Teknologji
Evropë: A do të mund të zëvendësojnë rrjetet hekurudhore aeroplanët?
Zhvillimi i hekurudhave është “thelbësor për të arritur objektivat klimatike”.
Published
3 years agoon
By
UBT newsRevolucionizimi i hekurudhave evropiane ka qenë në axhendën e BE-së për një kohë tani, megjithëse përparimi ka qenë i ngadaltë.
Ndërsa numri i njerëzve që udhëtojnë me avion rritet dhe emetimet e karbonit rriten, po bëhet e qartë se investimi në trena duhet të jetë një prioritet për bllokun.
Në BE në vitin 2017, emetimet direkte nga aviacioni përbënin 3.8 për qind të totalit të emetimeve të CO2. Sektori i aviacionit krijon 13.9 për qind të emetimeve nga transporti, duke e bërë atë burimin e dytë më të madh të emetimeve të GS-ve të transportit pas transportit rrugor.
Por pyetja është, a mund të zëvendësojnë rrjetet hekurudhore me shpejtësi të lartë aeroplanët në Evropë?
Ky ishte vizioni i përshkruar nga drejtuesit e industrisë hekurudhore në Lyon, Francë, më 29 qershor, pasi u njoftuan planet për të dyfishuar përdorimin e hekurudhave me shpejtësi të lartë deri në vitin 2030.
Linjat e para hekurudhore të shpejtësisë së lartë (HSR) në kontinent, të ndërtuara në vitet 1970, 1980 dhe 1990, përmirësuan ndjeshëm kohën e udhëtimit në korridoret ndërkombëtare.
Pra, sa projekte hekurudhore të shpejtësisë së lartë ka në Evropë tani dhe a ka ndonjë tjetër në proces?
Një listë e hekurudhave kryesore të shpejtësisë së lartë në vendet evropiane:
Franca
Rrjeti i trenave me shpejtësi të lartë të Francës, TGV, është i njohur në të gjithë Evropën për efikasitetin e tij. Shërbimi operohet nga rrjeti kombëtar SNCF dhe transporton rreth 110 milionë pasagjerë në vit.
Sistemi TGV shtrihet në vendet fqinje, ose drejtpërdrejt në Itali, Spanjë, Belgjikë, Luksemburg dhe Gjermani, ose përmes rrjeteve të derivuara nga TGV që lidhin Francën me Zvicrën (Lyria), me Belgjikën, Gjermaninë dhe Holandën (Thalys) dhe me Shtetet e Bashkuara. Mbretëria (Eurostar).
MB
High Speed 1 (HS1) është linja e vetme aktuale hekurudhore me shpejtësi të lartë në Britani që lidh Londrën me tunelin e Manshit, i cili lidh vendin me Francën. Kompania kryesore e trenave që operon në HS1 është Eurostar. Por e njëjta linjë përdoret edhe nga shërbimet e udhëtarëve me shpejtësi të lartë nga Kenti në kryeqytet.
11 milionë pasagjerë ndërkombëtarë dhe 15 milionë pasagjerë vendas përdorin HS1 çdo vit. Linja është e gjatë 67 milje (108 km) dhe trenat arrijnë shpejtësinë 225 kilometra në orë.
Një linjë e dytë, High Speed 2 (HS2), është duke u ndërtuar që nga viti 2019 midis Londrës dhe Birminghamit – me zgjerime të mëvonshme në Mançester dhe Nottingham.
Gjermania
ICE (InterCity Express) është një tren me shpejtësi të lartë që lidh të gjitha qytetet kryesore në Gjermani. Me shpejtësi deri në 300 km/h, është një nga mënyrat më të shpejta për të udhëtuar mes qyteteve si Berlini, Hamburgu dhe Këlni.
Rrjeti shtrihet gjithashtu në Austri dhe Zvicër dhe trenat udhëtojnë me shpejtësi deri në 305 km/h.
Një hekurudhë e re Stuttgart–Wendlingen me shpejtësi të lartë, e cila është 25 km e gjatë, aktualisht është duke u zhvilluar dhe duhet të përfundojë deri në vitin 2025.
Italia
Trenat me shpejtësi të lartë FrecciaRossa janë trenat më të zakonshëm që udhëtojnë në të gjithë Italinë, duke arritur shpejtësinë maksimale prej 300 km/h.
Ata operojnë nga Trenitalia dhe shkojnë drejt e në zemër të qyteteve më të rëndësishme, nga Milano në Bolonja, Firence në Romë dhe Napoli në Torino, duke shkurtuar kohën e udhëtimit për shumë udhëtarë.
Spanja
Hekurudha spanjolle me shpejtësi të lartë, AVE, është e tejet e njohur. Trenat qarkullojnë me një shpejtësi maksimale prej 350 k/h dhe lidhen gjithashtu me Francën dhe Portugalinë.
Trenat AVE kanë funksionuar që nga viti 1992, kur filloi të qarkullojë linja Madrid-Sevilje. Që atëherë, janë hapur 10 linja të tjera, duke përfshirë linjën Madrid-Barcelona 621 kilometra të gjatë.
Kjo është linja më e gjatë e trenit në Evropë dhe e dyta më e gjatë në botë pas Kinës kontinentale.
“Ne po e bëjmë Evropën diku, Evropën e jetës së përditshme”, tha Jean-Pierre Farandou. “Ne po bëjmë paqe në Evropë me hekurudhat”.
“Unë jam i bindur se ne kemi nevojë për më shumë hekurudha në Evropë dhe një Evropë e fortë ka nevojë për një ndërlidhje të fortë në shina”, tha kolegu i tij nga Deutsche Bahn, Richard Lutz.
Zhvillimi i hekurudhave është “thelbësor për të arritur objektivat klimatike”, theksoi ai./UBTNews/
Teknologji
TikTok nënshkruan marrëveshje për ndarjen e aseteve në ShBA
Published
2 days agoon
December 19, 2025By
UBTnews
TikTok ka nënshkruar një marrëveshje të mbështetur nga Presidenti Donald Trump për të ndarë asetet e saj në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe për të krijuar një entitet të ri të përbashkët, të kontrolluar kryesisht nga investitorë amerikanë.
Lajmi u konfirmua nga CEO i TikTok, Shou Chew, në një memo drejtuar punonjësve të enjten, e siguruar nga CNN. Edhe pse transaksioni nuk është finalizuar ende, marrëveshja e çon platformën një hap më afër sigurimit të së ardhmes së saj afatgjatë në tregun amerikan.

Ky zhvillim vjen pas një ligji të miratuar vitin e kaluar, i cili kërkonte që TikTok në ShBA të shkëputej nga kompania mëmë kineze ByteDance, ose përndryshe të përballej me ndalim. Presidenti Trump e ka shtyrë zbatimin e ligjit disa herë, duke favorizuar një marrëveshje që do ta kalonte kontrollin e aplikacionit në duar amerikane.
“Sapo kemi nënshkruar marrëveshje me investitorët për krijimin e një sipërmarrjeje të re të përbashkët TikTok në ShBA, duke u mundësuar mbi 170 milionë amerikanëve të vazhdojnë të zbulojnë një botë me mundësi të pafundme,” shkroi Chew në memo.
Sipas marrëveshjes, 50% e entitetit të ri do të jetë në pronësi të një konsorciumi investitorësh që përfshin Oracle, Silver Lake dhe MGX, një firmë investimesh e mbështetur nga Emiratet e Bashkuara Arabe. Rreth 30% do të zotërohet nga bashkëpunëtorë të investitorëve ekzistues të ByteDance, ndërsa 19.9% do të mbetet në pronësi të vetë ByteDance.
Chew theksoi se ka ende hapa për t’u përfunduar, por palët synojnë finalizimin e marrëveshjes deri më 22 janar 2026. ByteDance dhe TikTok tashmë kanë rënë dakord për kushtet kryesore të transaksionit.
Administrata Trump njoftoi në shtator se kishte arritur një marrëveshje paraprake për transferimin e kontrollit të operacioneve amerikane të TikTok te investitorë kryesisht amerikanë. Presidenti nënshkroi një urdhër ekzekutiv që e cilëson marrëveshjen si një “shitje të kualifikuar” dhe shtyu zbatimin e ndalimit për 120 ditë.
Sipas ligjit amerikan, i cili teknikisht hyri në fuqi në janar, TikTok do të ndalohej nëse ByteDance nuk shiste rreth 80% të aseteve të saj në ShBA investitorëve jo-kinezë.
Entiteti i ri amerikan do të ritrajojë algoritmin e TikTok mbi të dhënat e përdoruesve amerikanë, ndërsa Oracle do të mbikëqyrë ruajtjen e të dhënave dhe sigurinë kibernetike. Gjithashtu, ndërmarrja e re do të jetë përgjegjëse për moderimin e përmbajtjes për përdoruesit në ShBA. Megjithatë, ByteDance pritet të vazhdojë të menaxhojë tregtinë elektronike, reklamimin dhe marketingun global të platformës.
Marrëveshja do të kërkojë gjithashtu miratimin e qeverisë kineze, i cili ende nuk është konfirmuar zyrtarisht. Ndërsa Trump ka deklaruar se Presidenti kinez Xi Jinping është dakord me marrëveshjen, Pekini ka mbajtur një qëndrim të rezervuar, duke theksuar se pozicioni i Kinës për çështjen e TikTok mbetet “i qartë dhe konsistent”./CNN/UBTnews
Teknologji
OpenAI ka prezantuar një gjenerator të ri imazhesh
Published
4 days agoon
December 17, 2025By
UBT News
Kompanitë e teknologjisë po avancojnë me shpejtësi në fushën e inteligjencës artificiale, dhe OpenAI sapo ka prezantuar një gjenerator të ri imazhesh të quajtur ChatGPT Images.
Ky zhvillim shënon një hap të rëndësishëm drejt krijimit të imazheve me anë të inteligjencës artificiale, duke u mundësuar përdoruesve të shprehin kreativitetin e tyre në mënyra të reja dhe më të avancuara.
Sipas deklaratave, ky gjenerator është katër herë më i shpejtë se versionet e mëparshme, ndjek udhëzimet që përdoruesit japin dhe bën më pak gabime në detaje.
Ky përmirësim teknik e bën procesin e krijimit të imazheve më të saktë, më efikas dhe më të kënaqshëm për përdoruesit, duke lehtësuar punën kreative dhe duke reduktuar nevojën për redaktime të mëvonshme.
Sam Altman, CEO i OpenAI, kishte paralajmëruar prezantimin e këtij modeli më parë dhe e përshkroi atë si një “model argëtues”, duke lënë të kuptohet se përdoruesit mund të presin një përvojë interaktive dhe kreative.
Krijimi i imazheve me cilësi të lartë bëhet i thjeshtë: mjafton të japësh komandat e duhura, dhe inteligjenca artificiale punon për të gjeneruar rezultatin në mënyrë të shpejtë dhe të saktë. ChatGPT Images synon të thjeshtojë procesin e krijimit të imazheve e të ofrojë një eksperiencë më të shpejtë, më të saktë dhe më argëtuese për përdoruesit.
Përveç përdorimit personal, ky mjet ka ndikim edhe në fusha të ndryshme profesionale, si dizajni grafik, marketingu, arsimi dhe krijimi i përmbajtjes digjitale, duke e bërë AI një partner të dobishëm për inovacion dhe krijimtari. /A.Z/UBT News/
Teknologji
Gjysma e makinave të Ford do të jenë elektrike ose hibride deri në 2030
Published
5 days agoon
December 16, 2025By
UBT News
Industria automobilistike po përshtatet vazhdimisht me kërkesat e tregut.
Pas një përqendrimi agresiv në automjetet elektrike (EV), Ford po ndryshon strategji për shkak të kostove të larta, mungesës së infrastrukturës dhe klimës politike, duke u orientuar më shumë drejt modeleve hibride.
Aktualisht, automjetet hibride dhe elektrike përbëjnë 17% të shitjeve globale të Ford, ndërsa synimi është që kjo shifër të arrijë 50%.
Kjo do të mbështetet nga një platformë e re universale EV dhe më shumë modele hibride e me rreze të zgjatur.
Një kamionçinë elektrike e mesme pritet të hyjë në prodhim në vitin 2027, ndërsa F-150 Lightning EREV do të ofrojë rreth 700 milje autonomi.
Ford po redukton investimet në automjete elektrike të mëdha, të cilat nuk po gjenerojnë kërkesë të mjaftueshme, dhe do të fokusohet në modele më të përballueshme me benzinë, hibride dhe elektrike.
Deri në fund të dekadës, kompania planifikon të prezantojë pesë automjete të reja me çmime më të ulëta.
Gjithashtu, Ford synon të hyjë në tregun e ruajtjes së energjisë, duke përdorur kapacitetet e prodhimit të baterive për qendra të të dhënave dhe banesa.
Këto lëvizje janë pjesë e strategjisë Ford+ dhe përputhen me objektivin për neutralitet karbonik deri më 2050, duke synuar njëkohësisht qëndrueshmëri dhe fitim. /A.Z/UBT News/
Teknologji
Pamja e ndarë e kamerës vjen në Pixel 9 Pro Fold me përditësimin e ri
Published
6 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Me rritjen e vazhdueshme të popullaritetit të telefonave të palosshëm, pritet që gjithnjë e më shumë aplikacione të palëve të treta të optimizohen për këtë faktor forme.
Kjo vlen edhe më tepër për aplikacionet e sistemit. Pikërisht për këtë arsye, Google po përmirëson përvojën e aplikacionit Camera për përdoruesit e Pixel 9 Pro Fold, duke sjellë një veçori të re që debutoi fillimisht në Pixel 10 Pro Fold.
Funksioni në fjalë mundëson shikimin paraprak të fotove në gjysmën e majtë të ekranit të brendshëm, ndërsa pamësi (viewfinder) i kamerës mbetet aktiv në anën e djathtë. Kjo e bën procesin e fotografimit më praktik dhe më efikas,.
Sinqerisht, është disi befasuese që Google-it i është dashur kaq shumë kohë për ta implementuar këtë veçori, pasi pamja e ndarë është tashmë standard në shumicën e telefonave të tjerë të palosshëm.
Për më tepër, ekziston një buton i dedikuar poshtë qepenit, i cili ju lejon të shikoni jo vetëm fotot e realizuara gjatë seancës aktuale, por edhe gjithë galerinë tuaj – një shkurtore praktike drejt Google Photos. /A.Z/UBT News/
Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut
Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë
Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja
Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave
Ambasada amerikane e quan sukses të madh ushtrimin e përbashkët me Policinë
Simboli i Ujkut, FSK dëshmon nivelin e lartë të përgatitjes profesionale
Fotot më të fuqishme të vitit 2025
Këshilli i Evropës do të vëzhgojë zgjedhjet në Kosovë
Elezi: Për tri ditë janë shpërndarë me sukses 93% e pakove me fletëvotime për votimin me postë të diasporës
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
