

Lajmet nga UBT
Faktorët e sigurisë në komunikacionin rrugor
Published
5 years agoon
By
UBTNEWSNga prof.dr Nol Deda – Komunikacioni është një fenomen i komplikuar në të cilin krijohen shumë situata të konfliktit. Për t`u rritur siguria në komunikacion, është e nevojshme të merren një numër masash, qëllimi i të cilave është të largohet apo minimizohet rrezikun në rrugë. Rreziku nga aksidentet e komunikacionit, të cilat rrjedhin nga lëvizja e automjeteve dhe këmbësorëve, mund të tregohet në gjendjen e sistemit të faktorëve të cilët paraqiten në moment. Duke analizuar faktorët e mundshëm, komunikacioni rrugor thjesht mund të shikohet përmes tre faktorëve kryesorë: Njeri, Automjet dhe Rrugë.
Në strukturën e komunikacionit rrugore mund të vërehet sistemi mekanik, i cili përbëhet prej lidhjes “Automjet-Rrugë”, dhe sistemit biomekanik, i cili përbëhet prej lidhjes “Njeri-Automjet” dhe “Njeri-Rrugë”.
Ndikimi i këtyre tre faktorëve në sigurinë e komunikacionit rrugor mund të paraqitet përmes diagramit të VENOVIT fig. 1.
Në fig.1 shihet lidhshmëria ndërmjet faktorëve Njeri (NJ)-Automjet(A)-Rrugë (RR). Rrethina, gjithashtu, është faktor i sigurisë së komunikacionit. Çdo gjë që gjendet rreth nesh ndikon në sjelljet tona në komunikacion. Për sigurinë e komunikacionit domethënie të veçantë ka hapësira ku përputhen që të tre faktorët. Disa autorë, në vend të faktorit Rrugë, e marrin faktorin Rrethinë. Nëse shqyrtohet sistemi kibernetik, i cili përbëhet prej tre faktorëve “Automjet”, “Rrugë” dhe “Rrethin”, vërejmë se funksionin e drejtimit e ka ngasësi, objekt i ngasjes është automjeti, derisa rrethina është burim i informatave në bazë të të cilave definohet gjendja e sistemit. Në fig.2 është paraqitur lidhja elementare ndërmjet elementeve të sistemit Njeri – Automjet – Rrethinë.
Nga fig.2 shihet qartë se ekziston ndërrimi i informacioneve dyfish në relacionin rrethinë-ngasës dhe ngasës-automjet, si dhe ndërrimi i informacioneve njëfish, rrethinë-ngasës. Në faktorin rrethinë, si element sigurie dhe bartës i informacioneve është rruga (elementet teknike të rrugës të papërputhshme, gjendja e rrugës e dobët, kushtet atmosferike të dobëta, ndryshime të ndryshme gjatë qarkullimit të automjeteve, etj.). Në bazë të informacioneve të marra në rrugë dhe përcaktimeve subjektive të rrethinës, ngasësi drejton automjetin motorik.
Sipas disa autorëve, faktori “rrethinë” ka një kuptim shumë më të gjerë dhe jo të precizuar, sepse krijon shumë paqartësi (p.sh. si hapësirë mund të merret edhe vendi ku gjendet ngasësi, temperatura dhe atmosfera ku ngasësi qëndron, etj.), ndërsa si faktor i tretë merret “Rruga”.
Faktori “Njeri”, “Automjet” dhe “Rrugë”, nuk i përfshinë të gjitha elementet të cilët mund të ndikojnë në siguri, si p.sh. rregullat e qarkullimit në komunikacion rrugor, drejtimi dhe kontrolli në komunikacion, etj. Pra, është e nevojshme që të ndahet edhe faktori i katërt me emrin “Komunikacioni në rrugë”.
Faktorët e sigurisë “Njeriu”, “Rrugë”, “Automjet” dhe “komunikacioni në rrugë” gjithnjë paraqiten, gjegjësisht, janë prezentë në rrugë gjatë lëvizjes së automjeteve në komunikacion. Këta faktorë i nënshtrohen rregullave të caktuara, por nuk i përfshijnë elementet tjera, të cilat paraqiten papritmas (befasishëm), të pasistemuar, por të cilët ndikojnë gjendjen e sigurisë.
Këtu kryesisht mendohet në kushtet atmosferike ose elementet tjera, si p.sh. Gurët në rrugë, vaji dhe balta në rrugë, etj. Për këtë paraqitet nevoja që të caktohet edhe një faktor që do t`i përfshinte të gjitha elementet e cekura. Ky faktor mund të quhet “Faktori incident”, që të përkufizohet dhe sistemohet në sistemin e faktorëve të sigurisë me mënyrën e paraqitjes se tij në komunikacion (befasishëm). Prandaj, mënyra e paraqitjes së rrezikut (aksidenteve) në komunikacion mund të jetë i shtyrë, gjegjësisht, në funksion nga pesë faktorë të cilët përbëjnë sistemin.
E këta janë:
- Faktori “Njeri”
- Faktori “Automjet”
- Faktori “Rrugë”
- Faktori “Komunikacioni në rrugë”
- Faktori “Incident”
Sot në botë ekzistojnë mendime të ndryshme lidhur me përqindjen e ndikimit të faktorëve të sigurisë në aksidente të komunikacionit rrugor.
Në bazë të analizës së statistikave të të dhënave të aksidenteve të komunikacionit rrugor të vendeve të ndryshme, mund të vihet në përfundim se tre faktorët kryesorë të aksidenteve të komunikacionit rrugor: “Njeriu” (rreth 88%), “Automjet” (rreth 3-4%) dhe “Rrugë” (rreth 7-9%).
Sipas të dhënave të disa autorëve, faktori “rrugë“, si shkaktar i aksidenteve të komunikacionit rrugor, paraqitet me një përqindje të gjerë prej 0,5-35 %.
Në shumë shtete të Evropës merret se faktori “rrugë” është shkaktar i aksidenteve të komunikacionit rrugorë prej 20-30% të rasteve. Duke pasur parasysh se rrjeti rrugor i Evropës është shumë më kualitativ se i yni, në bazë të kritereve të njëjta, duhet të parashikojmë se faktori “Rrugë” ndikon në aksidente të komunikacionit me një përqindje më të madhe. Diferenca në përqindje të ndikimit të faktorit rrugë në aksidente të komunikacionit është mënyra e trajtimit të ekspertëve gjatë zgjidhjeve të aksidenteve të komunikacionit rrugor.
Shumica e autorëve janë të mendimit se faktori:
- “Njeri” është 85% shkaktar i të gjitha aksidenteve të komunikacionit rrugor;
- Faktori rrugë është shkaktar i aksidenteve të komunikacionit rrugor me 8-10%;
- Faktori “Automjet” është shkaktar i aksidenteve me 3-5% te rasteve;
- Faktori “Komunikacioni në rrugë” është shkaktar i aksidenteve me 1-2% të rasteve;
- Faktori “Incident” është shkaktar i aksidenteve me 1-2% të rasteve.
You may like
Lajmet nga UBT
Rektori Hajrizi për Albanian Post: Metaversi është përgjigjja e njerëzimit për të rritur produktivitetin dhe zhvillimin
Published
1 hour agoon
June 23, 2025By
UBTnews
Rektori dhe Presidenti i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, në një prononcim për Albanian Post, ka theksuar se Metaversi përfaqëson një fazë të re të evolucionit teknologjik dhe njerëzor, duke e konsideruar atë si një mjet për rritjen e produktivitetit, efikasitetit dhe zhvillimit në të gjitha sferat e jetës.
“Metaversi është një teknologji, një proces, një zgjidhje që njerëzimi e kërkon për të rritur produktivitetin, efikasitetin, zhvillimin. Për hir të këtyre qëllimeve, shumë mendojnë se bota reale nuk është e mjaftueshme, prandaj duhet të krijohet edhe një botë virtuale”, u shpreh Hajrizi.
Sipas Hajrizit, kjo hapësirë digjitale na mundëson të përjetojmë përvoja që ndryshe do të ishin të paarritshme për shkak të kostos apo kufizimeve fizike.
“Mund të përjetojmë diçka që, ndoshta, për shkak të kostos financiare apo kohës, nuk do të arrinim ndryshe” tha Hajriziduke shtuar se “sigurisht që kemi ende shumë për të shtjelluar; duhet ta trajtojmë me kujdes, por gjithsesi ndikimi tashmë është i dukshëm”, shtoi ai.
Hajrizi, gjithashtu vuri në pah konceptin e “Digital Twin” – përfaqësimi virtual i realitetit në kohë reale. Ky koncept, që për shumëkënd mund të tingëllojë si shkencë fiktive, në të vërtetë është një nga drejtimet më konkrete dhe praktike të zhvillimit të Metaversit.
Në këtë drejtim, UBT ka qenë një nga institucionet e para në rajon që ka eksperimentuar dhe investuar në integrimin e koncepteve të tilla digjitale në infrastrukturën arsimore. Kampusi i UBT-së është shndërruar në një hapësirë model për aplikimin e teknologjive të avancuara si Internet of Things(IoT), sensorë të zgjuar, platforma interaktive dhe sisteme të menaxhimit inteligjent, duke u shndërruar në një shembull konkret se si një “Digital Twin” mund të funksionojë në praktikë.
“’Digital Twin’ do të thotë që jeta reale të përfaqësohet në kohë reale në botën virtuale. Kjo është një përjetim virtual i realitetit të asaj që ndodh në kampus. Unë, nga këtu ku jam, mund ta shoh kampusin tim, lëvizjet, parametrat, temperaturën, energjinë – gjithçka që dikush tjetër e sheh fizikisht, unë mund t’i qasem në mënyrë virtuale, edhe pse fizikisht nuk jam aty”, thekson Hajrizi./Albanian Post/
Lajmet nga UBT
UBT renditet i pari në Kosovë dhe ndër universitetet më të mira në rajon nga THE Impact Rankings 2025
Published
2 hours agoon
June 23, 2025By
UBTnews
UBT ka dëshmuar edhe një herë përkushtimin e tij ndaj cilësisë dhe zhvillimit të qëndrueshëm, duke u renditur në mesin e universiteteve më të mira në rajon sipas THE Impact Rankings 2025 – klasifikimi global që mat performancën e universiteteve në përmbushjen e Qëllimeve të Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs) të Kombeve të Bashkuara.
UBT qëndron larg përpara të gjitha universiteteve të tjera në Kosovë, duke dëshmuar përkushtimin e tij të vazhdueshëm për ndikim real në shoqëri, ekonomi dhe mjedis. Në këtë edicion të rankimit, UBT ka shënuar progres të theksuar krahasuar me vitet e kaluara, veçanërisht në disa fusha kyçe të qëndrueshmërisë globale si:
SDG 5 – Barazi gjinore: Me politika aktive për gjithëpërfshirje, barazi dhe fuqizimin e grave në edukim dhe menaxhim,
SDG 9 – Industri, Inovacion dhe Infrastrukturë: Përmes zhvillimit të ekosistemeve të inovacionit dhe teknologjisë, si dhe infrastrukturës së avancuar kërkimore,
SDG 11 – Qytete dhe komunitete të qëndrueshme: Me projekte të shumta në planifikimin dhe ndërtimin e kampuseve të mençura, reziliente dhe miqësore me mjedisin
SDG 12 – Konsum dhe prodhim i qëndrueshëm: Me integrimin e parimeve të ekonomisë qarkore në edukim dhe praktika institucionale.
Ky sukses është dëshmi e vizionit të UBT-së si institucion lider në arsimin e lartë, inovacion dhe zhvillim të qëndrueshëm, i cili jo vetëm që konkurron denjësisht në nivel ndërkombëtar, por edhe kontribuon ndjeshëm në ndërtimin e një të ardhmeje më të mirë për komunitetet lokale dhe më gjerë.
Times Higher Education (THE) Impact Rankings vlerëson dhe rangon universitetet në mbarë botën bazuar në kontributet e tyre në raport me promovimin dhe implementimin e Qëllimeve të Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs) të Kombeve të Bashkuara. Ky rangim global përqendrohet në ndikimin shoqëror dhe mjedisor të një universiteti përmes mësimdhënies, kërkimit shkencor, angazhimit me komunitetin dhe politikave të brendshme – përtej aktivitetit klasik akademik dhe shkencor.
Institucionet ndër të tjera vlerësohen edhe për SDG 17 (Partneritet për Qëllimet), SDG 4 (Arsimi Cilësor), SDG 5 (Barazia Gjinore) dhe SDG 13 (Veprimi për Klimën). SDG-të tjera përfshijnë shëndetin, inovacionin dhe qytetet e qëndrueshme. Këto renditje promovojnë transparencën dhe inkurajojnë universitetet të harmonizojnë punën e tyre me sfidat globale, duke theksuar rolin e tyre në avancimin e zhvillimit të qëndrueshëm.
Lajmet nga UBT
UBT hap ekspozitën “Intermission” në zemër të Prishtinës
Published
6 hours agoon
June 23, 2025By
UBTnews
Në ambientet moderne të UBT-së në “Dukagjini Centre” në Prishtinë, u bë hapja e ekspozitës “Intermission” – një manifestim artistik që vjen si rezultat i punës njëvjeçare të studentëve të vitit të tretë të programit Art dhe Media Digjitale.
Kjo ekspozitë jo vetëm që dëshmon për angazhimin dhe talentin e studentëve, por gjithashtu shërben si platformë e fuqishme për promovimin e një prej programeve më të avancuara dhe multidisiplinare në UBT.
Art dhe Media Digjitale – një program në hap me kohën
Programi Art dhe Media Digjitale është ndërtuar për të përgatitur studentë që jo vetëm të zotërojnë teknikat tradicionale të artit, por edhe të eksperimentojnë me mediat digjitale, teknologjitë e reja dhe konceptet kuratoriale bashkëkohore.
Ekspozita “Intermission” është një pasqyrë e gjallë e kësaj qasjeje. Çdo vepër e prezantuar – nga instalacionet, te performancat dhe veprat me mesazh të thellë konceptual – reflekton një proces të plotë krijimtar, që fillon nga hulumtimi i mirëfilltë artistik, eksplorimi i materialeve e deri te përgatitja për publik.
Kuratorët e rinj: Studentët që praktikojnë që në vitin e parë
Një nga veçantitë e këtij programi, siç shpjegon profesori Gazmend Ejupi, është përfshirja e studentëve në procesin kuratorial që nga viti i parë. Ai thekson se roli i tij si profesor bëhet gjithnjë e më minimal në vitin e tretë, pasi studentët vetë marrin përgjegjësinë për zhvillimin e ekspozitës:
“Nga semestri i pestë nisim përgatitjet për ekspozitën – me hulumtim, zhvillim koncepti, eksplorim të materialeve dhe hapësirës, e në fund finalizohet ekspozita. Studentët praktikojnë realisht si të jenë artistë dhe kuratorë”, tha Ejupi.
Kjo qasje pedagogjike ka për qëllim që t’i përgatisë studentët për tregun real të artit, i cili sot kërkon aftësi shumëdimensionale: nga krijimi artistik e deri te menaxhimi dhe prezantimi i veprës.
Ekspozita u pasurua me vepra që sfidojnë normat dhe hapin debat rreth çështjeve të rëndësishme sociale, artistike dhe ekzistenciale. Bora Banishta, përmes instalacionit të saj “Author not Cited”, i vuri vetes dhe publikut një pyetje thelbësore:
Ndërkohë, studenti Art Çibukçiu, me veprën “Kjo nuk është një histori dashurie”, solli një kritikë të drejtpërdrejtë ndaj diskursit global të frikës dhe militarizimit, duke e konceptuar një “arsenal artistik” që kurrë të mos shndërrohet në armë të vërteta.
Ekspozita “Intermission”, e hapur deri më 27 qershor 2025, është më shumë se një ngjarje artistike: ajo është një demonstrim i kapaciteteve që po ndërtohen brenda UBT-së dhe një ftesë e hapur për të gjithë të rinjtë që duan të ndjekin një karrierë në fushën e artit bashkëkohor, dizajnit, medias digjitale dhe kuratorisë.
UBT, përmes programeve të tilla si Art dhe Media Digjitale, vazhdon të mbetet programi për ata që synojnë jo vetëm edukim, por transformim personal dhe profesional në një botë ku arti dhe teknologjia ndërthuren çdo ditë e më shumë.
Lajmet nga UBT
UBT u uron suksese maturantëve në Provimin Shtetëror të Maturës 2025
Published
2 days agoon
June 21, 2025By
UBTnews
UBT ka uruar sot të gjithë maturantët e Kosovës, të cilët po i nënshtrohen Provimit Shtetëror të Maturës, duke e cilësuar këtë proces si një hap kyç drejt të ardhmes akademike dhe profesionale të tyre.
Presidenti dhe Themeluesi i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, ka theksuar rëndësinë e këtij momenti për të rinjtë e vendit.
“Provimi Shtetëror i Maturës është një moment ku do të reflektoni mbi dijet, përvojat dhe aftësitë që keni ndërtuar ndër vite. Jemi të bindur se jeni të përgatitur për të dhënë më të mirën nga vetja dhe për të hapur rrugën drejt një të ardhmeje të ndritur”, ka deklaruar Rektori Hajrizi.
UBT, si një nga institucionet lider të arsimit të lartë në vend, ofron një gamë të gjerë fushash studimi, qindra bursa, bashkëpunime me mbi 500 universitete ndërkombëtare, si dhe laboratorë të avancuar me teknologji të fundit.
UBT është i pranishëm në të gjitha qytetet kryesore të Kosovës, me kampuse në Prishtinë, Lipjan, Ferizaj, Pejë, Prizren, si dhe me qendra ndërkombëtare në Korçë, Budapest, Vjenë dhe Londër, duke i mundësuar studentëve një përvojë të gjerë akademike dhe ndërkombëtare.
UBT i fton të gjithë maturantët që të shohin drejt një rruge të re ku dijet, teknologjia dhe vizioni takohen për të ndërtuar të ardhmen.

Putini: Përfshirja e fuqive të huaja në Lindjen e Mesme e ka sjellë botën në një pikë të rrezikshme

Shishe plastike apo qelqi në punë? Ja çfarë thonë faktet!

Kancelari gjerman: Nuk ka “arsye për ne” të kritikojmë Izraelin ose SHBA-në për sulmet ndaj Iranit

Brad Pitt: Do të punoja përsëri me Tom Cruise me një kusht

Rutte: S’do lejojmë Iranin të zhvillojë armë bërthamore

Rektori Hajrizi për Albanian Post: Metaversi është përgjigjja e njerëzimit për të rritur produktivitetin dhe zhvillimin

Darwin Nunez jep sinjale pozitive për kalimin te Napoli

Erdogan: Po bëjmë përpjekje intensive për të shmangur përhapjen e luftës Izrael-Iran

Hungaria dhe Sllovakia bllokojnë paketën e sanksioneve të BE-së kundër Rusisë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore