Kulturë

Dizajni që ndryshoi qytetet evropiane

Lubjana vendosi një standard për qytetet e tjera evropiane.

Published

on

Në vitet 1930, Jože Plečnik i Sllovenisë krijoi një arkitekturë unike krejtësisht të ndryshme nga stili mbizotërues i asaj kohe dhe ndryshoi mënyrën se si ne mendojmë për qytetet. Pasi kryeqyteti i Sllovenisë, Lubjana, u shkatërrua nga një tërmet në vitin 1895, një arkitekt novator ri-imagjinoi qytetin në një mënyrë që jo vetëm e përmirësoi atë, por vendosi një standard për qytetet e tjera evropiane.

Arkitekti slloven, Jože Plečnik kishte punuar tashmë me projektues të shquar të epokës në Vjenë dhe Pragë para se të kthehej në shtëpi për të rindërtuar kryeqytetin në vitet 1930. Plani i tij u frymëzua nga Athina e lashtë, ai madje e quajti atë “Akropoli Slloven”. Historiani i artit Peter Krečičv shpjegoi se dizajni i Pleçnikut kishte analogji të drejtpërdrejta me Athinën e lashtë: Kalaja e Lubjanës ishte akropoli, varrezat e Zhales ishin nekropoli, Sheshi i Kongresit ishte agora ose vendi i grumbullimit .

Por Pleçniku nuk u ndal me kaq, megjithëse modernizmi dhe funksionalizmi ishin të njohura në atë kohë, ai donte diçka ndryshe.

“Të dy stilet plotësonin funksionet ose nevojat bazë, por nuk kishin komponentin shpirtëror që kërkonte Plečnik”, tha Ana Porok, drejtore e Muzeut të Shtëpisë Plečnik. Pra, i frymëzuar nga kulturat antike dhe nga arti barok dhe i rilindjes, Pleçnik krijoi një arkitekturë unike krejtësisht të ndryshme nga stili mbizotërues i kohës.

“Pleçnik riorganizoi elementet klasike, si kolonat, harqet dhe kurorat. Këto ishin praktikisht të ndaluara nën ortodoksinë moderniste. Megjithatë, Pleçnik i përdor ato si bazë të gjuhës së tij vizuale moderne“, tha Kreçiçv.

Pleçnik mori gjithashtu vendimin progresiv për të mbyllur qendrën e qytetit ndaj trafikut të motorizuar – diçka që qytetet e tjera evropiane nuk do ta bënin për dekada. Në vend të kësaj, ai vuri këmbësorët dhe hapësirat publike në radhë të parë, duke krijuar një shëtitore për të ecur nëpër qytet e cila kaloi pranë disa prej modeleve të tij të tjera të njohura, duke përfshirë Bibliotekën Kombëtare dhe Universitare sllovene dhe përgjatë lumit Ljubljanica, si dhe nwpwr shumë sheshe, parqe dhe ura.

“E veçanta e qytetit qëndron në qasjen humaniste ndaj dizajnit të tij: hapësira të hapura, rrugë, parqe dhe aranzhime të krijuara për të gjithë njerëzit, dhe sigurisht arkitektura e përjetshme e Pleçnikut, e cila nuk mund të gjendet askund tjetër”, tha Porok.

Vizioni i Pleçnikut e transformoi Lubjanën dhe e bëri atë një shembull të shkëlqyer sesi stilet klasike dhe moderne mund të kombinohen për t’u shërbyer njerëzve që jetonin atje.

 Në korrik 2021, UNESCO e njohu arritjen e tij dhe i futi veprat e tij në Lubjanë dhe dizajnin e tij me në qendër njeriun në Listën e Trashëgimisë Botërore.

 “Ajo që bie në sy nuk është një ndërtesë e vetme, por më tepër lidhja e arkitekturës së tij me jetën e qytetit. Ky koncept duhet të na frymëzojë kur dizajnojmë qytete sot”, tha Krečičv./UBTNews/

Magazinë

Kina kufizon importet e Hollywoodit në përgjigje të tarifave amerikane

Published

on

Kina, tregu i dytë më i madh i filmit në botë, thotë se do të kufizojë menjëherë importet e filmave të rinj të Hollywood në hakmarrje për tarifat e Donald Trump.

“Ne do të ndjekim rregullat e tregut, do të respektojmë zgjedhjet e audiencës dhe do të zvogëlojmë në mënyrë të moderuar numrin e filmave amerikanë të importuar”, tha Administrata Kombëtare e Filmit e Kinës në faqen e saj të internetit, shkruan Sky News.

Kufizimet mbërrijnë përpara fillimit të biletave të verës, me publikime të tilla të mëdha si Mission Impossible — The Final Reckoning, Superman dhe The Fantastic Four të gjitha që vijnë në ekrane.

Pekini ka importuar çdo vit 10 filma të Hollywoodit që nga 1994, por ndërkohë që filmat e hershëm si Titaniku dhe Avatari i bënë Leonardo DiCaprio dhe James Cameron emra të njohur në Kinë, filmat vendas kanë tejkaluar gjithnjë e më shumë ofertat amerikane kohët e fundit.

Filmat amerikanë përbëjnë vetëm 5% të të ardhurave të përgjithshme të arkëtimeve në tregun e Kinës, ndërsa më pak se 10% e të ardhurave bruto globale të filmave amerikanë vijnë nga Kina.

Eksperti i medias dhe eksperti i filmit Chris Fenton tha se masa ishte një “mënyrë super e profilit të lartë për të bërë një deklaratë hakmarrjeje me pothuajse zero negative për Kinën”.

Continue Reading

Kulturë

Rexhep Qosja shpallet fituesi i çmimit “Lumo Skëndo”

Published

on

By

Akademiku Rexhep Qosja është shpallur fituesi i çmimit prestigjioz “Lumo Skëndo” për vitin 2024. Ky çmim, që nderon më të mirët në fushën e publicistikës dhe eseistikës, iu dha Qosjes për veprën e tij më të fundit, “Për lirinë, të vërtetën dhe të drejtën”, e cila u vlerësua si një kontribut i jashtëzakonshëm në fushën e mendimit kritik dhe zhvillimit të gjuhës shqipe.

Juria e çmimit, e kryesuar nga Belina Budini dhe me anëtarë Uran Butka, Anastas Angjeli, Rudina Xhunga dhe Aida Tuci, vlerësoi librin e Qosjes për analizat e tij të mprehta dhe studimet e thelluara që ka bërë mbi gjuhën shqipe. Sipas jurisë, akademiku Qosja ka dhënë një kontribut të çmuar në forcimin e vetëdijes kombëtare dhe në zhvillimin e mendimit kritik, duke e pozicionuar këtë vepër si një mundësi për një pasqyrë të thellë të asaj që përfaqëson shoqëria dhe kultura shqiptare.

Në një videomesazh emocionues, Rexhep Qosja falënderoi përfaqësuesit e Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit, si dhe Ministrinë e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit për ndarjen e këtij çmimi të rëndësishëm. Ai theksoi se ky është një nder i veçantë që i bëhet në moshën në të cilën ndodhet dhe e konsideroi si një vlerësim të vazhdimësisë së punës së tij intelektuale.

Akademiku Qosja, i cili gjatë fjalës së tij kujtoi figurën e Mit’hat Frashërit, i cili njihej me emrin e penës “Lumo Skëndo”, theksoi se ky çmim ka një domethënie të veçantë për të, duke i lidhur me traditën e shkrimtarëve dhe intelektualëve që kanë ndikuar në zhvillimin e kulturës shqiptare.

Çmimi “Lumo Skëndo” është një nderim për ata që kontribuojnë me vepra të rëndësishme në fushën e publicistikës dhe eseistikës dhe që luajnë një rol aktiv në formimin e diskutimeve publike dhe intelektuale. Për vitin 2024, ndër kandidatët e tjerë të nderuar ishin emra të njohur si Stefan Çapaliku, Enis Sulstarova, Sherif Bundo, Arben Imami dhe Luan Rama, por Rexhep Qosja doli fitues për kontributin e tij të çmuar në fushën e mendimit dhe publicistikës shqiptare./UBTNews/

 

Continue Reading

Magazinë

“Beatles” dhe historia e 10 prillit 1970, dita fatalje e ndarjes

Published

on

Ata thyen miliona zemra kur u ndanë në fillim të viteve 1970, por, gjysmë shekulli më vonë, ”Beatles” nuk kanë humbur asnjë nga popullariteti i  tyre dhe ende mbizotërojnë skenën botërore të muzikës pop.

10 prill 1970, dita fatale e ndarjes. Paul McCartney njoftoi se “Fab Four” nuk do të regjistronin më asgjë së bashku.

“Beatles” konsiderohen aventura më përrallore e shekullit XX, askush nuk mund të parashikonte se një sukses i tillë i jashtëzakonshëm do të vazhdonte edhe në shekullin tjetër.

“50 vjet pas ndarjes së tyre, ‘Beatles’ mbeten artistikisht të patejkalueshëm dhe shtyjnë krijuesit të shtyjnë kufijtë”, nënvizon autori i librit “Beatles: All these years”.

10 prilli i vitit 1970 shënohet përgjithmonë me rreth të zi për ithtarët e grupit: atë ditë u shfaq një intervistë me Paul-in, ku ai tha se ”Beatles” do të ndalnin së punuari së bashku, pak para lëshimit të albumit të tij të parë solo.

Pa arritur aq larg sa të njoftojë përfundimin, Paul, i pyetur në lidhje me rifillimin e bashkëpunimit me John Lennon-in, u përgjigj thatë “jo”.

“McCartney prishet me ‘Beatles-at”, ishte titulli i ”New York Times”.

Prishja e lidhjeve të tyre të biznesit pak më vonë, në një gjykatë britanike, vulosi përfundimisht edhe ndarjen e tyre.

Continue Reading

Magazinë

Justin Bieber shpërthen ndaj paparacëve: Nuk pyesni për njerëzit, vetëm para doni

Published

on

Justin Bieber u përplas me fotografët që po e ndiqnin ndërsa ishte jashtë në Palm Springs dhe iu afrua njërit prej tyre duke i thënë që të largohej.

Në një video të shpërndarë nga TMZ, këngëtari shihet menjëherë duke mbuluar fytyrën kur ka vënë re fotografët duke e fotografuar.

Mirëmëngjes”, i tha një fotograf Bieber, i cili u përgjigj: “Jo! Nuk është një mëngjes i mirë! Ti tashmë e di. Pse je këtu?”.

Më pas, ylli i muzikës pop shkoi te fotografët dhe bëri me shenjë se ata thjesht “donin para” dhe vazhdonte të përsëriste: “Para, para, para, para, para”.

“Ik vëlla. Para, vetëm kaq do. Nuk të interesojnë njerëzit”, bërtiti Bieber ndërsa mbulonte telefonat e njërit prej fotografëve për t’i penguar ata ta xhironin.

Më pas Bieber u tha të largoheshin. Ai u shfaq i çuditshëm – me një triko të tërhequr mbi njërin krah dhe një palë pantallona të gjera poshtë me të brendshmet e tij që dukeshin jashtë.

Shpërthimi i Justin Bieber vjen pas një sërë publikimesh shqetësuese nga këngëtari, me zëdhënësin e tij që më parë mohoi thashethemet për abuzimin e tij të dyshuar të drogës, duke i quajtur akuza të tilla të dëmshme.

Njëkohësisht këngëtari ka vazhduar me mesazhe të çuditshme në rrjetet sociale, ndërsa së fundmi ka shkaktuar shqetësim gjatë një transmetimi live në Instagram ku është shfaqur gjysmë i zhveshur.

Continue Reading

Të kërkuara