Shëndet
Duken të shëndetshme, por janë të rrezikshme: Perimet në qese mund t’ju sëmurin
Published
5 months agoon
By
UBT NewsNdoshta blini ushqime të caktuara për të kursyer kohë kur përgatitni vakte. Perimet me gjethe jeshile të lara në qese, si marule a spinaq, duken si zgjedhje e mirë nëse po përpiqeni të ushqeheni shëndetshëm.
Sipas ekspertëve të sigurisë ushqimore, perimet e lara në fakt, nuk janë opsioni më i sigurt. Bakteret dhe kontaminimi janë më të zakonshme nga sa mendoni kur bëhet fjalë për këtë lloj produkti.
“Edhe pse konsumatorët presin si komoditet ashtu edhe siguri, realiteti është se perimet e lara në qese vazhdojnë të përfaqësojnë një nga artikujt më të rrezikshëm në supermarkete, për shkak të potencialit për kontaminim gjithë zinxhirit të furnizimit”, thotë Darin Detwiler, profesor i politikave ushqimore në Universitetin Northeastern dhe autor i librit Siguria Ushqimore: E kaluara, e tashmja dhe e ardhmja.
Ai shmang blerjen e perimeve të tilla pikërisht për shkak të rrezikut të kontaminimit serioz me bakterien Escherichia coli.
“Kur shikoni shpërthimet e kaluara, sallatat e paketuara shpesh kanë qenë shkaku kryesor i sëmundjeve të shkaktuara nga ushqimi, disa prej tyre kanë çuar në shtrim në spital, dështim të veshkave (sindroma hemolitike uremike) dhe madje edhe vdekje”, thotë Detwiler.
Shumë faktorë në zinxhirin e furnizimit çon në kontaminimin e perimeve jeshile me patogjenë si E. coli, listeria ose salmonela, të cilat mund të shkaktojnë probleme serioze shëndetësore, shkruan HuffPost, përcjell Telegrafi.
“Zarzavatet me gjethe të paketuara lahen e përpunohen në sasi të mëdha, lejon që patogjenët të përhapen më shpejt”, shton Olivia Roszkowski, shefe kuzhine dhe instruktore për aftësitë e kuzhinës me bazë bimore dhe sigurinë ushqimore në Institutin e Arsimit Kulinar në Nju Jork.
Shpërthimet e lidhura me perimet me gjethe ndodhin më shpesh nga sa mund të prisni, kështu që në vitin 2020, FDA nisi një plan veprimi për të zvogëluar llojet e ndryshme të E. coli në perimet me gjethe, dhe plani u përditësua në vitin 2023.
Lloji Escherichia coli O157:H7, i cili prodhon toksinën shiga, shoqërohet me shpërthime të shkaktuara nga marule dhe është shumë i rrezikshëm sepse një sasi shumë e vogël është e mjaftueshme për të shkaktuar sëmundje serioze.
“Ky rrezik nuk është teorik, është konfirmuar vazhdimisht në praktikë”, tha Detwiler.
Ekziston mundësia që patogjenët të vijnë në kontakt me perimet edhe pasi mbërrijnë në fabrikat e përpunimit.
Perimet që blini në një qese zakonisht vijnë nga disa ferma të ndryshme, gjë që e bën të vështirë gjurmimin e origjinës dhe rrit rrezikun e kontaminimit. Perimet me gjethe përpunohen në fabrika të centralizuara dhe shpërndahen, gjë që u përshtatet prodhuesve, por jo konsumatorëve nga pikëpamja e sigurisë ushqimore.
“Perimet nga ferma të ndryshme përzihen, lahen dhe paketohen së bashku, kështu që një gjethe e infektuar mund të kontaminojë mijëra qese në disa vende”, shpjegon Detwiler.
Nëse po mendoni, “Epo mirë, do t’i laj perimet e mia të para-lara vetëm për të qenë më i sigurt”, mendoni përsëri. Larja në shtëpi nuk i bën perimet më të sigurta sepse uji nuk mund t’i largojë të gjithë patogjenët, pohon Detwiler.
Shpëlarja shtesë mund të sjellë baktere të reja që janë në sipërfaqen e punës ose lavaman.
“Perimet e para-lara nuk duhet të rilahen në shtëpi, pasi kjo mund të çojë në ndotje nëse lavamani, enët, pajisjet ose duart e personit që përgatit vaktin nuk pastrohen dhe dezinfektohen siç duhet.”
E vetmja mënyrë për të hequr patogjenët është trajtimi termik, nxehtësia i vret ato. Problemi me sallatën është se konsumohet gjallë, gjë që e bën edhe më të vështirë uljen e rrezikut të sëmundjeve të transmetuara nga ushqimi.
Rekomandime nëse ende blini perime në qese:
Kontrolloni datën e skadimit;
Blini vetëm aq sa planifikoni të hani në një ose dy ditët e ardhshme;
Kushtojini vëmendje freskisë;
Shmangni qeset që janë të lagështa, sepse një mjedis me lagështi favorizon zhvillimin e baktereve;
“Kontrolloni që marulja të duket e freskët, pa pjesë të zbehura a të zbardhura, kjo tregon ruajtje të dobët. Shmangni qeset me gjethe të rrëshqitshme.
Shmangni luhatjet e temperaturës:
Pas blerjeve, mos i lini perimet në makinë, garazh ose banak të ngrohtë kuzhine.
“Shmangni ndryshimet e papritura të temperaturës sepse ato shkaktojnë kondensim dhe krijojnë një mjedis të lagësht dhe të ngrohtë të favorshëm për rritjen e baktereve dhe prishjen më të shpejtë”, thotë Roszkowski.
Ruani perimet siç duhet:
Perimet jeshile mbahen në frigorifer në një temperaturë prej 4°C ose më të ulët, blini koka marule në vend të perimeve të pastruara tashmë Blerja kërkon një hap shtesë larjeje dhe tharjeje, por e zvogëloni ndjeshëm rrezikun e kontaminimit.
“E gjithë koka ka më pak sipërfaqe për kontaminim të mundshëm krahasuar me zarzavatet me gjethe të prera paraprakisht dhe të përziera në qese”, thotë Detwiler.
Ai këshillon larjen e tyre nën ujë të rrjedhshëm të ftohtë, pa i zhytur, për të hequr papastërtinë, mbeturinat dhe patogjenët e mundshëm. “Lani ato në shtëpi menjëherë para konsumimit.”
Shëndet
Vaj ulliri me limon për energji gjatë ditës
Published
4 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Zgjoheni në mëngjes dhe ndiheni të lodhur, pa energji?
Nëse po, ky kombinim i thjeshtë natyral mund t’ju ndihmojë të ndiheni më gjallë dhe të freskët gjatë gjithë ditës.
Mjafton të shtrydhni një limon ta përzieni me një lugë gjelle vaj ulliri. Pini e do të vëreni ndryshimin.
Ky lëng ndihmon në pastrimin e trupit nga toksinat e dëmshme dhe ju jep energji që në mëngjes. Ky kombinim ka qenë i përdorur që në lashtësi, dhe qytetërime të ndryshme besonin në fuqitë shëruese të tij.
Vlerat shëndetësore
Vaji i ullirit: Është baza e dietës mesdhetare, i pasur me acide yndyrore të shëndetshme që luftojnë kolesterolin e keq, ndihmon në largimin e toksinave nga organizmi. Grekët dhe Romakët e lashtë e quanin “lëng i artë” për vlerat e tij të jashtëzakonshme.
Limoni: Një nga frutat më të shëndetshme, i pasur me vitamina dhe antioksidantë. Kur përzihet me vaj ulliri, krijon një lëng me fuqi të jashtëzakonshme për shëndetin.
Përfitimet e përzierjes vaj ulliri + limon
Shmang konstipacionin: Ky kombinim vepron si lubrifikant natyral për traktin tretës dhe ndihmon funksionimin e mëlçisë dhe fshikëzës.
Mbron zemrën: Acidet yndyrore në vajin e ullirit dhe antioksidantët e limonit ndihmojnë në parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare dhe rregullojnë nivelin e kolesterolit.
Lufton inflamacionin: Konsumimi i rregullt ndihmon në reduktimin e dhimbjeve të kyçeve dhe inflamacionit.
Rregullon funksionet e mëlçisë dhe fshikëzës: Përdorimi i saj në mëngjes, para ngrënies, mund të ndihmojë në parandalimin e krijimit të gurëve në tëmth dhe të mbajë organet e brendshme të shëndetshme.
Ky kombinim natyral është mënyrë e shkëlqyer për të nisur ditën me energji dhe për të përmirësuar shëndetin tuaj. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Tre zakone të thjeshta për t’u mbrojtur nga gripi dhe ftohja
Published
6 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Kur temperaturat bien, rreziku për t’u prekur nga ftohjet, viruset dhe gripi rritet ndjeshëm.
Për shumë njerëz, këto viroza duken të pashmangshme, veçanërisht për ata që punojnë në ambiente të mbushura me njerëz apo kujdesen për fëmijë të vegjël që nuk tregojnë kujdes ndaj higjienës.
Megjithatë, një mjeke e ndihmës së parë, e quajtur Ella, ka ndarë në llogarinë e saj në TikTok tre mënyra të thjeshta që ajo i përdor për të mbrojtur veten dhe familjen nga sëmundjet gjatë vjeshtës dhe dimrit.
1. Ajrosni shtëpinë çdo ditë
Hapja e dritareve për 5 deri në 10 minuta në ditë është thelbësore për shëndetin. “Duhet të lini ajrin e ndenjur të dalë jashtë. Viruset e ftohjes dhe gripit qëndrojnë në ajër, lejoni ajrin e pastër të hyjë brenda. Vetëm pak minuta ajrosje në mëngjes bëjnë diferencën”, – tha ajo.
2. Lani duart rregullisht
Larja e duarve është mënyra më e thjeshtë për të shmangur përhapjen e sëmundjeve. “Nuk mund ta them mjaftueshëm – shumë njerëz nuk i lajnë duart. Prekni gjithçka dhe pastaj fusni duart në gojë. Larja e duarve është mbrojtja më e mirë ndaj viruseve”, – paralajmëron Ella.
3. Ushqehuni shëndetshëm
Ajo shton se ushqimi i ekuilibruar është kyç për sistem imunitar të fortë. “Rreth 70% e sistemit imunitar ndodhet në zorrë. Ushqeni bakteret e mira me vitamina, minerale dhe ushqime të shëndetshme. Kështu trupi qëndron gjithmonë në formë”, – përfundon ajo.
Sipas ekspertëve, këto këshilla mund të ndihmojnë çdo person të kalojë muajt e ftohtë pa u prekur nga gripi. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pse duhani është më i dëmshëm për gratë: Shkencëtarët zbulojnë arsyen
Published
8 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
“Gratë janë veçanërisht të ndjeshme ndaj dëmtimeve të shkaktuara nga pirja e duhanit për shkak të brishtësisë së tyre më të madhe fizike”, thanë mjekë dhe specialistë italianë.
”Por, përkundër kësaj, numri i duhanpirësve rritet”, është alarmi që vjen nga Kongresi Kombëtar i Shoqatës italiane të Mjekëve, i promovuar nga kompania ”Philip Morris Italy”.
”Efektet janë të shumta, që nga shëndeti i mushkërive deri tek shëndeti riprodhues, me cigare që mund të dëmtojnë fetusin gjatë shtatëzanisë”, shtuan ata.
”Fatkeqësisht, gratë, megjithëse mesazhi është i qartë, vazhdojnë të pijnë duhan, edhe për shkak të ritmeve gjithnjë e më stresuese ndaj të cilave nënshtrohen. Edhe pse kujdesen për shëndetin e familjes, ato lënë pas dore veten”, theksuan specialistët. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kur duhet të hamë mëngjes për të mbajtur një peshë të shëndetshme?
Published
9 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Mëngjesi shpesh konsiderohet vakti më i rëndësishëm i ditës, dhe kjo nuk është pa arsye.
Një mëngjes i mirë ndihmon në rregullimin e metabolizmit, stabilizon nivelet e glukozës në gjak, redukton urinë e siguron energji për aktivitetet e ditës. Koha kur e konsumoni mëngjesin është po aq e rëndësishme sa edhe përbërja e tij.
Koha ideale për mëngjesin
Mëngjesi duhet të konsumohet midis 7:00 dhe 8:00 të mëngjesit. Edhe pse shumë njerëz hanë sapo zgjohen, është më mirë që të kenë kaluar 12 orë nga vakti i fundit. Nëse darka juaj ka qenë në 20:00, mëngjesi duhet të jetë rreth 8:00. Nëse darkoni më vonë, duhet të llogaritni 12 orë dhe të rregulloni kohën e mëngjesit në përputhje me këtë. Mbajtja e një rutine është kyçe për metabolizëm të shëndetshëm.
A mund të anashkaloni mëngjesin?
Nëse darka ka qenë vonë e s’ndiheni të uritur në mëngjes, mund të prisni para se të hani, nuk duhet ta bëni zakon. Një studim i Bibliotekës Kombëtare të Mjekësisë sugjeron që 9 orë agjërim ndërmjet darkës dhe mëngjesit ulë rrezikun për zhvillimin e diabetit deri 60%.
Insulina, hormoni që rregullon glukozën në gjak, ndikohet ndjeshëm nga koha e mëngjesit. Sa më herët të konsumoni mëngjesin pas një nate gjumi, aq më mirë metabolizohet ushqimi nga trupi.
Nëse darka ka qenë vonë, mund të prisni 12 orë dhe të konsumoni një mëngjes të lehtë, si një biskotë, para se të vazhdoni me drekën.
Anashkalimi i shpeshtë i mëngjesit mund të çojë në inflamacion e stres oksidativ, sipas një studimi të publikuar në Gazetën Evropiane të Kardiologjisë Parandaluese. Mëngjesi nuk është thjesht një zakon, por pjesë kyçe e mirëqenies e menaxhimit të peshës. /A.Z/UBT News/
Bellingham dhe Foden rikthehen në kombëtaren e Anglisë
Bruce Willis, buzëqesh në plazh gjatë një daljeje të rrallë publike
Pse Google dëshiron t’ju pengojë të përdorni ChatGPT?
Vdes në moshën 24 vjeçare lojtari i Cowboys, Marshawn Kneeland
Profesorët e UBT-së përfaqësojnë institucionin në konferencën ndërkombëtare të projektit COWEB në Sarajevë
Kosova e publikon listën e të ftuarve për ndeshjet vendimtare ndaj Sllovenisë dhe Zvicrës
Pamje ekskluzive nga linja e re e kujdesit për lëkurën e Dua Lipës
Studentët e UBT-së morën pjesë në debatin e kandidatëve për Komunën e Prishtinës në RTV Dukagjini
Prokurori i Shtetit: Rreth 80 prokurorë do të angazhohen për mbrojtjen e votës së lirë më 9 nëntor
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
