Lajmet

Gjashtë arsye pse zgjoheni të lodhur

Një mënyrë për të ndihmuar veten është që së pari të bëni dy pyetje për gjumin tuaj.

Published

on

Ju flini shtatë ose tetë orë pothuajse çdo natë dhe zgjoheni të lodhur në mëngjes. Si është e mundur që ju zbatoni rregullin “tetë orë në ditë” dhe ende ndiheni keq?

Kjo mospërputhje, sipas një studimi të vitit 2015, më së shpeshti ndodh për shkak të një gjendjeje të ngritur të të ashtuquajturës inerci të gjumit, një proces cirkadian që modulon kujtesën, humorin, kohën e reagimit dhe vigjilencën pas zgjimit. Disa njerëz kanë vënë re një ndjenjë reaktiviteti të ulët dhe kokëfortësie në periudhën pas fikjes së alarmit të mëngjesit. Pasojat e inercisë së gjumit zakonisht zhduken pas 15 minutash deri në një orë, por ato mund të zgjasin deri në disa orë.

Inercia e gjumit ndikon negativisht në aftësitë më komplekse njohëse si të menduarit vlerësues, vendimmarrja, kreativiteti dhe ndjekja e rregullave. Gjendja përkeqësohet sa më shumë të jetë personi i privuar nga gjumi.

Edhe nëse nuk po kurseni jetë në punë ose nuk po drejtoni kamionë gjatë gjithë natës, orët e inercisë së gjumit mund të dëmtojnë cilësinë e jetës tuaj.

Një mënyrë për të ndihmuar veten është që së pari të bëni dy pyetje për gjumin tuaj, thotë eksperti i gjumit Raj Dasgupta, profesor klinik i mjekësisë pranë Universitetit të Kalifornisë Jugore.

“Pyetja e parë është nëse jeni duke fjetur mjaftueshëm, dhe pas kësaj, nëse jeni duke fjetur mjaft mirë”, thotë Dasgupta.

Ai rekomandon konsultimin me një specialist të gjumit, i cili mund të kontrollojë nëse keni çrregullime të gjumit. Por ka faktorë më të thjeshtë që mund të ndërhyjnë në proceset e rikuperimit – të tilla si konsolidimi i kujtesës, rregullimi i hormoneve dhe emocioneve – që ndodhin gjatë gjumit.

1. Lodhje

“Ka shumë kushte që shkaktojnë rraskapitje, por ato nuk do të krijojnë domosdo një ndjenjë gatishmërie për gjumë”, thotë Jennifer Martin, profesoreshë e mjekësisë në Shkollën e Mjekësisë David Geffen të UCLA.

Këto kushte përfshijnë dhimbje kronike, çrregullime metabolike ose tiroide, anemi dhe sëmundje kronike obstruktive pulmonare.

Nëse ndiheni të lodhur që nuk mund ta shpjegoni, “një hap i parë i rëndësishëm është thjesht të shihni mjekun tuaj të familjes,” thotë Martin.

Sipas rekomandimeve të Shoqatës Amerikane të Gjumit, të rriturit e shëndetshëm kanë nevojë për shtatë deri në nëntë orë gjumë çdo natë, që do të thotë se mund t’ju duhen më shumë se tetë orë për të pushuar një natë të plotë. Mund të provoni të shkoni në shtrat një orë më herët se zakonisht, ose të zgjoheni një orë më vonë, për të parë nëse kjo bën një ndryshim, thotë Christopher Barnes, një profesor i menaxhimit në Universitetin e Uashingtonit, i cili studion marrëdhëniet midis gjumit dhe performancës së punës.

2. Mënyrë jetese sedentare

Nëse bëni një mënyrë jetese të ulur, trupi juaj mund të mësohet me përdorimin e sasive të vogla të energjisë, duke ju bërë të ndiheni më të lodhur se sa duhet nëse jeni duke bërë aktivitete bazë ditore, thotë Martin.

Organizata Botërore e Shëndetësisë rekomandon të paktën dy orë e gjysmë aktivitet fizik mesatar deri të fuqishëm në javë për të gjithë të rriturit dhe dy orë e gjysmë në javë ushtrime të moderuara aerobike ose të forcës rekomandohen për gratë shtatzëna.

3. Ankthi ose depresioni

Ankthi ose depresioni harxhojnë shumë energji, thotë Dasgupta. Këto sëmundje gjithashtu mund të ndikojnë negativisht në kohën që duhet për të fjetur, si dhe sa herë zgjoheni gjatë natës, shton ai.

Ndonjëherë ilaçet për trajtimin e depresionit ose ankthit mund të kenë efekte anësore si pagjumësia ose bllokimi i fazave të gjumit të thellë, paralajmëron ai.

4. Gjumi i pabarabartë

Ndonjëherë oraret tona janë të ndryshme në fundjavë sesa në pjesën tjetër të javës, thotë Barnes. Oraret ditore ndryshojnë edhe për ata që punojnë me turne.

“Një praktikë e zakonshme është t’i thuash vetes, ‘ok, është e premte pasdite, nuk duhet të punoj nesër në mëngjes, mund të qëndroj zgjuar më gjatë se zakonisht'”, thotë Barnes. Ndoshta do të qëndroni zgjuar edhe më gjatë të shtunën sepse nuk duhet të punoni as të dielën, dhe më pas shkoni në shtrat më herët të dielën sepse po përgatiteni për javën e punës.

Por në atë moment, ju keni ndryshuar tashmë orarin tuaj të gjumit, edhe në një njoftim kaq të shkurtër.

“Mund të krahasohet lehtësisht me të ashtuquajturin lodhje nga një udhëtim i gjatë”, thotë Barnes. “Nuk mund të ktheheni në mënyrën si keni qenë kaq shpejt”.

5. Dehidratim

Më shumë se 50 për qind e trupit tuaj përbëhet nga uji, i cili nevojitet për shumë funksione në trup, si tretja e ushqimit, krijimi i hormoneve dhe neurotransmetuesve ose dërgimi i oksigjenit në të gjitha pjesët e trupit. Dehidrimi shoqërohet me ulje të vigjilencës dhe rritje të ndjenjës së përgjumjes dhe rraskapitjes.

Instituti Amerikan i Mjekësisë rekomandon që femrat të konsumojnë 2.7 litra ujë në ditë dhe meshkujt 3.7 litra. Ky rekomandim përfshin të gjitha lëngjet, duke përfshirë ushqimet e pasura me ujë si frutat, perimet ose supat. Përkthyer, kjo do të thotë nëntë gota ujë në ditë për gratë dhe 12 e gjysmë për burrat.

6. Mjedisi ose rutina e keqe e gjumit

Higjiena e mirë e gjumit përfshin një dhomë gjumi të errët që është e qetë dhe e freskët gjatë natës – dhe që e përdorni vetëm për të fjetur dhe asgjë tjetër.

Shmangni konsumimin e kafeinës më pak se gjashtë orë para gjumit dhe kufizoni konsumimin e alkoolit, si dhe ushqimet e rënda dhe pikante, të paktën dy orë para gjumit. Alkooli mund të parandalojë fazat më të thella të gjumit dhe të rënda.

Lajmet

Kurti viziton kompaninë e ujësjellësit “Prishtina”

Published

on

By

Kryeministri i vendit Albin Kurti dhe ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli kanë vizituar Kompaninë Rajonale të Ujësjellësit “Prishtina”. Pas takimit me kryeshefin ekzekutiv, Arsim Fetahu, është deklaruar vetëm ministrja Rizvanolli dhe Fetahu.

Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli deklaroi se ndërmarrja ” KRU Prishtina” gjatë tri viteve të fundit ka pasur përmirësime.

Nga humbja për tre nga katër vitet e fundit, në vitin 2022 ka pasur një fitim prej 300 mijë euro, ndërsa sivjet pritet që fitimi të tejkalojë 600 mijë euro“, tha Rizvanolli.

Pas vizitës këtu, kryeministri Kurti do të vizitojë edhe Ndërmarrjen Hidroekonomike “Ibër Lepenci”.

Continue Reading

Lajmet

Bislimi: Synojmë ndërtimin e një administrate të përgjegjshme dhe transparente

Published

on

By

Zëvendëskryeministri i Kosovës, Besnik Bislimi ka paralajmëruar digjitalizimin e 100 shërbimeve të reja gjatë vitit 2025.

Bislimi, në prezantimin e Programin për parandalimin dhe zvogëlimin e barrës administrative 2025-2028, tha se reforma e administratës publike në Kosovë është hap thelbësor drejt modernizimit dhe përmirësimit të qëndrueshëm ekonomik.

Sipas tij, deri tani janë thjeshtësuar mbi 80 shërbime dhe kjo ka bërë që gjatë këtij viti të kursehen rreth 3.5 milionë euro.

Synojmë që të digjitalizojmë mbi 100 shërbime të reja sipas metodologjisë së barrës administrative dhe të njëjtën kohë të punojnë edhe në thjeshtësimin e procedurave administrative të nivelit qendror dhe lokal. Është në finalizim edhe digjitalizimi i shërbimeve që kanë të bëjnë me auto shkollat, arkitektët, inxhinierët, nostrifikimin e diplomave, grante dhe subvencione në kulturë, në bujqësi si dhe për shërbimet që ofrojnë odat e shëndetësisë. Në të njëjtën kohë sistemi i rezidencës tatimore në Administratën Tatimore të Kosovës do të lansohet shumë shpejtë. Analizat dhe kalkulimet vjetore na tregojnë se thjeshtësimi dhe eliminimi i këtyre kërkesave dhe dokumenteve e procedurave në nivelin qendror dhe lokal ka arritur të kursej si qytetarëve ashtu edhe bizneseve diku 3.5 milionë euro”, tha ai.

Ai theksoi se ekzekutivi synon ndërtimin e një administrate të përgjegjshme, transparente dhe që ka aftësi të krijojë mjedis të favorshëm për qytetarët dhe bizneset.

Reforma e Administratës Publike përbën hap thelbësor drejt modernizimit dhe përmirësimit të qëndrueshëm ekonomik. Ajo çka ne synojmë është ndërtimi i një administrate të përgjegjshme, transparente dhe që ka aftësi të krijojë mjedis të favorshëm si për qytetarët ashtu edhe për bizneset”, shtoi Bislimi.

Miratimin e këtij programi e mirëpriti edhe Johannes Madsen nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë.

Janë disa hapa të reformave konkrete për të cilat është zotuar qeveria që t’i përfshijë në digjitalizim dhe me ulë barrën administrative. Është shumë mirë me pa përparimin që është bërë në reformën e administratës publike. Mirëpo ka edhe disa reforma që duhet ndërmarrë dhe këtu ne do përqendrohemi në ditët dhe muajve në vijim”, tha ai.

Ndërkaq, ambasadori gjerman në Kosovë, Jorn Rohde tha se ulja e barrës administrative do të ofrojë shërbime efikase për qytetarët dhe bizneset.

Dua të nënvizoj që një pjesë e programit është barra administrative që ulet në komuna. Kjo është tash edhe pjesë e grantit të performacës së komunave. Komunat do të maten në këtë indikator duke filluar nga vitin tjetër. Kjo ka qenë e mundshme falë udhëheqjes së suaj zëvendëskryeministër dhe ekipit tuaj që kanë qenë kyç për arritjen e këtij përparimi”, theksoi Rohde.

Kurse, ambasadori i Zvicrës në Kosovë, Jurg Sprecher, tha se bashkëpunimi ndër vite me qeverinë e Kosovës ka sjell rezultate në uljen e barrës administrative në vend.

Bashkë kemi punuar tash e tetë vjet për të reduktuar barrën administrative dhe reformuar inspektimet e bizneset. Kjo ndikohet drejtpërdrejtë në uljen e barrës administrative dhe procedurat administrative të lehtësuara”, deklaroi ambasadori zviceran.

Mes tjerash në këtë takim u tha se zvogëlimi i barrës administrative është shumë i rëndësishëm edhe për agjendën e reformës në kuadër të integrimit në Bashkimin Evropian.

Continue Reading

Lajmet

Ndalohen tre persona të dyshuar për përpunimin dhe përgatitjen e substancave narkotike

Published

on

By

Prokuroria Themelore në Ferizaj, ka njoftuar se janë ndalur në kohëzgjatje prej 48 orësh tre persona të dyshuar, për veprën penale “Prodhimi dhe përpunimi i paautorizuar i narkotikëve, substancave psikotrope, analoge apo veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike”.

Sipas prokurorisë, dy nga ta shtetas të Sllovakisë ndërsa tjetri shtetas i Republikës së Kosovës, me vendbanim në qytetin e Ferizajt.

“Sipas Prokurorisë të njëjtit janë ndaluar për shkak të dyshimit se në një laborator të cilin e kanë ndërtuar në fshatin Sllakoc i Epërm-Komuna e Gjilanit, kanë bërë përpunimin dhe përgatitjen e substancave narkotike, andaj, me këto veprime të njëjtit dyshohen se kanë kryer veprën penale ‘Prodhimi dhe përpunimi i paautorizuar i narkotikëve, substancave psikotrope, analoge apo veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike”, thuhet në njoftimin e prokurorisë.

Prokuroria Themelore në Ferizaj, njofton se ndaj të dyshuarve në këtë rast brenda afatit ligjor, do të paraqesë kërkesë për caktimin e masës së paraburgimit në Gjykatën kompetente.

Continue Reading

Lajmet

Edhe Kosova ndalon mandarinat nga Shqipëria, po bëhen teste laboratorike

Published

on

By

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë tha se është duke e monitoruar situatën pasi Sistemi evropian i sigurisë ushqimore ka ngritur alarmin për mandarinat që vinë nga Shqipëria.

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë është duke e monitoruar situatën e njoftimeve të dërguara nga RASFF për vendet e tjera. Për gjetje të prezencës se pesticideve mbi nivelet e lejuara në produktin mandarina ( mandarina/ clemantina te fërkata), me orgjinë nga Shqipëria. AUV nga mbrëmë ka ngritur masat e nivelit të kontrollit për ngarkesat me llojin e produktit mandarinë”, njoftoi AUV.

Ky institucion tha se ka shtuar masat e kontrollit dhe do të merren mostra për testim. Në këtë mënyrë, sipas AUV-it, do të përcaktohet nëse kanë prezencë të pesticideve mbi nivelet e lejuara.

Ngarkesat, sipas njoftimit, janë ndaluar në pikë-kontrollet kufitare deri në rezultatet e analizave laboratorike.

“Përderisa Kosova nuk është e përfshirë në lajmërimet e RASFF, masën e vendosur e bëjmë me qellim të eliminimit të dyshimeve të ngritura. Synim kryesor të punës tonë, qe buron edhe nga mandati ligjor kemi mbrojtjen e shëndetit të qytetareve konsumator. Deri me tani nuk ka pasur asnjë element dyshues mbi ketë produkte. Jemi në kontakt me autoritete shqiptare në shkëmbim të informacioneve mbi secilën risi qe ndodh në gjetjet eventuale në produkte”, thuhet në njoftim.

Në javët e fundit, disa shtete si Italia, Kroacia e Republika Çeke i kanë kthyer ngarkesat nga Shqipëria në kufi

Continue Reading

Të kërkuara