

Botë
“Fund kancerit me një vaksinë”, plani radikal 500 miliardë dollarësh i Trump
Published
9 months agoon
By
UBTnewsAi ka premtuar të vendosë amerikanët në Mars dhe t’i japë fund luftërave në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme. Por lëvizja më ndikuese e Donald Trump mund të jetë drejtimi i vaksinës së parë të kancerit në botë.
Këtë javë, mes një morie urdhrash ekzekutivë, presidenti i ri njoftoi një sipërmarrje prej 500 miliardë dollarësh që ai e përshkroi si “projektin më të madh të infrastrukturës së AI në histori”.
Shtëpia e Bardhë thotë se Projekti Stargate do të krijojë dhjetëra mijëra vende të reja pune dhe do të sjellë një revolucion të ri teknologjik.
Por premtimi i tij më i madh është më në fund prodhimi i kurave për kancerin , sipas një prej shefave të AI të përfshirë në program.
Larry Ellison, shefi i teknologjisë në kompaninë e softuerit kompjuterik Oracle, tha se teknologjia mund të përdorë teste të thjeshta gjaku për të skanuar qelizat e vogla të tumorit, të cilat as njerëzit dhe as testet aktuale laboratorike nuk mund t’i zbulojnë.
Në këtë mënyrë, pacientët me format më të hershme të sëmundjes mund të identifikohen dhe trajtohen përpara se kanceri të përhapet.
Ai vazhdoi: “Pastaj përtej kësaj, pasi të gjejmë sekuencën e gjeneve të atij tumori të kancerit, atëherë mund ta vaksinoni atë person, krijoni një vaksinë për çdo person individual për ta vaksinuar kundër atij kanceri dhe ju mund ta bëni atë vaksinë mRNA në mënyrë robotike duke përdorur AI në rreth 48 orë”.
Ai e përshkroi shërimin e kancerit si ‘premtimin e së ardhmes’. Më vonë në konferencën për shtyp, Sam Altman, shefi i OpenAI që krijoi ChatGPT , tha se AI do të çojë në kurimin e sëmundjeve ‘me një shkallë të paprecedentë’.
Altman tha: “Ne do të habitemi se sa shpejt po e kurojmë këtë kancer dhe atë sëmundje të zemrës dhe çfarë do të bëjë kjo për aftësinë për të ofruar kujdes shëndetësor shumë cilësor… për të kuruar sëmundjet me një ritëm të shpejtë të shpejtë”.
“Unë mendoj se [kjo teknologji] do të jetë ndër gjërat më të rëndësishme”.
Vaksina të ngjashme eksperimentale të kancerit mRNA kanë qenë në zhvillim që kur teknologjia u avancua gjatë pandemisë Covid.
Vaksinat mRNA u futën në sferën publike kur Trump themeloi Operacionin Warp Speed, një fushatë për të lehtësuar dhe përshpejtuar zhvillimin dhe shpërndarjen e vaksinave dhe trajtimeve Covid-19.
Trump u përball me zemërimin nga baza e tij për përfshirjen e tij në vaksinat mRNA Covid, të cilat administrata e tij financoi, dhe shumë republikanë dhe mbështetës të Trump ishin rezistent ndaj të shtënave.
Në vaksinat e kancerit mRNA, shkencëtarët marrin një mostër nga tumori i një pacienti me kancer dhe analizojnë kodin e tij gjenetik – çdo tumor është gjenetikisht i ndryshëm, që do të thotë se nuk ka dy vaksina kundër kancerit të njëjta.
Ata më pas përdorin një pjesë të kësaj, të quajtur ARN, për të zhvilluar një vaksinë me porosi për pacientin në një laborator. Kur injektohet, injektimi do të japë udhëzimet që qelizat e trupit të prodhojnë një pjesë të padëmshme të tumorit, duke provokuar një përgjigje nga sistemi imunitar.
Ky proces trajnon sistemin imunitar për të dalluar këtë element të kancerit në të ardhmen duke siguruar mbrojtje kundër sëmundjes.
Vaksinat tradicionale punojnë në një parim të ngjashëm, duke përdorur një pjesë të vogël ose të dobësuar të një patogjeni, si një virus, për të ndihmuar imunitetin ta njohë atë si një kërcënim.
Problemi është se këto vaksina shumë të personalizuara kërkojnë muaj për t’u zhvilluar dhe janë jashtëzakonisht të shtrenjta – rreth 100,000 dollarë për pacient.
Shpresohet që AI do të jetë në gjendje të zbulojë kancerin në fillimet e tij, të përshpejtojë prodhimin e vaksinave në masë të madhe dhe të ulë kostot.
Pavarësisht premtimeve, disa komentues politikë të së djathtës kritikuan Projektin Stargate.
Evan Kilgore postoi në X: ‘Vaksinat e kancerit mRNA’ të diskutuara në konferencën e parë për shtyp të Donald Trump sonte ishin një mbyllje e madhe për shumë krahë të djathtë.
“Administrata Trump duhet të mësojë se baza e tij në masë të madhe e përbuz atë për Operacionin Warp Speed dhe se si vaksinat eksperimentale u shtynë shumë.
Trump ka emëruar gjithashtu kritikun e vendosur të vaksinave Robert F Kennedy Junior për të udhëhequr Shërbimet Shëndetësore dhe Njerëzore, i cili ka ngritur shqetësime për efikasitetin e vaksinës dhe ka lidhur vaksinat e fëmijërisë me autizmin.
Presidenti e quajti Stargate një “sipërmarrje monumentale është një deklaratë tingëlluese e besimit në potencialin e Amerikës nën një president të ri”.
Ellison, duke folur së bashku me CEO të OpenAI, Sam Altman dhe CEO të SoftBank, Masayoshi Son, shpjegoi se ‘fragmentet e tumorit’ janë ‘lundrues’ në trupin e një pacienti dhe AI do të jetë në gjendje të analizojë gjakun e dikujt për shenja kanceri.
Ai vazhdoi: “Pastaj përtej kësaj, pasi të gjejmë sekuencën e gjeneve të atij tumori të kancerit, atëherë mund ta vaksinoni atë person, krijoni një vaksinë për çdo person individual për ta vaksinuar kundër atij kanceri dhe ju mund ta bëni atë vaksinë mRNA në mënyrë robotike duke përdorur AI në rreth 48 orë”.
Ellison shtoi: “Pra, imagjinoni zbulimin e hershëm të kancerit, zhvillimin e një vaksine kanceri për kancerin tuaj të veçantë që synon ju, dhe keni atë vaksinë të disponueshme në rreth 48 orë.
“Ky është premtimi i AI dhe premtimi i së ardhmes.”
Por ende mbetet për t’u parë se si do të pranohej një vaksinë e re, duke qenë se drejtuesit e lartë shëndetësorë në administratën e Trump kanë kundërshtuar vaksinat dhe mandatet e vaksinave, përfshirë kreun e ardhshëm të FDA Dr Marty Makary, i cili kundërshtoi mandatet e vaksinës Covid.
Pavarësisht nga çdo kritikë apo dyshim, një trajtim i ri i kancerit ka të ngjarë të jetë një zbulim i mirëpritur në komunitetin mjekësor, pasi normat e sëmundjes janë në rritje globalisht.
Ndërmjet viteve 1990 dhe 2019, rastet e kancerit tek të rinjtë në të gjithë globin janë rritur me 79 për qind dhe vdekjet janë rritur 28 për qind, dhe diagnozat e projekteve të studimeve do të vazhdojnë të rriten me 31 për qind dhe vdekjet do të rriten me 21 për qind në vitin 2030.
Pothuajse çdo kontinent po përjeton një rritje të llojeve të ndryshme të kancerit tek njerëzit nën 50 vjeç, gjë që është veçanërisht problematike pasi sëmundja tenton të kapet në fazat e mëvonshme në këtë popullatë, sepse shumica e mjekëve nuk janë të trajnuar për ta kërkuar atë tek të rinjtë.
Globalisht, Australia ka parë numrin më të madh të diagnozave të hershme të kancerit në botë, me një normë prej 135 për 100,000 njerëz.
Shtetet e Bashkuara bien në vendin e gjashtë, me 87 raste për 100,000 njerëz nën 50 vjeç dhe Britania e Madhe zë vendin e 28-të, me 70,5 raste për 100,000 njerëz.
Kanceret që rriten më shpejt përfshijnë kancerin e fytit dhe prostatës. Kanceret me fillimin e hershëm me vdekshmërinë më të lartë përfshijnë gjirin, trakenë, mushkëritë, stomakun dhe zorrën e trashë.
Ekspertët kanë spekuluar me shumë kohë se rritja e normave të obezitetit dhe ekzaminimet e hershme të kancerit mund të jenë pas rritjes, si dhe dietat me yndyrë të lartë, konsumi i alkoolit dhe përdorimi i duhanit.
Megjithatë, për shkak se stilet e jetesës, zakonet dhe dietat ndryshojnë shumë nga vendi në vend, ata tani besojnë se këta faktorë nuk janë plotësisht përgjegjës për rritjen dhe studiuesit më të fundit kanë filluar të fokusohen në një komponent gjenetik të kancerit të hershëm.
Disa kanë zbuluar se të rinjtë zhvillojnë tumore më agresive sesa pacientët e moshuar, të cilët janë më të mirë në shtypjen e sistemit imunitar të një personi.
Njoftimi i Trump të martën është një nga ndryshimet e gjata të kujdesit shëndetësor që presidenti i ri ka zbatuar vetëm gjatë ditëve të para të mandatit të tij të dytë.
Të hënën, presidenti nënshkroi një urdhër ekzekutiv që shpallte se qeveria amerikane do të njohë vetëm meshkujt dhe femrat si gjini zyrtare, gjë që u prit me reagime nga avokatët e LGBTQIA+.
Menjëherë pas inaugurimit të tij, Trump gjithashtu u tërhoq nga Organizata Botërore e Shëndetësisë – për herë të dytë – duke shkaktuar shqetësime nga ekspertët se lufta kundër sëmundjeve globale si SIDA, malaria, poliomieliti dhe tuberkulozi mund të marrë një goditje serioze.
Për më tepër, presidenti nënshkroi gjithashtu një urdhër që anulon përpjekjet e administratës së Biden për të ulur koston e barnave me recetë për njerëzit në Medicaid dhe Medicare. Megjithatë, ekspertët thonë se ndryshimi nuk do të ketë shumë efekt në atë që shumica e njerëzve paguajnë për medikamente nga xhepi.
Lajmet
Izraeli fillon tërheqjen e trupave ushtarake në disa pjesë të Gazës
Published
11 hours agoon
October 10, 2025By
UBT News
Mediat e huaja kanë raportuar se Izraeli ka filluar tërheqjen e tij të pjesshme ushtarake në Gaza shkruan BBC.
Ushtria izraelite thotë se një armëpushim është tani në fuqi pasi forcat e saj u tërhoqën në disa pjesë të Gazës.
“Trupat janë pozicionuar përgjatë vijave të dakorduara sipas planit të Trumpit, por do të vazhdojnë të largojnë çdo kërcënim të menjëhershë”, tha ushtria.
Kjo vjen pasi qeveria izraelite miratoi një marrëveshje me Hamasin, e cila parasheh gjithashtu lirimin e pengjeve. Hamasi tani ka 72 orë për të liruar të gjithë pengjet izraelite, ndërsa Izraeli do të lirojë qindra të burgosur palestinezë.
Kamionët e ndihmës pritet që më pas të vërshojnë për të ndihmuar dy milionë banorët e Gazës, shumica e të cilëve janë zhvendosur./S.K/KP/
Lajmet
Tërmet i fuqishëm me magnitudë 7.6 godet Filipinet, alarm për cunami
Published
14 hours agoon
October 10, 2025By
UBT News
Paralajmërime për cunami janë lëshuar për disa vende pasi një tërmet me magnitudë 7.4 ballë goditi brigjet e Filipineve jugore.
Epiqendra e tërmetit ishte rreth 62 km në juglindje të qytetit Manay, në rajonin Mindanao, në një thellësi prej 22 km.
Qendra e Paralajmërimit për Cunami në Paqësor me seli në SHBA tha se valë deri në 3 metra ishin të mundshme në rajon, me paralajmërimin që mbulonte edhe rajonet Sulawesi dhe Papua të Indonezisë.
Instituti Filipinez i Vullkanologjisë dhe Sizmologjisë tha se priste dëme dhe lëkundje pasuese.
Presidenti fiLipinas, Ferdinand Marcos, tha se autoritetet po vlerësonin situatën në terren.
“Operacionet e kërkim-shpëtimit dhe ndihmës po përgatiten tashmë dhe do të nisin sapo të jetë e sigurt për ta bërë këtë. Po punojmë pa ndërprerje për të siguruar që ndihma të arrijë tek të gjithë ata që kanë nevojë. Le të vazhdojmë të kujdesemi për njëri-tjetrin dhe të lutemi për sigurinë e të gjithë bashkatdhetarëve tanë”, shtoi presidenti.
Ndryshe, tërmeti është ndër më të fuqishmit që kanë goditur “Unazën e Zjarrit” të Paqësorit vitet e fundit, një zonë që ka më shumë se 800 tërmete çdo vit./S.K/EO/
Lajmet
Trump: I kam dhënë fund 8 konflikteve, por nuk e bëra për Nobelin
Published
15 hours agoon
October 10, 2025By
UBT News
Presidenti amerikan Donald Trump ka deklaruar se i ka dhënë fund 8 konflikteve në të gjithë botën, por këtë gjë nuk e ka bërë për të fituar Nobelin e Paqes.
Në pritjen që i bëri Presidentit të Finlandës, Alexander Stubb, Trump u shpreh se askush në histori nuk i ka dhënë fund tetë luftërave në nëntë muaj.
“Por, ata që japin Çmimin Nobel e dinë vetë punën e tyre. Janë të zotë në atë që bëjnë, mirëpo askush në histori nuk i ka dhënë fund tetë luftërave në nëntë muaj. Nuk e bëra për të fituar çmimin. E bëra për të shpëtuar shumë jetë”, u shpreh Trump.
Në fakt, konfliktet për të cilat flet Donald Trump nuk janë 8, por 7. Armeni-Azerbajxhan, Republika Demokratike e Kongos-Ruanda, Izrael-Iran, Indi-Pakistan, Kamboxhia-Tajlandë, Egjipt-Etiopi, si dhe një marrëveshje e pjesshme midis Serbisë dhe Kosovës, gjatë mandatit të tij të parë presidencial./S.K/KP/A2
Lajmet
Owen: Mbi 1.27 milion njerëz flenë rrugëve të Evropës çdo natë
Published
15 hours agoon
October 10, 2025By
UBT News
Zëvendës-drejtoresha e Federatës së Organizatave Kombëtare që Punojnë me të Pastrehët në Evropë, Ruth Owen tha se sipas të dhënave të fundit evropiane, më shumë se 1.27 milion njerëz flenë në rrugë ose strehimore në të gjithë Evropën çdo natë.
Duke shënuar Ditën Botërore të Pastrehëve, Owen tha se mungesa e strehimit është shndërruar në krizë të thellë, sidomos në qytetet e mëdha.
“Përveç gjumit në rrugë dhe qëndrimit në akomodim për njerëzit e pastrehë, kjo do të përfshinte gjëra të tilla si qëndrimi me familjen dhe miqtë sepse nuk keni ku të shkoni tjetër, dhe kjo arrin në pothuajse 5% të popullsisë së BE-së (që) kanë përjetuar një formë të mungesës së strehimit në jetën e tyre.”, tha ajo.
Ajo shtoi se mungesa e strehimit është përkeqësuar në shumë qytete evropiane, duke përmendur Brukselin si një nga shembujt më të zymtë.
“Mendoj se hera e parë që u numërua popullsia e pastrehë në Bruksel ishte në vitin 2008, dhe ishte rreth 1.700 njerëz. Dhe tani është më shumë se 10.000. Njëra prej tyre është padyshim kostoja e strehimit në qytet,” vlerësoi ajo.
Gjermania ka popullsinë më të madhe të pastrehë në Evropë, me rreth 530.000 njerëz, tha Owen, duke shtuar se shifra pasqyron si një regjistrim gjithëpërfshirës ashtu edhe një përkufizim të gjerë të mungesës së strehimit.
Në Francë, numri i të pastrehëve u rrit me 20 mijë vitin e kaluar për të arritur në 350 mijë, sipas një raporti të vitit 2025 nga Fondacioni për të Pastrehët. Raporti përmendi ngecjen në ndërtimin e banesave, rritjen e çmimeve të qirave dhe mungesën e veprimeve qeveritare si faktorë kryesorë nxitës.
Gjithashtu tha se 2.7 milionë njerëz janë duke pritur për strehim publik në Francë, por vetëm 393 mijë prej tyre u ndanë për strehim të tillë në vitin 2023.
Raporti theksoi se deri më sot nuk janë ndërmarrë hapa të rëndësishëm për të zgjidhur problemin e strehimit dhe ky problem mund të thellohet si rezultat i mungesës së vullnetit politik të shkaktuar nga krizat e vazhdueshme qeveritare.
Raporti tha se numri i personave të pastrehë u rrit me 130 për qind gjatë periudhës 2002-2022, duke vënë në dukje se numri i personave të pastrehë, i cili u regjistrua 330.000 vitin e kaluar, është rritur me 20.000 këtë vit, për të arritur në total prej 350.000.
Si zgjidhje për mungesën e strehimit, Owen rekomandoi rritjen e iniciativave të strehimit publik dhe rregullimin e tregut të strehimit.
“Mendoj se duhet ta bëjmë strehimin më të përballueshëm për njerëzit me të ardhura shumë të ulëta, duke përfshirë rregullimin e tregut të strehimit, ndërtimin e banesave publike dhe ofrimin e mbështetjes së të ardhurave për familjet. Finlanda është një histori e vërtetë suksesi. Ajo e uli popullsinë e saj të pastrehë nga rreth 20 mijë në 3 mijë gjatë dy dekadave,”, përfundoi ajo.

Pse çdo vit duhet të vizitosh një vend të ri?

Çka shkakton mungesa e proteinave në trup?

Debatik Curri, trajner i ri i Gjilanit

Gështenjat – ushqimi i ngrohtë i vjeshtës që forcon trupin dhe shpirtin

Lucas Vazquez: Karriera ime vazhdon jashtë Spanjës, idetë janë të qarta

Giuseppe Gibboni mahnit Tiranën me violinën e tij Stradivari

Katër satelitë Starlink bien çdo ditë drejt Tokës, shkencëtarët paralajmërojnë për ndikim në atmosferë

Priscilla Presley përballet me akuza për fshehje pasurie dhe manipulim të trashëgimisë së Elvis

Përfundon seanca fillestare për caktimin e paraburgimit ndaj Fatmir Shehollit
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Vendi1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months ago
UBT sjell për herë të parë në Kosovë ekspozitën kushtuar vizionarit dhe inxhinierit Karl Gega