Kulturë
“Formula e Pagëzimit”, dokumenti më i vjetër i shkrimit shqip!
Muzeu Historik Kombëtar i dedikoi një ditë të veçantë sot Formulës së Pagëzimit, dokumentit që njihet si një nga trashëgimitë më të çmuara të shkrimit shqip. Ky dokument, i cili është i vetmi i njohur deri tani si më i vjetri në gjuhën shqipe, është një fjali e shkurtër e shkruar në dialektin e Veriut, që ka mbijetuar përmes shekujve. Fjalët e thjeshta që përmban janë: “Unte’paghesont premenit Atit et birit et spertit senit”, dhe ato kanë një kuptim të thellë historik dhe kulturor për shqipen dhe identitetin kombëtar.
Ky dorëshkrim i njohur në latinisht u zbulua për herë të parë në vitin 1915 nga historiani rumun Nikolla Jorga, i cili e gjeti në bibliotekën “Laurenziana” të Firencës. Pas gjetjes, Jorga e botoi këtë dokument, i cili ka ndihmuar në çmimin e vlerës së shkrimit shqip dhe lidhjen e tij me periudhat e hershme të historisë kombëtare.
Formula e Pagëzimit është një letër qarkore e kryepeshkopit të Durrësit, Pal Ëngjëllit, një nga bashkëpunëtorët më të ngushtë të Gjergj Kastriotit – Skënderbeut, dhe përdorej nga familjet shqiptare për të kryer ritualin e pagëzimit të fëmijëve të porsalindur, në rastet kur ata nuk kishin mundësi t’i çonin në kishë. Ky dokument është shkruar me alfabetin latin, që është shumë i ngjashëm me atë që përdori Gjon Buzuku në veprën e tij të njohur.
Për të shënuar 100-vjetorin e Kongresit të Manastirit, në vitin 2008, Muzeu Historik Kombëtar e botoi librin me titull “Formula e Pagëzimit”, i cili përmban kumtesa, hulumtime dhe studime të thella mbi këtë dokument të çmuar. Ky botim ka një rëndësi të jashtëzakonshme, sepse përmes tij njihet për herë të parë në mënyrë më të detajuar konteksti dhe përdorimi i Formulës së Pagëzimit si dokument i parë i shkruar në gjuhën shqipe, duke e bërë atë një gur themeli për studimet mbi gjuhën dhe kulturën shqiptare.
Ky dokument ka një rëndësi të veçantë për të kuptuar lidhjen e fortë të shqiptarëve me besimin dhe gjuhën e tyre, si dhe për të njohur evolucionin e shkrimit shqip, që nga periudha e parë e përdorimit të tij deri në ditët e sotme. Formula e Pagëzimit është një thesar i paçmuar që lidh historinë me gjuhën, besimin dhe traditat e popullit shqiptar./UBTNews/
Edicioni i 17-të i Prishtina International Film Festival (PriFest) filloi më 9 shtator 2025.
Në ambientin e Kino Armata, u mblodhën figura të njohura të artit dhe politikës për të festuar kinemanë ballkanike dhe ndërkombëtare.
Festivali u hap me premierën botërore të filmit “Ngryk” (“Bear Hug”) nga regjisori Ilirjan Himaj, një bashkëprodhim Kosovë-Shqipëri.
Ky film poetik eksploron temat e dashurisë, lirisë dhe instinktit për mbijetesë përmes një rrëfimi simbolik mes njeriut dhe natyrës.
Performanca e Teuta Krasniqit si Tina ishte veçanërisht e spikatur, duke sjellë emocione të thella në ekran.
Mbrëmë ishte nata e dytë e këtij evenimenti ku u dha premierë filmi i metrazhit të shkurtër “LAVEZ” nga regjisori Branislav Milatović. Filmi është produksion i Malit të Zi dhe zgjati 16 minuta. Ky projekt vjen si metaforë vizuale dhe emocionale duke paraqitur marrëdhënien mes babait dhe të birit
Përndryshe, PriFest 2025 ofron një program të pasur me 20 filma të metrazheve të ndryshme, përfshirë premiera botërore, evropiane dhe rajonale.
Nuk kanë munguar as disa imazhe të sferës politikë duke qenë kuriozë për këtë ngjarje kulturore në kryeqytet.
Fokusi i këtij viti është në bashkëprodhimet me Austrinë, duke hapur rrugë të reja për bashkëpunime ndërkombëtare në industrinë filmike.
Sonte, në natën e tretë të Prishtina International Film Festival do të jepet premierë filmi “Cycle”, në ora 19:30, në Kino Armata.
Ky festival mbaron me 14 shtator 2025.
Përgatiti: A.Z. /UBT News/
UBT bëhet anëtar i ACEEU
UBT hap thirrjen për punime shkencore në Konferencën e 14-të Ndërkombëtare për Shkenca Kompjuterike dhe Inxhinieri të Komunikimit
Presidenti i UBT-së folës në Forumin Global të ACEEU në Pragë
James Webb zbulon lindjen e mijëra yjeve në Pismis 24
Mos veproni kështu me flokët më, po i shkatërroni ato
Rama prezanton kabinetin e ri qeveritar, ndryshime në disa ministri kyçe
Edicioni i 17-të i PriFest, skenë globale në Prishtinë
Pse inteligjenca artificiale po përpiqet të zbulojë ilaçe të reja?
Çfarë ndodh me yndyrën në gjak kur konsumohen vezë çdo ditë?
-
Aktualitet3 weeks agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months agoProfesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months agoBSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT2 months agoUBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26