

Lajmet
Gjashtë arsye pse zgjoheni të lodhur
Një mënyrë për të ndihmuar veten është që së pari të bëni dy pyetje për gjumin tuaj.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiJu flini shtatë ose tetë orë pothuajse çdo natë dhe zgjoheni të lodhur në mëngjes. Si është e mundur që ju zbatoni rregullin “tetë orë në ditë” dhe ende ndiheni keq?
Kjo mospërputhje, sipas një studimi të vitit 2015, më së shpeshti ndodh për shkak të një gjendjeje të ngritur të të ashtuquajturës inerci të gjumit, një proces cirkadian që modulon kujtesën, humorin, kohën e reagimit dhe vigjilencën pas zgjimit. Disa njerëz kanë vënë re një ndjenjë reaktiviteti të ulët dhe kokëfortësie në periudhën pas fikjes së alarmit të mëngjesit. Pasojat e inercisë së gjumit zakonisht zhduken pas 15 minutash deri në një orë, por ato mund të zgjasin deri në disa orë.
Inercia e gjumit ndikon negativisht në aftësitë më komplekse njohëse si të menduarit vlerësues, vendimmarrja, kreativiteti dhe ndjekja e rregullave. Gjendja përkeqësohet sa më shumë të jetë personi i privuar nga gjumi.
Edhe nëse nuk po kurseni jetë në punë ose nuk po drejtoni kamionë gjatë gjithë natës, orët e inercisë së gjumit mund të dëmtojnë cilësinë e jetës tuaj.
Një mënyrë për të ndihmuar veten është që së pari të bëni dy pyetje për gjumin tuaj, thotë eksperti i gjumit Raj Dasgupta, profesor klinik i mjekësisë pranë Universitetit të Kalifornisë Jugore.
“Pyetja e parë është nëse jeni duke fjetur mjaftueshëm, dhe pas kësaj, nëse jeni duke fjetur mjaft mirë”, thotë Dasgupta.
Ai rekomandon konsultimin me një specialist të gjumit, i cili mund të kontrollojë nëse keni çrregullime të gjumit. Por ka faktorë më të thjeshtë që mund të ndërhyjnë në proceset e rikuperimit – të tilla si konsolidimi i kujtesës, rregullimi i hormoneve dhe emocioneve – që ndodhin gjatë gjumit.
1. Lodhje
“Ka shumë kushte që shkaktojnë rraskapitje, por ato nuk do të krijojnë domosdo një ndjenjë gatishmërie për gjumë”, thotë Jennifer Martin, profesoreshë e mjekësisë në Shkollën e Mjekësisë David Geffen të UCLA.
Këto kushte përfshijnë dhimbje kronike, çrregullime metabolike ose tiroide, anemi dhe sëmundje kronike obstruktive pulmonare.
Nëse ndiheni të lodhur që nuk mund ta shpjegoni, “një hap i parë i rëndësishëm është thjesht të shihni mjekun tuaj të familjes,” thotë Martin.
Sipas rekomandimeve të Shoqatës Amerikane të Gjumit, të rriturit e shëndetshëm kanë nevojë për shtatë deri në nëntë orë gjumë çdo natë, që do të thotë se mund t’ju duhen më shumë se tetë orë për të pushuar një natë të plotë. Mund të provoni të shkoni në shtrat një orë më herët se zakonisht, ose të zgjoheni një orë më vonë, për të parë nëse kjo bën një ndryshim, thotë Christopher Barnes, një profesor i menaxhimit në Universitetin e Uashingtonit, i cili studion marrëdhëniet midis gjumit dhe performancës së punës.
2. Mënyrë jetese sedentare
Nëse bëni një mënyrë jetese të ulur, trupi juaj mund të mësohet me përdorimin e sasive të vogla të energjisë, duke ju bërë të ndiheni më të lodhur se sa duhet nëse jeni duke bërë aktivitete bazë ditore, thotë Martin.
Organizata Botërore e Shëndetësisë rekomandon të paktën dy orë e gjysmë aktivitet fizik mesatar deri të fuqishëm në javë për të gjithë të rriturit dhe dy orë e gjysmë në javë ushtrime të moderuara aerobike ose të forcës rekomandohen për gratë shtatzëna.
3. Ankthi ose depresioni
Ankthi ose depresioni harxhojnë shumë energji, thotë Dasgupta. Këto sëmundje gjithashtu mund të ndikojnë negativisht në kohën që duhet për të fjetur, si dhe sa herë zgjoheni gjatë natës, shton ai.
Ndonjëherë ilaçet për trajtimin e depresionit ose ankthit mund të kenë efekte anësore si pagjumësia ose bllokimi i fazave të gjumit të thellë, paralajmëron ai.
4. Gjumi i pabarabartë
Ndonjëherë oraret tona janë të ndryshme në fundjavë sesa në pjesën tjetër të javës, thotë Barnes. Oraret ditore ndryshojnë edhe për ata që punojnë me turne.
“Një praktikë e zakonshme është t’i thuash vetes, ‘ok, është e premte pasdite, nuk duhet të punoj nesër në mëngjes, mund të qëndroj zgjuar më gjatë se zakonisht'”, thotë Barnes. Ndoshta do të qëndroni zgjuar edhe më gjatë të shtunën sepse nuk duhet të punoni as të dielën, dhe më pas shkoni në shtrat më herët të dielën sepse po përgatiteni për javën e punës.
Por në atë moment, ju keni ndryshuar tashmë orarin tuaj të gjumit, edhe në një njoftim kaq të shkurtër.
“Mund të krahasohet lehtësisht me të ashtuquajturin lodhje nga një udhëtim i gjatë”, thotë Barnes. “Nuk mund të ktheheni në mënyrën si keni qenë kaq shpejt”.
5. Dehidratim
Më shumë se 50 për qind e trupit tuaj përbëhet nga uji, i cili nevojitet për shumë funksione në trup, si tretja e ushqimit, krijimi i hormoneve dhe neurotransmetuesve ose dërgimi i oksigjenit në të gjitha pjesët e trupit. Dehidrimi shoqërohet me ulje të vigjilencës dhe rritje të ndjenjës së përgjumjes dhe rraskapitjes.
Instituti Amerikan i Mjekësisë rekomandon që femrat të konsumojnë 2.7 litra ujë në ditë dhe meshkujt 3.7 litra. Ky rekomandim përfshin të gjitha lëngjet, duke përfshirë ushqimet e pasura me ujë si frutat, perimet ose supat. Përkthyer, kjo do të thotë nëntë gota ujë në ditë për gratë dhe 12 e gjysmë për burrat.
6. Mjedisi ose rutina e keqe e gjumit
Higjiena e mirë e gjumit përfshin një dhomë gjumi të errët që është e qetë dhe e freskët gjatë natës – dhe që e përdorni vetëm për të fjetur dhe asgjë tjetër.
Shmangni konsumimin e kafeinës më pak se gjashtë orë para gjumit dhe kufizoni konsumimin e alkoolit, si dhe ushqimet e rënda dhe pikante, të paktën dy orë para gjumit. Alkooli mund të parandalojë fazat më të thella të gjumit dhe të rënda.
Rajoni
Në UBT Ferizaj u organizua sesioni informues për bursën prestigjioze Chevening Scholarship
Published
13 hours agoon
October 3, 2025By
Driton Iseni
UBT Ferizaj ishte mikpritës i një sesioni të veçantë informues për bursën prestigjioze Chevening Scholarship, me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të Ambasadës Britanike në Kosovë, në bashkëpunim me Chevening Alumni Foundation in Kosovo.
Gjatë këtij aktiviteti, studentët e UBT-së në Ferizaj u njohën me procesin e aplikimit, kriteret e përzgjedhjes dhe afatet e rëndësishme, si dhe morën këshilla praktike për një aplikim të suksesshëm.
Ky aktivitet synoi të nxisë interesimin e studentëve për të aplikuar në bursën Chevening dhe të ofronte njohuri të thelluara mbi mundësitë që kjo bursë ofron pas përfundimit të studimeve, si zhvillimi i aftësive profesionale dhe krijimi i perspektivave të reja karrierike.
Lajmet
Kosova e Turqia vazhdojnë bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes
Published
13 hours agoon
October 3, 2025By
UBTnews
Komandanti i Forcës së Sigurisë së Kosovës, gjenerallejtënant Bashkim Jashari, ka pritur sot në takim shefin e Mbrojtjes së Turqisë, gjeneral Selçuk Bayraktaroğlu, me të cilin ka biseduar për zgjerimin e bashkëpunimit në fushat e trajnimeve, edukimit dhe mbështetjes në ngritjen e kapaciteteve ushtarake të FSK-së.
Jashari me këtë rast falënderoi Bayraktaroğlu për mbështetjen e vazhdueshme që Turqia i ka dhënë FSK-së në ngritjen e kapaciteteve profesionale, raporton KosovaPress.
Ndërsa, shefi i Mbrojtjes së Turqisë ri-konfirmoi përkushtimin e vendit të tij për të vazhduar dhe thelluar bashkëpunimin me FSK-në, duke vlerësuar lart zhvillimin dhe profesionalizmin e ushtrisë së Kosovës.
Të dy gjeneralët u pajtuan për vazhdimin e zgjerimit të mëtutjeshëm të bashkëpunimit bilateral në fushën e mbrojtjes, thuhet në njoftimin e FSK-së./D.B/KP
Rajoni
UBT dhe AMIK nisin projektin “Inkuadrimi i Vajzave në Ndërmarrësi” me trajnimin e parë
Published
13 hours agoon
October 3, 2025By
Driton Iseni
Në ambientet e Parkut Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së u zhvillua hapja e projektit “Inkuadrimi i Vajzave në Ndërmarrësi”, një iniciativë e organizuar nga UBT në bashkëpunim me AMIK – Asociacioni i Institucioneve Mikrofinanciare të Kosovës.
Ky aktivitet ka për qëllim fuqizimin e vajzave dhe grave të reja përmes ofrimit të njohurive praktike, mentorimit dhe krijimit të mundësive të reja për angazhim në botën e ndërmarrësisë. Pjesëmarrëset do të pajisen me shkathtësi të rëndësishme për të ndërmarrë iniciativa profesionale dhe për të kontribuar në zhvillimin ekonomik dhe social të vendit, duke rritur mundësitë e tyre për punësim, krijim të bizneseve të vogla dhe inovacion.
Në hapje të aktivitetit, u theksua rëndësia e partneritetit mes institucioneve akademike dhe sektorit financiar për mbështetjen e gjeneratës së re të sipërmarrësve.
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, vuri në pah se projektet e tilla janë të nevojshme për të krijuar një platformë të qëndrueshme për ndërmarrësi dhe zhvillim ekonomik në nivel vendi, dhe se bashkëpunimi me sektorin financiar dhe organizatat që mbështesin inovacionin është kyç për suksesin e vajzave të reja.
Zëvendësguvernatorja e Bankës Qendrore të Kosovës, Nesrin Shileku-Shala, i inkurajoi pjesëmarrëset duke theksuar rëndësinë e edukimit financiar, planifikimit dhe guximit për të ndërmarrë iniciativa të reja, duke u bërë modele suksesi për komunitetet e tyre.
Drejtori i Bordit të AMIK, Adrian Alo, theksoi se fuqizimi i vajzave përmes projekteve të ndërmarrësisë kontribuon në stabilitetin ekonomik dhe përfshirjen sociale, duke nxitur edhe zhvillimin e sektorit mikrofinanciar dhe inovacionin në vend.
Përfaqësuesi i AMIK, Prof. Shpresim Vranovci, nënvizoi rëndësinë e mentorimit dhe krijimit të rrjetit të kontakteve për pjesëmarrëset, si një element kyç për arritjen e suksesit profesional dhe zhvillimin e projekteve të reja sipërmarrëse.
Ndërsa, Drejtori i Departamentit për Edukim dhe Zhvillim Profesional në UBT, Prof. Dr. Besnik Skenderi, theksoi se institucioni mbetet i përkushtuar të ofrojë platforma praktike për zhvillimin e studentëve dhe të rinjve, duke i lidhur ata me sektorët strategjikë të ekonomisë dhe aktorë që kontribuojnë drejtpërdrejt në krijimin e mundësive të reja për punësim, ndërmarrësi dhe inovacion.
Ky projekt shënon një hap të rëndësishëm drejt përfshirjes së vajzave dhe grave në ekonominë inovative dhe ndërmarrëse të vendit, duke nxitur një kulturë të barazisë, sipërmarrësisë dhe zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik dhe social.
Rajoni
Shqipëria dorëzon në Komisionin Evropian dokumentacionin e plotë për Kapitullin e Doganave
Published
14 hours agoon
October 3, 2025By
UBTnews
Administrata Doganore e Shqipërisë ka dorëzuar zyrtarisht pranë Komisionit Evropian paketën e plotë të dokumentacionit për përmbushjen e kushteve përmbyllëse në kuadër të Kapitullit 29 “Bashkimi doganor”, duke shënuar një hap të rëndësishëm drejt aderimit të vendit në familjen e madhe evropiane.
Administrata Doganore përgatiti dhe dorëzoi kalendarin legjislativ dhe tabelat e konformitetit me acquis të BE-së; strategjitë kryesore të administratës në fushat e biznesit, burimeve njerëzore dhe trajnimit; masat për rritjen e integritetit dhe performancës së strukturës doganore; planin kombëtar shumëvjeçar për sistemet IT dhe masat për ndërveprimin me sistemet e BE-së; informacion mbi ratifikimin e Protokollit të Konventës Kuadër për Kontrollin e Duhanit; raportin vjetor “Libri Jeshil-Dogana 2024 dhe Prioritetet 2025”, i botuar për të katërtin vit radhazi.
Administrata Doganore thotë se mbetet e angazhuar për të vijuar përmbushjen e të gjitha detyrimeve të Kapitullit 29, duke garantuar përafrimin legjislativ, forcimin e kapaciteteve administrative, avancimin e sistemeve digjitale doganore dhe thellimin e bashkëpunimit me BE në luftën kundër tregtisë së paligjshme.
“Ky është një moment historik që i shërben jo vetëm integrimit të Shqipërisë në BE, por edhe ndërtimit të një administrate moderne, të besueshme dhe në shërbim të qytetarëve e biznesit”, thuhet në postimin e ADSH-së në Facebook./D.B/KP

Elon Musk kritikon Wikipedia-n dhe njofton Grokipedia

Zhytësi rus thyen rekordin botëror, 126 metra pa frymë

Halloween në Netflix! Top 5 filma horror që duhet të shikoni

Rekordi i Chris Waddle mund të thyhet nga Granit Xhaka

Si të trajtoni një ndrydhje të kyçit të këmbës?

Vajzat e Emily Blunt nuk e marrin seriozisht famën e saj

Në UBT Ferizaj u organizua sesioni informues për bursën prestigjioze Chevening Scholarship

Syzet inteligjente, prioriteti i ri i Apple

Po e rrezikoni shëndetin, zgjatuesit nuk e përballojnë fuqinë e këtyre pajisjeve!
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën