Shëndeti

Duken të shëndetshme, por janë të rrezikshme: Perimet në qese mund t’ju sëmurin

Published

on

Ndoshta blini ushqime të caktuara për të kursyer kohë kur përgatitni vakte. Perimet me gjethe jeshile të lara në qese, si marule a spinaq, duken si zgjedhje e mirë nëse po përpiqeni të ushqeheni shëndetshëm.

Sipas ekspertëve të sigurisë ushqimore, perimet e lara në fakt, nuk janë opsioni më i sigurt. Bakteret dhe kontaminimi janë më të zakonshme nga sa mendoni kur bëhet fjalë për këtë lloj produkti.

“Edhe pse konsumatorët presin si komoditet ashtu edhe siguri, realiteti është se perimet e lara në qese vazhdojnë të përfaqësojnë një nga artikujt më të rrezikshëm në supermarkete, për shkak të potencialit për kontaminim gjithë zinxhirit të furnizimit”, thotë Darin Detwiler, profesor i politikave ushqimore në Universitetin Northeastern dhe autor i librit Siguria Ushqimore: E kaluara, e tashmja dhe e ardhmja.

Ai shmang blerjen e perimeve të tilla pikërisht për shkak të rrezikut të kontaminimit serioz me bakterien Escherichia coli.

“Kur shikoni shpërthimet e kaluara, sallatat e paketuara shpesh kanë qenë shkaku kryesor i sëmundjeve të shkaktuara nga ushqimi, disa prej tyre kanë çuar në shtrim në spital, dështim të veshkave (sindroma hemolitike uremike) dhe madje edhe vdekje”, thotë Detwiler.

Shumë faktorë në zinxhirin e furnizimit çon në kontaminimin e perimeve jeshile me patogjenë si E. coli, listeria ose salmonela, të cilat mund të shkaktojnë probleme serioze shëndetësore, shkruan HuffPost, përcjell Telegrafi.

“Zarzavatet me gjethe të paketuara lahen e përpunohen në sasi të mëdha, lejon që patogjenët të përhapen më shpejt”, shton Olivia Roszkowski, shefe kuzhine dhe instruktore për aftësitë e kuzhinës me bazë bimore dhe sigurinë ushqimore në Institutin e Arsimit Kulinar në Nju Jork.

Shpërthimet e lidhura me perimet me gjethe ndodhin më shpesh nga sa mund të prisni, kështu që në vitin 2020, FDA nisi një plan veprimi për të zvogëluar llojet e ndryshme të E. coli në perimet me gjethe, dhe plani u përditësua në vitin 2023.

Lloji Escherichia coli O157:H7, i cili prodhon toksinën shiga, shoqërohet me shpërthime të shkaktuara nga marule dhe është shumë i rrezikshëm sepse një sasi shumë e vogël është e mjaftueshme për të shkaktuar sëmundje serioze.

“Ky rrezik nuk është teorik, është konfirmuar vazhdimisht në praktikë”, tha Detwiler.

Ekziston mundësia që patogjenët të vijnë në kontakt me perimet edhe pasi mbërrijnë në fabrikat e përpunimit.

Perimet që blini në një qese zakonisht vijnë nga disa ferma të ndryshme, gjë që e bën të vështirë gjurmimin e origjinës dhe rrit rrezikun e kontaminimit. Perimet me gjethe përpunohen në fabrika të centralizuara dhe shpërndahen, gjë që u përshtatet prodhuesve, por jo konsumatorëve nga pikëpamja e sigurisë ushqimore.

“Perimet nga ferma të ndryshme përzihen, lahen dhe paketohen së bashku, kështu që një gjethe e infektuar mund të kontaminojë mijëra qese në disa vende”, shpjegon Detwiler.

Nëse po mendoni, “Epo mirë, do t’i laj perimet e mia të para-lara vetëm për të qenë më i sigurt”, mendoni përsëri. Larja në shtëpi nuk i bën perimet më të sigurta sepse uji nuk mund t’i largojë të gjithë patogjenët, pohon Detwiler.

Shpëlarja shtesë mund të sjellë baktere të reja që janë në sipërfaqen e punës ose lavaman.

“Perimet e para-lara nuk duhet të rilahen në shtëpi, pasi kjo mund të çojë në ndotje nëse lavamani, enët, pajisjet ose duart e personit që përgatit vaktin nuk pastrohen dhe dezinfektohen siç duhet.”

E vetmja mënyrë për të hequr patogjenët është trajtimi termik, nxehtësia i vret ato. Problemi me sallatën është se konsumohet gjallë, gjë që e bën edhe më të vështirë uljen e rrezikut të sëmundjeve të transmetuara nga ushqimi.

Rekomandime nëse ende blini perime në qese:

Kontrolloni datën e skadimit;

Blini vetëm aq sa planifikoni të hani në një ose dy ditët e ardhshme;

Kushtojini vëmendje freskisë;

Shmangni qeset që janë të lagështa, sepse një mjedis me lagështi favorizon zhvillimin e baktereve;

“Kontrolloni që marulja të duket e freskët, pa pjesë të zbehura a të zbardhura, kjo tregon ruajtje të dobët. Shmangni qeset me gjethe të rrëshqitshme.

Shmangni luhatjet e temperaturës:

Pas blerjeve, mos i lini perimet në makinë, garazh ose banak të ngrohtë kuzhine.

“Shmangni ndryshimet e papritura të temperaturës sepse ato shkaktojnë kondensim dhe krijojnë një mjedis të lagësht dhe të ngrohtë të favorshëm për rritjen e baktereve dhe prishjen më të shpejtë”, thotë Roszkowski.

Ruani perimet siç duhet:

Perimet jeshile mbahen në frigorifer në një temperaturë prej 4°C ose më të ulët, blini koka marule në vend të perimeve të pastruara tashmë Blerja kërkon një hap shtesë larjeje dhe tharjeje, por e zvogëloni ndjeshëm rrezikun e kontaminimit.

 “E gjithë koka ka më pak sipërfaqe për kontaminim të mundshëm krahasuar me zarzavatet me gjethe të prera paraprakisht dhe të përziera në qese”, thotë Detwiler.

Ai këshillon larjen e tyre nën ujë të rrjedhshëm të ftohtë, pa i zhytur, për të hequr papastërtinë, mbeturinat dhe patogjenët e mundshëm. “Lani ato në shtëpi menjëherë para konsumimit.”

Shëndeti

Çfarë i ndodh trupit kur konsumoni shumë mish?

Published

on

Proteinat janë të pazëvendësueshme e të rëndësishme për organizëm të balancuar. Ato gjenden te mishi dhe sidomos ai i kuqi, i cili preferohet edhe më shumë se të tjerët.

Pavarësisht këtyre vlerave konsumimi i tepërt kthehet në problem për organizmin, ja çfarë i ndodh trupit kur hani shumë mish, cilat janë shenjat që trupi jep.

Lodhje e tepërt

Proteinat janë të njohura për vlerat dhe energjinë që i dhurojnë trupit ditën, janë mënyrë e mirë për të stimuluar fokusimin dhe përqendrimin e trurit. Ndjesia e përgjumjes dhe e lodhjes kur konsumoni mish të kuq përkthehet në një sasitë madhe të proteinave në trup.

Flokë dhe lëkurë e dëmtuar

Ekzagjerimi me mishin e kuq do të thotë mungesë vitamine C, e cila nuk gjendet me shumicë te mishi i kafshëve, është e rëndësishme për flokët dhe lëkurën, pasi ndihmon në formimin e kolagjenit në trup që është edhe proteina baze për rritjen e flokëve dhe rininë e lëkures.

Nëse shikoni që flokët, lëkura apo thonjtë janë të dëmtuar arsyeja mund të jetë mishi. Gjithnjë kur hani një racion shoqëroni me një larmishmëri perimesh si spinaqi, kungujt, patatet apo lakrat e egra.

Konstipacioni

Problemet me tretjen e ushqimeve janë prezente sidomos me kalimin e viteve tek secili, konstipacioni është një ndër shenjat që trupi jep kur ka mungesë të fibrave. Duke qenë se mishi nuk përmban fare fibra, nëse zë pjesën më të madhe të dietës keni probleme me tretjen.

Sipas mjekëve duhet të keni vakte të larmishme mes proteinave të mishit, drithërave, bishtajorëve, perimeve dhe frutave.

Rrit kolesterolin e keq

Duke qenë i pasur me yndyrna dhe dhjamë, konsumimi i tepërt rrit edhe kolesterolin e keq, një risk i shtuar për trupin zhvillon sëmundje kardiovaskulare.

Aroma e keqe e gojës

Kjo ndodh pasi trupi nuk ka karbohidrate, përdorë dhjamin si burim kryesor për të funksionuar, nën këtë proces formohen disa përbërje organike që shkaktojë aromë të keqe. Mundohuni të mos konsumoni më shumë se 70 gr mish, dhe jo çdo ditë.

Shtim në peshë

Mishi i kuq është i pasur me yndyrna dhe dhjamë, këto yndyrna shtojnë peshën e janë të vështira për t’u djegur nga metabolizmi, është e rëndësishme të mos e teproni me këtë ushqim. Mjekët rekomandojnë një sasi të caktuar të konsumimit të mishit të kuq në javë e cila nuk do të dëmtojë organizmin tuaj.

Përafërsisht rekomandohet 70 gramë mish i kuq i gatuar në ditë dhe rreth 400-500 gr në javë.

Continue Reading

Shëndeti

A e dini si të kontrolloni varësinë ndaj sheqerit?

Published

on

Ideja e varësisë ndaj sheqerit është një temë e diskutuar e shpesh kategorizohet si “sjellje jonormale” kur bëhet fjalë rreth të ushqyerit.

Çfarë është varësia ndaj sheqerit?

E përkufizuar si varësi emocionale ose psikologjike ndaj ushqimeve e pijeve me sheqer, duket se varësia ndaj sheqerit në një interpretimin fjalë për fjalë mund të mos ekzistojë. Disa ekspertë pajtohen se ka dallime neurobiologjike midis një varësie ndaj një substance si aklooli, dhe diçkaje që ju nevojitet për të mbijetuar, siç është ushqimi.

Sipas Shoqatës Amerikane të Psikologjisë, varësia ndaj ushqimit është term i diskutueshëm, i përdorur nga disa studiues për të përshkruar paralelet midis vështirësive që disa njerëz përjetojnë në kufizimin e varësisë ndaj të ngrënit dhe varësisë ndaj substancave.

Ndryshe nga varësia, është e vështirë të identifikohet një ushqim që qëndron në themel të “varësisë nga ushqimi”. Studimet kanë treguar se konsumi i sheqerit mund të pasqyrojë sjelljen e varësisë.

A mund të jeni të varur nga sheqeri?

Midis studiuesëve e nde ka debate nëse sheqeri shkakton vërtetë varësi fizike, në bazë të disa studimeve, disa njerëz janë më të prirur të dëshirojnë të konsumojnë më tepër sheqer se të tjerët, jo të gjithë kanë një preferencë të lartë për gjërat e ëmbla.

Pse mund të ndiheni të varur nga sheqeri?

Ka arsye fizike dhe psikologjike që ju bëjnë të ndiheni të varur nga sheqeri, mund të mos konsumoni mjaftueshëm ushqim ditën, kështu që dëshira për sheqer intensifikohet sepse trupi juaj sinjalizon se ka nevojë sa më shpejt për energji.

Arsyet psikologjike janë komplekse, mund të ndiheni të varur nga sheqeri për disa arsye. Mund t’ju jetë bërë zakon trupi është i kushtëzuar ta do sheqerin shpesh. Nëse jeni të stresuar ose nëse keni mungesë gjumi, hormonet e urisë shtohen, duke e bërë të vështirë kontrollimin e dëshirës për ushqime të ëmbla.

Kur hani ushqime me sheqer, në tru gjenerohen sinjale që japin ndjesi shpërblimi që përforcon dëshirën e vazhueshme për të konsumuar këto produktesh.

Si të kontrolloni dëshirën për sheqer?

Dëshira për sheqer dhe zakonet e të ngrënit janë mënyra juaj për të përmbushur ose kompensuar një nevojë emocionale, shumë njerëz kërkojnë sheqer kur janë të lodhur, të zemëruar, të trishtuar ose të mërzitur. Identifikimi i ndjenjave tuaja mund të jetë një mënyrë e fuqishme për të frenuar këtë dëshirë.

Konsumi i mjaftueshëm i proteinave, fibrave dhe drithërave të plota në çdo vakt, mund të mbajë të qëndrueshme nivelet e sheqerit në gjak e frenon dëshirat për sheqerna. Menaxhimi i stresit përmes ushtrimeve, kujdesit për veten dhe meditimit, është një mënyrë tjetër efikase.

Continue Reading

Shëndeti

Lëvizja parandalon mpiksjen e gjakut

Published

on

Kardiologët kanë paralajmëruar se qëndrimi ulur rrit mundësinë për mpiksje të gjakut, duke shtuar se njerëzit duhet të lëvizin sa më shumë për ta parandaluar këtë gjë.

Sipas Aleancës Kombëtare për Mpiksjen e Gjakut në SHBA, çdo ditë rreth 274 persona humbin jetën nga mpiksja e gjakut. Hulumtimet e fundit tregojnë se ka mbi 900 mijë raste në vit, çka e bën këtë problem një kërcënim të madh për shëndetin publik, ka raportuar Parade.

Megjithëse tingëllon frikshëm, mpiksja e gjakut në vetvete është një proces normal i trupit – një mënyrë për të ndaluar gjakderdhjen. Por kur ndodh në mënyrë jonormale, brenda enëve të gjakut ose kur ajo shkëputet dhe udhëton në pjesë të tjera të trupit, rreziku bëhet serioz.

Mos qëndroni ulur shumë gjatë

“Mundohuni të mos qëndroni joaktivë për kohë të gjatë dhe shtoni më shumë lëvizje në rutinën tuaj, në mënyrën që është e sigurt dhe e përshtatshme për ju”, ka thënë doktoresha Danielle Belardo, kardiologe në Los Anxhelos.

Ajo ka thënë se aktiviteti fizik ndihmon në qarkullimin e mirë të gjakut.

“Levizja zvogëlon rrezikun e mpiksjes. Kur i lëvizni muskujt, përmirësoni qarkullimin dhe e parandaloni mbledhjen e gjakut në vende të caktuara”, ka shtuar ajo.

Edhe doktori Mohanakrishnan Sathyamoorthy, kardiolog dhe shef i mjekësisë së brendshme në Burnett School of Medicine në Universitetin TCU, ka thënë se qëndrimi ulur për kohë të gjatë është një nga shkaktarët kryesor të mpiksjes së gjakut.

Çka e shkakton mpiksjen?

Kjo varet nga vendndodhja, por në përgjithësi, mpiksjet në arterie apo vena mund të shkaktohen nga:

-Sëmundje që rrisin tendencën për mpiksje

-Çrregullimet e vetë enëve të gjakut

Sipas doktorit Peter Kowey, profesor i mjekësisë në Thomas Jefferson University, “shumë sëmundje ndikojnë në mënyrën si mpikset gjaku, dhe kjo mund të çojë në komplikime të rënda.”

Belardo ka thënë se duhen vëzhguar me kujdes simptomat si:

-Kollë me gjak

-Rrahje të shpejta të zemrës

-Marramendje ose ndjesi që do të bini

-Vështirësi në frymëmarrje

-Dhimbje apo shtrëngim në gjoks

-Fryrje, ngrohtësi apo ndryshim ngjyre në krahë apo këmbë

Ndërkohë, Sathyamoorthy ka theksuar se shenjë specifike është “fryrja e njëanshme, në pjesën e poshtme të këmbëve, që shfaqet papritur dhe shoqërohet me dhimbje, sidomos gjatë përkuljes, është diçka që duhet kontrolluar menjëherë”.

Si ta parandaloni mpiksjen e gjakut?

Lëvizni sa më shumë

Nëse keni punë që kërkon shumë qëndrim ulur, apo jeni në udhëtime të gjata me avion, ecni herë pas here.

“Gjatë fluturimeve të gjata, rekomandoj të ecni çdo disa orë për të mbajtur aktiv qarkullimin e gjakut”, ka thënë Kowey.

Në jetën e përditshme, mjaftojnë edhe hapa të vegjël si ngjitja e shkallëve në vend të ashensorit, apo ecje të shkurtra.

Pini ujë mjaftueshëm. Dehidratimi e rrit rrezikun për mpiksje.

“Veçanërisht në mot të nxehtë, hidratimi është thelbësor për të parandaluar trashjen e gjakut. Pyesni mjekun për sasinë e duhur të ujit që duhet të pini çdo ditë”, ka thënë Kowey.

Njihni rreziqet tuaja

Sipas American Heart Association, disa prej faktorëve që rrisin rrezikun janë:

-Mbipesha;

-Diabeti;

-Shtatzënia;

-Mosha e shtyrë;

-Qëndrimi ulur për kohë të gjatë;

-Pirja e duhanit.

Continue Reading

Shëndeti

Parazitët në trup: Si t’i dalloni dhe si të mbroni veten?

Published

on

Shumë njerëz nuk janë të vetëdijshëm që mund të bartin parazitë në organizëm, madje edhe për vite me radhë pa simptoma të qarta.

Parazitët janë mikroorganizma që jetojnë brenda ose mbi trupin e njeriut, duke shfrytëzuar ushqyesit e dobësuar imunitetin. Infektimi ndodhë shumë më lehtë sa mendohet: mjafton larja jo e duhur e duarve, pirja e ujit të pasigurt, konsumimi i mishit ose peshkut të pagatuar mirë, a pickimi nga insektet bartëse.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, infeksionet janë të zakonshme në zona me higjienë të dobët e ujë të ndotur, nuk përjashtojnë vendet e zhvilluara.

Simptomat që nuk duhen neglizhuar

Shenjat që mund të tregojnë për praninë e parazitëve janë të paqarta e ngatërrohen me probleme të tjera shëndetësore. Disa simptoma të mundshme janë:

▪ Çrregullime të zorrëve (diarre, kapsllëk i përsëritur, fryrje barku)
▪ Kruajtje anale, sidomos natën
▪ Akne dhe skuqje të shpeshta të lëkurës
▪ Rënie e flokëve dhe dobësim i thonjve
▪ Lodhje e vazhdueshme dhe dobësi e imunitetit
▪ Erë e keqe e gojës
▪ Infeksione të shpeshta të rrugëve urinare
▪ Humbje peshe pa arsye të qartë

Sipas Centers for Disease Control and Prevention, CDC, burimet më të zakonshme të infeksionit përfshijnë mishin e gjallë ose të pagatuar mirë derri dhe peshku), frutat dhe perimet e palara, ujin e ndotur, si dhe kontaktin e drejtpërdrejtë me kafshë ose udhëtimet në zona tropikale.

Si diagnostikohen?

Metodat moderne të diagnostikimit përfshijnë ekzaminimin e mostrave të jashtëqitjes në laborator (coprograma), teste të gjakut për disa lloje parazitësh, si dhe teste më të avancuara molekulare në rastet kur dyshohet për infeksione të rralla. Për disa parazitë, identifikimi është sfidues e kërkon përsëritje të analizave.

Mbrojtja dhe trajtimi natyral

Përveç terapive mjekësore që mund të përshkruajë mjeku, disa ushqime dhe bimë mund të ndihmojnë organizmin të luftojë parazitët, nëse përdoren me kujdes dhe si mbështetje:

Hudhra – konsiderohet një nga agjentët natyralë më të fuqishëm kundër parazitëve. Studime të ndryshme kanë treguar se përbërjet si alicina pengojnë zhvillimin e parazitëve (Journal of Helminthology, Cambridge University Press).

Një thelb hudhre i grimcuar mund të përzihet me qumësht të ngrohtë dhe të konsumohet esëll disa herë në javë.

Vaji i kokosit – përmban acid laurik, që mund të ketë efekt antibakterial dhe antiparazitar. Mund të përdoret në kuzhinë ose të merret 1-2 lugë në ditë për një periudhë të kufizuar.

Shafrani i Indisë – ka veti të fuqishme anti-inflamatore dhe mund të ndihmojë në mbështetjen e zorrëve. Kombinohet mirë me kos natyral.

Kanella dhe rigoni – vaji esencial i rigonit dhe kanellës ka treguar veti antimikrobike në disa studime (Frontiers in Microbiology). Duhet të përdoren me kujdes (2-3 pika vaj rigoni të holluar në ujë, jo më shumë se disa ditë).

Farat e linit, farat chia, panxhari i kuq – përmbajnë fibra që ndihmojnë pastrimin e zorrëve dhe mund të kontribuojnë në largimin mekanik të disa parazitëve.

Vitamina C – një sistem imunitar i fortë është mbrojtja më e mirë natyrale kundër shumë infeksioneve, përfshirë ato parazitare. Frutat e freskëta, sidomos agrumet, kivi, specat dhe manaferrat janë burime të shkëlqyera.

Si të parandaloni infeksionet?

▪ Lani duart me sapun, sidomos pas tualetit dhe para gatimit.
▪ Konsumoni mish dhe peshk të gatuar mirë.
▪ Shpëlani frutat dhe perimet me ujë të bollshëm.
▪ Pini ujë të filtruar ose të sigurt.
▪ Kujdesuni për higjienën e kafshëve shtëpiake.

Metodat natyrore janë ndihmëse, por në rast të dyshimit për infeksion serioz, gjithmonë konsultohuni me një mjek. Vetëtrajtimi mund të mos jetë i mjaftueshëm për të zhdukur disa lloje parazitësh.

Continue Reading

Të kërkuara