Bashkimi Evropian ka arritur një marrëveshje për vendosjen e një raundi të ri sanksionesh kundër Rusisë, vetëm pak ditë para përvjetorit të tretë të pushtimit të Ukrainës. Kjo paketë e re ndëshkuese vjen në një moment kur diskutimet mbi fatin e Ukrainës po avancojnë, veçanërisht pas thirrjeve të ish-presidentit amerikan Donald Trump për negociata.

Sanksionet evropiane vijnë pas raundit të parë të negociatave mes amerikanëve dhe rusëv, të martën,  në Arabainë Saudite, për arritjen e një marrëveshjeje paqeje në Ukrainë.

Në takim morën pjesë vetëm zyrtarë amerikanë dhe rusë, ndërkohë që evropianët janë përjashtuar nga bisedimet. Në takim mungonin edhe përfaqësues nga Ukraina.

Sekretari i Shtetit i Trump, Marco Rubio, sugjeron që evropianët të thirren në tryezën e bisedimeve për të diskutuar lehtësimin e sanksioneve ndaj Kremlinit.

Nga ana tjetër, Moska refuzon kategorikisht përfshirjen e Evropës, pasi sipas tyre mund të hidhnin ide dinake që mund të çojnë në dështimin e negociatave.

Sekretari i Shtetit në administratën e Trump, Marco Rubio, ka sugjeruar se BE-ja mund të përfshihet në një proces të ardhshëm negociatash për të shqyrtuar lehtësimin e sanksioneve ndaj Rusisë. “Bashkimi Evropian do të duhet të jetë në tryezë në një moment, pasi edhe ata kanë vendosur sanksione,” deklaroi Rubio pas një takimi me homologun e tij rus në Arabinë Saudite. Ai shtoi se çdo zgjidhje do të kërkojë lëshime nga të gjitha palët.

Paketa e re e sanksioneve përfshin një ndalim të importeve të aluminit primar nga Rusia, një masë që më parë ishte diskutuar, por nuk ishte miratuar për shkak të shqetësimeve ekonomike të disa vendeve anëtare. Alumini i papërpunuar rus përbën rreth 6% të importeve të aluminit të BE-së, por kjo shifër është zvogëluar vitet e fundit pasi prodhuesit evropianë janë distancuar nga furnizuesit rusë.

Përveç sektorit të aluminit, BE-ja ka zgjeruar masat kundër “flotës hije” të Rusisë, një rrjet anijesh të vjetra dhe të pasiguruara që përdoren për të anashkaluar kufizimet perëndimore në tregtinë e naftës. Brukseli ka shprehur shqetësimin për rreziqet mjedisore që paraqesin këto anije, të cilat shpesh falsifikojnë të dhënat dhe fshehin origjinën e naftës.

BE-ja ka shtuar 73 anije të tjera në listën e zezë, duke e çuar numrin total në mbi 150. Këtyre anijeve u ndalohet hyrja në portet dhe përdorimi i shërbimeve të BE-së. Gjithashtu, për herë të parë, rregulloret e reja lejojnë që pronarët, operatorët dhe kapitenët e këtyre anijeve të përfshihen drejtpërdrejt në sanksione.

Paketa e fundit e BE-së gjithashtu përfshin përjashtimin e 13 bankave ruse nga sistemi ndërkombëtar i pagesave SWIFT dhe pezullimin e licencave të transmetimit për tetë media ruse, të cilat akuzohen për përhapjen e propagandës shtetërore.

Marrëveshja e ambasadorëve të BE-së do të finalizohet të hënën, gjatë takimit të ministrave të jashtëm në Bruksel, ku pritet të miratohet zyrtarisht raundi i 16-të i sanksioneve kundër Moskës.

Izraeli dhe Hamasi do të nisin negociatat për fazën e dytë të armëpushimit në Gaza, pasi grupi militant palestinez njoftoi se do të lirojë më shumë pengje këtë javë, përfshirë trupat e pajetë të dy fëmijëve.

Khalil al Hayya, lider i Hamasit në Gaza, tha se trupat e 4 pengjeve do t’u dorëzohen njësive izraelite ditën e enjte, ndërsa 6 pengje të tjerë të gjallë do të lirohen të shtunën. bEdhe zyra e kryeministrit Netanyahu konfirmoi se në Kajro ishte arritur një marrëveshje për të siguruar lirimin e personave të rrëmbyer.

Negociatat për fazën e dytë të akordit ishin planifikuar të nisnin më 4 shkurt, por Katari, që së bashku me Egjiptin dhe Shtetet e Bashkuara po ndërmjetësojnë mes palëve, deklaroi se zyrtarisht ato nuk kishin filluar.

“Kjo do të ndodhë këtë javë”, ka bërë të ditur ministri i Jashtëm izraelit Gideon Saar në një konferencë shtypi të mbajtur në Jerusalem.

Shteti hebre ka dhënë sinjale të ndryshme në javët e fundit sa i takon angazhimit të tij në fazën e ardhshme të bisedimeve për armëpushimin, që hyri në fuqi më 19 janar dhe që synonte dhënien fund të luftës në Gaza. Faza fillestare e paktit, që përfshin 42 ditë pa luftë dhe kthimin e 33 pengjeve izraelite në këmbim të disa qindra të burgosurve palestinezë, ka ecur pavarësisht një seri përplasjesh dhe akuzash për shkelje, që rrezikuan ta nxirrnin nga shinat.

Ministri i Jashtëm kinez Wang Yi deklaroi se Pekini mbështet “të gjitha përpjekjet që çojnë në bisedimet e paqes” në Ukrainë.

Wang iu drejtua Këshillit të Sigurimit të OKB-së pasi zyrtarët rusë dhe amerikanë u takuan në Arabinë Saudite dhe ranë dakord të vazhdojnë përpjekjet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.

“Pekini do të vazhdojë të mbrojë katër pikat e përshkruara nga presidenti kinez Xi Jinping se çfarë të bëjë,” tha Wang.

Këto katër pika janë: përmbajtja nga kërkimi i përfitimeve egoiste, mos ti hedhin benzinë zjarrit, krijimi i kushteve për vendosjen e paqes dhe zvogëlimi i ndikimit negativ në ekonominë botërore, duke mos cenuar stabilitetin e zinxhirëve industrialë dhe të furnizimit global.

Arabia Saudite ka zbuluar aspiratat e saj për t’u bërë një aktor global i aftë për të ndërmjetësuar me sukses konfliktet ndërkombëtare duke marrë rolin e mikpritësit në negociatat midis SHBA-së dhe Rusisë.

Një tjetër synim që Arabia Saudite po e arrin në këtë mënyrë është një avantazh shtesë në bisedimet e ardhshme për të ardhmen e Gazës së pasluftës.

“Arabia Saudite pret të jetë më shumë se vetëm një ndërmjetëse në bisedimet SHBA-Rusi”, tha një zyrtar saudit për CNN.

Delegacioni saudit udhëhiqet nga këshilltari i Sigurisë Kombëtare. Sipas zëdhënësit të Kremlinit, Dmitry Peskov, vendndodhja e negociatave u përshtatet të dyja palëve, e cila po atribuohet si një fitore e liderit de facto 39-vjeçar të Arabisë Saudite, Mohammed bin Salman.

Siç shkruan CNN, misioni i tij është të transformojë Arabinë Saudite, e cila deri më tani është parë vetëm si një mbretëri e pasur me naftë me një të kaluar fundamentaliste. Qëllimi është të ndërtohet dhe të ushqehet fuqia e butë mbi një pasuri të madhe.

“Unë nuk di ndonjë vend tjetër ku një lider të ketë marrëdhënie kaq të mira personale me Trump dhe Putin,” tha komentuesi saudit Ali Shihabi, duke shtuar se është çështje prestigji të presësh të dy presidentët në të njëjtën kohë dhe se kjo rrit fuqinë e butë saudite në rajon dhe globalisht.

E gjitha është pjesë e një plani më të madh. Në vitet e fundit, Arabia Saudite e ka zhvendosur politikën e saj drejt neutralitetit në konfliktet globale me qëllim që të tërheqë miliarda dollarë investime që do të mundësojnë realizimin e “Vizioni 2030”, plani i princit për të diversifikuar ekonominë saudite larg prodhimit të naftës.

Princi Bin Salman është distancuar ndjeshëm nga Jemeni pas vitesh lufte me Houthi, duke riparuar lidhjet me rivalin rajonal Iranin dhe duke ruajtur miqësitë me Kinën dhe Rusinë, duke ruajtur partneritetin e ngushtë me Perëndimin.

Përveç organizimit të garave ndërkombëtare të boksit dhe festivaleve të muzikës elektronike, Arabia Saudite ka kërkuar të krijojë një imazh si një paqe-bërës global duke organizuar konferenca donatorësh dhe paqeje.

Në gusht të vitit 2023, në Arabinë Saudite u mbajt një samit dyditor i paqes për Ukrainën, ku morën pjesë përfaqësues të 40 vendeve (me përjashtim të Rusisë), dhe në shkurt të të njëjtit vit, ajo premtoi 400 milionë dollarë ndihmë për Ukrainën.

Ngritja e Princit Bin Salman si një negociator i fuqishëm buron nga marrëdhënia e tij e ngushtë me presidentin amerikan Donald Trump, i cili e mbështeti princin e ri kur ai ishte i izoluar ndërkombëtarisht për vrasjen e gazetarit Jamal Khashoggi në ambasadën saudite në Turqi. Në vitin 2017, Trump theu traditën dhe zgjodhi Arabinë Saudite për vizitën e tij të parë presidenciale jashtë vendit.

Edhe pasi humbi zgjedhjet presidenciale të vitit 2020, Arabia Saudite vazhdoi të mbajë lidhje të ngushta biznesi me Trump, duke investuar 2 miliardë dollarë në një firmë të drejtuar nga dhëndri i Trump, Jared Kuchner, i cili ka njoftuar planet për të ndërtuar Trump Towers në mbretëri.

Princi i kurorës i Arabisë Saudite ka thënë se mbretëria planifikon të investojë 600 miliardë dollarë në Shtetet e Bashkuara gjatë katër vjetëve të ardhshëm. Investimet e Arabisë Saudite në SHBA deri më sot vlerësohen në rreth 2 trilionë dollarë.

Princi i kurorës arriti të përmirësojë marrëdhëniet me presidentin rus Vladimir Putin, i cili gjithashtu refuzoi të marrë pjesë në izolimin e princit pas vrasjes së Khashoggi. Princi Bin Salman, nga ana tjetër, i rezistoi presionit perëndimor për t’u distancuar nga Moska pas pushtimit të Ukrainës dhe vazhdoi të koordinohej me Putin për furnizimet globale të naftës. Princi madje mori anën e Moskës në refuzimin e thirrjes së administratës Joe Biden për të rritur prodhimin e naftës në vitin 2022.

Analistët thonë se ka rezultuar e dobishme që Arabia Saudite ka arritur të ruajë marrëdhëniet me të dyja palët në një botë gjithnjë e më të polarizuar. I dërguari i Trump për Lindjen e Mesme Steve Witkoff tha se Princi bin Salman ishte një lojtar kyç në lirimin e mësuesit amerikan Mark Fogel nga një burg rus javën e kaluar.

Arabia Saudite, së bashku me Emiratet e Bashkuara Arabe fqinje, kanë ndërmjetësuar me sukses shkëmbimin e të burgosurve midis Ukrainës dhe Rusisë në disa raste.

Në terma afatgjatë, Arabia Saudite mund të përdorë rolin e saj si ndërmjetës në bisedimet midis SHBA-së dhe Rusisë dhe ta materializojë atë në Gaza.

Një samit është planifikuar të mbahet në Arabinë Saudite më vonë këtë javë për të diskutuar një zgjidhje të propozuar për Gazën, përpara se t’ia paraqitet Trump.

CNN shkruan se edhe pse Princi bin Salman mund të përfitojë nga lidhjet e tij të ngushta me Trump, ajo mund të gjendet gjithashtu në një pozitë të vështirë në përpjekjen për të balancuar interesat e saj rajonale dhe kërkesat agresive të presidentit amerikan.