Kulturë

Elbasani, i pari qytet që shpalli pavarësinë!

Published

on

Qyteti i Elbasanit ka pasur një vend të veçantë në historinë e pavarësisë së Shqipërisë, duke u shndërruar në qytetin e parë që shpalli pavarësinë më 25 nëntor të vitit 1912. Ky akt historik ka ardhur në kuadër të rrethanave të rëndësishme të kohës dhe pas dakordësisë me Ismail Qemalin, duke e bërë Elbasanin pionier të shpalljes së mëvetësisë së shtetit shqiptar.

Në këtë ditë të shënuar, përfaqësuesit e qytetit të Elbasanit, të udhëhequr nga Aqif Pashë Biçakçiu, shpallën me krenari Deklaratën e Pavarësisë, që u bë një akt simbolik i madh për popullin shqiptar. Deklarata e firmosur në atë kohë mbante mesazhe të fuqishme dhe të qarta, duke e bërë të ditur për botën se Shqipëria ishte plotësisht e shkëputur nga Mbretëria turke dhe do të qeverisej e pavarur dhe me drejtësi. Ajo theksonte se çdo qytetar shqiptar dhe i huaj do të kishte të drejtat e plota njerëzore dhe do të jetonte në liri, pa asnjë dallim fetar ose ideologjik.

Në këtë deklaratë, theksohej gjithashtu dëshira e popullit të Elbasanit për të jetuar në harmoni me shtetet fqinj dhe për të kërkuar ndihmën e tyre në krijimin e një qeverie të drejtë dhe të paanshme. Fjala “Rroftë Shqipëria e lirë” përfundonte këtë akt historik, duke i dhënë një ndihmesë të fuqishme luftës për pavarësinë e plotë të Shqipërisë.

Ky moment i rëndësishëm për historinë e Shqipërisë është një kujtim i gjallë i angazhimit dhe sakrificës së popullit shqiptar për lirinë e tij, dhe Elbasani, si qyteti i parë që shpalli pavarësinë, do të mbetet gjithmonë në kujtesën kolektive të shqiptarëve si një simbol i besimit në një të ardhme të lirë dhe të pavarur./UBTNews/

Kulturë

Katër ‘jo’ për lirinë: Aktivizmi i grave në luftën kundër patriarkalizmit!

Published

on

Në një akt të guximshëm dhe të mbushur me mesazh, gra në Shtetet e Bashkuara, të frymëzuara nga feministët e Koresë së Jugut, po përdorin abstinencën si një formë rezistence kundër mizogjinisë dhe dhunës ndaj grave. Ky fenomen ka nxitur një lëvizje të re, e cila ka për synim të theksojë dhe kundërshtojë padrejtësitë dhe diskriminimin gjinor që vazhdojnë të mbizotërojnë në shoqëri. Lëvizja 4B, që ka lindur në Kore të Jugut në vitet 2010, po bëhet gjithnjë e më e njohur në platforma si TikTok, ku mijëra gra ndajnë përvojat e tyre dhe bashkohen për të shprehur të drejtën për trupat e tyre.

Ky akt i përfshin katër “Jo”-ja kryesore: Jo martesave, Jo fëmijëve, Jo takimeve dhe marrëdhënieve seksuale me burra, dhe Jo për angazhime që i japin përsëri kontrollin një kulture patriarkale dhe mizogjine. Ky është një akt që shpreh jo vetëm një lëvizje personale për emancipimin e grave, por gjithashtu një akt kolektiv për të sfiduar strukturat e fuqisë që e kufizojnë lirinë dhe të drejtat e grave.

Një ndër përfaqësueset e kësaj lëvizjeje është Christine Ivans, e cila ka vendosur të praktikojë abstinencën nga marrëdhëniet me burra dhe të përqendrohet tek vetvetja. Ajo pohon se ky akt ka sjellë përfitime në jetën e saj personale, duke përfshirë një avancim në karrierën e saj dhe një përmirësim të shëndetit mendor. Pavarësisht sfidave, ajo thekson se ky vendim është një mënyrë për të rimarrë kontrollin mbi jetën e saj, në një kohë kur të drejtat e grave janë kërcënuar, veçanërisht pas shfuqizimit të rastit Roe v. Wade në SHBA.

Për të mbështetur këtë lëvizje, aktorja e njohur Julia Fox gjithashtu shpalli abstinencën si një akt politike, duke e lidhur këtë me heqjen e të drejtës për abort në SHBA. Ajo e ka quajtur këtë një mënyrë për t’u bërë “pjesë e një rezistence” ndaj atyre që po e kufizojnë lirinë e grave.

Mingyeong Lee, një shkrimtare feministe nga Koreja e Jugut dhe një nga themelueset e lëvizjes 4B, shprehet se ishte e kënaqur që lëvizja po arrin të depërtojë në Shtetet e Bashkuara. Ajo thekson se ajo që ka ndodhur në Kore të Jugut, ku dhuna ndaj grave dhe patriarkalizmi janë në një nivel të lartë, është gjithashtu një sfidë që gratë në SHBA e përjetojnë, përveç se në një mënyrë tjetër.

Lëvizja 4B u bë një simbol i forcës dhe bashkëpunimit midis grave që refuzojnë të jenë të trajtuara si makineri riprodhuese, dhe kjo i ka bashkuar gratë nga të dyja anët e globit. Aktivistët e lëvizjes theksojnë se përmes kësaj abstinence, gratë po bëjnë një akt të fuqishëm që u jep atyre mundësinë për të krijuar një botë më të drejtë dhe më të sigurt për veten dhe brezat e ardhshëm.

Përballë sfidave të mëdha, ky akt i abstinencës nuk është vetëm një deklaratë personale, por gjithashtu një mesazh kolektiv që fton shoqërinë të reflektojë mbi mënyrën se si gratë trajtohen dhe si mund të përmirësohet barazia gjinore në çdo aspekt të jetës./DW/

Continue Reading

Kulturë

Eurovision 2025 në Bazel: Përballë kundërshtimeve, qyteti fiton mbështetje popullore!

Published

on

Më 25 nëntor, qytetarët e Bazelit miratuan financiarisht mbështetjen për organizimin e Konkursit të Këngës Eurovision 2025, duke i dhënë qytetit mundësinë të presë eventin prestigjioz të muzikës, pavarësisht kundërshtive të forta nga konservatorët.

Fitorja e këngëtarit zviceran Nemo në Eurovision 2024, me këngën “The Code”, dha të drejtën e Zvicrës për të organizuar edicionin e 69-të të konkursit të njohur. Megjithatë, pas një peticioni nga partia ultra-konservatore Union Demokratik Federal i Zvicrës (EDU), vendimi i Këshillit të Madh të Kantonit të Bazelit për të alokuar deri në 35 milionë franga zvicerane (afërsisht 37.5 milionë euro) për organizimin e Eurovision 2025 u fut në një referendum popullor.

EDU e kundërshtoi financimin, duke argumentuar se evenimenti do të dëmtonte imazhin e Bazelit. Anëtarët e partisë kritikuan konkursin për performancat që ata i konsideronin “blasfemike”, duke e akuzuar për promovimin e ideologjive të tilla si “wokeism” dhe të drejtat e transgjinorëve. Një nga këngëtarët që u vu në shënjestër ishte Bambie Thug, interpretuese nga Irlanda, e cila u cilësua nga EDU si “okulte” dhe “satanike”, një akuzë që ata e bazuan në ngjashmëritë me Harry Potterin.

Megjithatë, shumica e banorëve të Bazelit nuk u ndikuan nga kjo fushatë fetare kundër Eurovision, dhe pas më shumë se dy javësh votimi me postë, qyteti e miratoi financimin për organizimin e këtij evenimenti. Rezultatet përfundimtare treguan se 38,186 persona votuan “Po” për financimin e Eurovision 2025, duke përfaqësuar 66.57% të votave, ndërkohë që pjesëmarrja ishte 57%.

Ky rezultat e siguroi Bazelin si qytetin mikpritës për Eurovision 2025, i cili do të zhvillohet në arenën e mbyllur St-Jakobshalle. Semifundet do të mbahen më 13 dhe 15 maj, ndërsa finalja do të zhvillohet më 17 maj të vitit të ardhshëm. Nëse shumica e votuesve do të kishin thënë “Jo”, financimi do të ishte bllokuar dhe Korpusi i Radio-televizionit Zviceran mund të kishte hequr Bazelin nga mundësia për të organizuar konkursin.

Kjo fitore për organizimin e Eurovision 2025 pasqyron mbështetje të gjerë për këtë ngjarje, ndërkohë që thekson edhe tensionet kulturore dhe ideologjike që mund të shfaqen në organizimin e ngjarjeve të mëdha ndërkombëtare./Euronews/

Continue Reading

Kulturë

Bienalja e Gazës: Një hap përpara për artin palestinez nën rrethim!

Published

on

Në zemër të një konflikti të vazhdueshëm, artistët palestinezë në Gaza shpallën lansimin e Bienales së Gazës, një përgjigje artistike e fuqishme ndaj sulmeve ushtarake izraelite. Ky projekt, që do të përfshijë mbi 40 artistë, ka si qëllim të sigurojë që zërat e krijuesve palestinezë të depërtojnë përmes kufizimeve të ashpra të realitetit të tyre të rrethuar.

Në mes të një sulmi ushtarak shkatërrues, projekti ka për qëllim jo vetëm të ekspozojë artin brenda Gazës, por gjithashtu të dërgojë vepra në galeri ndërkombëtare, një sfidë që bëhet akoma më e vështirë për shkak të kufizimeve të ashpra mbi lëvizjen e njerëzve dhe mallrave. Organizatoret e Bienales së Gazës po kërkojnë mbështetje nga galeritë e huaja për të pritur këto vepra, ndërkohë që kanë nisur gjithashtu një fushatë financimi nëpërmjet grumbullimit të fondeve. Ambicia e projektit është të thyejë ndarjen e vendosur nga bllokada dhe të sjellë përvojën palestineze në ndërgjegjen globale.

“Ngjarjet më të mëdha artistike në botë janë bienale, ku mblidhen artistët më të rëndësishëm për të adresuar çështjet më të rëndësishme të kohës sonë,” tha një artist 26-vjeçar nga Khan Younis, një nga pionierët e iniciativës. “Për ne, artistët më të rëndësishëm në botë tani janë artistët e Gazës.” Vendimi për të quajtur projektin “bienale” nuk ishte rastësor; ai simbolizon qëndresën dhe rezistencën.” Organizatorët thonë se ngjarja pasqyron shpresën se komuniteti artistik i Gazës do të qëndrojë ende i fortë pas sfidave që po kalon.

Bienalja e Gazës nuk është vetëm një ekspozitë; ajo është një akt i qëndresës dhe mbijetesës. Siç thuhet në manifestin e tyre, ngjarja është menduar të kalojë përtej kornizave tradicionale të ekspozitave, duke pasqyruar luftën e një populli për të mbijetuar në mes të luftës dhe shtypjes.

Rufaida Sehwail, një artiste e njohur, e cila humbi 17 vjet punë si artiste dhe një bibliotekë me pothuajse një mijë libra kur shtëpia e saj u bombardua në tetor, e sheh Bienalen si një akt të kundërshtimit. “Të vazhdosh të krijosh art në mes të luftës dhe shtypjes në Gaza nuk është thjesht një akt krijues, është një akt qëndrese. Përderisa Izraeli fokusohet në zhdukjen e jetës dhe kulturës në Gaza, vazhdimësia ime në art tregon se jeta ende vazhdon, dhe identiteti palestinez nuk do të fshihet“, tha ajo.

Edhe pse projekti është ende në fillimet e tij dhe përballet me shumë sfida, artistët mbeten optimistë. Shatat, një tjetër figurë kyçe e projektit, shprehu besim të patundur: “Të gjitha veprat e artistëve do të dalin. Ato do të kalojnë kufij, barrierat dhe ligjet, dhe i gjithë bota do t’i shohë. Kjo është fuqia e artit.”

Si Bienalja e Gazës merr hov, artistët e saj jo vetëm që po shfaqin qëndresën e tyre, por gjithashtu po dërgojnë një mesazh në botë: përkundër vështirësive, arti palestinez do të vazhdojë, do të kalojë kufij dhe do ta bëjë zërin e tij të dëgjohet në skenën globale./Euronews/

Continue Reading

Kulturë

Autorja e njohur britaniko-amerikane, Barbara Taylor Bradford, ka ndërruar jetë në moshën 91-vjeçare.

Published

on

By

Autorja e njohur britaniko-amerikane, Barbara Taylor Bradford, ka ndërruar jetë në moshën 91-vjeçare

Ajo vdiq të dielën në shtëpinë e saj në New York City, siç konfirmohet nga një zëdhënës.

Duke filluar me “A Woman of Substance“, botuar në vitin 1979, Bradford mesatarisht kishte pothuajse një libër në vit si një nga shkrimtaret më të njohura dhe më të pasura në botë, pasuria e saj neto vlerësohej në më shumë se 200 milionë dollarë dhe fama e saj aq e lartë sa imazhi i saj u shfaq në një pullë postare në 1999.

Librat e saj u botuan në 40 gjuhë dhe u shitën në më shumë se 90 milionë kopje në mbarë botën. Në vitin 2007, mbretëresha Elizabeth II madje i dha asaj një OBE (Urdhri më i shkëlqyer i Perandorisë Britanike).

Me tituj si “Thyerja e rregullave” dhe “Akti i vullnetit”, ajo u specializua në tregimet e grave që luftojnë për dashuri dhe pushtet në botën e një burri. I preferuari i saj ndër librat e saj ishte “Gratë në jetën e tij”, i frymëzuar nga arratisja e të shoqit nga nazistët.

Bradford ishte e martuar me producentin e filmit me origjinë gjermane Robert Bradford për 56 vjet deri në vdekjen e tij në 2019

 

Continue Reading

Të kërkuara