Shëndeti

Ëmbëlsirat mund të ndikojnë negativisht në gjendjen shpirtërore

Published

on

Duke qenë se shëndeti ynë mendor ka vuajtur kohët e fundit për shkak të pandemisë globale, është e kuptueshme që emocionet tona kanë qenë mjaft të paqëndrueshme gjatë së kaluarës, por edhe këtë vit.

Në periudha stresuese, zakonisht kërkojmë ushqim të ëmbël që na jep një ndjenjë të mirë. Dhe hulumtimet kanë treguar se marrja totale e sheqerit tonë është rritur me 53 për qind që nga fillimi i pandemisë, thotë dietologia Marysa Cardwell.

Për fat të keq, një studim i vitit 2021 nga Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) tregon se kjo rritje e ngrënies së karameleve mund të ndikojë negativisht në humorin, ciklin e gjumit dhe shëndetin fizik dhe mendor më shumë sesa do të donim të pranonim.

“Hulumtimet tregojnë se konsumimi i tepërt i sheqerit të shtuar mund të çojë në probleme shëndetësore kronike si diabeti tip 2 dhe sëmundje të zemrës, por gjithashtu është shumë i ndërlidhur me çekuilibrin e humorit dhe kjo mund të çojë në depresion në planin afatgjatë”, thotë Cardwell.

Gjeni më poshtë se si sheqeri ndikon në mirëqenien tonë emocionale dhe si ta ndalojmë atë.

Miti i etheve të sheqerit

A keni arritur ndonjëherë për një pickim të ëmbël duke shpresuar për një humor më të mirë midis takimeve të Zoom?

Efektet afatshkurtra të niveleve të larta të glukozës (sheqeri kryesor në gjak) të shkaktuara nga konsumi i saharozës në gjendjen shpirtërore janë të tilla që mund të zvogëlojnë gatishmërinë dhe të shkaktojnë nivele më të larta të lodhjes në orën e parë pas vaktit, shpjegon Cardwell. Përkatësisht, sipas një studimi nga Neuroscience & Biobehavioral Review, sheqeri zakonisht nuk përmirëson asnjë aspekt të humorit.

Ndikimi afatgjatë

“Konsumi i lartë i sheqerit shoqërohet me depresion dhe simptoma negative të shëndetit mendor, gjë që duket qartë pas disa vitesh”, thotë Cardwell. Hulumtimet tregojnë se marrja e sheqernave të shtuara me kalimin e kohës mund të ndikojë në shëndetin mendor në planin afatgjatë, ndërsa marrja e ulët e sheqernave të shtuara mund të shoqërohet me një shëndet më të mirë mendor.

Cardwell shpjegon se disa studime të kohëve të fundit kanë përshkruar disa arsye të mundshme pse marrja e sheqernave të shtuara mund të ndikojë në gjendjen shpirtërore, për shembull:

Konsumi i sheqernave të shtuara të shoqëruara me presion të lartë të gjakut dhe inflamacion shoqërohet gjithashtu me depresion.

-Një dietë me sheqer të lartë mund të çojë në thumba të shpejta dhe rënie të sheqerit në gjak, duke çuar në shqetësime në nivelet e hormoneve dhe ndryshime të humorit.

-Efektet e sheqerit janë të ngjashme me varësitë ndaj niveleve të dopaminës (një kimikat i kënaqësisë në tru), duke lidhur marrjen e shpeshtë të sheqerit me depresionin.

Sa konsum i sheqerit është i pranueshëm?

“Burimet kryesore të sheqerit janë kryesisht pije të ëmbëlsuara me sheqer, ëmbëlsira, kafe të ëmbël dhe çaj”, thotë Cardwell. Por vetëm sepse sheqernat e shtuara mund të ndikojnë negativisht në gjendjen tuaj shpirtërore nuk do të thotë që duhet të hiqni dorë plotësisht nga gjërat e ëmbla. Njerëzit janë lindur me prirjen për shije të ëmbël, por ka ende mënyra të shëndetshme për të kuruar dëshirat për ëmbëlsira duke mbajtur nën kontroll gjendjen e humorit dhe sheqerit në gjak.

“Në vend që të merrni lëng ose çokollatë, sigurohuni që marrja totale ditore e sheqerit të shtuar është nën 6 për qind të kalorive tuaja totale,” këshillon Cardwell. Ai më tej shpjegon se nëse hani 2000 kalori në ditë, kjo do të thotë që duhet të përpiqeni ta mbani futjen totale të sheqerit të shtuar nën 120 kalori.

Zëvendësuesit e sheqerit

Cardwell këshillon që në vend të një pije të ëmbël me sheqer, të pini lëng limoni të freskët me disa bimë, për shembull, mund të shtoni disa gjethe nenexhik në lëng limoni dhe portokalli.

Sipas Cardwell, frutat janë natyrshëm të ëmbla dhe plot vitamina, minerale dhe antioksidues, fibra dhe ujë nga të cilët do të jeni të hidratuar dhe të ngopur. Nëse dëshironi ta përfundoni vaktin tuaj me diçka të ëmbël, përzieni fruta të ngrira si banane dhe mango dhe bëni akullore të shijshme.

Continue Reading

Shëndeti

​Kardiokirurgjia shënon numër rekord të operimeve në zemër të hapur

Published

on

By

Shërbimi Klinik i Kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 ka shënuar numër rekord të ndërhyrjeve në zemër të hapur. E falë rinovimeve që kanë ndodhur po në këtë njësi janë krijuar mundësitë që të rritet edhe numri i operacioneve më të komplikuara për pacientët.

Përmirësimet infrastrukturore që kanë ndodhur vitin e kaluar kanë rritur numrin e shtretërve në njësinë intensive, por edhe në gjithë klinikën, thotë drejtori i Shërbimit klinik të Kardiokirurgjisë, Shpejtim Shurdhiqi.

“Ka qenë një vit jashtëzakonisht i suksesshëm për shërbimin klinik të kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 kemi arritur që të bëhet një rinovim i klinikës në tërësi e cila ka krijuar një hapësirë të mirë për të gjithë stafin, e posaçërisht për pacientët. Ajo që është me rëndësi është arritur që të rritet numri i shtretërve në intensiv, është rritur numri nga 4 në 10 shtretër, ndërsa në repart është rritur numri prej 14 në 17. Kështu që kjo hapësirë e rritur, rinovimet e pjesës së nënkulmit ka bërë që të kemi një aktivitet më të shtuar të ndërhyrjeve kirurgjike në repartin tonë.. kemi arritur që ky numër i operacioneve të rritet ndjeshëm, përderisa më herë janë realizuar 6-7 operacione brenda javës tash kemi arritur që ky numër të arrijë në 10, shto edhe rastet urgjente apo emergjente të cilat kryhen gjatë tërë javës. Kjo ka ndikuar në masë të madhe që të kemi gradualisht edhe zvogëlim të listës së pritjes, e cila mendoj se në të ardhmen, ky numër i listës së pritjes do të reduktohet edhe mëtutje”, thotë Shurdhiqi.

E numër rekord të operimeve kjo njësi ka shënuar vitin e kaluar.

“Vitin e kaluar është një numër rekord i operimeve gjatë historisë së kardiokirurgjisë, deri në fund të dhjetorit kemi arritur që të kryhen 372 intervenime kirurgjike në zemër të hapur. Kjo siç ka thash ka ndikuar që edhe lista e pritjes lehtësisht të arrihet dhe të zvogëlohet”, theksoi kardiokirurgu Shurdhiqi.

Në Kardiokirurgji duke nisur nga viti i kaluar është rritur edhe numri i operimeve të komplikuara në zemër të hapur.

Drejtori i kësaj njësie, Shpejtim Shurdhiqi thotë se planifikojnë që në periudhën dy deri tri vjeçare të realizohen më shumë ndërhyrje me metoda minimale invazive.

“Krahas numrit është rritur edhe numri i operacioneve më të komplikuara çka do të thotë se me një pacientë sot kryhet ndërrimi i dy ose tre valvulave apo tek i njëjti pacienti kryhet edhe ndonjë bajpas. Janë operacione komplekse përderisa më herët kanë qenë shumë më të rralla. Kështu që tash është një formë rutinë e kryerjes së operacioneve të kombinuara duke përfshirë edhe pjesën valvulare edhe pjesën rivaskularizimit të zemrës, po shto këtu edhe intervenimet që kanë të bëjnë me sëmundjet e aortës qofshin ato elektive apo emergjente të cilat kryhen gjatë javës apo viti… Gjatë vitit të kaluar në bashkëpunim me Spitalin e Zyrihut me ndihmën e profesorit, Xhemajli kemi arritur që të kryhen edhe tri raste me metoda minimale invazive e cila në të ardhmen neve na hup rrugën që në periudhë 2-3 vjeçare të fillohen edhe këto procedura të realizohen në kuadër të klinikës”, theksoi Shurdhiqi.

Duke qenë që kryerja e një intervenimi kirurgjik në zemër në institucionet private shëndetësore për pacientët kosovarë ka kosto të lartë e cila prek shifrat deri në 30 mijë euro, ofrimi i këtij shërbimi në QKUK bëhet pa pagesë.

“Operacionet në zemër të hapur tek ne bëhen pa pagesë, kurrfarë pagese nuk kryhet nga ana e pacientit apo familjarëve kështu që është një përparësi e madhe për arsye se çdo intervenim, se zakonisht intervenimet tona kushtojnë shumë mbi 10 mijë, 20 mijë, 30 mijë euro kështu të gjitha kryhen pa kurrfarë pagese apo financimi”, shprehet ai.

Shërbimi i Kardiokirurgjisë po planifikon që përgjatë këtij viti të pasurohet edhe me pajisje të reja.

Continue Reading

Shëndeti

Kosi, ushqim deal për ta luftuar ftohjen

Published

on

Përballja me të ftohurën është e vështirë në çdo stinë. Disa nga aleatët më të mirë të sistemit imunitar janë vitaminat, mineralet dhe probiotikët.

Një nga ushqimet më të pasura me probiotikë është kosi, i cili sipas ekspertëve është ideal për të luftuar të ftohurën.

Studimet thonë se probiotikët ofrojnë përfitime të forta në zbutjen e simptomave dhe shkurtimin e kohëzgjatjes së të ftohurës.

A mjafton kosi për të luftuar të ftohurën?

Te kosi gjenden dy nga llojet më mirëbërëse të baktereve që janë të shëndetshm organizmin, gjë që e bën kosin një aleat të njeriut jo vetëm gjatë të ftohurës. Kosi është padyshim i mirë kundër të ftohurë sepse përmban edhe zink.

Ky mineral jo vetëm që forcon imunitetin por shkurton kohëzgjatjen e simptomave të të ftohurës, sasia e nevojshme e zinkut për të mundur sëmundjen është të paktën 75 miligramë.

Studimet tjera kanë treguar se kur gratë konsumojnë kos çdo ditë për 9 javë, kanë më pak inflamacion në organizëm. E ftohura është një reagim inflamator ndaj bakterit. Kosi është ushqim fantastik për t’u konsumuar gjatë të ftohurës dhe jo vetëm.

Ai përmban vitaminë D dhe kalcium që së bashku me zinkun dhe probiotikët ofrojnë ushqyes të rëndësishëm, e ftohura nuk largohet vetëm duke e ngrënë. Kosi funksionon në kombinim me një regjim të shëndetshëm ushqimor. Kosi është i butë dhe i lëngshëm ndaj mund të konsumohet lehtë në rastet e acarimit të fytit apo bllokimit të hundëve.

Ekspertët nënvizojnë që njerëzit e prekur nga e ftohura s’duhet t’i mbajnë shpresat tek kosi si terapia kryesore kundër sëmundjes. Konsulta me mjekun është kryesorja, bashkë me ushqimin e shëndetshëm. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Problemet me zemrën, çfarë të keni kujdes kur është ftohtë?

Published

on

I ftohti përbën një sfidë të madhe për njerëzit që vuajnë nga sëmundjet e zemrës. Në rastin e sëmundjeve koronare, temperaturat e ftohta mund të nxisin ishemi kardiake, gjë që mund të shkaktojë edhe atak në zemër.

Ndikimi i temperaturave të ulëta te shëndeti i zemrës – Kur trupi gjendet në ambient të ftohtë duhet të përshtatet, të ruajë temperaturën e brendshme. Mënyra si përshtatet ka të bëjë me ndryshime fiziologjike që janë sfiduese për njerëzit. Temperaturat e ftohta shkaktojnë probleme si rritje e rrahjeve të zemrës, rritje të tensionit, sforcim të zemrës, prirje më e lartë ndaj trombozës.

Ekspozim minimal ndaj të ftohti – Kufizoni kohën e kaluar në ambiente të ftohta dhe nëse u duhet të dilni patjetër, vishuni ngrohtë nga koka tek këmbët.

Mos u stërmundoni – Stërmundimi fizik në hapësira të jashtme e në ambient të ftohtë mund të jetë dëmtues për zemrën.

Mos e teproni me nxehtësinë – Nëse visheni trashë dhe kryeni aktivitet fizik do ta stërmundoni zemrën. Enët e gjakut zgjerohen papritur dhe tensioni i gjakut do të ulet. Nëse jeni në ambient të jashtëm dhe vëreni që po djersisni, atëherë kjo është një shenjë rreziku.

Kujdes me gripinI rrezikshëm për njerëzit që vuajnë nga zemra. Para se të merrni medikament, konsultohuni më parë me mjekun.

Mos pini alkool – Ajo zgjeron enët e gjakut në lëkurë, ju bën të ndiheni ngrohtë. Por nga ana tjetër, nxehtësia e nevojshme përthithet nga organet jetësore duke ju vënë në rrezik. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Frutat që forcojnë imunitetin në dimër

Published

on

Dimri është sezoni kur sistemi imunitar ka nevojë për mbështetje të shtuar për t’u mbrojtur nga infeksionet e ftohta dhe gripi. Një mënyrë e shkëlqyer për ta forcuar imunitetin është përmes ushqimit të shëndetshëm, veçanërisht duke konsumuar fruta që janë të pasura me vitamina.

Ja disa fruta që mund t’ju ndihmojnë të mbani imunitetin të fortë gjatë dimrit:

Citruset (portokalli, mandarina, limoni, grejpfruti) – Këto fruta janë burime të pasura me vitaminën C, e cila është e njohur për rolin në forcimin e sistemit imunitar. Vitamina C ndihmon në luftimin e infeksioneve dhe redukton kohën e rikuperimit nga ftohjet.

Kivi – Tjetër burim i shkëlqyer i vitaminës C, dhe përmban fibra dhe antioksidantë që ndihmojnë trupin të luftojë bakteret dhe viruset.

Molla – E pasur me vitamina dhe minerale, sidomos me A dhe C, që janë të rëndësishme për funksionimin e duhur të sistemit imunitar. Ajo përmban fibra që ndihmojnë tretjen.

Pjeshka –Burim i shkëlqyer i vitaminës A, që është esenciale për mbrojtjen e mukozave të trupit e forcimin e mbrojtjes natyrore të trupit.

Mjedra dhe boronica – Këto fruta të kuqe janë të pasura me antioksidantë, veçanërisht me flavonoide, të cilat ndihmojnë në rritjen e përgjigjes imunitare dhe zvogëlojnë inflamacionin.

Konsumimi i këtyre frutave, me dietë të balancuar, rrit aftësinë e trupit për t’u mbrojtur nga sëmundjet dhe do t’ju ndihmojë të kaloni dimrin më të shëndetshëm. Në këtë sezon të ftohtë, kujdesuni për trupin e sigurohuni t’i jepni lëndët ushqyese të nevojshme për të mbajtur imunitetin në nivele të larta! /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara