Shëndet
Fruti antioksidues i verës që i bën mirë zemrës dhe përmirëson gjumin
Published
3 months agoon
By
UBT NewsNjë nga frutat më të shijshme të verës, qershitë e kuqe dhe krokante kanë veti që i bëjnë ato thelbësore në dietën tonë.
Ato zvogëlojnë inflamacionin, përmirësojnë gjumin, rrisin shëndetin e zemrës dhe përshpejtojnë rikuperimin pas ushtrimeve, duke nxitur shëndetin dhe mirëqenien e përgjithshme. Ja pesë përfitime të rëndësishme shëndetësore të qershive.
Ato janë plot me lëndë ushqyese, të gjitha varietetet e qershive përmbajnë shumë lëndë ushqyese, fibra, vitamina dhe minerale.
Vitamina C është e rëndësishme për forcimin e imunitetit dhe lëkurës, ndërsa kaliumi është thelbësor për muskujt, funksionin nervor dhe rregullimin e presionit të gjakut. Qershitë janë burim i mirë i fibrave, që kontribuojnë në funksionimin e duhur të tretjes, duke e ushqyer sistemin tretës me baktere të dobishme të zorrëve dhe duke rritur lëvizshmërinë e zorrëve. Së fundmi, ato ofrojnë vitamina B, vitaminë K, mangan, bakër dhe magnez.
Ato janë të pasura me antioksidantë e përbërës anti-inflamatorë. Përqendrimi i lartë i përbërësve mund të jetë përgjegjës për shumë përfitime shëndetësore të këtij fruti. Përmbajtja e lartë antioksiduese ndihmon në luftimin e stresit oksidativ, një gjendje e lidhur me sëmundje kronike dhe plakje të parakohshme.
Një përmbledhje e studimeve zbuloi se konsumimi i qershive uli në mënyrë efektive inflamacionin në 11 nga 16 studime dhe shënuesit e stresit oksidativ në 8 nga 10 studime. Qershitë janë të pasura me polifenole, një grup i madh kimikatesh bimore që ndihmojnë në luftimin e dëmtimit të qelizave, zvogëlojnë inflamacionin dhe përmirësojnë shëndetin e përgjithshëm.
Dietat e pasura me polifenole ju mbrojnë nga disa sëmundje kronike, si sëmundjet e zemrës, diabeti, rënia njohëse dhe lloje të caktuara të kancerit.
Ato gjithashtu përmbajnë karotenoide si beta-karoteni dhe vitamina C, të cilat kanë veti anti-inflamatore dhe antioksiduese.
Ato përshpejtojnë rikuperimin pas ushtrimeve fizike. Hulumtimet tregojnë se përbërjet anti-inflamatore dhe antioksiduese në qershi lehtësojnë dhimbjet muskulore , dëmtimin dhe inflamacionin e shkaktuar nga ushtrimet fizike. Qershitë janë zbuluar se përshpejtojnë rikuperimin e muskujve, zvogëlojnë dhimbjen dhe parandalojnë humbjen e forcës tek atletët si çiklistët dhe vrapuesit e maratonës.
Disa prova sugjerojnë se qershitë përmirësojnë performancën në ushtrime. Një studim me 27 vrapues rezistence zbuloi se ata që konsumuan 480 mg qershi çdo ditë për 10 ditë para një maratone arritën një kohë mesatare 13% më të shpejtë dhe përjetuan më pak dhimbje muskujsh sesa grupi që mori një placebo.
Edhe pse shumica e studimeve kanë hetuar lidhjet midis qershive dhe atletëve profesionistë, ky frut ju sjellë dobi edhe njerëzve të zakonshëm. Në një studim me 20 gra aktive, ato që konsumuan 60 ml lëng qershie dy herë në ditë për tetë ditë u shëruan më shpejt krahasuar me një grup placebo.
Ato janë të dobishme për shëndetin e zemrës. Rritja e konsumit të frutave të pasura me lëndë ushqyese, si qershitë, mund të jetë mënyrë e shijshme për të mbrojtur zemrën, pasi studimet tregojnë se dietat e pasura me fruta shoqërohen me një rrezik të reduktuar të sëmundjeve të zemrës.
Qershitë janë të dobishme në këtë drejtim, pasi janë të pasura me lëndë ushqyese e komponime të njohura për të përmirësuar shëndetin e zemrës, duke përfshirë kaliumin dhe polifenolet antioksiduese. 154 gramë qershi ofrojnë 10% të vlerës së rekomanduar ditore për kalium, mineral thelbësor për ruajtjen e zemrës e rrahjeve normale të saj, ndërkohë që ndihmon gjithashtu në largimin e natriumit të tepërt nga trupi, duke rregulluar kështu tensionin e gjakut.
Kjo është arsyeja pse marrja më e lartë e kaliumit është lidhur me një rrezik të reduktuar të sëmundjeve të zemrës dhe goditjes në tru.
Qershitë janë të pasura me antioksidantë të fuqishëm, siç janë antocianinat, flavonolet dhe katekinat, që e mbajnë zemrën të shëndetshme duke e mbrojtur nga dëmtimi i qelizave e zvogëluar inflamacionin. Një studim me 84,158 persona zbuloi se marrja më e lartë e polifenoleve shoqërohej me rrezik të reduktuar ndjeshëm të sëmundjeve të zemrës gjatë pesë viteve.
Përmirëson cilësinë e gjumit. Përfitimet e qershive për përmirësimin e gjumit mund t’i atribuohen përmbajtjes së tyre të lartë të përbërësve bimorë. Përveç kësaj, qershitë përmbajnë melatoninë, një substancë që ndihmon në rregullimin e ciklit të gjumit.
Studimi me 20 persona tregoi se ata që konsumuan qershi për 7 ditë përjetuan rritje të ndjeshme të niveleve të melatoninës, kohëzgjatjes së gjumit dhe cilësisë. Një studim dyjavor tek të rriturit e moshuar me pagjumësi zbuloi se pirja e 225 ml lëng qershie të thartë para gjumit rriti kohën me 84 minuta.
Megjithatë, duhet theksuar se këto studime përdorën produkte të koncentruara lëngu, kështu që është e paqartë nëse frutat e freskëta do të kishin të njëjtin efekt. Nevojiten më shumë studime për të kuptuar më mirë se si konsumimi i qershive mund të sjellë dobi në gjumë.
Shëndet
Pse fryhet barku? Shkaqet dhe zgjidhjet më të zakonshme
Published
1 day agoon
October 31, 2025By
UBT News
Fryrja e barkut është një nga shqetësimet më të zakonshme që raportohen në kabinetet mjekësore.
Ajo ndodh kur barku zmadhohet përtej përmasave normale për shkak të gazrave, lëngjeve, përmbajtjes tretëse ose ndryshimeve strukturore në organet e brendshme.
Shkaqet kryesore:
Shkaqe organike: shtatzënia, shtimi në peshë, bllokimet në zorrë, gastropareza, celiakia, peritoniti, asciti ose rritja e organeve të brendshme.
Shkaqe funksionale: gazrat nga sindroma e zorrës së irrituar (IBS), intoleranca ushqimore, kapsllëku, çrregullime të tkurrjes së zorrëve dhe dobësia e muskujve të barkut.
Diagnoza
Mjeku vlerëson simptomat përmes ekzaminimit fizik, nëse është e nevojshme, kryen ultratingull abdominal apo analiza tjera për të përcaktuar shkakun.
Trajtimi
Në rastet organike, trajtohet sëmundja themelore. Në rastet funksionale, ndihmojnë laksativët, probiotikët, enzimat tretëse dhe ndryshimet në dietë.
Shmang ushqimet që shkaktojnë gazra.
Ha ngadalë dhe në porcione të vogla.
Pij më shumë ujë dhe konsum më shumë fibra.
Bëj aktivitet fizik të rregullt.
Nëse fryrja është e shpeshtë ose e shoqëruar me dhimbje, kërko këshillë mjekësore për të përjashtuar shkaqe më serioze. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ekspertët paralajmërojnë: Këto dy ushqime të përpunuara e dëmtojnë trurin
Published
1 day agoon
October 31, 2025By
UBT News
Ushqimet e përpunuara që mund të dëmtojnë më shumë shëndetin e trurit, sipas një studimi të ri, janë mishi i përpunuar dhe pijet e gazuara me sheqer.
Një ekip studiuesish nga Universiteti Virginia Tech ka zbuluar se personat që konsumojnë rregullisht këto produkte kanë rrezik dukshëm më të lartë për të zhvilluar probleme njohëse, përfshirë çrregullime që lidhen me demencën dhe sëmundjen e Alzheimerit, raporton Science Alert.
Studimi u mbështet në të dhënat e Universitetit të Michiganit për Shëndetin dhe Pensionimin, ku u analizuan 4,750 amerikanë mbi 55 vjeç, të ndjekur për një periudhë shtatëvjeçare (2014–2020). Çdo dy vjet, pjesëmarrësit i’u nënshtruan testeve të kujtesës dhe aftësive njohëse, duke përfshirë kujtimin e menjëhershëm, kujtimin e vonuar, llogaritje të thjeshta dhe ushtrime për përqendrim.
Rezultatet treguan se 1,363 persona zhvilluan probleme me kujtesën. Ata që konsumonin një racion mishi të përpunuar në ditë kishin 17% më shumë rrezik për çrregullime njohëse, ata që pinin çdo ditë pije të ëmbëlsuara – si kola, çaj i ftohtë me sheqer apo lëngje frutash industriale – kishin 6% më shumë rrezik.
Megjithatë, studimi nuk gjeti një lidhje të fortë mes konsumit të përgjithshëm të ushqimeve ultra të përpunuara dhe rritjes së rrezikut për probleme njohëse, përveç mishrave të përpunuar dhe pijeve me sheqer. Ushqime të tjera si gatimet e gatshme, ëmbëlsirat, snack-et e kripura apo produktet e bulmetit dhe drithërave nuk rezultuan me ndikim të njëjtë negativ.
Autorët theksojnë se shmangia e këtyre dy kategorive kryesore mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit të trurit.
“Ka gjëra që mund t’i ndryshoni. Sekreti është moderimi dhe balanca në zgjedhjet ushqimore,” – deklaroi profesoresha Brenda Davy, autore e studimit.
Ndikimi i ushqimeve të përpunuara është më i madh sesa mendojnë shumica e njerëzve. Vetëm më 2020, 65% e ushqimeve dhe 38% e pijeve të blera nga familjet amerikane përbëheshin nga produkte të përpunuara me ngjyrues, aromatizues e përbërës artificialë që mungojnë në ushqimin e përgatitur në shtëpi.
Një tjetër autor i studimit, Ben Katz nga Virginia Tech, sugjeroi se edukimi ushqimor mund të jetë pjesë e zgjidhjes: “Nuk mjafton të ndjekësh një dietë. E rëndësishme është t’u japësh njerëzve aftësitë për të gatuar sipas asaj diete,” – u shpreh ai. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ndërrimi i natës rrit rrezikun e kancerit tek gratë
Published
2 days agoon
October 31, 2025By
UBT News
Puna gjatë natës ka qenë prej kohësh e lidhur me shëndetin e dobët. Tani një studim i ri sugjeron se për gratë, puna gjatë kësaj kohe mund të rris rrezikun e kancerit.
Hulumtuesit kanë zbuluar se gratë që punojnë në turnin e natës janë pothuajse pesë herë më të rrezikuara nga kanceri në krahasim me gratë që punojnë gjatë ditës.
Në këtë studim ekspertët kanë gjetur se gratë që punonin gjatë natës ishin më shumë të rrezikuara nga kanceri i gjirit, kanceri i lëkurës dhe kanceri i mushkërive, shkruan Medicalnewstoday,
Bashkautori i hulumtimit, Xuelei Ma, nga Qendra Mjekësore e Kinës Perëndimore dhe kolegët e tij kanë publikuar gjetjet e tyre në revistën “Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention”.
Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se puna gjatë ndërrimit të natës mund të pengojë rëndë ritmin tuaj të qarkullimit.
Ky është orari kur rregullohen proceset fiziologjike të trupit gjatë një cikli 24 orësh. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ja lista me ushqime që mbajnë yndyrën në gjak nën kontroll
Published
2 days agoon
October 31, 2025By
UBT News
Meqenëse nuk kanë kurrfarë shijeje apo arome, këta dy artikuj mund t’u shtohen ushqimeve më të llojllojshme. Hani pa u shtuar sheqer dhe organizmit tuaj do t’u bëjnë mirë.
Në ditë mjafton të hani një deri në dy lugë të vogël fara chia, ndërkaq nga ajo lugë të vogël do të përfitoni deri në tri herë më shumë hekur sesa nga spinaqi.
Më parë duhet t’i zhytni në ujë, meqë nuk kanë aromë mund t’u shtohet të gjitha gjellëve – supës, perimeve, vezëve e pijeve. Farat e chias janë me omega-3 të thartirave yndyrore, të cilat ndihmojnë në rregullimin e kolesterinës së mirë dhe të kolesterinës së keqe në gjak, ndihmojnë ne shëndetin e zemrës.
Pas eliminoni nga organizmi të të gjithë “armiqtë” e njohur, sheqerit, produkteve të mishit dhe të tjera, në ushqim shtoni farat e tërshërës.
Konsumoni ashtu siç janë, pa shtesa të ëmbla. Kokrrat e tërshërës pastrojnë zorrët nga yndyrat, sepse fibrat e tërshërës të njohura si beta-glukan, yndyrarti thithin, andaj kolesterina as që hyn në gjak dhe në qarkullim të gjakut.
Një filxhan kokrra tërshëre do t’i plotësojë nevojat ditore për beta-glukan, mirëpo fibra të tilla ka edhe në elb dhe në alga.
Në ushqim kohë pas kohe përdorni edhe avokado, e cila, pos që ul kolesterinën LDL, mbron edhe arteriet. /A.Z/UBT News/
Studentët e UBT-së përfundojnë praktikën profesionale në Coca-Cola HBC Kosova
Profesori i UBT-së, Blerim Emerllahu bëhet Ambasador Artist i kompanisë prestigjioze “Henri Selmer Paris”
Profesorët e UBT-së, Musa Sabedini dhe Ferid Selimi, botojnë artikull shkencor në revistën e indeksuar në SCOPUS
TikTok fshin mbi 189 milionë video
Pse fryhet barku? Shkaqet dhe zgjidhjet më të zakonshme
Ja pse Selena Gomez zhduket herë pas here nga interneti
Dy stadiume në garë për finalen e Ligës së Kampionëve 2029
Osmani: Do të bëj çmos për të evituar zgjedhjet, edhe pak ditë sqarohen të gjitha
Ekspertët paralajmërojnë: Këto dy ushqime të përpunuara e dëmtojnë trurin
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet1 week agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
