Shëndeti

Ëmbëlsirat mund të ndikojnë negativisht në gjendjen shpirtërore

Published

on

Duke qenë se shëndeti ynë mendor ka vuajtur kohët e fundit për shkak të pandemisë globale, është e kuptueshme që emocionet tona kanë qenë mjaft të paqëndrueshme gjatë së kaluarës, por edhe këtë vit.

Në periudha stresuese, zakonisht kërkojmë ushqim të ëmbël që na jep një ndjenjë të mirë. Dhe hulumtimet kanë treguar se marrja totale e sheqerit tonë është rritur me 53 për qind që nga fillimi i pandemisë, thotë dietologia Marysa Cardwell.

Për fat të keq, një studim i vitit 2021 nga Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) tregon se kjo rritje e ngrënies së karameleve mund të ndikojë negativisht në humorin, ciklin e gjumit dhe shëndetin fizik dhe mendor më shumë sesa do të donim të pranonim.

“Hulumtimet tregojnë se konsumimi i tepërt i sheqerit të shtuar mund të çojë në probleme shëndetësore kronike si diabeti tip 2 dhe sëmundje të zemrës, por gjithashtu është shumë i ndërlidhur me çekuilibrin e humorit dhe kjo mund të çojë në depresion në planin afatgjatë”, thotë Cardwell.

Gjeni më poshtë se si sheqeri ndikon në mirëqenien tonë emocionale dhe si ta ndalojmë atë.

Miti i etheve të sheqerit

A keni arritur ndonjëherë për një pickim të ëmbël duke shpresuar për një humor më të mirë midis takimeve të Zoom?

Efektet afatshkurtra të niveleve të larta të glukozës (sheqeri kryesor në gjak) të shkaktuara nga konsumi i saharozës në gjendjen shpirtërore janë të tilla që mund të zvogëlojnë gatishmërinë dhe të shkaktojnë nivele më të larta të lodhjes në orën e parë pas vaktit, shpjegon Cardwell. Përkatësisht, sipas një studimi nga Neuroscience & Biobehavioral Review, sheqeri zakonisht nuk përmirëson asnjë aspekt të humorit.

Ndikimi afatgjatë

“Konsumi i lartë i sheqerit shoqërohet me depresion dhe simptoma negative të shëndetit mendor, gjë që duket qartë pas disa vitesh”, thotë Cardwell. Hulumtimet tregojnë se marrja e sheqernave të shtuara me kalimin e kohës mund të ndikojë në shëndetin mendor në planin afatgjatë, ndërsa marrja e ulët e sheqernave të shtuara mund të shoqërohet me një shëndet më të mirë mendor.

Cardwell shpjegon se disa studime të kohëve të fundit kanë përshkruar disa arsye të mundshme pse marrja e sheqernave të shtuara mund të ndikojë në gjendjen shpirtërore, për shembull:

Konsumi i sheqernave të shtuara të shoqëruara me presion të lartë të gjakut dhe inflamacion shoqërohet gjithashtu me depresion.

-Një dietë me sheqer të lartë mund të çojë në thumba të shpejta dhe rënie të sheqerit në gjak, duke çuar në shqetësime në nivelet e hormoneve dhe ndryshime të humorit.

-Efektet e sheqerit janë të ngjashme me varësitë ndaj niveleve të dopaminës (një kimikat i kënaqësisë në tru), duke lidhur marrjen e shpeshtë të sheqerit me depresionin.

Sa konsum i sheqerit është i pranueshëm?

“Burimet kryesore të sheqerit janë kryesisht pije të ëmbëlsuara me sheqer, ëmbëlsira, kafe të ëmbël dhe çaj”, thotë Cardwell. Por vetëm sepse sheqernat e shtuara mund të ndikojnë negativisht në gjendjen tuaj shpirtërore nuk do të thotë që duhet të hiqni dorë plotësisht nga gjërat e ëmbla. Njerëzit janë lindur me prirjen për shije të ëmbël, por ka ende mënyra të shëndetshme për të kuruar dëshirat për ëmbëlsira duke mbajtur nën kontroll gjendjen e humorit dhe sheqerit në gjak.

“Në vend që të merrni lëng ose çokollatë, sigurohuni që marrja totale ditore e sheqerit të shtuar është nën 6 për qind të kalorive tuaja totale,” këshillon Cardwell. Ai më tej shpjegon se nëse hani 2000 kalori në ditë, kjo do të thotë që duhet të përpiqeni ta mbani futjen totale të sheqerit të shtuar nën 120 kalori.

Zëvendësuesit e sheqerit

Cardwell këshillon që në vend të një pije të ëmbël me sheqer, të pini lëng limoni të freskët me disa bimë, për shembull, mund të shtoni disa gjethe nenexhik në lëng limoni dhe portokalli.

Sipas Cardwell, frutat janë natyrshëm të ëmbla dhe plot vitamina, minerale dhe antioksidues, fibra dhe ujë nga të cilët do të jeni të hidratuar dhe të ngopur. Nëse dëshironi ta përfundoni vaktin tuaj me diçka të ëmbël, përzieni fruta të ngrira si banane dhe mango dhe bëni akullore të shijshme.

Continue Reading

Shëndeti

Ju dridhen shpesh duart? Ja kur është koha për vizitë tek mjeku!

Published

on

Mund ta vëreni shpesh që ju ndodhë si fenomen dhe nuk është aspak e këndshme. Në artikullin e mëposhtëm do t’i diskutojmë arsyet se pse mund të keni kohë pas kohe dridhje të duarve qoft në mëngjes, kur po pini kafe apo edhe kur shkruani mesazhe në telefon. Mos u shqetësoni sepse si fillim nuk jeni të vetmit, kjo dridhje e njohur ndryshe si tremor është një nga çrregullimet më të zakonshme të lëvizjes, ku shfaqet tek duart.

Çka e shkakton dridhjen? Duke filluar nga teprimi me kafeinën deri te sëmundjet si Parkinsoni, dridhja e duarve vjen si pasojë e një sërë shkaqesh të fshehta.

Çfarë ndodhë nëse ju dridhen duart?

Një “destabilizim” në duar është normale, e këtë e shkakton tremori fiziologjik dhe këto dridhje normale mund të shkaktohen, por edhe të çrregullohen si pasojë e konsumimit të madh të kafesë, apo kur jeni ekspozuar stresit kronik. Shmangia e shujtave dhe marrja e disa ilaçeve të caktuara mund ta shkaktojë këtë dridhje.

Rreth gjysma e nejçëve në botë së paku kanë nga një anëtar që kohë pas kohe ka ‘sulme’ të tilla, ilaçet mund të ndihmojnë, por një numër i madh i njerëzve nuk i  përdorin dhe ndihen mirë edhe pa to. Në raste të rralla, dridhja mund të jetë shenjë e hershme për sëmundje të Parkinson-it apo sklerozë multiple. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Dalin rezultatet/Sa orë duhet të qëndrojmë në telefon?

Published

on

Në një botë gjithnjë e më të digjitalizuar, shumica kalojnë orë të tëra para ekraneve të telefonave, kompjuterëve dhe pajisjeve tjera. Por, sa është shumë? Mjekët dhe ekspertët e shëndetit të syve ngrejnë alarm se përdorimi i tepërt i këtyre pajisjeve mund të ketë pasoja serioze për shëndetin tonë fizik dhe mendor.

Rekomandimet për përdorimin e pajisjeve digjitale

Një nga këshillat kryesore është të bëjmë pauza të shkurtra pas çdo periudhe 20 minutash përdorimi të një ekrani. Ky është njohur si rregulli i “20-20-20”, sugjeron që pas çdo 20 minutash përdorimi të telefonit a kompjuterit, të shikojmë një objekt në distancë prej 20 metra për të paktën 20 sekonda.

Ky veprim ndihmon në reduktimin e lodhjes së syve dhe përmirëson fokusin, specialistët rekomandojnë për të mbajtur balancë të shëndetshme, adoleshentët dhe të rriturit nuk duhet të kalojnë më shumë se 2-3 orë në ditë para ekraneve. Kjo periudhë rritet kur bëhet fjalë për punë të nevojshme për shkollë apo profesion.

Pasojat e shfrytëzimit të tepërt të pjisjeve digjitale

Këto orë të shumta para ekranit mund të shkaktojnë probleme, si lodhje të syve, përkeqësim të vizionit, dhimbje koke dhe probleme të përqendrimit. Qëndrimi i tepërt para ekraneve ndikon negativisht në shëndetin mendor, duke çuar në ankth, stres dhe depresion, sidomos kur përdorimi është i shoqëruar me ngarkesë emocionale si p.sh., rrjetet sociale. Përveç kësaj, mungesa e aktivitetit fizik për shkak të qëndrimit ulur çon në obezitet e probleme me shëndetin kardiovaskular

Si të reduktojmë kohën përpara ekraneve?

Ekspertët sugjerojnë disa mënyra për të reduktuar përdorimin e pajisjeve digjitale dhe për të ruajtur një ekuilibër më të shëndetshëm në jetën tonë:

Vendosni kufizime:Përdorni aplikacione që monitorojnë dhe kufizojnë kohën që kaloni para ekranit.

Pauza aktive: Përdorni pauzat për të bërë aktivitet fizik, si ecje, shtrirje apo ushtrime të thjeshta.

Shpërndarja e kohës: Organizoni ditën me kohë të dedikuar për aktivitete offline, si leximi, kalimi kohë me familjen apo miqtë, dhe ushtrime fizike.

Lidhjet shoqërore jashtë ekranit: Merrni pjesë në aktivitete shoqërore jashtë dhe mundësitë për të marrë frymë fresh. /UBT News/

 

Continue Reading

Shëndeti

Mos e mbani asnjëherë teshtimën tuaj!

Published

on

Tani që jemi në mes të sezonit të ftohtë e të viruseve të ndryshme, duhet të kujdesemi edhe për t’iu shmangur gripit më të keq me të cilin kemi luftuar ndonjëherë, ama situata e pandemisë na ka bërë të frikësohemi nga një teshtimë në publik. Për këtë arsye shpesh mundoheni ta mbani duke mbyllur gojën dhe hundën. Shumica e bëjnë këtë nga mirësjellja dhe respekti. Por, çka nëse vazhdojmë të mbytemi nga teshtitjet tona?

Teshtitja në ambiente të mbyllura me shumë njerëz është arsye e shkëlqyer për t’i mbajtur të gjithë sytë nga ju, por a do të thotë kjo se është mirë ta mbani atë?

Teshtitja është mënyra si sistemi i frymëmarrjes largon irrituesit si poleni, pluhuri ose mikrobet. Sipas Shoqatës Amerikane të Pulmonarëve, dhjetëra mijëra pika kërcejnë nga hunda me shpejtësi deri në 160 km/orë, shumë njerëzve duket se u vjen turp të teshtinin e përmbahen, gjë që mbart rreziqe.

Obstruksioni i rrugëve të frymëmarrjes gjatë teshtitjes mund të rrisë presionin e ushtruar mbi to me 20 herë gjatë teshtitjeve.

Janë disa arsye pse nuk duhet të mbani teshtitjen:

Mbajtja e forcës së teshtitjes çon në ndjenjë të peshës shtesë në gjoks. “Duke shtrydhur diafragmën, muskuli i kraharorit që na ndihmon të marrim frymë ka më shumë gjasa të ndiejë më shumë presion në gjoks dhe madje edhe në brinjë”, tha Jason Abramowitz, një otolaringolog në New Jersey.

Thyerja e daulles është ndërlikim i mundshëm i teshtitjes së moderuar. “Hunda dhe veshët janë të lidhur me tubin Eustachian”, shpjegon doktor Abramowitz, duke shtuar se “rritja e presionit nga mbajtësja e teshtitjes transmetohet në vesh, duke dëmtuar daullen e veshit”.

Mbajtja e teshtitjes drejton përmbajtjen e hundës drejt veshëve, duke rritur shanset për transmetimin e mikrobeve, për rrjedhojë rrezikun e otitit. Rekomandohet që teshtima të mos mbahet. Ndaj kujdesemi të teshtijmë në këndin e brendshëm të bërrylit, përdorni peshqir letre që e hedhim në koshin e plehrave dhe i lajmë duart pas teshtitjes për të shmangur shpërndarjen e pikave. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Kujdes nga djersitja gjatë natës, trupi po përpiqet të ju paralajmëroj diçka!

Published

on

Përvoja e djersitjes gjatë natës është e njohur për shumë gra, veçanërisht ato që i afrohen menopauzës. Këto rritje të papritura të temperaturës gjatë gjumit shoqërohen me djersitje të bollshme të fytyrës dhe pjesës së sipërme të trupit. Ky fenomen mund të ndikojë seriozisht në cilësinë e gjumit dhe të prishë shëndetin e përgjithshëm.

Çfarë janë djersitjet e natës?

Termi “djersitje natën” i referohet rritjes së papritur të temperaturës së trupit gjatë gjumit, të shoqëruar me djersitje të bollshme të fytyrës dhe të pjesës së sipërme të trupit. Këto djersitje mund të zgjasin nga disa deri 10 minuta e pasohen nga ndjesia e të ftohtit pasi temperatura kthehet në nivele normale.

Shkaqet e mundshme të djersitjeve të natës

Ndryshimet hormonale: Djersitjet e gjumit janë gjatë tranzicionit të menopauzës, pasi ndryshimet hormonale ndikojnë në termorregullimin e trupit.

Mjekimi: Disa medikamente, të tilla si antidepresantët dhe neuroleptikët, mund të shkaktojnë djersitje gjatë natës si efekt anësor.

Faktorët psikologjikë: Ankthi dhe stresi mund të ndikojnë në rregullimin e temperaturës së trupit.

Ndryshimet në gjumë: Ndryshimet e papritura në zakonet e gjumit mund të ndikojnë në shfaqjen e djersitjeve gjatë natës.

Si të menaxhoni djersitjet e natës?

Rregulloni temperaturën e dhomës: Sigurohuni të jetë ideale për të fjetur duke kufizuar numrin e jorganëve në shtrat e zgjedhur rroba të lehta për gjumë.

Shmangni alkoolin dhe ushqimet pikante: Shmangni pirjen e alkoolit para gjumit dhe ushqimet pikante që mund të ndikojnë në termorregullimin e trupit.

Teknikat e relaksimit: Aplikoni teknika si joga ose ushtrime të frymëmarrjes para gjumit për të reduktuar ankthin dhe stresin.

Nëse djersitjet e natës janë të shpeshta ose shkaktojnë shqetësime të rënda, është e rëndësishme të konsultoheni me mjekun, djersitjet e natës mund të ndikojnë seriozisht në cilësinë e jetës tuaj dhe është e rëndësishme të gjeni mënyrën e duhur për t’i menaxhuar ato në mënyrë efektive. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara