Lajmet

Fronti Europian për Marrëveshjen paqësore të Ohrit: Me qeverinë e re janë cenuar parimet themelore

Publikuar

Me rastin e 23 vjetorit të Marrëveshjes paqësore të Ohrit, Fronti Europian ka organizuar akademi mbi legjitimitetin e saj.

Bujar Osmani përfaqësues nga Fronti Evropian tha se Marrëveshja e Ohrit qëndron si një gurëthemel i paqes, stabilitetit dhe demokracisë në Maqedoninë e Veriut duke mëshiruar aspiratat e gjithë qytetarëve të saj për një shtet dhe shoqëri të drejtë dhe gjithëpërfshirëse.

Sipas tij 23 vjet më parë më 13 gusht 2001 u nënshkrua Marrëveshja paqësore e Ohrit duke i dhënë fund një periudhe lufte dhe duke vendos Maqedoninë e Veriut në një rrugë drejtë pajtimit, barazisë, drejtësisë, qeverisjes konsensuale dhe integrimit euroatlantik.

Derisa sipas Osmanit me qeverinë e re janë cenuar parimet themelore të marrëveshjes.

“Kjo marrëveshje e ndërmjetësuar dhe e arritur me mbështetjen dhe me garancitë e komunitetit ndërkombëtarë vendosi themelet për një bashkëjetesë paqësore të komuniteteve të ndryshme etnike brenda vendit tonë me fokus të veçantë në përfshirjen dhe fuqizimin e komunitetit shqiptar si dhe komuniteteve jo shumicë. Marrëveshja paqësore e Ohrit u hartua për të zgjidhur tensionet etnike dhe luftën e armatosur përmes një balancimi të kujdesshëm ndërmjet dy parimeve themelore hyrëse: nën një ruajtjen e sovranitetit, integritetit territorial si dhe karakterin unitar të shtetit dhe nën dy ruajtjen dhe reflektimin e karakterit multietnik të shtetit”, tha Osmani.

Por nga zhvillimet e fundit politike Osmani tha se është cenuar rënë qëllimi e synimi i kësaj marrëveshje.

“Zhvillimet e fundit politike në qeverinë e re të koalicionit të formuar si rezultat i zgjedhjeve të mbajtura në maj 2024 kanë cenuar rëndë themelet e synimit dhe qëllimit si dhe parimet themelore të marrëveshjes së Ohrit. Veprimet irracionale në rrafshin e kufizimit të standardeve të pjesëmarrjes politike të arritura me përpjekje gjatë dekadash për të garantuar standardet e gjithë përfshirjes janë në kundërshtim po me këtë synim dhe qëllim të marrëveshjes së Ohrit dhe qëllimin e palëve nënshkruese”, tha Osmani.

Osmani poashtu potencoi se shkelja dhe injorimi flagrant i vullnetit politikë dhe elektoral i komunitetit të dytë më të madh në vend, komunitetit shqiptar si dhe komunitetit jo shumicë është në kundërshtim me amandamentin 6 të kushtetutës të Maqedonisë së Veriut.

“Parimi i legjitimitetit etnik është respektuar në përgjithësi nga gjitha qeveritë. Në mungesë të këtij parimi maqedonasit etnik mund të vendosnin arbitrarisht dhe preferencialisht se cila parti shqiptare etnike duhet ta përfaqësoj popullin shqiptar. Kjo situatë është problematike. Cili është qëllimi i ekzistimit të partive politike etnike dhe cila do të ishte arsyeja që një komunitet etnik të dal e të votoj në zgjedhje nëse përfaqësuesit e tyre në fund zgjidhen në mënyrë preferenciale dhe nga partia fituese etnike maqedonase.Shkelja dhe injorimi flagrant i vullnetit politikë dhe elektoral të komunitetit të dytë më të madh në vend, komunitetit shqiptar si dhe komunitetit jo shumicë është në kundërshtim me amendamentin 6 të kushtetutës të Maqedonisë së Veriut dhe me parimin e përfaqësimit të drejtë”, shtoi Osmani.

Edhe profesoresha Arta Mehmeti Ademi tha se Marrëveshja paqësore e Ohrit i dha fund luftës së vitit 2001, rivendosi paqen dhe kishte për qëllim rregullimin juridik të pozitës së shqiptarëve dhe komuniteteve të tjera jo shumicë.

Ajo tha se gjatë kësaj periudhe ka pas tentativa që parimet bazë të marrëveshjes të cungohen.

“Përgjatë kësaj periudhe nga partitë maqedonase në pushtet në vazhdimësi ka pas tentativa që parimet bazë të proklamuara dhe garantuara në Marrëveshjen paqësore të Ohrit të cungohen, të interpretohen subjektivisht dhe si të tilla mos të aplikohen në tërësi tentativa të cilat mund të themi se kanë ndikuar në ngadalësimin e jetësimit të së njëjtës në praktikë”, shtoi ajo./UBTNews/

Lajmet

​Gara për president, sondazhi i ri Trump-Harris

Publikuar

nga

Zëvendëspresidentja Kamala Harris dhe ish-presidenti Donald Trump janë të barabartë shtatë javë para zgjedhjeve presidenciale të 5 nëntorit, sipas sondazheve të reja të publikuara sot që tregojnë gjithashtu një garë të ngushtë në shtetin kyç të Pensilvanisë.

Në sondazhin kombëtar, Harris dhe Trump janë të barabartë me 47 për qind të votuesve. Sondazhi u krye me 2.437 të anketuar nga 11 deri më 16 shtator për New York Times, Philadelphia Inquirer dhe Siena College. Marzha e gabimit është 3 pikë përqindjeje.

Në Pensilvani, një nga shtatë shtetet kryesore të lëvizjes, Harris mbajti një epërsi prej katër pikë përqindjeje dhe kryeson 50 deri në 46 për qind, me një diferencë gabimi prej 3.8 pikë përqindjeje, sipas një sondazhi të Times.

Një sondazh i veçantë për Washington Post tregoi për një garë të ngushtë në atë shtet, e cila mund të përcaktojë rezultatin e asamblesë, së bashku me Arizonën, Xhorxhia, Miçiganin, Nevadën, Karolinën e Veriut dhe Wisconsin.

Të anketuarit në Pensilvani, 1003 prej tyre, deklaruan 48 për qind për Harris dhe 47 për qind për Trump, me një diferencë gabimi prej 3.6 pikësh.

Shumica e të anketuarve i thanë Post se ishin “jashtëzakonisht të motivuar” për të votuar dhe se ruajtja e demokracisë amerikane ishte “jashtëzakonisht e rëndësishme” për ta. Por ata janë të ndarë për sa i përket kandidatit që do të mbronte më së miri liritë kombëtare, me 48 për qind që votuan për Harris dhe 45 për qind për Trump.

Sondazhi i NYT/Inquirer/Siena zbuloi gjithashtu se demokracia amerikane është një çështje e rëndësishme për votuesit, së bashku me ekonominë, abortin dhe emigracionin. Mbështetja për të dy kandidatët është afërsisht e barabartë.

Një sondazh i Ipsos javën e kaluar tregoi se Harris kryeson me pesë pikë përqindjeje, me 47 për qind të të anketuarve që e mbështesin atë dhe 42 për qind për Trump.

Vazhdo të lexosh

Bota

Zjarrvënie të qëllimshme, arrestohen 14 persona në Portugali

Publikuar

nga

Policia portugeze ka arrestuar 14 të dyshuar për zjarrvënie të qëllimshme, të lidhur me disa nga dhjetëra zjarret vdekjeprurëse që shpërthyen në të gjithë vendin. Këto zjarre kanë shkaktuar të paktën shtatë viktima dhe kanë shkatërruar shtëpi, fabrika dhe dhjetëra mijëra hektarë pyje, duke kontribuar në rreziqet e mëdha që shkaktohen nga ndryshimet klimatike dhe shpopullimi rural.

Kryeministri Luis Montenegro premtoi “veprim represiv” të ashpër ndaj këtyre krimeve, që ai i konsideron të kryera në emër të interesave të veçanta. Ekspertët, si profesor Salvador Pinho Ferreira de Almeida, theksuan se aktiviteti kriminal është i dukshëm, pasi shumë nga zjarret filluan natën dhe ishin të shpërndara në mënyrë të pazakontë.

Studiuesi Andre Inacio vuri në dukje se zjarrvënia përkeqëson një situatë klimatike me pyje të thatë dhe erëra të forta. Ai sugjeroi se motivet ekonomike, si blerja e druve të djegur ose toka me çmime më të ulëta, mund të jenë arsye për zjarrvënien e qëllimshme, si dhe probleme të shëndetit mendor.

Një studim i vitit 2017 zbuloi se zjarrvënia përbënte rreth 36% të zjarreve fatale në Portugali, ndërsa një punim tjetër tregoi se zemërimi dhe hakmarrja ishin motivet kryesore për zjarrvënësit.

Ekspertët kanë bërë thirrje për përmirësimin e menaxhimit të peizazhit dhe rifillimin e përpjekjeve të pastrimit që filluan pas zjarreve të vdekjeprurshme të vitit 2017, duke paralajmëruar se situata aktuale është alarmante dhe kërkon veprime të menjëhershme./UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Studimi i ri: Truri i gruas ndryshon në mënyrë drastike gjatë shtatzënisë

Publikuar

nga

Shtatzënia shkakton ndryshime të mëdha në trupin e femrës, dhe një studim i ri tregon se truri gjithashtu pëson ndryshime të mëdha, disa kalimtare dhe disa të gjata.

Shkencëtarët thanë se për herë të parë hartuan ndryshimet që ndodhin kur truri i një gruaje riorganizohet në përgjigje të shtatzënisë, bazuar në skanimet e bëra 26 herë, duke filluar tri javë para konceptimit, deri në nëntë muajt e shtatzënisë dhe më pas dy vjet pas lindjes.

Studimi dokumentoi një rënie të gjerë të vëllimit të lëndës gri kortikale, rajonit të rrudhosur të shtresës më të jashtme të trurit, si dhe një rritje në integritetin mikro-strukturor të lëndës së bardhë të vendosur më thellë në tru. Të dyja ndryshimet koinciduan me një rritje të niveleve të hormoneve estradiolit dhe progesteronit.

“Është mjaft tronditëse që në vitin 2024 ne nuk kemi pothuajse asnjë informacion për atë që ndodh në tru gjatë shtatzënisë. Kjo punë ngre më shumë pyetje sesa përgjigjet, dhe ne po gërvishtim vetëm sipërfaqen e këtyre pyetjeve”, tha Elizabeth Chrastil, një neuroshkencëtare pranë Universitetit të Kalifornisë, gjithashtu objekt i këtij hulumtimi.

Chrastil tha se gjatë studimit ajo nuk ishte në dijeni të të dhënave që tregonin ndryshime në trurin e saj dhe se nuk ndihej ndryshe.

Shkencëtarët thanë se që kur studimi përfundoi, ata kanë vënë re të njëjtin model në disa gra të tjera shtatzëna që i janë nënshtruar skanimeve të trurit në një iniciativë kërkimore në vazhdim të quajtur projekti i trurit të nënës, i cili synon të rrisë numrin e subjekteve në qindra.

“Studimet e mëparshme kanë marrë skanime të trurit para dhe pas shtatzënisë. Por ne kurrë nuk kemi parë metamorfozë të trurit”, shtoi Emily Jacobs, një neuroshkencëtare pranë Universitetit të Kalifornisë.

Skanimet treguan një reduktim mesatar prej rreth 4 për qind të lëndës gri në afërsisht 80 për qind të rajoneve të trurit të studiuara. Rikuperimi i vogël pas lindjes nuk e ktheu volumin në nivelet e para shtatzënisë. Studiuesit thanë se nuk është e qartë nëse humbja e lëndës gri është një gjë e keqe.

“Disa nga ndryshimet që vumë re mund të jenë gjithashtu një përgjigje ndaj kërkesave të larta fiziologjike të shtatzënisë, duke treguar se sa i adaptueshëm mund të jetë truri”, tha Laura Pritschet, një studente post-doktoratë pranë Universitetit të Pensilvanisë dhe autore kryesore e studimit.

Në të ardhmen, studiuesit shpresojnë të shqyrtojnë se si variacionet në këto ndryshime mund të ndihmojnë në parashikimin e fenomeneve të tilla si depresioni pas lindjes dhe se si pre-eklampsia, një gjendje serioze e presionit të gjakut që mund të zhvillohet gjatë shtatzënisë, mund të ndikojë në tru.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

BE-ja ndan 160 milionë euro të tjera për të përgatitur sistemin energjetik të Ukrainës

Publikuar

nga

Komisioni Evropian do të ndajë gjithashtu rreth 160 milionë euro për të ndihmuar sistemin energjetik të Ukrainës përballë sulmeve ruse. Kështu deklaroi presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, të enjten në një konferencë të përbashkët për shtyp me drejtorin ekzekutiv të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, Fatih Birol, në Bruksel.

Von der Leyen vuri në dukje se Komisioni Evropian do të ndajë gjithashtu rreth 160 milionë euro për të ndihmuar sistemin energjetik të Ukrainës, duke përfshirë 60 milion për nevoja humanitare – strehimore dhe ngrohje, 100 milion për riparime dhe restaurim, dhe kjo shumë do të merret nga të ardhurat e aseteve të ngrira ruse.

Sipas saj, që nga shkurti i vitit 2022, ndihma e BE-së për sektorin energjetik të Ukrainës ka arritur në të paktën 2 miliardë euro.

Siç raportoi më herët Ukrinform, kryeministri Denys Shmyhal pret që negociatat me operatorët evropianë të sistemit të transmetimit të rrisin kapacitetin për import të energjisë elektrike nga 1.7 GW në 2.2 GW deri në fillim të dimrit.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara