Lajmet

Edgar Allan Poe, biografia e një shkrimtari misterioz

Vepra e Poe, kaq prekëse, e fuqishme dhe e thellë, ka ndikuar te të gjithë shkrimtarët e mëdhenj që e kanë pasuar.

Published

on

Edgar Allan Poe është një nga gjenitë më të mëdhenj të letërsisë botërore. Rreth jetës së tij tejet të pazakontë, kanë lindur jo pak mite dhe legjenda, të cilat kanë tentuar ta lënë në hije vlerën e madhe të veprës së tij. Ai ishte një tregimtar i jashtëzakonshëm, i talentuar dhe me një krijimtari të bollshme.

Pas vdekjes së tij, gjinia e thrillerit nuk ishte më e njëjta. Ky shkrimtar i madh amerikan konsiderohet si shpikësi i zhanrit të romanit thriller. Po ashtu ai ishte një novator i madh i letërsisë gotike, dhe i dha zhanrit horror një element psikologjik shumë të rafinuar.

“Unë nuk kam besim te përsosmëria e qenies njerëzore. Njeriu tani është më aktiv, por jo më i lumtur, as më inteligjent nga sa ishte 6 mijë vjet më parë”, do të shprehej në një rast shkrimtari amerikan. 

Poe pati një jetë të karakterizuar nga përvoja të vështira, madje edhe tragjike. Disa kritikë kanë qenë të interesuar ta përshkruajnë atë si një njeri të shthurur dhe me një jetë çrregullt. Dhe pjesërisht ia arritën qëllimit. Por edhe pse ai nuk ishte sigurisht model i një njeriut me një jetë të ekuilibruar, nga ana tjetër nuk ishte as qenia monstruoze që ata pretendonin t’u tregonin të tjerëve.

Një fëmijëri e vështirë

Edgar Allan Poe lindi në Boston të Shteteve të Bashkuara të Amerikës më 19 janar të vitit 1809. Prindërit e tij ishin aktorë shëtitës. Ata vdiqën kur Edgar ishte vetëm 2-vjeç. Ai dhe dy vëllezërit e tij u birësuan nga familje të ndryshme. Kështu Edgar u adoptua nga John Allan, një biznesmen i pasur, i cili e mirëpriti atë në shtëpi i nxitur nga një shpirt bamirësie.

Vdekja e nënës dhe marrëdhënia traumatike që kishte me njerkun e tij ishin tema të përsëritura në jetën e tij dhe veprat e tij. Me familjen e tij birësuese ai jetoi për disa vite në Angli dhe Skoci. Duket se pikërisht nga ato përvoja e ka burimin edhe atmosferën gotike që është aq tipike në veprën e tij. Më vonë ata u rikthyen në Shtetet e Bashkuara, ku Poestudioi në shkollat më të mira.

Një rini e turbullt

Shkrimet më të hershme të Poe datojnë qëkur ai ishte 14-vjeçar. Në atë kohë, ai u dashurua marrëzisht me nënën e njërit prej shokëve të tij të klasës. Ajo dashuri platonike zgjati derisa ajo vdiq papritur. Në rininë e tij, ai ishte një sportist i talentuar dhe një astronom i pasionuar,edhe pse në nivele amatore.

Ai studioi për gjuhë në Universitetin e Virxhinias. Atje u bë i varur nga bixhozi dhe alkooli, gjë që solli edhe dëbimin e tij. Njerku e punësoi si punonjës në një nga kompanitë e tij, por kjo nuk zgjati shumë. Në vitin 1827 ai botoi fshehurazi librin e tij të parë “Tamerlani dhe poezi të tjera”.

Më vonë shkoi në ushtri, ku qëndroi për dy vjet. Më vonë, njerku e ndihmoi të gjente një punë të re, por sërish u pushua nga puna. Ndërkohë botoi edhe dy libra të tjerë me poezi. Në vitin 1832 u transferua në Baltimora ku u martua me kushërirën e tij 13-vjeçare.

Një shkrimtar i mallkuar

Edgar Allan Poe u largua nga prindërit e tij birësues. Për të mbijetuar, nisi të punonte për disa gazeta, duke shkruar artikuj kritikë mbi artin. Stili i tij i veçantë i dha njëfarë fame. Ndërkohë vazhdoi të botonte veprat e tij. “Bulkthi i artë”, “Korbi”, dhe poezi të tjera hynë në analet e historisë së letërsisë.

Gruaja e tij e re vdiq nga tuberkulozi në vitin 1847. Ajo ngjarje e forcoi varësinë e Poe ndaj alkoolit dhe drogës. Thuhet se në të njëjtën kohë ai filloi të konsumonte laudanum, një opioidi fortë dhe të vuante nga problemet e para shëndetësore.

Nisi të kërkonte plot ankth një bashkëshorte të re. Kaloi nga një marrëdhënie në tjetrën pa konkretizuar asgjë. Thuhet se në atë kohë ai tentoi edhe vetëvrasjen me laudanum, por pati të vjella të forta, dhe kjo e pengoi aktin ekstrem.

Vitet e fundit

Në ato vite ai rifilloi të takohej me një grua, me të cilën dikur në rini kishte pasur një lidhje kalimtare: Sarah Elmira Royster. Midis të dyve u ndez sërish flaka e pasionit, dhe ata vendosën të martoheshin më 17 shtator 1849. Megjithatë, pak pas dasmës, shkrimtari u zhduk në mënyrë misterioze.

Ai u gjet në rrugë më 3 tetor, në gjendje të përhumbur, dhe i veshur me rroba të tjera. Një nga miqtë e tij e çoi menjëherë në spital, ku vdiq më 7 tetor. Nuk mund të mos e dimë kurrë se çfarë ndodhi në ditët e asaj zhdukjeje të çuditshme. Edhe rezultatet e autopsisë janë zhdukur. Ndaj ende sot nuk dihet shkaku i saktë i vdekjes së tij.

Gjithsesi mund të thuhet me siguri se vepra e Poe, kaq prekëse, e fuqishme dhe e thellë, ka ndikuar te të gjithë shkrimtarët e mëdhenj që e kanë pasuar./bota.al

Lajmet

Rama i dhuron Ali Ahmetit “Çelësin e qytetit”

Published

on

By

Komuna e Prishtinës sot ka nderuar liderin e Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI), Ali Ahmetin me “Çelësin e qytetit”.

Lideri Ahmeri derisa u shpreh i emocionuar teksa pranoi “Çelësin e qytetit”, theksoi se me këtë veprim, Prishtina ka nderuar sot shqiptarët e Maqedonisë së Veriut.

“Do doja thjesht të shpreh një moment emocional të jetës time dhe ju do pyesni pse ky moment emocional, sepse mua sot kryetari i Prishtinës më jep çelësin e vendlindjes time të dytë Prishtinës. Faleminderit kryetar, më keni nderuar mua, familjen time, keni nderuar shqiptarët e Maqedonisë”, tha ai.

Ndërsa, kryetari i Kryeqytetit, Rama e quajti Ahmetin “hero”.

“Gjeneratat tona janë me fat që kanë qenë pjesë e kësaj historie, që jo vetëm u ka ra me shijua lirinë, mirëpo edhe me qenë pjesë e të gjithë këtij procesi edhe me u takua me njerëz të jashtëzakonshëm të historisë tonë të kombit shqiptar. Janë figurat si zotri Ahmeti që jo vetëm që kanë sakrifikuar dhe kanë dhënë çdo gjë nga vetja e i kanë inspiruar të gjithë tjerët për me e mbrojt gjuhën tonë, flamurin tonë, prandaj edhe sot këtu në zyrat e kryeqytetit jemi me fat që e kemi zotëri Ahmeti dhe e nderuam me çelësin e qytetit, i cili është edhe bashkë-themelues i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”, deklaroi Rama.

Edhe pse u pyet për çështje politike, Ahmeti vendosi që të mos përgjigjej. Takimi Rama e Ahmeti nuk përfshiu politikë, e dy politikanët shfrytëzuan rastin të bisedojnë për familjet e tyre. I pranishëm në takim ishte edhe kryetari i komunës së Drenasit, Ramiz Lladrovci.

Continue Reading

Lajmet

Nis takimi trepalësh në Bruksel në kuadër të dialogut Kosovë-Serbi

Published

on

By

Një takim trepalësh mes kryenegociatorëve të Kosovës dhe Serbisë me të dërguarin e Bashkimit Evropian është duke u zhvilluar në Bruksel në kuadër të dialogut, të cilin e lehtëson blloku.

Sikur edhe herëve të mëparshme, së pari u zhvilluan takimet dypalëshe të përfaqësuesit të Posaçëm të BE-së për dialog, Miroslav Lajçak, me shefin e delegacionit të Kosovës, Besnik Bislimi, dhe me atë të Serbisë, Petar Petkoviq.

Takimi i përbashkët trepalësh mes tyre filloi pas orës 15:00.

Sipas burimeve nga Bashkimi Evropian, në këto takime do të shqyrtohen një varg çështjesh, përfshirë edhe implementimin e marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit.

Takimi i fundit në këtë nivel në kuadër të dialogut të lehtësuar nga BE-ja është zhvilluar më 23 tetor në Bruksel. Prej atëherë nuk ka pasur takime tjera.

Sipas burimeve diplomatike të BE-së, Lajçak u ka raportuar ndërkohë përfaqësuesve të vendeve anëtare për gjendjen me dialogun dhe ka thënë se palët kanë treguar mungesë të qartë të gatishmërisë dhe vullnetit për të bërë ndonjë progres në zbatimin e marrëveshjes mes dy vendeve.

Ndërkohë, përfaqësuesja e Lartë e BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Kaja Kallas, ka shprehur gatishmërinë që të angazhohet aktivisht në procesin e dialogut.

Mandati i të dërguarit të Posaçëm për Dialog, Miroslav Lajçak, i vazhduar disa herë, do të përfundojë në fund të muajit janar të vitit që vjen.

Ndërkohë pritet që Kaja Kallas, në bashkëpunim me vendet anëtare, të vendosë lidhur me vazhdimin e dialogut, përfshirë edhe rreth asaj se a do të ketë pasardhës të Lajçakut në atë pozitë dhe kush do të jetë ai.

Bashkimi Evropian do të përsërisë sot thirrjen për Kosovën dhe për Serbinë që “pa vonesa dhe pa parakushte të zbatojnë Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të raporteve dhe aneksin për zbatimin e saj, sikur edhe të gjitha obligimet tjera që kanë dalë nga procesi i dialogut”.

Për Kosovën do të përsëritet thirrja që pa vonesa të nisë procesin e themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, ndërsa për Serbinë të nisë procesin për njohjen e dokumenteve dhe simboleve të Kosovës.

Kosovës dhe Serbisë do t’iu përsëritet sërish se përparimi në procesin e normalizimit të raporteve do të vazhdojë të jetë kusht edhe për rrugëtimin e tyre në procesin e integrimit në BE.

Këto thirrje pritet të jenë në konkluzionet për zgjerim që do të miratohen të martën në takimin e Këshillit të çështjeve të përgjithshme të BE-së./REL/

Continue Reading

Lajmet

Osmani udhëton në Bruksel, kjo është arsyeja e vizitës

Published

on

By

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ka udhëtuar sot për Bruksel, ku do të marrë pjesë në Samitin BE-Ballkani Perëndimor përkrah liderëve të vendeve anëtare të BE-së, si dhe atyre nga Ballkani Perëndimor.

Në njoftimin e Zyrës së Presidentes, thuhet se temë kryesore e Samitit pritet të jetë zgjerimi i BE-së me përfshirjen e Ballkanit Perëndimor, si dhe do të trajtohen në veçanti: Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor, Plani Ekonomik dhe i Investimeve, Agjenda e Gjelbër dhe Digjitale për Ballkanin Perëndimor, si dhe fusha të tjera si Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e Sigurisë, luftimi i kërcënimeve hibride dhe kibernetike, dhe migracioni.

Continue Reading

Lajmet

UBT dhe Instituti ARKIV organizuan simpoziumin ndërkombëtar “Whispers of Resistance”

Published

on

By

Në Parkun Shkencor Inovativ të UBT-së në Lipjan, u mbajt simpoziumi ndërkombëtar “Whispers of Resistance: Nature, Art, and Form”, i organizuar në bashkëpunim mes UBT-së dhe Institutit të Artit ARKIV të Sislej Xhafës.

Ky aktivitet mblodhi artistë, akademikë dhe profesionistë kulturorë nga vende të ndryshme, të cilët eksploruan lidhjet mes artit, natyrës dhe rezistencës përmes prezantimeve dhe diskutimeve inspiruese.

Në simpozium morën pjesë figura të njohura si: Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, Sislej Xhafa, Andrea Cusumano, Igor Zupe, Yehuda Safran, Dekania Ariana Gjoni, profesor Burim Berisha, si dhe shumë të tjerë.

Ngjarja u realizua me kontributin e departamenteve të Artit dhe Medias Digjitale, Dizajnit të Integruar, Muzikës Moderne, Aktrimit dhe Arkitekturës, duke reflektuar për rolin e artit në ndryshimin shoqëror dhe ndërveprimin me natyrën.

Ky simpozium konfirmoi përkushtimin e UBT-së për të promovuar bashkëpunimin ndërkombëtar dhe artin si mjet transformues në shoqëri.

 

Continue Reading

Të kërkuara