

Published
2 years agoon
By
UBT newsNga Giovanbattista Trebisacce
Xhorxh Oruell. Nëse shkrimtari britanik do të kishte jetuar më shumë se 47 vjet, ndoshta do ta kujtonim me më shumë ëndje por edhe mister për shkak të “profecive” të tij. Në fakt nuk ka pasur asgjë që ka lindur nga imagjinata e Oruell, dhe që nuk është vërtetuar në realitet.
Mjafton të mendoni për romanin e tij “Vitit 1984” (një lloj Big Brother bashkëkohor:Sot miliona e miliona kamera të shpërndara nëpër botë monitorojnë vazhdimisht lëvizjet tona) apo internetin dhe rrjetet sociale, ku kontrolli i vazhdueshëm kryhet nëpërmjet të ashtuquajturit “profilim”.
Apo “Fermën e Kafshëve“, një përrallë alegorike madhështore,që mund të përfaqësojë sot retorikën“Të gjitha kafshët janë të barabarta “, dhe e “demokracisë nga poshtë” nga njerëz që luftojnë kundër establishmentit, dhe që më pas bëhen establishmenti i radhës”. Megjithatë, Oruell tregon një largpamësi profetike, edhe në konsideratat e tij më të thella që synojnë të analizojnë marrëdhëniet e njeriut me të vërtetën. Reflektimet e tij denoncojnë me vendosmëri rreziqet e një të vërtete të deformuar, të prirur për të qenë në shërbim të propagandës, retorikës dhe nacionalizmit (tashmë e zëvendësuar nga sovraniteti), një e vërtetë e burgosur nga lajmet, e kushtëzuar në mos e asgjësuar nga kufijtë e lirisë së shprehjes.
Këto referenca janë shumë aktuale sot për shkak të shumë të vërtetave të disponueshme në ueb, të shumëfishuara në mënyrë eksponenciale dhe që megjithatë e bëjnë të duket bosh konceptin e vërtetësisë. Çdo gazetar, çdo faqe online, çdo faqe në Facebook, përhap të vërtetën e saj.
Faktet ngatërrohen me opinionet, lajmet e rreme vihen në qendër të vëmendjes duke e zhvendosur në periferi informacionin e saktë. Dhe clickbait (burimi i lajmeve sensacionale) shndërrohet në një linjë editoriale. Pra një “pyll i errët” për ata që kanë si të vetmen dëshirë informimin.
Në këtë aspekt janë shumë domethënëse fjalët e Papa Françeskut, të marra nga encilika e tij “Ungjilli i buzëqeshjes”:“Çuditërisht, ne nuk kemi pasur kurrë më parë më shumë informacion se sa sot, e megjithatë vazhdojmë të mos e dimë se çfarë po ndodh”.
Një ndryshim kursi në lidhje me parimet e shenjta të së drejtës për informim dhe i historiografisë, të cilat kanë qenë gjithmonë të lidhura me pluralizmin e lajmeve dhe burimet e tyre. I njëjti pluralizëm që garanton sot shumëfishimin e kanaleve të keqinformimit dhe që ijep mundësi lajmeve të rreme – të cilat vijnë nga rrjetet sociale apo rrjeti – të pushtojnë faqet e para edhe të mediave kryesore tradicionale.
Prandaj, nevojitet një “dietë informative“ e karakterizuar nga një prirje e fortë për ndërveprim aktiv e mediave për të garantuar raportimin e së vërtetës. Dhe kjo gjë është e arritshme vetëm nëpërmjet një marrëdhënie të vazhdueshme me burimet e informacionit për të hetuar, verifikuar, krahasuar të dhënat, për të mos rënë viktima të keqinformimit.
Sot po përjetojmë një mbingarkesë informacioni, disa e quajnë Infodemi. Ky term i ri përfaqëson me saktësi dukurinë e ngopjes nga informacioni, zakonisht i pasaktë dhe i pa verifikuar, lajmet e rreme dhe sensacionalizmi, të cilat sidomos në kohën e pandemisë shkaktuan një rritje marramendëse të frikës dhe ankthit.
Të gjitha këtyre i shtojmë algoritmet matematikore (‘zemra’ e vërtetë e rrjeteve sociale dhe motorëve të kërkimit), të cilët përmes proceseve të profilizimit përzgjedhin lajmet që duhet të lexojmë, produktet që duhet të blejmë. Sipas një raporti mbi konsumin e informacionit nga Agcom (Autoriteti për Garancitë e Komunikimeve), 54.5 për qind e përdoruesve kanë qasje tek informacioni përmes rrjeteve sociale dhe motorëve të kërkimit.
Pra një proces që e ndryshon perceptimin tonë mbi realitetin,dhe që është konfiguruar në sytë tanë në mënyrë të pjesshme dhe paragjykuese. E ardhmja e informacionit, nuk mund të injorojë një apel të fortë për përgjegjësi kolektive.
Lajmet nuk mund të shndërrohen në produkte të zakonshme, dhe gjigantët e teknologjisë duhet t’u nënshtrohen rregullave të qarta, të sakta dhe të patejkalueshme. Më pëlqen që ta mbyll këtë shkrim të shkurtër, duke përmendur një autor tjetër të madh të shekullit XX-të , Luixhi Pirandelo.
Ai thotë se nuk ka asnjë të vërtetë të vetme, por ka po aq të vërteta sa ka njerëz që besojnë se i zotërojnë ato. Në dramën “Kështu është”, kur gruas së zotit Ponza i kërkohet të zgjidhë misterin e identitetit të saj, gruaja, mishërimi i së vërtetës pirandeliane, me fytyrën e mbuluar nga një vello e zezë, përgjigjet se është njëherazi edhe vajza e zonjës Frola, po ashtu edhe gruaja e dytë e zotit Ponza:“Unë jam ajo që t’i beson se jam!”.
Shënim: Giovanbattista Trebisacce, profesor i pedagogjisë së përgjithshme në Universitetin e Katanias. / “Opinione.it” – Bota.al
Kuriozitete
Jogurti i veçantë nga katër milingona, po rikthehet tradita bullgare dhe turke
Published
7 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Shkencëtarët ringjallin një recetë të harruar të kosit duke përdorur milingonat.
Në një raport të publikuar më 3 tetor në revistën I-Science Cell Press, studiuesit tregojnë se bakteret, acidet dhe enzimët që gjenden tek milingonat mund të nxisin fermentimin e qumështit e ta shndërrojnë në kos.
Ky studim tregon se praktikat tradicionale mund të frymëzojnë qasje të reja në shkencën ushqimore e sjellin kreativitet në tryezën e darkës.
“Kosët e sotëm zakonisht bëhen me vetëm dy lloje baktere,” thotë autorja kryesore Leonie Jahn nga Universiteti Teknik i Danimarkës,.
Ajo shton se: “Kosët tradicionalë kanë biodiversitet shumë më të madh, i ndryshëm sipas vendit, familjes dhe stinës. Kjo sjell më shumë shije, tekstura dhe karakter.”
Në Danimarkë, ekipi analizoi fenomenin e zbuluan se milingonat mbajnë baktere acidlaktike që ndihmojnë në koa-gulimin e qumështit.
Koagulimi ndryshe është procesi ku një lëng, zakonisht një lëng që përmban proteina (si qumështi), transformohet në një masë më të ngurtë. E, një nga këto bakterie është e ngjashme me atë që përdoret në brumin e thartë komercial.
Në Danimarkë, ekipi analizoi më tej fenomenin. Ata zbuluan se milingonat mbajnë baktere acidlaktike dhe acide acide që ndihmojnë në koagulimin e qumështit. Një nga këto bakterie është e ngjashme me atë që përdoret në brumin e thartë komercial. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Astronomët zbulojnë prova të reja për një planet të fshehur në sistemin tonë diellor
Published
13 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Një planet i mundshëm i fshehur mund të jetë pjesë e sistemimit tonë diellor, dhe studiuesit kanë identifikuar prova të reja që sugjerojnë ekzistencën e tij.
Ky planet, i quajtur Planeti Y, mendohet të ndodhet në skajet më të largëta të sistemit tonë diellor, rreth 100–200 herë më larg se Toka. Ai supozohet të jetë më i vogël se Toka, por më i madh se Mërkuri.
Hipoteza e astronomëve mbështetet në anomalitë orbitale të objekteve të largëta në Rripin Kuiper, një rajon përtej Neptunit i mbushur me trupa akullnajorë.
Shumë prej këtyre objekteve shfaqin pjerrësi orbitale të papritura dhe orbita shumë të zgjatura e eliptike, që i çojnë larg vetë Rripit.
Këto karakteristika sugjerojnë ndikimin gravitacional të një planeti të fshehur, i cili shpjegon pse disa objekte konsiderohen “të shkëputura” nga Neptuni. Megjithëse Planeti Y nuk është vëzhguar drejtpërdrejt, ekzistenca mbetet objekt debatesh brenda komunitetit shkencor.
Ideja e planetëve të fshehur përtej Neptunit nuk është e re. Koncepti i daton që nga fillimi i shekullit të 20, pas zbulimit të Neptunit në 1846.
Plutoni, i zbuluar në 1930, u konsiderua si Planet X, por më vonë u riklasifikua si planet xhuxh për shkak të madhësisë së tij të vogël.
Planeti Y rihap mundësinë e ekzistencës së shumë planetëve të panjohur në zonat e jashtme të sistemit tonë diellor, duke zgjeruar horizontet e kërkimeve astronomike. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Zhytësi rus thyen rekordin botëror, 126 metra pa frymë
Published
3 days agoon
October 3, 2025By
UBT News
Zhytësi rus Alexey Molchanov ka vendosur një rekord të ri botëror me një zhytje 126 metra pa frymë gjatë Kampionatit Botëror të zhytjes së lirë në Limassol, Qipro.
Ai arriti thellësinë ekstreme në detin Mesdhe duke përdorur vetëm një drite koke, dy pendë dhe një litari si udhërrëfyes, duke realizuar një arritje që konsiderohet ndër më sfidueset dhe më tekniket në botën e zhytjes së lirë.
Kjo kategori kërkon jo vetëm aftësi fizike dhe teknikë të lartë, por edhe kontroll të jashtëzakonshëm mbi frymëmarrjen dhe presionin e ujit në thellësi.
Molchanov theu rekordin e mëparshëm, të vendosur më 2024, kur ishte zhytur 125 metra duke mbajtur frymën për 4 minuta e 32 sekonda.
Kjo zhytje e re, 126 metra, shënon një moment historik në sportin e zhytjes së lirë dhe rrit standardet për të gjithë zhytësit profesionistë.
Ekspertët e zhytjes e përshkruajnë arritjen e Molchanov si një kombinim të jashtëzakonshëm të forcës, fokusit mendor dhe teknikës, duke e bërë atë një prej performancave më impresionuese në këtë sport ekstrem. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Shah Rukh Khan bëhet miliarder, mes yjeve më të pasur në botë
Published
4 days agoon
October 2, 2025By
UBT News
Ylli i njohur i kinemasë indiane, Shah Rukh Khan, është futur zyrtarisht në klubin e miliarderëve.
Sipas listës më të fundit të Hurun India Rich List 2025, të cituar nga BBC, pasuria e aktorit 59-vjeçar është vlerësuar në 1.4 miliardë dollarë amerikanë.
Kjo e vendos atë në të njëjtën ligë me emra të mëdhenj të botës së famës si Arnold Schwarzenegger, Rihanna, Tiger Woods dhe Taylor Swift, pasuria e të cilëve vlerësohet nga revista Forbes rreth 1.6 miliardë dollarë.
Në listën e më të pasurve nga Bollywood figurojnë aktorja Juhi Chawla, aktorët Hrithik Roshan dhe Amitabh Bachchan, si dhe regjisori i njohur Karan Johar.
I njohur shpesh si “mbreti i romancës”, Khan ka kaluar mbi tri dekada në industrinë e filmit, ku përveç aktrimit ka ndërtuar edhe një perandori biznesi.
Ai është themelues dhe drejtues i kompanisë së produksionit Red Chillies Entertainment, si dhe bashkëpronar i ekipit të kriketit Knight Rider Sports – burimet kryesore që e kanë futur në rangun e miliarderëve.
Përveç këtyre, pasuria e tij rritet nga filmat, kontratat reklamuese dhe investimet në prona të paluajtshme në mbarë botën.
Sipas Anas Rahman Junaid, themelues i Hurun India, ngjitja e Khanit në këtë nivel pasurie reflekton transformimin ekonomik që po ndodh në Indi. Ai e krahason këtë me zhvillimet në SHBA, ku miliarderët nuk vijnë më vetëm nga industria tradicionale apo bankingu, por edhe nga sporti, mediat dhe argëtimi – ashtu si Michael Jackson, LeBron James, Oprah Winfrey dhe Beyoncé.
Sipas Forbes, edhe pse shumë të famshëm arrijnë pasuri marramendëse, është ende e rrallë që ajo të kalojë në shifra dhjetëshifrore, pasi numri i miliarderëve të tillë mbetet i kufizuar në mbarë botën. /A.Z/UBT News/

UBT përfaqësohet me sukses në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Turqi

Britney Spears rrëzohet nga shkallët, lëndon gjurin

Ngrihet aktakuzë për shitblerje të narkotikëve dhe armëmbajtje pa leje në Gjakovë

Zbulohet sasi e konsiderueshme mallrash të padeklaruara në pikën kufitare Vërmicë

Gjermania vendos laserë në aeroportin e Mynihut për t’u mbrojtur nga dronët

Jogurti i veçantë nga katër milingona, po rikthehet tradita bullgare dhe turke

Rektori Hajrizi u uron studentëve mirëseardhje dhe një fillim të mbarë të vitit akademik 2025/26

Ndeshja Serbi-Shqipëri pa tifozë dhe me masa të rrepta sigurie

Kosova me pesë mungesa ndaj Sllovenisë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën