Lajmet

Gjashtë arsye pse zgjoheni të lodhur

Një mënyrë për të ndihmuar veten është që së pari të bëni dy pyetje për gjumin tuaj.

Published

3 years ago

on

Ju flini shtatë ose tetë orë pothuajse çdo natë dhe zgjoheni të lodhur në mëngjes. Si është e mundur që ju zbatoni rregullin “tetë orë në ditë” dhe ende ndiheni keq?

Kjo mospërputhje, sipas një studimi të vitit 2015, më së shpeshti ndodh për shkak të një gjendjeje të ngritur të të ashtuquajturës inerci të gjumit, një proces cirkadian që modulon kujtesën, humorin, kohën e reagimit dhe vigjilencën pas zgjimit. Disa njerëz kanë vënë re një ndjenjë reaktiviteti të ulët dhe kokëfortësie në periudhën pas fikjes së alarmit të mëngjesit. Pasojat e inercisë së gjumit zakonisht zhduken pas 15 minutash deri në një orë, por ato mund të zgjasin deri në disa orë.

Inercia e gjumit ndikon negativisht në aftësitë më komplekse njohëse si të menduarit vlerësues, vendimmarrja, kreativiteti dhe ndjekja e rregullave. Gjendja përkeqësohet sa më shumë të jetë personi i privuar nga gjumi.

Edhe nëse nuk po kurseni jetë në punë ose nuk po drejtoni kamionë gjatë gjithë natës, orët e inercisë së gjumit mund të dëmtojnë cilësinë e jetës tuaj.

Një mënyrë për të ndihmuar veten është që së pari të bëni dy pyetje për gjumin tuaj, thotë eksperti i gjumit Raj Dasgupta, profesor klinik i mjekësisë pranë Universitetit të Kalifornisë Jugore.

“Pyetja e parë është nëse jeni duke fjetur mjaftueshëm, dhe pas kësaj, nëse jeni duke fjetur mjaft mirë”, thotë Dasgupta.

Ai rekomandon konsultimin me një specialist të gjumit, i cili mund të kontrollojë nëse keni çrregullime të gjumit. Por ka faktorë më të thjeshtë që mund të ndërhyjnë në proceset e rikuperimit – të tilla si konsolidimi i kujtesës, rregullimi i hormoneve dhe emocioneve – që ndodhin gjatë gjumit.

1. Lodhje

“Ka shumë kushte që shkaktojnë rraskapitje, por ato nuk do të krijojnë domosdo një ndjenjë gatishmërie për gjumë”, thotë Jennifer Martin, profesoreshë e mjekësisë në Shkollën e Mjekësisë David Geffen të UCLA.

Këto kushte përfshijnë dhimbje kronike, çrregullime metabolike ose tiroide, anemi dhe sëmundje kronike obstruktive pulmonare.

Nëse ndiheni të lodhur që nuk mund ta shpjegoni, “një hap i parë i rëndësishëm është thjesht të shihni mjekun tuaj të familjes,” thotë Martin.

Sipas rekomandimeve të Shoqatës Amerikane të Gjumit, të rriturit e shëndetshëm kanë nevojë për shtatë deri në nëntë orë gjumë çdo natë, që do të thotë se mund t’ju duhen më shumë se tetë orë për të pushuar një natë të plotë. Mund të provoni të shkoni në shtrat një orë më herët se zakonisht, ose të zgjoheni një orë më vonë, për të parë nëse kjo bën një ndryshim, thotë Christopher Barnes, një profesor i menaxhimit në Universitetin e Uashingtonit, i cili studion marrëdhëniet midis gjumit dhe performancës së punës.

2. Mënyrë jetese sedentare

Nëse bëni një mënyrë jetese të ulur, trupi juaj mund të mësohet me përdorimin e sasive të vogla të energjisë, duke ju bërë të ndiheni më të lodhur se sa duhet nëse jeni duke bërë aktivitete bazë ditore, thotë Martin.

Organizata Botërore e Shëndetësisë rekomandon të paktën dy orë e gjysmë aktivitet fizik mesatar deri të fuqishëm në javë për të gjithë të rriturit dhe dy orë e gjysmë në javë ushtrime të moderuara aerobike ose të forcës rekomandohen për gratë shtatzëna.

3. Ankthi ose depresioni

Ankthi ose depresioni harxhojnë shumë energji, thotë Dasgupta. Këto sëmundje gjithashtu mund të ndikojnë negativisht në kohën që duhet për të fjetur, si dhe sa herë zgjoheni gjatë natës, shton ai.

Ndonjëherë ilaçet për trajtimin e depresionit ose ankthit mund të kenë efekte anësore si pagjumësia ose bllokimi i fazave të gjumit të thellë, paralajmëron ai.

4. Gjumi i pabarabartë

Ndonjëherë oraret tona janë të ndryshme në fundjavë sesa në pjesën tjetër të javës, thotë Barnes. Oraret ditore ndryshojnë edhe për ata që punojnë me turne.

“Një praktikë e zakonshme është t’i thuash vetes, ‘ok, është e premte pasdite, nuk duhet të punoj nesër në mëngjes, mund të qëndroj zgjuar më gjatë se zakonisht'”, thotë Barnes. Ndoshta do të qëndroni zgjuar edhe më gjatë të shtunën sepse nuk duhet të punoni as të dielën, dhe më pas shkoni në shtrat më herët të dielën sepse po përgatiteni për javën e punës.

Por në atë moment, ju keni ndryshuar tashmë orarin tuaj të gjumit, edhe në një njoftim kaq të shkurtër.

“Mund të krahasohet lehtësisht me të ashtuquajturin lodhje nga një udhëtim i gjatë”, thotë Barnes. “Nuk mund të ktheheni në mënyrën si keni qenë kaq shpejt”.

5. Dehidratim

Më shumë se 50 për qind e trupit tuaj përbëhet nga uji, i cili nevojitet për shumë funksione në trup, si tretja e ushqimit, krijimi i hormoneve dhe neurotransmetuesve ose dërgimi i oksigjenit në të gjitha pjesët e trupit. Dehidrimi shoqërohet me ulje të vigjilencës dhe rritje të ndjenjës së përgjumjes dhe rraskapitjes.

Instituti Amerikan i Mjekësisë rekomandon që femrat të konsumojnë 2.7 litra ujë në ditë dhe meshkujt 3.7 litra. Ky rekomandim përfshin të gjitha lëngjet, duke përfshirë ushqimet e pasura me ujë si frutat, perimet ose supat. Përkthyer, kjo do të thotë nëntë gota ujë në ditë për gratë dhe 12 e gjysmë për burrat.

6. Mjedisi ose rutina e keqe e gjumit

Higjiena e mirë e gjumit përfshin një dhomë gjumi të errët që është e qetë dhe e freskët gjatë natës – dhe që e përdorni vetëm për të fjetur dhe asgjë tjetër.

Shmangni konsumimin e kafeinës më pak se gjashtë orë para gjumit dhe kufizoni konsumimin e alkoolit, si dhe ushqimet e rënda dhe pikante, të paktën dy orë para gjumit. Alkooli mund të parandalojë fazat më të thella të gjumit dhe të rënda.

Related Topics:
Continue Reading

Aktualitet

Kufiri Kosovë-Shqipëri: I dyshuari drejton armën policëve, hedh çantën me 21 kg marihuanë dhe ik

Published

2 hours ago

on

August 21, 2025

By

Policia e Kosovës ka noftuar se 21 kilogramë marihuanë janë gjetur brenda një çante që është hedhur nga një i dyshuar i cili ka ikur. I njëjti ishte i armatosur dhe me çantën në krah në vijën kufitare Kosovë-Shqipëri.

Policia njoftoi se i dyshuari ua ka drejtuar armën zyrtarëve dhe më pas e ka hedhur çantën e ka ikur në zonën malore në drejtim të Shqipërisë.

“Policia e Kosovës, respektivisht njësia hetimore nga Departamenti i Kufirit me datën 20.08.2025, rreth orës 20:30 gjatë veprimeve hetimore në zonën kufitare Kosovë-Shqipëri përgjatë vijës së gjelbër, ka hasur në një person të dyshuar i cili ishte duke e bartur një çantë dhe ishte i armatosur.

I njëjti në momentin që ka vërejtur zyrtarët policorë ka drejtuar armën e zjarrit në drejtim të zyrtarëve policorë, duke paraqitur rrezik të drejtpërdrejtë ndaj tyre.

Zyrtarët policorë kanë tentuar që ta ndalojnë të dyshuarin duke u prezantuar, mirëpo i njëjti ka hedhur çantën dhe ka arritur që të dalë në zonën malore në drejtim të Shqipërisë”, njoftoi Policia e Kosovës.

Continue Reading

Aktualitet

FSK-ja tërheq një mjet shpërthyes në Prizren

Published

2 hours ago

on

August 21, 2025

By

Një mjet shpërthyes është gjetur në rrugën “Idriz Ngucati” në Prizren ditën e mërkurë, ku  Njësiti i Forcës së Sigurisë së Kosovës ka kryer tërheqjen e tij.

Në raportin e Policisë thuhet se FSK e ka tërheq mjetin shpërthyes në mënyrë të sigurt pa rrezikuar përreth.

“Ankuesi mashkull kosovar, ka informuar se kishte hasur në një mjet të dyshuar shpërthyes. Njësit përkatës janë në vendin e ngjarje, ndërsa njësia për deminim e FSK-së kanë tërhequr mjetin e dyshuar shpërthyes”, thuhet në raportin e PK-së.

Continue Reading

Aktualitet

KDI: VV-ja të bisedojë me partitë e tjera, dialogu është detyrim demokratik

Published

2 hours ago

on

August 21, 2025

By

Drejtori i KDI-së, Ismet Kryeziu, ka vlerësuar se Lëvizja Vetëvendosje e ka përgjegjësinë kryesore për bllokimin e institucioneve dhe ngëçin politik në vend.

Ai ka ftuar partinë e Albin Kurtit që të ulet në tryezë me subjektet politike për të gjetur një zgjidhje për daljen nga ngeci aktual politik. Në profilin e tij në “Facebook”, Kryeziu ka shkruar se dialogu është detyrim demokratik.

“VV, si forca më e madhe politike, ka përgjegjësinë kryesore: të mos e mbajë peng konstituimin e institucioneve, por të ulet në tryezë me subjektet tjera politike. Dialogu është detyrim demokratik”, ka shkruar Kryeziu.

Continue Reading

Aktualitet

Raporti 24 orësh nga Policia e Kosovës

Published

2 hours ago

on

August 21, 2025

By

Në raportin e fundit 24 orësh nga Policia e Kosovës, në disa qytete të Kosovës ka pasur incidente kriminale dhe shifra të larta të gjobave të shqiptuara në kundërvajtje.

AKSIDENTE TRAFIKU DHE GJOBA

Gjatë 24 orëve të fundit janë shqiptuar 2510 tiketa trafiku, janë shkaktuar 58 aksidente me dëme materiale dhe 20 aksidente me të lënduar. Zyra e Informimit nga PK ka njoftuar se 28 persona janë arrestuar, kurse 14 janë dërguar në mbajtje.

INCIDENTET KRIMINALE-PRISHTINË

HETIM MBI VDEKJEN

Fsh. Plemetin, Obiliq 20.08.2025 – 14:10. Raportohet se është gjetur pa shenja jetë, viktima mashkull kosovar. Njësitet përkatëse kanë dalë në vend ngjarje. Me vendim të prokurorit trupi i pa jetë i viktimës është dërguar në IML për obduksion. Rasti duke u hetuar.

FAJDE

Prishtinë 2024-2025. DHKO me date 20.08.2025 ka arrestuar dy të dyshuar meshkuj kosovarë nën dyshimin e bazuar se të njëjtit kanë detyruar viktimat që të paguajnë shuma të ndryshme parash si interes për fajde. Të dyshuarit pas intervistimit me vendim të prokurorit dërgohen në mbajtje.

 GRABITJE

Rr. Hamzë Jashari, Lipjan 20.08.2025-16:00. Viktima i mitur mashkull kosovar, ka njoftuar se i dyshuari mashkull kosovar, me forcë i ka marrë celularin dhe ka ik në drejtim të panjohur. Rasti duke u hetuar.

Rr. Xheladin Kurbaliu, Prishtinë 20.08.2025-23:10. Viktima i mitur mashkull kosovar, ka njoftuar se i dyshuari mashkull kosovar, nën kërcënimin e thikës i ka marr nga dora një zinxhir ari dhe ka ikur në drejtim të panjohur.

 DHUNË NË FAMILJE

Gllogoc 20.08.2025 – 02:00. Ankuesi mashkull kosovar, ka informuar se është kanosur me largim nga shtëpia nga bashkëshortja e tij. Me vendim të prokurorit pas intervistimit palët janë liruar në procedurë të rregullt.

Prishtinë 20.08.2025 – 01:00. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që kishte ushtruar dhunë ndaj bashkëshortes së tij. Me vendim të prokurorit i dyshuari është dërguar në mbajtje.

Prishtinë 20.08.2025-23:20. Viktima mashkull kosovar, ka njoftuar se ishte fyer dhe kanosur nga vëllai i tij. Me vendim të prokurorit i dyshuari pas intervistimit lirohet në procedurë të rregullt.

 VJEDHJE

Rr. Tirana, Prishtinë NN. Me datë 20.08.2025 viktima mashkull kosovar, ka njoftuar se persona të panjohur kanë depërtuar në banesën e tij dhe nga aty kanë vjedhur një revole me leje dhe stoli ari. Rasti duke u hetuar.

 ARMËMBAJTJE PA LEJE

Podujevë 15.08.2025. Raportohet se më datë 20.08.2025 është identifikuar dhe arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, i cili kishte shtënë me armë zjarri. Nga i dyshuari është konfiskuar një revole me gaz. Me vendim të prokurorit i dyshuari pas intervistimit lirohet në procedurë të rregullt.

INCIDENTET KRIMINALE-GJILAN

DHUNË NË FAMILJE

Gjilan 20.08.2025 – 18:10. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që i njëjti ka sulmuar fizikisht vajzën e tij. Viktima ka pranuar tretman mjekësor. Me vendim të prokurorit i dyshuari është dërguar në mbajtje.

INCIDENTET KRIMINALE-FERIZAJ

MATERIALET ME PËRMBAJTJE TË SHFRYTËZIMIT DHE KEQPËRDORIMIT SEKSUAL TË FËMIJËVE

Kaçanik 20.08.2025 – 13:00. Është arritur të identifikohet dhe të shoqërohet i dyshuari mashkull kosovar, nën dyshimin se ka kryer veprën e lartcekur. Si prova materiale janë sekuestruar dy telefona mobil. Me vendim të prokurorit i dyshuari është liruar dhe rasti shkon në procedurë të rregullt.

ARMËMBAJTJE PA LEJE

Fsh. Godanc i Epërm, Shtime 20.08.2025 – 12:00. Është shoqëruar në stacionin policor i dyshuari mashkull kosovar, pasi që gjatë kontrollit të shtëpisë së tij i është gjetur dhe sekuestruar një pushkë gjuetie dhe 12 fishekë. Me vendim të prokurorit i dyshuari është liruar dhe rasti shkon në procedurë të rregullt.

DHUNË NË FAMILJE

Fsh. Godanc i Epërm, Shtime 20.08.2025 – 12:00. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që i njëjti ka sulmuar fizikisht bashkëshorte e tij. Viktima ka pranuar tretman mjekësor. Me vendim të prokurorit i dyshuari është dërguar në mbajtje.

SHKAKTIM I RREZIKUT TË PËRGJITHSHËM

Fsh. Lloshkobare, Ferizaj 20.08.2025-16:30. Raportohet se persona të panjohur i kanë vënë zjarrin pronës se dy viktimave meshkuj kosovarë, ku janë djegur rreth 3 hektarë me mal, 5 hektarë mjedër, 4 hektarë me dredhëza dhe 1 hektar me arra, që janë djegur në tërësi. Rasti duke u hetuar.

INCIDENTET KRIMINALE-PRIZREN

BLERJE, POSEDIM, SHPËRNDARJE DHE SHITJE E PAAUTORIZUAR E NARKOTIKËVE

Rr. Luigj Nikolla, Suharekë 20.08.2025 – 14:00. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që gjatë kontrollit të shtëpisë së tij i është gjetur dhe sekuestruar 37.98 gr substancë narkotikë, dyshohet të jetë e llojit marihuanë dhe dëshmi tjera. Me vendim të prokurorit i dyshuari është dërguar në mbajtje.

KANOSJE

Suharekë 20.08.2025-18:40. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që i njëjti nën ndikim të alkoolit ka kanosur zyrtarët policorë gjatë detyrës. Me vendim të prokurorit i dyshuari dërgohet në mbajtje.

GJETJE E MJETIT TË PASHPËRTHYER

Rr. Idriz Ngucati, Prizren 20.08.2025 – 11:50. Ankuesi mashkull kosovar, ka informuar se kishte hasur në një mjetë të dyshuar shpërthyes. Njësit përkatës janë në vendin e ngjarje, ndërsa njësia për deminim e FSK-së  kanë tërhequr mjetin e dyshuar shpërthyes.

INCIDENTET KRIMINALE-PEJË

DHUNË NË FAMILJE

Klinë 20.08.2025 – 01:00. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që kishte ushtruar dhunë psikike ndaj dy vajzave të  tij (njëra e mitur). Me vendim të prokurorit i dyshuari është dërguar në mbajtje.

Pejë 19.08.2025-22:00. Është raportuar se viktima femër kosovare ishte sulmuar fizikisht nga ish bashkëshorti i saj, i dyshuari mashkull kosovar. I dyshuari është arrestuar dhe pas intervistimit me vendim të prokurorit lirohet në procedurë të rregullt.

Pejë 20.08.2025-23:00. Janë arrestuar dy të dyshuar meshkuj kosovarë, pasi që të njëjtit kanë sulmuar fizikisht viktimën mashkull kosovar. Viktima ka pranuar tretman mjekësor. Me vendim të prokurorit të dyshuarit dërgohen në mbajtje.

ARMËMBAJTJE PA LEJE

Pejë 20.08.2025. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që i njëjti në një video që ishte postuar në rrjete sociale, vëreheshin një armë dhe sende të dyshuara. Me vendim të prokurorit janë bastisur  banesa ku është gjetur dhe konfiskuar një revole me 123 fishekë dhe një thikë. Pas intervistimit i dyshuari lirohet në procedurë të rregullt.

DHUNË NË FAMILJE

Istog,19.08.2025-21:30. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që i njëjti nën ndikim të alkoolit kishte shkuar te viktima motra e tij dhe pas një mosmarrëveshje kishte dëmtuar derën e banesës së saj. Pas intervistimit, me aktvendim të prokurorit kujdestar i dyshuari dërgohet në qendrën e mbajtjes për 48 orë.

INCIDENTET KRIMINALE-GJAKOVË

DHUNË NË FAMILJE

Rahovec 20.08.2025-19:20. Është raportuar se viktima femër kosovare, ishte sulmuar nga i dyshuari mashkull kosovar, me të cilin ka bashkëjetuar. I dyshuari është arrestuar dhe pas intervistës me vendim të prokurorit dërgohet në mbajtje.

POSEDIM ILEGAL I NARKOTIKËVE

Rr.14 Qershori, Gjakovë 20.08.2025 – 23:45. Raportohet se gjatë kontrollit tek dy të dyshuar meshkuj koosvarë janë gjet dhe konfiskuar 42.55 gramë marihuanë. Me vendim të prokurorit pas intervistimit dy të dyshuarit dërgohen në mbajtje.

INCIDENTET KRIMINALE-MITROVICË JUG

 ARMËMBAJTJE PA LEJE

Fsh. Vajnik, Skenderaj 20.08.2025-12:04. Raportohet se janë arrestuar dy të dyshuar pasi që gjatë kontrollit në shtëpitë e tyre janë gjetur dhe sekuestruar; një AK 47 me 60 fishekë, një pushkë gjuetie me 18 fishekë, një pushkë ajrore dhe një revole me gaz. Me vendim të prokurorit pas intervistimit të dyshuarit dërgohen në mbajtje.

INCIDENTET KRIMINALE-DEPARTAMENTI I POLICISË KUFITARE

KALIM ILEGAL I KUFIRIT

Fsh. Bistricë Leposaviq 20.08.2025-23:30. Është ndaluar i dyshuari mashkull kosovar, pasi që i njëjti me veturën e tij kishte kaluar ilegalisht kufirin nga Serbia në Republikën e Kosovës. Me vendim të prokurorit vetura iu është konfiskuar, ndërsa rasti shkon në procedurë të rregullt.

 

Continue Reading

Të kërkuara