“Nuk është vetëm numri i miqve që ndikon në këtë, por është kualiteti i lidhjeve të afërta ai që ka rëndësi”, ka treguar Waldinger.

Nëse do të flisnim për disa probleme të përbashkëta që na shqetësojnë në këtë stinë, padyshim që do të ishin: zymtësia, melankolia, dhimbja e kokës etj. Këto simptoma cilësohen ndryshe edhe simptomat e “depresionit të vjeshtës”.

Artikulli më poshtë ju sugjeron disa këshilla për ta kapërcyer atë…

Ndryshimi i stinës

Ditët sa vijnë dhe po bëhen më të shkurtra, shiu u kthye përsëri. Pas diellit dhe të nxehtit erdhi vjeshta, e cila të gjithëve u merr humorin e mirë dhe i bën të zymtë. Ekspozimi më i paktë në diell influencon negativisht në humor. Është llogaritur se rreth 15% e popullsisë vuan nga ndryshimi i sezonit, duke përjetuar një rritje të humorit të keq, dhimbje koke, nervozizëm… pra një “depresion vjeshte”. Nuk është supozim në realitet, se zvogëlimi i intensitetit të dritës ul nivelet e serotoninës në organizëm e ju bën të lodhur, të humbur, madje dhe depresivë.

Simptomat

Depresioni i vjeshtës manifestohet me hipersoninë (gjumë i tepruar që vazhdon për një muaj), uljen e humorit, me rritjen e oreksit, që për pasojë çon në shtim në peshë, humbjen e kënaqësisë, frenim psikomotor, përqendrim të dobët, ndjenjë faji, madje edhe me mendime për vdekjen.

Por si mund të luftohet ky depresion?

Ushqim i shëndetshëm

Duhet mbajtur një regjim i shëndetshëm, pa i “besuar” duhanit, kafeinës dhe pijeve alkoolike për t’ju mbajtur në formë apo humor të mirë. Preferoni ushqime energjike dhe të gjalla. Shijoni produktet e stinës, jo vetëm ju ndihmon të qëndroni në formë, por ju “integron” me periudhën që po jetojmë. Rrushi, dardha, hurmat e agrumet janë ilaçi më i mirë. Edhe perimet ju dhurojnë humorin e mirë, falë përmbajtjes së hekurit, beta-karotenit, luteinës dhe mos harroni bishtajoret. Një supë e mirë me perime jo vetëm furnizon organizmin, por me ngjyrat dhe ngrohtësinë e saj, ju përmirëson ndjesitë e jashtme dhe largon mendimet e trishtuara.

Qëndroni ulur sa më pak të mundeni

Duhet të mos qëndroni ulur shumë, se do të dekurajoheni nga koha e keqe. Edhe pse koha është ashtu duhet të dilni, apo të merreni me diçka, ndërsa qëndroni në shtëpi. Lëvizni gjithmonë.

Jetojeni fundjavën

E shtuna dhe e diela duhet të jetohet sa më shumë. Organizoni fundjavat jashtë, me miqtë ose vetëm, duke vizituar qytete artesh, vende interesante etj. Por një mënyrë e mirë për fundjavat janë edhe qendrat e mirëqenies, të estetikës. Fjala më me vend është të qëndroni aktiv.

Bëni fitnes

Aktiviteti fizik është një nga metodat natyrale më efikase për të luftuar atë që anglezët e quajnë “gjendje e dëshpëruar”. Shumë simulant është ambienti i palestrës, i pëlqyeshëm, i frekuentuar nga shumë persona, me të cilët mund të shkëmbehet ndonjë fjalë, ndërsa koha kalon shumë shpejt. Kështu që lëvizja është një antidot i fuqishëm.

Qeshni

Qeshni edhe kur nuk ju qeshet. Kujtoni situata qesharake, momente të bukura kur ishit të lumtur. Mund të lexoni revista a katalogë për të vendosur se ku do të shkoni me pushime verën e ardhshme. Ndizni qirinj, pini një gotë verë, lexoni një libër, apo shihni një film teksa qëndroni të mbuluar me një batanije të ngrohtë.

Shkenca zbulon se një mikrob i tokës mund të përmirësojë humorin, të ulë nivelin e stresit dhe madje të forcojë imunitetin.

Kopshtaria nuk është vetëm një hobi relaksues, por një aktivitet që lidhet drejtpërdrejt me shëndetin e përgjithshëm.

Studimet kanë treguar se kalimi i kohës në kopsht ndihmon në uljen e depresionit, përmirëson cilësinë e gjumit dhe rrit ndjenjën e kënaqësisë së përditshme.

Përveç kësaj, lëvizjet fizike të thjeshta gjatë kopshtarisë përmirësojnë qarkullimin, ndërsa kontakti me natyrën qetëson sistemin nervor.

Kopshtaria nuk është kujdes për bimët: është mënyrë e natyrshme për të mbajtur trupin dhe mendjen të shëndetshme. Edhe vetëm disa minuta në ditë duke prekur tokën e shijuar gjelbërimin mund të bëjnë diferencën në shëndetin dhe mirëqenien tuaj afatgjatë.

Bakteri i tokës që sjell gëzim

Një nga sekretet e këtij ndikimi pozitiv lidhet me një bakter të padëmshëm që gjendet natyrshëm në tokë: Mycobacterium vaccae. Studime të publikuara në revistën Neuroscience treguan se kontakti me mikrobin stimulon prodhimin e serotoninës, hormonit që lidhet me ndjenjën e lumturisë dhe relaksimit. Efekti i tij krahasohet me një “antidepresiv natyral”, pa pasur nevojë për ilaçe.

Ky bakteri hyn në trup kur e thithim përmes ajrit apo përmes kontaktit të lëkurës me tokën. Pasi kalon në gjak, ai ndikon në ekuilibrin neurokimik, duke ulur simptomat e ankthit dhe depresionit.

Përfitimet përtej gjendjes shpirtërore

Shkencëtarët vërejnë se ndikimi i M. vaccae nuk kufizohet vetëm te gjendja emocionale. Ai ndihmon gjithashtu në:

▪ Përmirësimin e kujtesës dhe përqendrimit, testet laboratorike kanë treguar se ky bakter rrit aftësitë njohëse.

▪ Uljen e inflamacionit, tek sëmundje si artriti reumatoid dhe sëmundja e Crohn-it, ku përgjigja e sistemit imunitar shpesh është e tepruar.

▪ Forcimin e imunitetit – Johns Hopkins Medicine thekson se mikrobët e dobishëm të mjedisit ndihmojnë në rregullimin e mekanizmave mbrojtës të organizmit.

Efekt që zgjat me javë

Ekspertët theksojnë se ndikimi antidepresiv i bakterit mund të zgjasë deri në tri javë. Ekspozimi i rregullt ndaj natyrës dhe aktivitetet në kopsht përbëjnë një formë të qëndrueshme terapie natyrore.

Mbështetje për pacientët kronikë

Edhe tek pacientët me sëmundje të rënda, si kanceri, është vërtetuar se kontakti me natyrën dhe kopshtaria rrisin ndjeshëm cilësinë e jetës. Në studimet klinike, të anketuarit raportuan humor më të mirë, më pak stres dhe përballim më të lehtë të trajtimeve mjekësore.

Një reaksion kimik i padëmshëm, por i bezdisshëm për lëkurën. Për të shmangur zverdhjen ose gjelbërimin e saj lyeni pjesën e bizhuterisë me shtresë llaku transparent për thonj e pastroni bizhuteritë për të hequr mbetjet e losionit, djersës dhe papastërtive.

Është zhgënjyes kur gjeni unazën, varësen, vathët a byzylykun e përsosur, i mbani gjithë ditën e lëkura juaj nën to bëhet e gjelbër. Pasi të kalojë ndjenja e bezdisjes, pyesni veten: pse ndodh kjo? Përgjigjja është e thjeshtë dhe më poshtë gjeni disa këshilla si ta parandaloni.

Pse lëkura bëhet e gjelbër kur mbani disa bizhuteri?

Bakri është fajtor në shumicën e rasteve. Bizhuteritë prej bakri reagon me djersën, losionet apo produktet tjera në lëkurë dhe të oksidohen.

Gjatë oksidimit ndodhin reaksione kimike që krijojnë një shtresë të gjelbër në sipërfaqen e bizhuterisë, e cila më pas ngjitet mbi lëkurë.

Megjithatë, bakri nuk është gjithmonë arsyeja e vetme.

“Duhet të jemi të kujdesshëm me çdo lloj bizhuterie që nuk është ar nga i pastër se përbërja e saktë e aliazheve nuk është e qartë. Shumë njerëz kanë probleme me niklin po aq sa me bakrin, pasi alergjitë ndaj niklit janë të zakonshme,” tha Tori Dundas, themeluese dhe presidente e True Curated Designs.

Ngjyra e gjelbër nuk është alergji

Shumë e ngatërrojnë këtë dukuri me alergjinë ndaj bakrit, por nuk është e tillë.

“Është e rëndësishme të kuptohet se kjo është reaksion oksidimi, jo alergji e lëkurës. Është shtresë e mbetur që vendoset mbi lëkurë. Mund të fshihet, por ndonjëherë është kokëfortë,” thotë Beatrix Bell nga Beatrixbell Handcrafted Jewelry.

Meqë djersitja është e pashmangshme, është e mundshme që bakri të reagojë me lëkurën. Ka edhe përjashtime: nëse pas mbajtjes së bizhuterive prej bakri shfaqen kruarje apo skuqje, kjo mund të jetë shenjë alergjie.

Si të parandaloni gjelbërimin e bizhuterive?

▪ Lyeni pjesën e bizhuterisë që prek lëkurën me shtresë llaku transparent për thonj, për të krijuar një barrierë.
▪ Pastroni bizhuteritë për të hequr djersën, losionet dhe papastërtitë.
▪ Ruajini në ambient të thatë.
▪ Mbajeni lëkurën sa më të thatë kur mbani bizhuteri.
▪ Shmangni t’i mbani në ditë të nxehta, kur djersitja është më e madhe.
▪ Hiqni bizhuteritë gjatë larjes ose pastrimit.
▪ Preferoni bizhuteri prej çeliku inox, platini ose prej metaleve të çmuara si ari dhe argjendi i pastër.